تدریس آموزه‌های داعشی در مدارس مصر؛ از شایعه تا واقعیت

با آنکه سلفیّت مصر تدریس آموزه‌های داعشی در مدارس مصر را انکار می‌کند اما احساس خطر نهادهایی مانند الازهر خود گویای حقیقت است.

به گزارش شبکه اجتهاد، جامعه دینی مصر روزهای خوبی را پشت سر نمی‌گذارد. فتواهایی که از گوشه و کنار و از سوی مفتیان خودخوانده، در میان مردم بیان می‌شود، فضای نسبتا آرام مصر را هر از چندگاهی ملتهب ساخته و نخبگان دینی را در قالب موافقان و مخالفان در برابر یکدیگر قرار می‌دهد.

گسترش دامنه افکار الحادی، رویگردانی جوانان مصری از آموزه‌های اسلام اصیل، افزایش قرائت‌های مختلف از متون و تراث اسلامی در کنار نفوذ بیش از پیش اندیشه‌های تکفیری، سبب شده تا متولیان امور دینی به تکاپو افتاده و با کنار نهادن اختلافات در برابر تهاجم فرهنگی داخلی و خارجی صف آرایی کنند تا از رهگذر وحدت بتوانند گامی در جهت کاهش آسیب‌های دینی، اجتماعی و سیاسی بردارند.

چند دستگی و تکثر مذاهب و ادیان در مصر هرچند بستری برای تبادل افکار و نظرات را فراهم آورده اما زمینه‌ساز ایجاد اختلافات نیز شده و راه را برای نفوذ اندیشه‌های تکفیری باز کرده است. با آنکه الازهر، دارالافتا، مجمع پژوهش‌های اسلامی و سایر نهادهای دینی در ابتدا کمر انکار به جولان دهی اندیشه افراطی بستند اما به مرور با پذیرش وجود چنین افکاری برای مقابله با نظرات افراطی اقدامات متعدّدی را انجام دادند.

هرچند مقابله الازهر با افراط گرایی دور از ذهن نیست اما گسترش آموزه‌های تکفیری در مصر کار را بدانجا رسانده که جمعیت‌های سلفی نیز با احساس خطر نسبت به تبعات گسترش افکار تکفیری به صراحت به مقابله با تکفیری‌ها پرداخته و از حالت حمایتی به حالت انتقادی تغییر رویکرد دادند.

سلفیت و انکار تدریس آموزه‌های داعشی

انصارالسنه المحمدیه از جمعیت‌های سلفی مصر که به اتخاذ موضع حمایتی از افراط گرایی معروف است در رویکردی تأمل برانگیز و در مخالفت با سایر نهادهای دینی مصر، وجود اندیشه تکفیری و تدریس آموزه‌های داعشی در مدارس و مراکز علمی را به صراحت نفی کرده و از ترویج دهندگان این سخنان به شدت انتقاد کرد.

یاسر مرزوق دبیرکل این جمعیت با تکذیب تدریس رسمی و غیر رسمی افکار داعشی در مراکز علمی تاکید کرد: «باید در برابر افکار و سخنانی که کودکان را به سوی خشونت و افراط گرایی سوق می‌دهد، ایستادگی کنیم اما اینکه گفته شود اندیشه و افکار داعش در مدارس تدریس می‌شود، سخن دقیقی نیست.»

وی در گفت‌وگویی تلفنی با شبکه «ten» با حمایت از اختصاص برخی از دانشکده‌های الازهر برای پژوهش و تحقیق پیرامون افکار تکفیری خاطر نشان کرد: کودکان آینده سازان جامعه مصر هستند از این رو همبستگی و اتحاد برای مبارزه با افراط گرایی، بسیاری از مشکلات جامعه دینی کشور را حل خواهد کرد.

دبیرکل جمعیت انصار السنه المحمدیه با بیان لزوم تعطیلی مراکز ترویج دهنده افراط گرایی اظهار داشت: تمامی سازمان‌ها و مراکز علمی از دانشگاه و مدارس باید تحت نظر دولت باشند و اگر برخی مدعی تدریس آموزه‌های تکفیری در مراکز وابسته به جمعیت انصار السنه هستند باید این ادعا را ثابت کنند.

با آنکه سلفیت مصر همواره در مسیر تطهیر چهره خود و قطع ارتباط میان آموزه‌های سلفیت و ترویج خشونت و افراط گرایی گام بر می‌دارد اما در عمل آنچه که در جامعه دینی مصر رخ می‌دهد چیزی جز افزایش میزان خشونت‌گرایی نیست از این رو محمود بدر از اعضای پارلمان این کشور خبر از تصویب طرحی برای نظارت بیشتر بر ساختار علمی به ویژه کتاب‌ها و محتویات آموزشی و نیز حذف مبانی افراط گرایی داده است.

نخبگان و مسؤولان مربوطه مصر اگر بخواهند مانع جذب جوانان و نوجوانان مصری به سوی گروهک‌های تروریستی شوند، بایستی نه در مقام سخن بلکه در عمل و نظر با افراط گرایی مبارزه کرده و اجازه فعالیت به جمعیت‌های ترویج دهنده خشونت گرایی ندهند. الازهر نیز ضروری است که با سلفیت به عنوان یکی از مهمترین بسترهای نفوذ افکار داعشی در مصر نه از موضع انفعال که از موضع قدرت تعامل داشته باشد.رسا