شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
معاون فرهنگی اجتماعی حوزه علمیه خراسان گفت: گزاره‌های شریعت کمال ذاتی دارند و چیزی از زندگی فردی و اجتماعی بشر نیست که در این گزاره‌ها مورد غفلت واقع شده باشد.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر نوائی، در کرسی نظریه پردازی که امروز پنجشنبه ۲۱ بهمن در مدرسه علمیه عالی نواب مشهد برگزار شد، با اشاره به آیه «وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِینْفِرُوا کَافَّهً فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِینْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیهِمْ لَعَلَّهُمْ یحْذَرُونَ» (توبه/ ۱۲۲)، محور اصلی نظریه خود را اثبات حکومت اسلامی از طریق گزاره‌های شریعت معرفی کرد و گفت: اثبات ضرورت تشکیل حکومت اسلامی ارتباطی به عصر حضور و یا غیبت معصوم ندارد و برای این امر به کلیت اصول و قوانین شریعت توجه می‌شود.
وی با بیان این که اسلام گزاره‌های فراوانی در موضوعات و قلمروهای مختلف دارد که به صورت روشن یا نهفته بیان شده‌اند، ابراز کرد: گزاره‌های اسلامی نظرورزانه است و با تحقیق و تأمل روی آن‌ها می‌توان نظریات به روز را استخراج کرد.
مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان اضافه کرد: گزاره‌های شریعت کمال ذاتی دارند و چیزی از زندگی فردی و اجتماعی بشر نیست که در این گزاره‌ها مورد غفلت واقع شده باشد.
نوائی با اشاره به برخی از گزاره‌های استعاری و نمادین قرآن کریم و با تأکید بر نظریات امام خمینی(ره) و علامه محمدباقر صدر، گفت: نگاهی به آثار و فرمایش‌های علما و بزرگان نشان می‌دهد که آن‌ها بسیاری از احکام را با استفاده از تحلیل گزاره‌های دینی بدست آورده‌اند.
فلسفه تفکر سیاسی اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی
معاون فرهنگی اجتماعی حوزه علمیه خراسان با بیان این که بسیاری از حقایق شریعت، ماهیت مکتوم، مخفی و رمزآلود دارند، اظهار کرد: در هیچ کجای شریعت به صراحت اعلام نشده که تشکیل حکومت اسلامی واجب است، اما فلسفه تفکر سیاسی اسلامی به صورت ضمنی در گزاره‌های دینی بیان شده و قابل استخراج است.
نوائی با تأکید بر این که واکاوی اصول شریعت می‌تواند نتایج مثبتی در زمینه ضرورت تشکیل حکومت اسلامی بدست دهد، گفت: نباید برای اثبات اصولی چون ولایت فقیه و ضرورت تشکیل حکومت اسلامی به چند روایت اکتفا و بر آن‌ها تمرکز کرد.
مشاور مدیر حوزه علمیه خراسان در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: اندیشمندان بزرگ جهان اسلام با استفاده از گزاره‌های دینی، حکومت اسلامی را اثبات کرده‌اند و روش اثبات از این طریق ارتباطی به حضور یا غیبت معصوم ندارد.
نوائی افزود: اقتصاد، فرهنگ، حقوق، خانواده و سایر عرصه‌های جامعه باید مورد تنفیذ فردی باشد که از طرف معصومان(ع) مورد تأیید است.
این استاد و پژوهشگر حوزوی ابراز کرد: ماهیت و کیفیت قوانین اسلام و احکام شرعی اثبات می‌کند که اداره سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه بدون تشکیل و تثبیت حکومت اسلامی ممکن نیست و یا این که درصد کمی از قوانین و احکام دینی بدون اثبات حکومت اسلامی قابل اجراست.
وی با بیان این که باید در حوزه علوم دینی مسئله تحلیل محتوا رواج پیدا کند و روش شناسی تحلیل محتوا تدریس شود، اضافه کرد: تحلیل محتوا می‌تواند به عنوان یک ابزار یا یک پژوهش برای توصیف عینی و کمّی مفاهیم پنهان در گزاره‌های دینی مورد استفاده قرار گیرد.
فقه شیعی اثبات کننده تشکیل حکومت اسلامی است
در ادامه این نشست علمی حجت‌الاسلام و المسلمین سید احمد حسینی خراسانی عضو مجلس خبرگان رهبری، با بیان اینکه باید نظریات و دیدگاه‌های مخالفین تشکیل حکومت اسلامی را شنید و پاسخ متناسب را به آن‌ها ارائه داد، گفت: فقه شیعی از ابتدا تا انتها به صورتی است که ضرورت و اهمیت تشکیل حکومت اسلامی برای اجرای قوانین و احکام را اثبات می‌کند.
عضو جامعه مدرسین حوزه افزود: اجرای فقه اهل بیت (ع) مستلزم ولایت بر عامه امور و نه بر امور عامه است و طلاب حوزه علمیه باید با جدّیت در این زمینه به تحقیق و پژوهش بپردازند.
عضو مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: بسیاری از افرادی که دلایل اثبات ولایت فقیه را نقد کرده‌اند، اصل آن را انکار نکرده‌اند و این بدان معناست که این افراد معتقد بوده‌اند که اصل ولایت فقیه باید از طرق دیگری اثبات شود.
حسینی خراسانی با تأکید بر اینکه باید جنبه‌های مختلف موضوع ولایت فقیه از طریق برگزاری کرسی‌های نظریه پردازی و آزاداندیشی مورد بررسی قرار گیرد تا ابهامات رفع شود و نباید بدون علم و حجّت صحبت کرد.
نظریه پردازی، جوهره حوزه علمیه است
وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر این که اجتهاد و فقاهت در واقع همان تولید علم است، ابراز کرد: جلسات بحث و کرسی‌های نظریه پردازی فرصت نواندیشی و نوآفرینی در مدار فقه و اصول و مبانی دینی را فراهم می‌آورند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: بحث علمی و نظریه پردازی جوهره و فلسفه حوزه علمیه است و باید ارزش و بهای بیشتری برای این مسئله در حوزه علمیه قائل شد.
حسینی خراسانی، اصل فقاهت را نظریه پردازی، تعمق، اجتهاد و استنباط و دقت در متون برای کشف حقایق جدید دانست و عنوان کرد: کرسی‌های نظریه پردازی می‌توانند آینده روشنی را برای فقاهت رقم بزنند و آن را با نیازها و مباحث روز همراه کنند.
وی با بیان این که هویت حوزه علمیه امامیه همواره با نوآوری و نظریه پردازی قرین و آمیخته بوده است، اظهار کرد: بزرگان علوم دینی علی رغم تأکید بر نظر، برداشت و اجتهاد خود، هیچ گاه باب تفکر و استدلال را محدود نمی‌کردند.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم با تأکید بر اهمیت تبلیغ و تدریس علوم دینی در عصر حاضر، ابراز کرد: باید طلاب حوزه علمیه دست به قلم شوند و در برابر نظریات بیگانگان در علوم مختلف نظریه پردازی و قلم فرسایی کنند.
حوزه علمیه خراسان، پیشتاز نظریه پردازی باشد
عضو مجلس خبرگان رهبری در مورد اهمیت و ضرورت توجه به نظریه پردازی در حوزه علمیه، گفت: اگر فردی در اجتهاد و استنباط خود هیچ نوسان فکری نداشته باشد و در آراء او عدول و تغییری صورت نگیرد و اجتهاد جدیدی ارائه ندهد، نه تنها باید در علمیت او شک کرد، بلکه باید به عدالت او نیز به دیده تردید نگریست.
حسینی خراسانی با یادآوری دعوت مأمون از بزرگان ادیان مختلف برای مناظره با امام رضا (ع) به توس، عنوان کرد: شایسته است حوزه علمیه کهن خراسان پیشتاز و جلودار برگزاری کرسی‌های نظریه پردازی باشد.
وی با اشاره به سابقه حوزه علمیه خراسان در علوم دینی، بیان کرد: نوآوری‌های فقهی و دینی باید با تسلط و تمرکز کافی بر سبک و منهج عالمان و استفاده از شیوه استدلال و استنباط آنان صورت پذیرد و چارچوب‌ها و موازین مشخصی داشته باشد تا از هرج و مرج جلوگیری شود.
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به روایت «علینا إلقاء الأصول و علیکم التفریع» (وسائل الشیعه ج ۱۸، ص ۴۱، ح ۵۲)، تأکید کرد: سبک و منهج فقهی حوزه علمیه از ائمه(ع) دریافت شده است.
