شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
استفتائات جدید مطابق با فتوای رهبر معظم انقلاب از جمله «ضبط صدای دیگران»، «روش ادای دین»، «تغییر سال خمسی»، «فروش انگشتر طلای مردانه»، «بغل کردن کودک در هنگام نماز»، «نماز خواندن در وسائل نقلیه» منتشر شد.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین استفتائات مطابق با فتوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای منتشر شد. متن ذیل، ۱۷ سؤال و جواب در موضوع عبادات و معاملات است که توسط بخش استفتائات دفتر مقام معظم رهبری در خرداد و تیر ۱۴۰۴ پاسخ داده شده است.
اموال پیدا شده
سؤال۱: اگر چیزی را که پیدا کردم، قیمت آن کمتر از دو و نیم گرم نقره باشد (چه نشانه داشته باشد یا نداشته باشد)؛ می‌توانم برای خودم بردارم؟
جواب: اگر صاحب آن معلوم نباشد، می‌توانید برای خود بردارید.
بغل کردن کودک در هنگام نماز
سؤال۲: آیا می‌توان هنگام نماز بچه‌ای را بغل کرد که لباس یا پوشک او نجس است (البته بدون اینکه نجاست به لباس یا بدن نمازگزار سرایت کند)؟
جواب: بنابر احتیاط واجب اجتناب شود.
غذا خوردن در خانۀ صاحبان عزا
سؤال۳: در شهر ما رسم است که صاحب عزا مردم را برای مجلس فاتحه و صرف غذا دعوت می‌کند؛ آیا این رسم، شرعی است یا خلاف شرع محسوب می‌شود؟
جواب: اگر با رعایت مسائل شرعی (مثل رعایت حق ورثۀ نابالغ) باشد، خلاف شرع محسوب نمی‌شود؛ البته غذا خوردن نزد صاحبان عزا و در منزلشان مکروه است و مستحب است تا سه روز برای آنان غذا فرستاده شود.
وطن حکمی
سؤال۴: کسی که به قصد سکونت دائم یا طولانی مدت، در تهران اقامت کرده اما به دلایلی پس از مدت کوتاهی از آنجا خارج شود (البته با این قصد که پس از مدت طولانی دوباره برگردد)؛ تا زمانی که برنگشته، نماز و روزه او در تهران چه حکمی دارد؟ آیا تهران وطن او محسوب می‌شود؟
جواب: در فرض سؤال، تهران وطن او محسوب نمی‌شود؛ بنابر این بدون قصد اقامت ده روز، نماز به صورت شکسته بوده و روزه صحیح نیست.
فروش انگشتر طلای مردانه
سؤال۵: با توجه به اینکه استفاده از طلا برای مردان حرام است، اگر کسی انگشتر مردانه هدیه گرفته باشد؛ آیا می‌تواند فقط طلای آن را بدون قصد استفاده بفروشد؟ (اصلا قصد استفاده از انگشتر در میان نباشد)
جواب: در فرض سؤال اگر فقط طلای آن را بفروشد و مبلغی بابت مزد ساخت پرداخت نشود، فی نفسه اشکال ندارد.
ماندۀ وصیت مالی میت
سؤال۶: شخصی، مبلغی را نزد دیگری به امانت می‌گذارد تا پس از فوت او، صَرف در هزینۀ دفن و کفن و مدت معینی نماز و روزه و نیز رد مظالم و مجلس ترحیم شود، اگر پس از انجام موارد یاد شده، مبلغی باقی بماند، متعلق به ورثه است یا باید صرف امور خیر شود؟
جواب: اگر پس از کسر بدهی ها و واجبات مالی میت، مجموع مال به امانت گذاشته شده، بیشتر از یک سوم اموال میت نباشد، باقیمانده برای رد مظالم هزینه شود.
استفتائات تیرماه
تغییر سال خمسی
سؤال۱: اگر کسی بخواهد که حساب سال خود را جلو بیندازد مثلا آن را از اول تیرماه به اول خردادماه تغییر دهد آیا صِرف نیت یا محاسبه کفایت می‌کند یا باید حتما وجهی بابت خمس پرداخت کند تا سال خمسی تغییر کند؟
جواب: صِرف نیت و محاسبه کفایت نمی‌کند و برای تغییر سال خمسی باید خمس را پرداخت کند.
وطن اصلی
سؤال۲: چه مکانی به عنوان وطن اصلی، محسوب می‌شود؟
جواب: در صورتی که فردی در وطن والدین خود به دنیا آمده و حدود شش ماه در آن ساکن باشد برای او وطن صدق می‌کند و اگر در غیر وطن والدین متولد شده در صورتی که ۵-۶ سال در آن ساکن باشد، وطن اصلی اوست.
شک در وضو داشتن
سؤال۳: همیشه و طبق عادت هنگام خروج از منزل وضو می‌گیرم ولی گاهی شک می‌کنم که امروز وضو گرفتم یا نه؟ آیا می‌توانم بنا را بر وضو داشتن بگذارم؟
جواب: به عادت نمی‌توان اکتفا کرد مگر آنکه برای شما اطمینان حاصل شود.
روش ادای دین
سؤال۴: با توجه به اینکه انتقال به حسابِ طلبکار، ادای دین محسوب می‌شود؛ اگر حساب، مسدود باشد یا مسدود نبوده ولی به محض واریز، بانک آن را برداشت کند، آیا به این طریق دین ادا می‌شود؟
جواب: در صورت اول (مسدودی حساب طلبکار)، قبض محسوب نمی‌شود ولی در صورت دوم اگر همه شرائط مطالبه حق (مثل رسیدن وقت ادای دین) وجود داشته باشد قبض محقق شده و ادای دین محسوب می‌گردد.
تصرف در ترکۀ میت قبل از ادای دیون
سؤال۵: اگر فرد بدهکاری از دنیا برود در حالی که منزل، باغ، زمین زراعی و ماشین داشته است؛ آیا وارثان می‌توانند بدون پرداخت بدهی او یا تا زمانی که بدهی را بپردازند، از آن منزل و … استفاده کنند؟
جواب: اگر ورثه قصد داشته باشند بدون تأخیر و مسامحه، بدهی میت را پرداخت کنند، اشکال ندارد.
نماز خواندن در وسائل نقلیه
سؤال۶: آیا خواندن نماز واجب در وسیلۀ نقلیه در حال حرکت، صحیح است؟
جواب: در حال اختیار، اگر شرائط نماز (مثل ایستاده خواندن، استقرار در حال نماز و قبله) رعایت شود، صحیح است و در حال اضطرار (مثل تنگی وقت)، در هر حال باید نماز خوانده شود و تا حد ممکن شرائط رعایت شود.
فراموش کردن سلام نماز
سؤال۷: کسی که سلام نماز را فراموش کرده، چه وظیفه‌ای دارد؟
جواب: اگر هنگامی به یاد بیاورد که صورت نماز به هم نخورده و کاری هم که عمدی و سهوی آن، نماز را باطل می‌کند (مانند پشت کردن به قبله) انجام نداده باشد؛ باید سلام نماز را بگوید و نمازش صحیح است اما اگر کاری که عمدی و سهوی آن نماز را باطل می‌کند، انجام داده باشد، لازم نیست سلام را بگوید و نمازش صحیح است.
خمس کفن
سؤال۸: با توجه به اینکه در روایات سفارش شده که قبل از مرگ، کفن تهیه شود؛ اگر کسی سال ها قبل از فوت، کفن خریده باشد و سال بر آن بگذرد آیا به آن خمس تعلق می‌گیرد؟
جواب: مشمول خمس نمی‌گردد.
ضبط صدای دیگران
سؤال۹: آیا ضبط صدای دیگران بدون اطلاع آنها جایز است؟
جواب: در غیر سخنرانی‌های عمومی و امثال آن بنابر احتیاط جایز نیست.
طواف با ویلچر
سؤال۱۰: کسی که همه اشواط (دورهای) طواف را نمی‌تواند انجام دهد ولی تعدادی از آن را می‌تواند؛ آیا جایز است که او را در همه اشواط با ویلچر یا مانند آن طواف دهند یا اینکه باید مقداری که خودش می‌تواند طواف کند و در بقیه او را طواف دهند؟
جواب: هر مقداری که می‌تواند باید خودش انجام دهد و برای بقیه اشواط او را طواف دهند.
طهارت و نجاست الکل
سؤال۱۱: آیا الکل به کار رفته در محصولات آرایشی، بهداشتی و دارویی، نجس است؟
جواب: الکل به کار رفته در این مواد، پاک می‌باشد.
