تفسیر «تسنیم»؛ ثمره چهار نسل اندیشه و نقد علمی است/ نظام باید بر پایه عقلانیت باشد، تنها عالم شدن کافی نیست/ امامت مهجور است؛ اگر امامت درست شد، عقل و علم زنده می‌شود

آیت‌الله جوادی آملی مولف تفسیرشریف تسنیم، پس از رونمایی از ۸۰ جلد تفسیر تسنیم، به نقش حوزه‌های علمیه در ترویج معارف قرآنی اشاره کرده و تفسیر «تسنیم» را محصول تلاش‌های حوزه دانست و اظهار داشت: بدون تردید این کار، کار حوزه است، بنده یک نفر در برابر این گروه با عظمت هستم.

به گزارش شبکه اجتهاد، همایش بین المللی تفسیر «تسنیم»، اثر عظیم علمی و تفسیری حضرت آیت‌الله جوادی آملی، صبح امروز با حضور معظم‌له و اساتید مکرم صادق آملی لاریجانی، علیرضا اعرافی، محمدی گلپایگانی، سیدحسن خمینی، سید عباس صالحی و جمع دیگری از مسئولین کشوری و لشکری و همچنین علماء، فضلاء، اساتید، طلاب و دانش پژوهان در سالن همایش‌های مدرسه دار الشفاء در قم برگزار گردید.

​​​​​​​حضرت آیت‌الله جوادی آملی مولف تفسیرشریف تسنیم، پس از رونمایی از ۸۰ جلد تفسیر تسنیم، به نقش حوزه‌های علمیه در ترویج معارف قرآنی اشاره کرده و تفسیر «تسنیم» را محصول تلاش‌های حوزه دانستند و اظهار داشتند: بدون تردید این کار، کار حوزه است، بنده یک نفر در برابر این گروه با عظمت هستم.

ایشان با تأکید بر توانمندی‌های حوزه‌های علمیه، اظهار داشت: اگر حوزه بخواهد، می‌تواند دستاوردهای علمی بزرگی را رقم بزند.

معظم له سپس به فرآیند کار از ابتدا پرداخت و تشریح کرد: ما ۷۰ سال قبل که وارد شدیم، در درس خارج آیت الله آملی شرکت کردیم. به قم که آمدیم خدمت آیات عظام بروجردی، امام راحل و محقق داماد رسیدیم؛ ۱۳ سال خدمت مرحوم آقای محقق داماد بودیم که ایشان نه فقط استاد بلکه پدری کردند. ۷ سال اینگونه شد که تقریرات را محضر ایشان می‌بردم و سطر به سطر آن را می‌دیدند و آنچه دقیق و صحیح تشخیص می‌دادند تائید کرده و اضافه می‌کردند.

ایشان افزود: روزی بعد از پایان درس اسفار، دفعتا به ذهن ما رسید که «تفسیر» را شروع کنیم و این با استقبال حوزه و فضلا مواجه شد و این درس ۴ نسل طول کشید و نقد و رفع شبهه ۴ نسل پاسخ داده شد و لذا اگر برخی مباحث تکرار شده است چون مربوط به چهار نسل است.

آیت‌الله جوادی آملی به تفاوت میان «جهل» و «جهالت» پرداخت و تأکید کرد: جاهل را عالم کردن آسان است، اما جهالت‌زدایی و عاقل کردن افراد بسیار دشوارتر است.

ایشان با بیان اینکه حوزه‌های علمیه باید برای از بین بردن جاهلیت تلاش کنند، اظهار داشت: حوزه‌ها و دانشگاه‌ها در جهل‌زدایی و عالم کردن افراد موفق هستند، اما جهالت‌زدایی که به عقل‌گرایی منجر می‌شود، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

این مرجع تقلید افزود: جهالت می‌تواند علم را از پا در بیاورد. این جهالت است که سر عقل و علم را می‌برد؛ خودخواهی و غرور از مصادیق جهالت هستند.

ایشان همچنین تأکید کرد: نظام باید بر پایه عقلانیت باشد و تنها عالم شدن کافی نیست؛ بلکه باید با عقل عملی، علم را به عمل پیوند داد تا از تکاثر به کوثر رسید.

معظم له با اشاره به روایات متعدد بیان داشت: آنچه روایات می‌رساند این است که نقش امام، جاهلیت‌زدایی است. این روایت که «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ فَقَدْ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّه؛ هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناخته باشد، بدون تردید به مرگ جاهلى مرده است»، این پیام را می‌رساند که نقش و کار امام، جاهلیت زدایی است. نظام امامت که آمد جایی برای جهل نیست.

آیت‌الله جوادی آملی افزود: جاهلیت می‌تواند هم عقل و هم علم را از بین ببرد و نظام باید بر پایه عقلانیت باشد تا از بازگشت به نظام‌های جاهلی جلوگیری شود.

ایشان در ادامه سخنان خود به مفهوم «تعرب بعد از هجرت» پرداخت و تأکید کرد: پس از پذیرش نظام امامت و روشن شدن نقش امام، بازگشت به نظام‌های جاهلی و ارزش‌های پیش از اسلام، مصداق «تعرب بعد از هجرت» است که در متون فقهی به‌عنوان یکی از گناهان کبیره شناخته می‌شود.

آیت‌الله جوادی یادآور شد: هجرت با عقلانیت و فضیلت و ادب و کمال که همراه شد هجرت واقعی پیش می‌آید. اگر جنگ جمل و صفین پیش می‌آید به دلیل همان «تعرب بعد الهجره» است یعنی آنها دوباره از نظام ساختاری الهی به نظام جاهلی برگشتند. مثل بعضی‌ها که دم از پهلوی می‌زنند از همین سنخ هستند. هجرت تنها به معنای جابه‌جایی مکانی نیست، بلکه مهم‌تر از آن، هجرت فکری و معنوی از نظام جاهلی به نظام عقلانی و الهی است. اگر کسی پس از شناخت حقیقت، به جاهلیت بازگردد، این از بزرگ‌ترین معاصی خواهد بود.

ایشان تاکید کرد: کار امام رضوان الله تعالی علیه، تنها تبدیل نظام شاهنشاهی به نظام جمهوری نبود، کار امام، آوردن نظام امامت و امت بود. همان راه را مقام معظم رهبری حفظ الله دارند انجام میدهند، این نظام، نظامی عقلانی و مبتنی بر هدایت الهی است که باید پاس داشته شود. باید بدانیم که امام رضوان الله تعالی علیه و مقام معظم رهبری حفظه الله، اینا این راه را دارند زنده می‌کنند که فرمایشات ائمه علیهم السلام را به ما می‌رسانند ما هم انشالله تا آنجا که ممکن است اطاعت بکنیم، دین و ولایت، اساس کار ماست.

این مفسر بزرگ قرآن با حق شناسی از بزرگان و مراجع افزود: امامت مهجور است. اگر امامت درست شد، آن عقل که جاهلیت را از بین برد، زنده است و آن علمی که جهل را از بین برد، معتبر است.

معظم له به اهمیت شناخت امام و نقش امامت در جامعه پرداخت و تأکید کرد: علم‌آموزی و عقلانیت، هرچند ضروری، برای رهایی از جهل کافی نیست و باید با شناخت امام و پذیرش نظام امامت و امت، از جاهلیت فاصله گرفت.

ایشان با اشاره به آیه نفر که می‌فرماید: «فَلَوْلَا نَفَرَ مِن کلِّ فِرْقَهٍ مِّنْهُمْ طَائِفَهٌ لِّیتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ» گفت: از این آیه بیش از این برنمی‌آید که حوزه و دانشگاه را اداره کند، اما «العلماء ورثه الانبیا» می‌گوید بکوشید فرزندان پیامبر شوید. فرزند پیامبرشدن راه علمی ندارد، راه غیرعلمی است. اگر بخواهید وارث امام شوید باید معجزه او را بفهمید. معجزه جزو علوم غریبه و قریبه نیست بلکه جزو روابط ذاتی است. همچون داستان حضرت داوود(ع) که زره بافی و موم شدن آهن در دست ایشان مصداق تبعیت از یک علم و یک کار غیر علمی بود. کسی نمی تواند با درس خواندن معجزه بیاورد بلکه این مسأله به طهارت روح وابسته است.

معظم له افزود: باید روی نهج البلاغه و اهل بیت(ع) و قرآن فکر کنیم تا دین اهل بیتی داشته باشیم. این بزرگان که رحلت کردند و شاگردانی تربیت کردند اساس این شاگردان هم باید با علم الدراسه باشد هم به علم الوراثه بشود. مجتهد و مرجع به جای امام نمی نشیند بلکه وارث به جای امام می‌نشیند. در ارث مالک به جای مالک مینشیند این شخص به جای امام می‌نشیند این کار کمی نیست، پس از علم و دراسه این کار ساخته نیست از علم الوراثه این ساخته است، علم الوراثه چیز دیگری است، کمیاب هست ولی هست!

آیت‌الله جوادی آملی یاد شهید سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان را هم گرامی داشت و افزود: سیدحسن نصرالله در درس تفسیر ما حاضر می‌شد. او به برکت قرآن کریم توانست دنیا را اینگونه تکان دهد. این آیاتی که می‌خواند بی جهت نبوده است.وقتی ایشان قرآنی زندگی کرد و با عترت و اهل بیت(ع) بود به این مقام رسید. این راه برای همه باز است. این راه برای همیشه باز است.

ایشان اظهار داشت: در ادعیه روزهای اول ماه رمضان و همچنین مناجات شعبانیه به این امر می‌رسیم که ماه رمضان اول سال است. انسان باید در روزهای آخر ماه شعبان حساب سال خود را رسیدگی کند. به خاطر است که پیامبر و ائمه این همه در ماه شعبان مشغول دعا و نماز و نیایش بودند.

معظم له افزود: اینکه می‌گویند راه پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) صراط مستقیم است به معنی راه شوسه نیست بلکه آنها ابرار یعنی خیر بی حد و نهایت هستند. مسیر پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) مهیعه است، مانند یک مسیر بیابانی بی خار و بی مانع که مسیر برای رشد همه انسان‌ها را فراهم می‌کند و از هر مسیری که به این مسیر وارد شویم به مقصد و سعادت می‌رسیم.

آیت‌الله جوادی آملی در خاتمه بیان داشت: این مسیر بی اندازه است. باید در این نظام در عرصه فضیلت و درستکاری و رسیدگی به خانواده‌های شهدا، فرهنگ شهدا و مردم و کشور همت گماریم. این مسیر خدمتگزاری همیشه باز و بی مانع است.