شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شماره جدید دوفصلنامه «حدیث پژوهی» به منظور گسترش و تعمیق مطالعات حدیثی و پژوهش‌های مرتبط با سنت اسلامی و تبیین آراء و نظریات جدید در حوزه مطالعات حدیثی و نیز ایجاد فضایی برای نقد اندیشه‌های صاحب نظران به منظور ارتقاء جایکاه حدیث در منظومه معرفتی؛ با ۱۵ مقاله علمی به قلم اساتید و حدیث‌پژوهان عرضه شد.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، بیست‌وپنجمین شماره دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «حدیث پژوهی» به صاحب امتیازی دانشگاه کاشان، مدیر مسئولی محسن قاسم پور و سردبیری سیدرضا مودب (بهار و تابستان ۱۴۰۰) در ۳۷۴ صفحه چاپ و منتشر شد.
این شماره حاوی مقالات زیر می‌باشد: «بررسی و تحلیل معیارهای طبرسی در نقد متنی احادیث تفسیری»، «واحدی نیشابوری و فضایل و روایات اهل بیت در «الوسیط» (کارکردها و اعتبار)»، «مکتوبه‌های حدیثی در روایات امامان شیعه و نقش علی بن مهزیار در نگهداری و انتقال آن‌ها»، «بررسی حدیث سبعه احرف در منابع شیعه»، «جستاری تطبیقی در تبیین ویژگی‌های اهل بیت پیامبر(ص) در آیینه حدیث صلوات»، «ملاک‌های عالمان شیعی در تدوین کتب ادعیه»، «قرب الاسناد در نگارش‌های امامیه»، «نقد و بررسی رایج ترین واژگان مستعمل برای روایات موضوعه»، «روایات اسماء و صفات و اثبات وجه امکانی واجب الوجود»، «واکاوی چرایی تاخیر تدوین کتب درایه در شیعه با تاکید بر اصطلاحات حدیثی موجود در کتب روایی شیعه»، «جستاری در شعار «کل یوم عاشورا وکل ارض کربلا «سیر تاریخی شکل گیری، معناشناسی و صحت»، «چیستی اصطلاح حدیثی روایت منتقله و ملاک انتقال و نقد و بررسی آن»، «مرزهای پسندیده و نکوهیده رهبانیت مسیحی و اسلامی در روایات فریقین»، «تبارشناسی روایات قصار حضرت علی (ع) در تحف العقول» و «بررسی روایات تنزیه کتاب التوحید شیخ صدوق».
در ادامه نیم‌نگاهی خواهیم داشت به محتوای مقالات که پس از معرفی خوانندگان می‌توانند با استفاده از لینک پایانی متن کامل مقالات را به‌صورت رایگان دانلود نمایند.
بررسی و تحلیل معیارهای طبرسی در نقد متنی احادیث تفسیری
نویسندگان: حمیدرضا فهیمی تبار، مهدی آذری فرد: حدیث از جمله منابع تفسیر اجتهادی و تنها منبع تفاسیر روایی است؛ بدین سبب تفاسیر قرآن اغلب خالی از روایت نبوده و از جمله منابع روایی محسوب می‌شوند. مجمع البیان اثر فضل بن حسن طبرسی یکی از تفاسیر امامیه و دایرهالمعارف علوم قرآنی و تفسیری است. در این تفسیر، روایات امامیه و اهل سنت و اقوال مفسران پرشمار است. مفسر فقط به نقل روایت بسنده نکرده و در مواردی به نقد روایات نیز پرداخته است. این نوشتار در پاسخ به این پرسش که طبرسی در نقد متنی روایات از چه معیارهایی بهره برده، نوشته شده است. در این پژوهش با روش کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی نشان داده شده است که مفسر با استناد به معیارهای قرآن، سنت قطعی، عقل، تاریخ قطعی، اصول اعتقادی، و مبانی فقهی امامیه، به نقد متنی روایات تفسیری پرداخته و آیات دال بر عصمت انبیا، معیار قرآنی او در نقد اغلب روایات تفسیری مرتبط با داستان انبیاست. دانلود مقاله
واحدی نیشابوری و فضایل و روایات اهل بیت در «الوسیط» (کارکردها و اعتبار)
نویسندگان: محمدعلی مهدوی راد، روح الله شهیدی، رحمان بخش بیجارزهی: بهره جستن فرقه‌های اسلامی از احادیث یکدیگر یا نقل احادیثی با موضوع محوری مورد اهتمام دیگران، از دغدغه‌های دانشیان آن‌ها در سده‌های مختلف اسلامی بوده و در گذر تاریخ فرازوفرودهایی داشته است. واحدی نیشابوری از مفسران اثرگذار قرن پنجم هجری است که در تفسیر الوسیط خویش فضایل اهل بیت و روایات منقول از اهل بیت(ع) را آورده است. این مقاله با رویکرد توصیفی تحلیلی چنین دست یافته است که او در ترسیم فضای نزول آیات، شناخت فضایل آیات، ایضاح مراد ظاهری آیات و گاه بیان مصادیقی که در دایره شمول آیات قرار می‌گیرند، از این روایات بهره برده است. واکاوی نحوه تعامل وی با این احادیث نشان می‌دهد که او معمولا احادیثی از این دست را معتبر می‌شمارد، مگر اینکه با اصول بنیادین باور او در تعارض باشد یا در برابر قول اکثریت مفسران قرار گرفته باشد. در این صورت یا چون روایت مربوط به تطبیق آیه تطهیر بر اهل بیت(ع)، نقل‌های دیگر را رجحان می‌دهد یا چون روایت مربوط به ابلاغ سوره برایت از سوی امام علی(ع)، عدم دلالت آن بر افضلیت ایشان را تبیین می‌کند. دانلود مقاله
مکتوبه‌های حدیثی در روایات امامان شیعه و نقش علی بن مهزیار در نگهداری و انتقال آن‌ها
نویسندگان: مجید معارف، سعیده کاظم توری: کتابت، از طرق تحمل حدیث است. راوی از طریق مکاتبه با محدثان و در شرایطی با امام(ع) ارتباط برقرار می‌کند و از او در خواست حدیث یا در یک مسیله شرعی تقاضای فتوا می‌نماید. در روایات شیعه، پرسش و پاسخ با امام معصوم(ع) به صورت مکتوب و غالبا توسط پیک صورت گرفته است. برخی محدثان بر این باورند که مکتوبات حدیثی از اعتبار کمتری نسبت به مسموعات برخوردار است، اما با بررسی این دسته از روایات و وجود قراین و شواهدی، بر تایید صدور آن‌ها صحت بسیاری از مکتوبات محرز میشود. از امتیازات مهم مکتوبات حدیثی، عدم نقل به معنا در آن‌هاست. در هر عصر و زمانی، عده‌ای از یاران ایمه(ع) مسیول جمع آوری سوالات شیعیان و دریافت پاسخ کتبی آن سوالات از امامان(ع) بوده اند. مکاتبات عبدالملک بن اعین با امام صادق(ع) نمونه‌ای از این موارد است. علی بن مهزیار اهوازی محدثی صاحب اندیشه و دارای ذهن دوراندیش بود که با جمع آوری، حفظ و صیانت شمار متعددی از مکتوبات آن را به نسل‌های بعد از خود انتقال داد. علاوه بر آن نیز او از طریق مکاتبه با امامان عصر خود از جمله امام جواد و امام‌هادیv به دامنه صدور مکتوبات حدیثی در شیعه افزوده است. دانلود مقاله
بررسی حدیث سبعه احرف در منابع شیعه
نویسنده: محمدصادق یوسفی مقدم: درباره نزول و یا جواز قرایت قرآن کریم، به قرایات گوناگونی احادیث متعددی صادر شده است که از مجموع آن‌ها به حدیث سبعه احرف یاد میشود. احادیث یادشده از احادیث بحث برانگیز در قرایت و موثر در حجیت گوناگونی برداشت از قرآن کریم است که فقیهان و عالمان قرایت آن‌ها را بررسی کرده اند. آنان به طور عمده به روایاتی پرداخته اند که از منابع اهل سنت نقل شده است. عالمان و فقیهان شیعه نیز در بررسی آن روایات، به روایاتی از منابع شیعه پرداخته اند که نزول قرآن بر سبعه احرف را نفی می‌کند و از بررسی روایاتی که دلالت بر اثبات نزول قرآن بر سبعه احرف دارد، غفلت کرده و یا به دلیل عدم اعتماد به اسناد آن‌ها، از بررسی آن‌ها صرف نظر کرده اند. در این مقاله، افزون بر بررسی احادیثی که نزول قرآن بر هفت حرف را نفی کرده و احادیث اثبات کننده نزول قرآن بر هفت حرف که از منابع اهل سنت به منابع شیعه وارد شده، احادیث اثبات کننده نزول قرآن بر هفت حرف که بالاصاله در منابع شیعه موجود است، نیز بررسی شده است. دانلود مقاله
جستاری تطبیقی در تبیین ویژگی‌های اهل بیت پیامبر(ص) در آیینه حدیث صلوات
نویسندگان: محمود واعظی، حسین رضایی: تلاش متکلمان شیعه در همه اعصار، اثبات جایگاه علمی و معنوی اهل بیت رسول اکرم(ص) به عنوان جانشینان برحق ایشان بوده و در این راه از هیچ کوششی دریغ نورزیدند. در این خصوص، استناد به آیات قرآن کریم و روایات نبوی، متفق علیه به عنوان میراث مشترک فریقین، حجتی قاطع محسوب میشود. از جمله مواردی که شایسته تامل و عنایت بیشتر است، تبیین ویژگی‌های خاندان رسالت بر اساس آیه ۵۶ سوره احزاب است. تحقیق تطبیقی در متون تفاسیر جامع سنی و شیعی، نشان از آن دارد که در این خصوص، توجه لازم صورت نگرفته است. پیامبر گرامی اسلام(ص) در تفسیر چگونگی صلوات بر ایشان حدیث صحیح و متفق علیه ذکر فرمودند که بررسی آن بر اساس آیات قرآن کریم و دیگر روایات صحیح، در اثبات معتقدات کلامی شیعه، نقش اساسی ایفا خواهد کرد. هدف پژوهش حاضر که با رویکرد تطبیقی، به روش توصیفی تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای انجام شده، رمزگشایی از این حدیث تفسیری و اثبات جایگاه علمی معنوی و مصادیق حقیقی عترت پیامبر(ص) می‌باشد. در پایان شبهات ابن تیمیه بر حدیث مذکور که به قصد انکار فضیلت امیرالمومنین علی(ع) و رد عقاید شیعه مطرح شده، مورد بررسی و نقد قرار گرفته و بطلان ادعاهای او ثابت شده است. دانلود مقاله
ملاک‌های عالمان شیعی در تدوین کتب ادعیه
نویسندگان: نهله غروی نائینی، نصرت نیل ساز، سیده فرزانه فخرایی: کتاب‌های ادعیه مقبول امامیه، برترین کتب دعا و حاوی دعاهایی منقول از معصومین(ع) است. این ادعیه اعتقاد داعی را محکم کرده، به وی سعادت و آرامش روان می‌بخشد اما تفوق طلبی مدعیان سیروسلوک، راحت طلبی و کم حوصلگی جویندگان دعا، سبب رواج انواع دعاهای برساخته گشته؛ در این شرایط، شناخت سره از ناسره ضروری است. متقدمان ملاک صحت دعا را وثوق و اعتماد به صدور آن از معصوم(ع) می‌دانستند که از راه تحلیل فهرستی و روش کتاب شناسانه، بر اساس قراینی مانند وجود و تکرار روایت در بسیاری از اصول اربع مایه با چند نقل در مطمین ترین نسخه، برایشان احراز می‌شد و با اعتماد به نسخه، ادعیه را در مجموعه‌های خویش گردآوری کردند. مولفان متاخر نیز ادعیه‌ای را که منبع مورد اعتماد داشت، بدون کم وزیاد کردن، تنها با تبویب جدید، در مجموعه‌هایشان نوشتند. این تحقیق بر آن است با جستجو در کتب ادعیه امامیه، تهیه مستندات از طریق کتابخانه‌ای با تحلیل، نقد و ارزیابی کتاب‌ها، معیار مولفین کتب ادعیه را بیان کرده و اثبات کند ایشان غیر فرمایش معصومین(ع) را ننوشته اند تا هر طالبی با اطمینان خاطر از این کتب بهره برد و به اهداف والای دعا کردن برسد. دانلود مقاله
قرب الاسناد در نگارش‌های امامیه
نویسندگان: حسین ستار، محمدرضا منوچهری نائینی، سید حسین فلاح زاده ابرقوئی: در فهرست مکتوبات امامیه، گونه‌ای از نگارش‌های روایی به چشم می‌خورد که اساس کار مولف در آن‌ها، سامان بخشی و تبویب موضوعی روایات نیست بلکه کوشش مولف، تنظیم اثر روایی با محوریت اسناد است. معیار مولفان این آثار، ارایه روایاتی با کوتاه ترین طریق به مصدر روایت است. از این گونه نگارش که «قرب الاسناد» نام گرفته، در شمار آثار برخی محدثان نام آشنا یاد شده است. مولف قرب الاسناد می‌کوشد با کاستن از واسطه‌های خود تا معصوم(ع)، از راهیابی خطاهای انسانی در نقل روایت بکاهد و از این طریق بر اعتبار اندوخته‌های خود بیفزاید. در نوشتار حاضر، تلاش محدثان امامی در نگارش قرب الاسناد، با تکیه بر تنها کتاب بازمانده از این سبک، بررسی شده است. دانلود مقاله
نقد و بررسی رایج ترین واژگان مستعمل برای روایات موضوعه
نویسندگان: محمد شریفی، فاطمه قربانی لاکتراشانی: ورود غیر صحیح روایات به دامنه احادیث موضوعه از جمله آفت‌هایی است که یکی از مهم ترین منابع دینی مسلمانان را مورد آسیب قرار داده و اعتبار آن را خدشه دار می‌سازد. از مسایلی که سبب میشود تا فراوانی روایات موضوعه به شکلی غیرواقعی، وسیع و پردامنه انگاشته گردد، عدم آگاهی و شناخت واژگان مستعمل در روایات جعلی، و میزان انطباق و قرابت آن با بحث وضع است. بررسی لغوی و معنایی تعاریف ارایه شده توسط بزرگان شیعه و اهل سنت چون شهید ثانی، میرداماد، ابوریه و… در تبیین روایات جعلی، موید این نکته است که بسیاری از روایاتی که در دایره جعل قرار گرفته اند، از تعاریف ارایه شده خارج بوده و دلالت بر ضعف حدیث دارند و نه جعل و وضع. در کتب روایی و نیز کتب موضوعه می‌توان نمونه‌های متعددی از روایات را یافت که تنها بر ضعف حدیث دلالت داشته ولی نگارنده کتاب، تصریح به جعل حدیث نموده و عامدانه و یا ناآگاهانه، بر شمار روایات جعلی افزوده است. با توجه به وسعت مسیله در برخی کتب موضوعه، در این مقاله تنها به بررسی رایج ترین کاربردهای ناصحیح واژگان برای این دسته از روایات خواهیم پرداخت. بدین منظور مهم ترین واژگانی که در حوزه ضعف حدیث مطرح میشود، در کتب مختلف روایی مورد بررسی قرار گرفت و مصادیقی از ادعای پژوهش ارایه شد. نتیجه این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته، چنین است که استفاده بجا و صحیح واژگان، دایره جعل را محدودتر نموده و بسیاری از روایات را از عنوان وضع خارج می‌کند. دانلود مقاله
روایات اسماء و صفات و اثبات وجه امکانی واجب الوجود
نویسندگان: حمیدرضا یونسی، عباس همامی: احادیث، سه گانه‌ای از اثبات تا نفی اسماء و صفات را بیان کرده که در طول تاریخ محل نزاع و پدیدار شدن مکاتب مختلف کلامی، فلسفی و عرفانی شده است و از الهیات سلبی تا الهیات ایجابی را در بر گرفته است؛ این پژوهش با تمرکز بر روایات اسماء و صفات، خاصه روایات حدوث اسماء و استخراج مبانی عقلی از این روایات، تیوری «وجه امکانی واجب الوجود» را پردازش کرده و آن را معیاری برای تبیین و وجه الجمع اختلاف نظرات در حیطه الهیات سلبی و ایجابی قرار داده است. دانلود مقاله
واکاوی چرایی تاخیر تدوین کتب درایه در شیعه با تاکید بر اصطلاحات حدیثی موجود در کتب روایی شیعه
نویسنده: محمدرضا پیرچراغ: درایه الحدیث علمی است که از گذشته تابه حال مورد توجه علمای علم حدیث بوده است. با توجه به پژوهش‌های انجام شده در تاریخ علم مصطلح الحدیث در بین اهل سنت و شیعه مشخص میشود سابقه این دانش در میان اهل سنت بیشتر و زودتر بوده است؛ ولی این بدان معنا نیست که شکل گیری مباحث درایه‌ای در شیعه به زمان شهید ثانی و پس از ایشان برگردد. از بررسی مباحث مصطلح الحدیث موجود در احادیث و کتب حدیثی متقدمان شیعه، مشخص میشود وجود این دانش در شیعه از همان دوران معصومان(ع) است و بعد از آن بزرگواران، اهتمام به حدیث و درایه الحدیث از سوی بزرگان شیعه بوده و حتی تالیفات مستقل درایی قبل از شهید ثانی از سوی علمای شیعه مشاهده شده است. از آنجا که شهید ثانی سه کتاب مستقل درایی تالیف نمودند و با توجه به اشراف علمی شهید ثانی بر حوزه‌های علمی شیعه، کتب تالیفی قبل کمرنگ جلوه داده شد و کم کم در اذهان عموم این مطلب القا شد که مصطلح الحدیث در اهل سنت از تقدم زمانی بیشتری برخوردار است ولی فقط با بررسی کتب حدیثی متقدمان شیعه و روایات ائمه(ع)، سابقه دانش درایه الحدیث و وجود مصطلحات درایه‌ای را در میان شیعه قبل از اهل سنت اثبات می‌کند. دانلود مقاله
جستاری در شعار «کل یوم عاشورا وکل ارض کربلا «سیر تاریخی شکل گیری، معناشناسی و صحت
نویسندگان: محمدرضا شاهرودی، محمد فراهانی: «شعارهای عاشورایی» پیام‌هایی رسا و آگاهی بخش، برگرفته از فرهنگ غنی عاشوراست که عمدتا ریشه در بیانات امام حسین(ع) دارد؛ این شعارها به طور کلی به چهار دسته تقسیم میشود: ۱. انتساب آن‌ها به امام حسین قطعی است؛ ۲. «نقل به معنا» شده است و نقل لفظ آن‌ها در مصادر اصیل وجود ندارد؛ ۳. «مضمون» آن‌ها در روایات قطعی الصدور ملاحظه میشود؛ ۴. ساختگی است و به واسطه اطلاق، عمومیت و افاده مفهومی غلط، نمی‌توان پذیرفت که از ناحیه امام صادر شده باشد. در این میان، برای شعار «کل یوم عاشوراء و کل ارض کربلا ء» به عنوان روایت معصوم، سندی وجود ندارد ولی با توجه به منابع روایی، این شعار، جزء دسته سوم شعارهای عاشورایی قرار می‌گیرد. بر اساس روایاتی مانند: «لا یوم کیومک یا ابا عبد الله» و «لا یوم کیوم الحسین» که ظاهرا در تضاد با شعار مذکور است، می‌توان گفت این شعار، نشانگر اوج ظلم بر ضد عالی ترین تجسم بشریت و اوج رویارویی با ستمی است که در کربلا نمود داشته؛ نیز مضمون روایت «فلکم فی اسوه»، شعار مذکور را تایید می‌کند. دانلود مقاله
چیستی اصطلاح حدیثی روایت منتقله و ملاک انتقال و نقد و بررسی آن
نویسنده: کامران اویسی: اصطلاح روایت منتقله به منقولی گفته میشود که در ملاحظه اول، روایت نقل شده از معصوم(ع) است و با توجه به شواهد و قراین، از منابع اهل تسنن(مکتب خلفا) به کتب شیعی(مکتب اهل بیت) به عنوان حدیثی شیعی مندرج شده است و عالمان بعدی غالبا به سبب پذیرش تسامح در ادله سنن و یا اعتماد به منابع متقدم دیگر محدثان و مفسران شیعه، به عنوان روایت معصوم(ع) تلقی نموده اند. خواه سرانجام پژوهش بر روی آن، به این نتیجه منجر گردد که روایت منتهی به معصومی دیگر است نه معصوم مندرج در منبع شیعی، یا در صدور آن از هر معصومی تردید پیدا شود و یا در عدم صدور آن از معصوم یقین شود. اما اینکه این نقل که منتقله بودن آن اثبات شده، استوار است یا نه، معتبر است یا نه، مرحله بعدی پژوهش روی روایات منتقله است. گرچه افرادی چون علامه تستری و برخی از نویسندگان معاصر، با تعابیری دیگر به روایات منتقله در آثار خود اشاره داشته اند، به گونه مشخص، علامه عسکری اولین محققی است که در این زمینه با تفصیل بیشتری وارد شده است. به صورت اجمالی، عدم وجود روایت در منابع اصیل و عتیق شیعی و نقل از طریق راویان غیر شیعی، وجود راویان مشترک، وجود شیخ اجازه عامی در میان اساتید صاحب منبع متقدم شیعی، عامی بودن صاحب کتاب، غیر موجود بودن در دیگر کتب معتبر شیعه حتی به الفاظ مشابه، تقریبی بودن تفکر صاحب کتاب، حساسیت کمتر محدثان نسبت به نقل در زمینه غیر فقه از ملاک‌های منتقله بودن روایت است. معلوم نبودن انتساب کتابی که حدیث در آن مندرج شده، به مولف آن، اضطراب متن، وضعی و جعلی بودن روایت، عدم انطباق با تاریخ قطعی اثبات شده یا مشهور، عدم سازگاری با ضروریات دین و مذهب و مبانی متقن کلامی، ناسازگاری با حکم عقل بدیهی و یا استبعاد عقلی داشتن، مخالفت با آیات قرآن یا سنت قطعی یا اطمینان آور، رجحان داشتن خبر معارض با آن و به طور کلی عدم وجود روایت در منبع معتبر، عدم شهرت راوی به راستگویی و امانتداری در نقل حدیث یا اشتهار وی به دروغگویی و خیانت، از جمله اسباب نااستوار بودن یک روایت منتقله و نقد آن است. دانلود مقاله
مرزهای پسندیده و نکوهیده رهبانیت مسیحی و اسلامی در روایات فریقین
نویسندگان: حسین حیدری، ابوطالب مختاری، سید حاتم مهدوی نور: رهبانیت به مفهوم احساس خشیت در برابر خداوند، از ویژگی‌های جدایی ناپذیر حیات دینی ادیان ابراهیمی بوده است، ولی در مفهوم خاص، نهاد اجتماعی مومنانی که از زندگی معمولی جامعه خود دوری گزیده و تحت انضباط خاصی زندگی مشترک داشته اند، از قرن سوم میلادی در بین مسیحیان اشتهار داشته و تا ظهور پروتستانیزم ترویج می‌شده است. این پژوهش با دسته بندی دو گروه متضادگونه روایات فریقین در تایید یا رد رهبانیت مسیحی و بررسی سندی و محتوایی آن‌ها به تحلیل و تبیین نظرگاه پیامبر خاتم(ص) و امامان(ع) درباره راهبان مسیحی و خصوصیات زندگی رهبانی اسلا می‌پرداخته است. برآیند مواضع روایات فریقین نشان داده است از مهم ترین مشخصه‌های راهبان، عدم ازدواج، مشارکت نکردن در جهاد، تحمل ریاضت و حضور نیافتن در جماعات بوده است. با وجود این، زندگی جمعی رهبانان مسیحی مورد تایید بوده است؛ گرچه آنان در برخی موارد راه افراط در پیش گرفته‌اند. پیشوایان اسلام تداوم سبک زندگی مذکور را برای مسلمین توصیه نکرده و به جای تحمل سختی‌ها و ریاضت‌های ناشی از دوری از اجتماع، به داشتن احساس خشیت، حضور در عینیت جامعه، عدم وابستگی به دنیا و تحمل سختی‌های قیام در شب، صیام، جهاد و… برای تهذیب نفس سفارش کرده‌اند. دانلود مقاله
تبارشناسی روایات قصار حضرت علی (ع) در تحف العقول
نویسندگان: هاجر بنائی، سید مهدی لطفی: کتاب تحف العقول عن آل الرسول(ص) اثر حسن بن شعبه حرانی از منابع اخلاقی شیعه است. به دلیل ارسال سند، بررسی رجالی روایات این کتاب ممکن نیست؛ اما می‌توان متن این روایات را در منابع شیعه و اهل سنت پی جویی کرد. بر این اساس، مقاله حاضر به روش توصیفی تحلیلی با پی جویی تاریخی روایی روایات قصار حضرت علی(ع) در منابع مختلف فریقین، سبک روایی مولف را بررسی کرده و روایات کتاب تحف العقول را در منابع روایی متقدم شناسایی کرده است. همچنین منابعی را که حرانی در روایات قصار حضرت علی(ع) استفاده کرده، واکاویده است و روایاتی را که در منابع پیشین وجود ندارند، شناسایی کرده است. دستاوردهای این مقاله حاکی از آن است که از مجموع ۱۵۸ روایت، ۲۰ روایت در منابع متقدم موجود نیست و صدور ۷ روایت از سوی امام معصوم(ع) اثبات نمی‌شود. همچنین غالب روایات برای اولین بار در منابع قرن پنجم و ششم آمده است. دانلود مقاله
بررسی روایات تنزیه کتاب التوحید شیخ صدوق
نویسندگان: سید رضا مودب، علی اکبر تلافی داریانی: تنزیه، سنگ بنای خداشناسی صحیح است و شیخ صدوق محدث نامدار مکتب اهل البیت علیهم السلام منادی این عقیده در کتاب کهن و ارزشمند توحید می‌باشد. ایشان در باب توحید الهی بر این باور تکیه دارد که خداوند سبحان از همه ویژگی‌های آفریدگان پاکیزه است و در کتاب توحید ، آیه‌ها و روایت‌های صریح در تنزیه را گردآوری و گاهی توضیح می‌دهد و چنانچه آیه یا روایتی در ظاهر با تنزیه سازگار نبود با استفاده از اصول عقلی و روایت‌های تفسیری ، مورد تاویل و توجیه قرار داده است. در ضمن از مقاله حاضر چنین به دست می‌آید که شیخ صدوق همانند متکلمین شیعی در مباحث اعتقادی به حکم عقل نیز در بررسی آیه‌ها و روایت‌ها توجه دارد. دانلود مقاله
یادآوری میشود، دوفصلنامه علمی- پژوهشی «حدیث پژوهی» به صاحب امتیازی دانشگاه کاشان، مدیر مسئولی محسن قاسم پور و سردبیری سیدرضا مودب چاپ و منتشر می‌گردد. هیئت تحریریه این مجله، دکتر عباس زراعت، دکتر سید کاظم طباطبایی، دکتر نهله غروی نایینی، دکتر فتحیه فتاحی زاده، دکتر سید رضا مودب، دکتر محمدرضا حاج اسماعیلی، دکتر بمانعلی دهقان، دکتر علی اکبر ربیع نتاج، دکتر پرویز رستگارجزی، دکتر محسن قاسم پور می‌باشند.
علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه این دوفصلنامه با شماره تلفن ۵۵۹۱۲۷۱۷ (۰۳۱) تماس حاصل نمایند.
