شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: اخیراً در برنامه حسینیه معلی مطرح شد که این برنامه در پی ارائه الگوی شادی مورد تایید دین است. این مطلب بهانه‌ای برای نوشتن نکات زیر شد:
۱. چند مطلب مورد تایید و تقدیر نگارنده است: شخصیت مجری و داوران این برنامه که انصافاً عمری در ترویج شعائر و مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام تلاش کرده‌اند و ان‌شاء‌الله از این به بعد هم در همین مسیر قدم برخواهند داشت. نیت خیر آن‌ها در اداره و اجرای این برنامه که این هم امری مبارک و قابل ستایش است. شوخ طبعی‌های مجری و داوران برنامه که معمولا شیرین و لذت بخش است.
۲. ارائه الگوی دینی در مسائل مختلف دارای ظرافت‌ها و پیچیدگی‌های خاص خود است و نیاز به پشتوانه قوی علمی و فکری دارد چرا که گاهی به غلط تصور می‌شود اگر همان الگوی تقلیدی و وارداتی را گرفته ظاهری اسلامی به آن بدهیم و بخش‌هایی از محتوا یا روش که با مقیاس رساله عملیه مستقیما حرام هستند را تغییر دهیم، به یک الگوی اسلامی دست پیدا کرده‌ایم.
این همان تصوری غلطی است که گمان می‌کند اگر از اقتصاد غربی ربا و چند حرام دیگر را حذف کردیم تبدیل به الگوی اقتصاد اسلامی می‌شود یا اگر از شهرسازی غربی کاباره و شراب فروشی را حذف کردیم تبدیل به الگوی شهر اسلامی می‌شود؛ غافل از اینکه گاهی تضاد مدل وارداتی با اسلام پیچیده‌تر و عمیق‌تر است. گاهی یک مدل اقتصادی بدون اینکه با مقیاس رساله عملیه حرام مستقیمی در آن باشد به گونه‌ای زندگی انسان‌ها را دستخوش تغییر می‌کند که نتیجه طبیعی آن تقویت دنیا طلبی و دوری از خدا و تضعیف فضائل اخلاقی و ارزش‌های دینی است. گاهی یک مدل شهرسازی بدون اینکه با مقیاس رساله عملیه حرام مستقیمی در آن باشد تعاملاتی را در پی دارد که به تضعیف عفت و ارزش‌های خانوادگی و دینی می‌انجامد.
۳. یکی از ریشه‌ای‌ترین مفاهیم دینی، مفهوم حیا است. حیا همان نعمت بزرگ خدا به انسان است که به تعبیر روایات به همراه عقل دو نعمت خاص انسان در مقابل حیوانات هستند و ضامن سعادت اویند.
حیا یعنی انسان از اعماق وجود نسبت به انجام کارهای ناپسند احساس خجالت دارد و لذا انجام آن کارها برایش ناگوار است. بخش مهمی از حیا مرهون فضای بیرونی و جامعه است به گونه‌ای که اگر جوّ خانواده و جامعه نسبت به انجام یک عمل دافعه داشت این حیای اجتماعی تاثیر مهمی در ترک شدن آن عمل خواهد داشت و به عکس اگر فضای بیرونی انجام یک عمل را عادی سازی کرد و ذائقه اجتماعی به انجام و مواجهه با یک عمل عادت کرد این مسئله تاثیر جدی بر سست شدن اراده‌ها و حتی تغییر نگاه‌ها در مقابل زشتی آن عمل خواهد داشت و طبعا اگر رفته‌رفته پرده حیا نسبت به انجام کاری از بین رفت ایمنی انسان در مقابل آن تضعیف خواهد شد.
۴. جامعه دینی دارای اجزائی است که همه از جایگاه یکسانی در حرکت دینی آن برخوردار نیستند. این جامعه به‌مثابه یک قطار دارای واگن‌های متعدد است خواص مذهبی جامعه و کسانی که انتساب بیشتری به دین و اهل‌بیت علیهم‌السلام دارند همچون لوکوموتیورانان این قطار هستند و اقشار مختلف بسته به درجاتشان هرکدام در واگن‌هایی نزدیک یا دور از لوکوموتیو ساکن هستند. اگر بخواهیم واگن‌های آخر قطار از افتادن در پرتگاه در امان باشند چاره‌ای نیست جز اینکه لوکوموتیو با فاصله قابل توجه از لبه پرتگاه حرکت کند.
نمی‌توان توقع داشت لوکوموتیو تا نزدیک پرتگاه به عقب حرکت کند و در عین حال ساکنان واگن‌های پشت سر از افتادن در پرتگاه در امان بمانند.
نتیجه اینکه به فرض هیچ کدام از مواردی که در برنامه حسینیه معلی اتفاق می‌افتد مستقیما حرام شرعی نباشد اما:
اگر در برنامه مزین به نام ابی عبدالله علیه السلام حرکات موزون محلی برگزار شد در جشنواره‌های دیگر باید منتظر چه اتفاقاتی باشیم؟
اگر در اجرای سرود منتسب به اهل‌بیت علیهم‌السلام و در حضور مردان، زنان به میدان آمدند و حرکاتی منظم و آرام انجام دادند چه توقعی از اجرا‌های دیگران در جمع‌های دیگر می‌توان داشت؟
اگر ذائقه نوجوانان متدینمان را به سمت اجرای سرودهای دینی به همراه جنس مخالف سوق دادیم و انجام حرکات خاص جزء لازم اجرا محسوب شد، چه انتظاری از دیگران باید داشت؟
اگر در برنامه تلوزیونی که مزین به نام اهل‌بیت علیهم‌السلام است و در حضور مادحین و منسوبین به آن‌ها آهنگ‌های نسبتاً تند ضمیمه‌ی عرض ارادت به محضرشان قرار گرفت در برنامه‌های دیگر تلوزیون که با هدف صرف سرگرمی تهیه می‌شود و در حضور داورانی از جنس‌های دیگر باید متتظر چه آهنگ‌هایی بود؟
بعد از عادی شدن همه اینها قدم بعدی چه خواهد بود؟
در آخر توصیه‌ای به دست‌اندرکاران حسینه معلی: مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام آنقدر زیبایی دارد که بدون تغییر در ذائقه مریدانشان بتوان برنامه‌های جذاب تولید کرد. پس در مدل‌سازی اعتماد به نفس داشته باشید و مرعوب روش‌های دیگران که ارتباطی با مرام اهل بیت علیهم‌السلام ندارد، نشوید./ تنبیه الأمه
