شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور گفت: خمس در نظام سیاسی اسلام نیز دارای کارکرد است و به عنوان پشتوانه مهم حرکت سیاسی اسلام شمرده می‌شود؛ به خصوص در تاریخ مرجعیت خمس دارای کارکردهای مهمی است.
به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور در همایش «خمس و تعالی فرهنگ جامعه» که در مدرسه امام کاظم(ع) قم برگزار شد، با ذکر این مطلب که اگر همه مکلفان خمس را پرداخت کنند بسیاری از مشکلات جامعه در زمینه فرهنگی و اجتماعی حل می‌شود، گفت: در ادای خمس نیز باید به نکات مهمی اشاره کرد، از جمله آن اهمیت بحث قصد قربت و آزادی در پرداخت است.
وی افزود: در هنگام پرداخت خمس، باید شاکر خدا بود؛ خمس رابطه بین مکلفان و امام و اهل بیت(ع) و خداوند را تحکیم می‌کند؛ گامهای علمی بسیاری در زمینه خمس باید برداشته شود.
اعرافی با ذکر این مطلب که در نظامات درسهای خارج، خمس در کنار زکات دارای جایگاه جدی است، گفت: به رغم میراث بزرگ فقهی همچنان سؤالات فقهی متعددی وجود دارد؛ اگر کسی حجم عظیم سؤالات در خصوص خمس را جمع آوری کند و به کارهای فقهی گذشته نیز نظر بیندازد، حس می‌کند باید در این زمینه کارهای بیشتری انجام شود.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: در کنار تحقیقات فقهی، نیازمند تحقیقات کلامی و فلسفه شناسی خمس داریم که در این زمینه باید کارهای وسیعتری انجام داد؛ به خصوص با چهار نظامی که با خمس ارتباط دارند.
عضو شورای عالی حوزه عنوان کرد: از منظر علوم اجتماعی نیز باید تحقیقات متعددی در زمینه خمس انجام داد؛ در این زمینه باید از یک نگاه اجتماعی ابواب جدیدی باز کرد.
وی تصریح کرد: در ترویج و تبلیغ خمس نیز نیازمند تاکید و نگاه علمی و به کارگیری روشهای درست هستیم؛ در نظام آموزش و پرورش باید به شکل سنجیده، مقوله خمس از مناظر مختلف تشریح شود.
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور عنوان کرد: در باب خمس و مسایل پیرامون آن باید به پاسخ دهی شبهات پرداخت و ابعاد آن نیز در خصوص ارایه راه حلهای دقیق پرداخته شود.
ارائه آمار مصارف موجب دلگرمی مردم خواهد شد
وی تصریح کرد: خمس محور احیای حوزه‌های علمیه است و این محور عاطفی برای گسترش و رواج حوزه‌های علمیه باید تقویت شود؛ البته دایره مصارف خمس، بسیار وسیع است ولی ارایه این آمار مصارف موجب دلگرمی مردم خواهد شد؛ حوزهها نیز محور اداره خود را از جایگاه مردمی میدانند.
اعرافی اظهارکرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی شهریه و مسایل مرتبط به حوزه را از محل وجوهات میپردازند و مقید هم هستند که این اتفاق رخ دهد؛ ایشان بر این مساله تاکید دارند که مخارج حوزهها و شهریهها از محل وجوهات انجام شود.
مدیر حوزه‌های علمیه گفت: جامعه محصلان و اساتید و محققان حوزه علمیه بر اساس همین رابطه عاطفی و مالی با تودههای مردم زندگی خودرا قراردادهاند و از نظر مالی نیز ارقام ناچیزی را اخذ میکنند؛ گاهی وقتی آمار شهریه طلاب را بیان میکنیم خودمان شرمنده می‌شویم چون واقعا این مبالغ ناچیز است.
وی عنوان کرد: آیه ۴۳ سوره انفال با تفسیر ائمه و روایاتی که با قطع از این آیه بیان شده است بیانگر جایگاه قدسی و الهی خمس است و به همین دلیل در معرض شبهه افکنی است.
عضو شورای عالی حوزه با اشاره به ابعاد مختلف خمس در اسلام گفت: خمس در چهار حوزه اسلامی دارای جایگاه است که اولین جایگاه در عرصه نظام عبادی است.
ریشه‌های خمس در زمینه خودسازی و عبادت بیان شده است
وی افزود: ریشه‌های خمس در زمینه خودسازی و عبادت بیان شده است؛ نظام عبادی اسلام، به معنای خاص، منحصر در اعمال خاص یعنی نماز و روزه نیست، زیرا عبادت در اسلام مباحث اقتصادی و مالی را نیز در بر میگیرد.
اعرافی اظهارکرد: در عبادت عام همه اعمال را میتوان در این دایره جای داد، از امتیازات دستگاه دینی ما است؛ ولی خمس و زکات نشان دهنده آن است که در عبادات به معنای خاص، متقوم به قصد قربت است یک فریضه اقتصادی نیز جای دارد.
وی گفت: خمس و زکات نشان دهنده آن است که عبادت در مکتب اسلام تنها تامین کننده ارتباط انسان با خدا نیست، بلکه در ذیل ارتباط با خدا، باید ارتباط با جامعه و نیازمندان و تامین مصالح اجتماعی نیز لحاظ شود.
رئیس جامعه المصطفی العالمیه عنوان کرد: در نظام اقتصادی اسلام، خمس و زکات، جایگاه رفیعی دارند؛ همین نکته بیان می‌کند که نظام اقتصادی ما دارای عمق عبادی است؛ امتزاج عبادت و اقتصاد در بحث خمس جلوه گر است.
وی تصریح کرد: در نظام فرهنگی و اجتماعی اسلام نیز خمس، دارای یک مولفه مهم در کاهش آلام اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی و گشایش درها برای ارتقای فرهنگی جامعه قراردارد؛ نظام فرهنگی و اجتماعی اسلام با خمس جان میگیرد.
آیت‌الله اعرافی در پایان اظهارکرد: خمس در نظام سیاسی اسلام نیز دارای کارکرد است؛ خمس در اینجا نیز پشتوانه مهم حرکت سیاسی اسلام بوده است؛ به خصوص در تاریخ مرجعیت خمس دارای کارکردهای مهمی است./ ابنا
