شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: به مناسبت روز بانکداری بدون ربا در تقویم کشور، بسته پیشنهادی مطالعاتی از سوی مرکز پژوهش‌های جوان پژوهشگاه معرفی شد.
کتاب «تجربه بانکداری بدون ربا در ایران» اثر حجت‌الاسلام سیدعباس موسویان و حسین میثمی
بانکداری و مالی اسلامی دانش نوپایی است که متفکران بانکداری اسلامی درباره ابعاد گوناگون آن به کاوش پرداخته‌اند. امروزه توسعه این موضوع، افزون بر ابعاد نظری، در مقام عمل و تجربه نیز رشد فراوانی داشته است که خود ضرورت توجه بیشتر به ابعاد و مسائل آن در فضای علمی کشور را آشکار می‌کند. «تجربه بانکداری بدون ربا در ایران» به دنبال تبیین بانکداری اسلامی در فضای تجربی و چارچوب‌های رایج ایران است که در آن، مسائل مهمی مانند اصول و ضوابط بایسته انطباق بانکداری با شریعت، نظارت شرعی و غیره بیان شده است. این کتاب با ارائه مبانی نظری بانکداری اسلامی و تجربه اجرای بانکداری بدون ربا در نظام بانکی کشور، اشاره‌های مفیدی به برخی از مباحث بانکی با اهمیت از منظر شرعی دارد. از امتیازهای این اثر، تحلیل‌های عالمانه و معطوف به چالش‌های اجرای بانکداری اسلامـی در سه دهـه گذشته و در نتیجه، ارائـه توصیه‌هـای سیاستی مشخـص به بانک مرکزی، دولت و سایر ذی‌نفعان مرتبـط، به منظور اجرای بهتر قانون عملیات بانکی بدون ربا و ارتقای سطح انطباق با شریعت در فعالیت‌های بانـک‌های کشور است که در مجموع، اطلاعات مفیدی در ۲۰۴ صفحه در اختیار خوانندگان خواهد گذاشت.
کتاب «سکه‌های گداخته» اثر حجت‌الاسلام علی هوشیار
کتاب سکه‌های گداخته با موضوع ربا در زندگی روزمره منتشر شده است. کتاب یادشده از چهار فصل تشکیل شده که شامل: «مباحث مربوط به ربا، تعریف، تاریخچه، ربا در ادیان و انواع ربا»، «ربا در معاملات بانکی»، «ربا در بازار غیرمتشکل پولی» و «ربا و مسئولیت افراد، جامعه و نظام» می‌باشد. این کتاب نگاهی گذرا با بیانی روان و تبیینی مختصر از ربا، مسیر تاریخی و دلایل نامطلوب بودن ربا را ارائه می‌دهد. کتاب مذکور موضوعات، مطالب و مصداق‌های سودمند و کارگشایی از مسئله ربا را جمع آوری کرده و در قالبی کاربردی در اختیار مخاطبان می‌نهد تا به پاسخ‌هایی سودمند درباره یکی از مسائل زندگی روزمره خود دست یابند و بستری مناسب برای بهبود و رشد فرهنگ دینی در مواجهه با مقوله ربا، شناخت آن و پرهیز از آن فراهم آید. در این کتاب به تبیین ربا، جایگاه آن در اسلام، معاملات آلوده به ربا در میان مردم ـ اعم از معاملات رایج در بورس، بیمه، بانک و بازارهای غیرمتشکل پولی ـ و در کنار آن نظریاتی را که برای مشروع جلوه دادن بهره مطرح شده، می‌پردازد. در پایان نیز، مسئولیت افراد، جامعه و نظام را در قبال مسئله ربا بیان کرده است. هدف این کتاب بهبود فرهنگ عمومی مردم مسلمان در ارتباط با معاملات در بازارهای مختلف، مسئله ربا و افزایش مطلوبیت زندگی در پرتو شناخت احکام آن است. در این باره پاسخ‌های مراجع تقلید گاهی مستقیم بوده و البته بیشتر اقتباس شده اند.
کتاب «اقصاد ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی» نوشته حجت‌الاسلام حسن دادگر
کتاب حاضر در حجم ۱۹۷ صفحه با پرداختن به دو پرسش مهم در زمینه اقتصاد برای دستیابی به یک تحلیل ذهنی عاری از پیش‌داوری به نسل جوان یاری می‌رساند تا بتوانند به مقایسه درستی از دو دوره قبل و بعد از انقلاب بپردازند. اولین پرسش او را با تغییرات سطح رفاه عمومی و مولفه‌های موثر بر توسعه انسانی نسبت به قبل از انقلاب آشنا ساخته و پرسش دوم به وی از حرکت‌هایی می‌گوید که قبل و بعد از انقلاب در جهت استقلال اقتصادی و خودکفایی نسبی صورت گرفته است. پژوهش حاضر ابتدا به کلیات اقتصاد ایران اشاره داشته، شاخص‌های رفاه و استقلال اقتصادی را تعریف می‌کند. فصل دوم با بررسی استراتژی توسعه اقتصادی در ایران و جهت‌گیری‌های آن در قبل و بعد از انقلاب به مقایسه دو دوره می‌پردازد. فصل سوم و چهارم به ترتیب مروری بر برنامه‌های کلان توسعه و عملکرد بخش‌های مختلف اقتصادی است. در نهایت هم بخش پنجم کتاب، میزان دستیابی کشور به مولفه‌های توسعه انسانی در دو دوره را مقایسه نموده و به جمع بندی و ارائه پیشنهادات می‌پردازد.
کتاب «نظام اقتصادی اسلام (اهداف و انگیزه‌ها)» اثر حجت‌الاسلام سیدحسین میرمعزی
نظام اقتصادی اسلام بر سه اصل امنیت اقتصادی، عدالت اقتصادی و رشد اقتصادی تاکید داشته و آنها را تامین می‌کند. این سه اصل علاوه بر تامین سطح معیشت مطلوب، زمینه‌های لازم برای دستیابی به رشد و تعالی همه انسان‌ها به سوی کمال مطلق را فراهم می‌کند. توانمند بودن نظام اقتصادی اسلامی در دستیابی همزمان آن به رشد اقتصادی و عدالت اجتماعی وابسته است که با توجه به تحکیم ارزش‌های معنوی و اخلاقی به دست آمده است. کتاب حاضر با تحلیل ساختار و اهداف نظام اقتصادی اسلام به مقایسه آن با نظام اقتصاد سرمایه‌گذاری می‌پردازد. حجم این کتاب ۱۸۴ صفحه است.
کتاب «نظام اقتصادی اسلام (مبانی فلسفی)» اثر حجت‌الاسلام سیدحسین میرمعزی
در اسلام نظام اقتصادی به گونه‌ای ترسیم می‌گردد که توسعه اقتصادی با عدالت اجتماعی، کسب ثروت با دیگرخواهی و سودآوری با سودرسانی همراه باشد. در این جهت‌گیری، مصلحت فرد و جامعه مورد توجه بوده، آزادی در کادر محدود حضور دارد، تعاون و رقابت سالم دیده می‌شود، ربا تحریم شده و ثروت‌ها عادلانه تقسیم می‌شوند. به عکس مبانی اقتصاد سرمایه‌داری عبارت است از: حاکمیت مصرف‌کننده، مالکیت خصوصی، دولت محدود، آزادی مطلق، رقابت آزاد با انگیزه نفع شخصی، تجویز بهره و توزیع مبتنی بر بازار رقابت. بنابراین هرچه نظام اسلامی بر جامعه تاکید می‌ورزد، نظام سرمایه‌داری بر فردگرایی تاکید نموده و هدف را صرفاً رفاه مادی و رشد اقتصادی قرار می‌دهد. پژوهش حاضر به بررسی تقابل این دو نظام اقتصادی می‌پردازد. حجم این کتاب ۱۳۶ صفحه می‌باشد.
کتاب «نظام اقتصادی اسلام (مبانی مکتبی)» اثر حجت‌الاسلام سیدحسین میرمعزی
مبانی مکتبی قواعدی کلی است که روش دستیابی به اهداف و برخورد با مشکلات را در یک نظام اقتصادی نشان می‌دهد. شناخت مبانی نظام اقتصادی اسلام نیز یکی از ضرورت‌های حوزه مباحث اقتصادی است. این مبانی عبارتند از: حاکمیت مصالح فرد و جامعه، دولت مصالح، آزادی در کادر محدود، مالکیت مختلط، تعاون و رقابت سالم، تحریم ربا، توزیع عادلانه ثروت‌ها و درآمدها. بخش اول کتاب حاضر به تبیین و نقد مبانی مکتبی نظام اقتصادی سرمایه‌داری و بخش دوم به معرفی مبانی مکتبی نظام اقتصادی اسلام پرداخته، در نهایت نیز مقایسه‌ای میان این دو مبحث انجام می‌دهد. حجم این کتاب ۲۲۴ صفحه است.
