چهارده سر فصل مهم در فعالیت دینی فراگیر بین‌المللی

باید میراث مشترک انبیاء را در فضای بین‌المللی به مثابه یک جریان، پیگیری و به آن جنبه‌ای عینی و فعال ببخشیم تا به سالم سازی روابط بشری و معنویت بخشی به انسان‌ها بیانجامد.

به گزارش شبکه اجتهاد از دبیرخانه دین پژوهان کشور، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری، در جمع گروهی از روحانیون عرصه بین‌الملل به تشریح سرفصل‌های مهم در فعالیت دینی در عرصه بین‌الملل پرداخت.

مبلغی در این نشست گفت: تحقق یک جریان دین مدار بین‌المللی بدون ایجاد یک هویت مشترک ادیانی امکان پذیر نیست. این هویت را قرآن برای فضای بین الادیانی در نظر گرفته است و آن فعال سازی واژه «ملت ابراهیم» و اقتضائات آن است. اندیشه ملت ابراهیم برای تقویت هویت مشترک ادیانی ضروری است.

اصول تعاملات بین ادیانی در فضای بین‌الملل

وی با بیان اینکه چهارده سر فصل مهم در فعالیت‌های دینی فراگیر بین‌المللی مطرح است، گفت: حرکت بین‌الملل دینی باید بر پایه اصول وحدت ساز و آفریننده اخلاق که اسلام بر آن تاکید جدی دارد، شکل گیرد.

عضو مجلس خبرگان رهبری در تشریح این سرفصل‌ها اظهار داشت: اصولی همچون تعمیق رابطه با خدای متعال (ما غرکَ بِرَبک الکریم)، تقویت زمینه‌های هم شناسی بین ملت‌ها (لتعارفوا)، تزریق دو عنصر انصاف و مدارا به کالبد روابط بشری (انصفوا الناس/ مداراه الناس)، تلاش برای استقرار مفاهیم و ادبیات فخیم و زیبا در فضای اجتماع بشری (قولوا للناس حسنا)، تمرکز بر استقرار عدل در مناسبات بین بشر (لیقوم الناس بالقسط/ تقسطوا الیهم)، از جمله اصول وحدت ساز و آفرینده اخلاق در اسلام است.

وی ادامه داد: همکاری و هم افزایی برای تقویت حس نیکوکاری اجتماعی در اجتماعات بشری (تعاونوا علی البر)، تعامل فزاینده برای تعمیق خدا ترسی، معنویت و کرامت دینی در انسان‌ها (تعاونوا علی البر والتقوی)، دور ساختن روابط بین ادیانی و بین مذاهبی از تعصب‌های تنش آلود و تاکید بر هویت مشترک ادیانی (قل بل مله ابراهیم) از دیگر اصول وحدت ساز در اسلام بیان شده است.

مبلغی در ادامه گفت: تقویت رویکرد به سلم جهانی (ادخلوا فی السلم کافه)، احترام به داشته‌های سالم فرهنگی ملت‌ها (ولا تبخسوا الناس اشیاءهم)، تقویت گردشگری سالم در زمین با تکیه بر منطق دین نسبت به گردشگری (فسیروا فی الارض)، تقویت ایده حفظ زمین و شرایط زیستی در آن برای همه مردم و همه نسل‌ها (والارض وضعها للانام)، تلاش برای عاری سازی زمین از فساد (ولا تعثوا فی الارض مفسدین) از دیگر اصول وحدت ساز و اخلاق آفرین می باشند.

وی افزود: ایجاد مسابقه بین نهادهای اجتماعی و علمی وابسته به ادیان مختلف جهت انجام تلاش‌های خیرخواهانه مشترک و مؤثر و آرامش ساز در روابط بین ادیانی (فاستبقوا الخیرات) نیز در زمره این اصول جای می گیرد.

اصول تعاملات بین مذاهبی

عضو شورای علمی دین پژوهان کشور تصریح کرد: چگونگی مواجهه اخلاقی – اجتماعی مذاهب با یکدیگر به نظریه پردازی و طرح اندیشه‌های کلان نگر و فراخ نگر نیاز دارد؛ نظریه‌ها و اندیشه‌هایی که عرضه و بسط آن بر عهده حوزه‌ها و دانشگاه‌هاست. دعوت پیروان یک مذهب از اتباع مذهب دیگر برای پیوستن به مذهب متبوع خود، نه تنها تاثیر چندانی ندارد بلکه عمدتا مضر و خطرناک است و در مناسبات بین مذاهب اختلال و بحران ایجاد می کند.

وی با بیان اینکه باید تعامل اجتماعی خود با دیگران را در همه حوزه بر پایه اخلاق ژرف نگر، کلان اندیش و حساسیت زدا بنا کنیم، گفت: همه باید بدانند که تکفیریان می خواهند فقها را، چه شیعه و چه اهل سنت، از عرصه خارج کنند.

اصالت الاجتهاد از اندیشه‌های کلان و زیر پایه

وی ادامه داد: یکی از اندیشه‌های کلان، اصالت الاجتهاد است، که به اقتضای آن، اندیشه‌های منسوب به دین، باید در چارچوب اجتهاد شکل گیرد. در حوزه دین شناسی، اندیشه‌هایی که از چشمه اجتهاد آب ننوشیده‌اند، نوعا یا به افراط یعنی تکفیر انجامیده، یا به تفریط یعنی رفتن به سمت نفی حضور دین در جامعه گرویده‌اند. یکی از توافق‌های مؤثر شیعه و سنی باید توافق بر “اصاله الاجتهاد” و التزام به ضرورت گذشتن اندیشه‌های دینی از مجرای اجتهاد باشد.

مبلغی در پایان گفت: این توافق باعث خواهد شد تا اندیشه ورزی دینی در جهان اسلام ضمن آن که به سمت ایجاد و حفظ فرصت‌های لازم برای خلاقیت فکری و ابداع علمی پیش رود، در مسیرهای تضعیف کننده نسبت به منطق و جایگاه دین قرار نگیرد و جامعه را در افراط و تفریط فرو نبرد.