شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی سهرابی رئیس ستاد استهلال استان قم و عضو پژوهشگاه معارج، در یادداشتی به وضعیت رویت هلال ماه رمضان ۱۴۳۸ پرداخت و تصریح کرده است هلال ماه رمضان غروب روز جمعه در اغلب نقاط با چشم عادی رؤیت‌پذیر است.
قبل از بیان وضعیت رؤیت‌پذیری هلال رمضان المبارک ۱۴۳۸ (در روز جمعه ۲۹ شعبان برابر با ۵ خرداد ۱۳۹۶)، در این‌جا به طور خلاصه چند نکته یادآوری می‌شود تا مفاد جدول و نقشه‌ای که در ادامه می‌آیند، روشن‌تر گردد:
– مقارنۀ ماه و خورشید: در هر ماه، طول دایره البروجی ماه و خورشید برای لحظه‌ای با یکدیگر برابر می‌شوند و به عبارت دیگر، نسبت به یکدیگر به کمترین جدایی زاویه‌ای می‌رسند. به این حالت، مقارنۀ ماه و خورشید گفته می‌شود. در حالت مقارنه و ساعاتی قبل و بعد از آن (که اصطلاحاً گفته می‌شود ماه در محاق است)، هلال به هیچ وجه قابل رؤیت نیست.
ـ جدایی زاویه‌ای (بین دو جرم سماوی): زاویه‌ای که رأس آن، چشم ناظر است و دو ضلع آن از دو جرم سماوی (مانند دو ستاره) می‌گذرد. در این‌جا مقصود جدایی زاویه‌ای بین ماه و خورشید است.
ـ مکث ماه: در روز آخر ماه قمری، مدتی که طول می‌کشد تا پس از غروب خورشید، ماه غروب کند، مدت مکث ماه یا مکث ماه نامیده می‌شود.
ـ سن ماه: مدت زمان گذشته از زمان مقارنۀ ماه و خورشید، سنّ ماه نام دارد.
ـ ارتفاع هلال: کمترین جدایی زاویه‌ای ماه از لبۀ افق.
ـ درصد روشن سطح ماه: درصد نسبت روشن سطح قرص ماه به کل قرص.
ـ ضخامت هلال: جدایی زاویه‌ای دو لبۀ مرکز هلال.
ـ اختلاف سمت ماه و خورشید: زاویه‌ای است که رأس آن چشم ناظر و دو ضلع آن از دو نقطۀ محل عمود ماه و خورشید بر روی افق می‌گذرد. به عبارت دیگر، مقدار جدایی زاویه‌ای دو نقطۀ برخورد عمود ماه و خورشید بر روی افق، اختلاف سمت ماه و خورشید است. از دید ناظر، اگر ماه در سمت راست خورشید واقع شود، مقدار اختلاف سمت ماه و خورشید با علامت مثبت و در صورتی که در سمت چپ خورشید قرار گیرد، با علامت منفی نشان داده می‌شود.
ـ فاصلۀ ماه از زمین: فاصلۀ طولی بین مراکز ماه و زمین.
در نقشۀ رؤیت هلال که در پی می‌آید، چگونگی رؤیت‌پذیری هلال در مناطق متعارف زمین از نظر اوقات شرعی (مناطقی که در آن‌جا وضعیت اوقات شرعی عادی است)، به طور تقریبی نشان داده شده است. مفهوم رنگ‌های به کار رفته در نقشه برای نواحی مختلف چنین است:
در غروب روز ۵ خرداد ۱۳۹۶، به عنوان نمونه برای تهران، مشخصات رؤیت‌پذیری هلال چنین است:
همچنین نقشۀ مناطق رؤیت‌پذیری هلال در روز ۵ خرداد مطابق شکل زیر است:
نتیجه: مطابق اطلاعات و نقشه‌های بالا هلال رمضان ۱۴۳۸ در غروب روزجمعه ۲۹ شعبان برابر با ۵ خرداد ۱۳۹۶، در خیلی ازمناطق زمین به سهولت با چشم عادی رؤیت می‌شود. این هلال در ایران نیز در صورت سالم بودن هوا و نبودن ابر غبار، در اغلب نقاط با چشم عادی رؤیت‌پذیر خواهد بود. بنابر این، روز شنبه ۶ خرداد ۱۳۹۶ برابر است با اول رمضان.
