شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مشاور مذهبی حوزه هنری فقه هنرگفت: لازمه ورود به هنر شناخت فقهی آن است؛ این در حالی است که تنوع در متخصصین تزلزل نمی‌آورد.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام علی ریاحی در نشست فقه هنر که به مناسبت هفته هنر انقلاب اسلامی با حضور اساتید و صاحب‌نظران حوزه دین و ادبیات در محل حوزه هنری خراسان شمالی برگزار شد، با اشاره به مبانی موضوعی در این زمینه اظهار کرد: برای ورود به مباحث این‌چنین باید ابتدا به تعاریف واحدی دست پیدا کنیم تا در نتیجه‌گیری بتوان به‌صورت مشخص این موضوع را دنبال کرد.
وی در ادامه با تعریف فقه در لغت و اصطلاح گفت: فقه در لغت به معنای خیلی عمیق فهمیدن است و در آیات و روایات به همین معنا نیز اشاره شده است؛ اما در اصطلاح به معنای فروع دینی بوده و به رساله‌های عملیه اطلاق می‌شود.
مشاور مذهبی حوزه هنری فقه هنر در معنای نخست را راهی به‌سوی فلسفه هنر دانست و افزود: اما از منظر معنای اصطلاحی فقه هنر به بایدها و نبایدها و احکام این موضوع می‌توان رسید.
وی همچنین در فضای تعریف هنر گفت: معنایی از هنر مدنظر است که در فضای کنونی جامعه به هنرهای هفتگانه مشهور است و در بین هنرمندان رایج است.
ریاحی در ادامه به کلیت موضوع نیاز وضع قوانین در جوامع متمدن پرداخت و این امر را در هر اجتماعی ضروری عنوان کرد و ادامه داد: در احکام روح و اصل آن در طی گذشت زمان ثابت است؛ اما این اصول در مواردی گاها حلول پیدا می‌کند که باعث می‌شود با گذشت زمان احکام بر اعمال متغیر باشد.
وی همچنین اعتقاد و یا جبر جغرافیایی را دو علت اصلی در لزوم رعایت قوانین در زندگی هر فردی دانست و اظهار کرد: فروع فقهی در اسلام همچون قوانین اعتقادی هستند که مرزی و ملیتی ندارد و اعتقاد به آن باعث رعایت و اجرای احکام الهی می‌شود.
این کارشناس همچنین در پاسخ به سؤال یکی از حاضران مبنی بر تقدم و تأخر فهم علل احکام یا دانستن احکام گفت: دانستن فلسفه امر و کاری تقید به اقدام را بیشتر می‌کند؛ اما همان‌طور که در سن تکلیف مشاهده می‌شود لزومی بر فهم احکام برای رعایت آنها وجود ندارد.
وی در ادامه به شناخت متخصص و لزوم مراجعه به آن در موضوعات مختلف اشاره و تأکید کرد: برای ورود به هنر فرد باید یا به‌عنوان فقیه شناخته بشود یا در کنار خود مشاور فقهی داشته باشد و همچنین تمام امور را ازنظر فقه بررسی کند.
ریاحی همچنین تقلید را به همین واسطه امری لازم در مباحث متنوع مهم ارزیابی کرد و افزود: برخلاف معنای رایج در عوام، تقلید ازنظر ادبیات عرب به معنای انداختن قلاده مسئولیت‌ها به گردن فرد مرجع است و به‌نوعی فرد مقلد مسئولیت پاسخگویی در قبال بخشی از امور خود را به گردن مرجع می‌اندازند و به رجوع می‌دهد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود حکم واقعی را تنها از آن معصومان دانست و گفت: در زمانی که به معصومین دسترسی وجود ندارد فهم مردم و حکم ظاهری به یکدیگر مربوط هستند و با تغییر در فضای جامعه این احکام نیز بعضاً مورد بازنگری قرار می‌گیرند.
مشاور مذهبی حوزه هنری همچنین در پاسخ به سؤالی مبنی بر وجود تنوع در احکام طی زمان‌ها و نسل‌ها ایجاد تزلزل در عقاید می‌کند، اظهار کرد: تنوع تزلزل ایجاد نمی‌کند چون در هر زمان برای رفع مسائل و مشکلات به متخصص‌ترین فرد هر زمان رجوع می‌شود که این تنوع تزلزل آور نیست و بلکه پویایی امور و احکام را نشان می‌دهد.
وی شناخت قوانین از یک‌سو و استفاده از متخصصین این حوزه از سوی دیگر را مسیر مهم برای ورود به عرصه هنر دانست و ادامه داد: باید برای ورود به عرصه هنر علاوه بر شناخت مناسب هنر، برای متخصص این امر نیز در علوم دینی تحقیق کرد تا فردا متناسب بازمان پیدا شود.
ریاحی همچنین در بخشی دیگر با انتقاد به آموخته‌های غلط که از سوی منابر یا کتب درسی به مردم انتقال پیدا کرده است گفت: متأسفانه هیچ ضابطه‌ای برای ورود برخی کارشناسان به برنامه‌های تلویزیونی وجود ندارد و یا اگر هم در این عرصه قوانینی وجود داشته باشد مورد رعایت قرار نمی‌گیرد که باید بازنگری درستی در شناخت متخصص و حضور در صداوسیما انجام پذیرد.
وی وجود جایگاه حقوقی برای افراد را عاملی برای کنار گذاشتن متخصصین شخصی در امور کاری افراد دانست و افزود: افراد با جایگاه حقوقی در امور اجتماعی باید متناسب با احکام و دستورات ولی‌فقیه به‌عنوان شخص نخست کشور اقدام و برنامه‌ریزی کنند و ضابطه‌ها را بر این اساس بدانند.
وحید نمازی، رئیس حوزه هنری خراسان شمالی نیز در ابتدای این جلسه با تبیین ضرورت و اهمیت برگزاری این جلسات در خراسان شمالی گفت: فقه هنر ضرورتی است که از جهات مختلف دارای اهمیت است و در جامعه اسلامی با پرچم‌داری ولایت‌فقیه باید موردبحث قرار گیرد.
وی افزود: فقه جزء اصول حاکم بر زندگی بوده و عامل تأثیرگذاری در مناسبات نقش‌آفرین است و هنر نیز در تمام وجوه زندگی افراد شمول دارد.
نمازی ادامه داد: ضرورت هنر و شأن هنر در زندگانی امروز انکار نشدنی است و در مسائل اجتماعی و در ابعاد مختلف همچون حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و صنعتی نقش هنر قابل‌ملاحظه است.
وی در پایان گفت: ضرورت دارد که به هنر ازنظر فقهی پرداخته شده و از سوی دیگر به‌روز بودن مدنظر باشد؛ زیرا داشتن پشتوانه‌های فقهی و شفافیت در فقه می‌تواند به کمک هنر بیاید که چهارچوب دقیقی برای هنر تعریف شود تا شاهد به وجود آمدن فرصت‌ها از تهدیدهای جامعه امروز باشیم. نسیم
