شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
«لزوم تسریع در رسیدگی به پرونده‌ها»، «نظارت بر نظام وکالت»، «رسیدگی به بحران مسکن و معیشت مردم»، «پرهیز از تصدی‌گری»، «آثار اعمال قضات بر نزول برکات» و «اصلاح مبنای فقهی و حقوقی مهریه در عقدنامه‌ها» از جمله توصیه‌های مراجع معظم به رئیس دستگاه قضا بود.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، در سفری غیررسمی به همراه هیئت عالی قضایی ضمن زیارت مرقد حضرت معصومه سلام الله علیها با مراجع تقلید، علما و نهادهای حوزوی دیدار و گفت‌وگو کرد.
حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در دیدار با رئیس قوه قضاییه ضمن تسلیت ایام فاطمیه، بر ضرورت تلاش برای حل مشکلات دستگاه قضایی و تسریع در روند رسیدگی به پرونده‌ها تأکید کرد و توصیه‌هایی به رئیس دستگاه عدلیه داشت:
لزوم تسریع در رسیدگی به پرونده‌ها: گاهی گفته می‌شود که یک سال طول می‌کشد تا نوبت رسیدگی به یک پرونده برسد، در حالی که ممکن است در این مدت تحولات زیادی در زندگی فرد رخ دهد و نتواند به حق خود برسد. برای این موضوع چاره‌ای اندیشیده شود و با افزایش تعداد قضات و تقویت عوامل پیشگیرانه، روند رسیدگی‌ها منطقی‌تر گردد.
توجه به مسائل فرهنگی: بسیاری از مسائل، ریشه در فرهنگ عمومی دارند؛ چه در رفتار قضات، چه در میان وکلا و مراجعان و لازم است با آموزش و فرهنگ‌سازی، این نگاه اصلاح شود.
نظارت بر نظام وکالت: یکی از مشکلات دیگر در زمینه نظام وکالت است، برخی وکلا با دریافت حق‌الوکاله‌های سنگین موجب نارضایتی مردم می‌شوند. وکلا باید تحت نظارت دقیق قرار گیرند تا مردم از این ناحیه متضرر نشوند.
مسئله حجاب: بی‌حجابی تنها یک مسئله شرعی نیست بلکه یک مسئله اجتماعی است و سرچشمه بسیاری از ارتباط‌های نامشروع می‌شود که در نهایت برای دستگاه قضایی دردسرساز است.
بحران مسکن: دستگاه قضایی در حد توان خود برای کنترل وضعیت مسکن همکاری کند تا مالکان نتوانند با افزایش بی‌رویه اجاره‌بها به مردم فشار بیاورند زیرا این مشکل حتی ازدواج جوانان را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
معیشت مردم: نوسانات نرخ ارز بر معیشت مردم تأثیر مستقیم می‌گذارد، چه دست‌هایی باعث بالا و پایین شدن ناگهانی نرخ ارز می‌شوند؟ این نوسانات بلافاصله بر قیمت کالاها اثر می‌گذارد و نشان می‌دهد که روی کسبه و بازار، کار فرهنگی صورت نگرفته است.
هوش مصنوعی: دستگاه قضایی از هم‌اکنون نسبت به حوزه هوش مصنوعی ورود کند تا جلوی سوءاستفاده‌ها گرفته شود. هوش مصنوعی مخلوق انسان است، نه موجودی دارای عقل مستقل؛ بنابراین باید استفاده صحیح از آن مدیریت شود. امیدواریم با افزایش قضات، ارتقای آموزش‌ها و اصلاح قوانین، کار مردم آسان‌تر شود و نظارت بر وکلا و نظام حقوقی تقویت گردد.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی در دیدار رئیس قوه قضائیه و هیئت همراه، ضمن دعا برای توفیق خدمتگزاران نظام اسلامی، توصیه‌هایی به‌همراه داشت:
درباره آثار اعمال قضات بر نزول برکات: در روایات هست که اگر یک قاضی حکمی را میان خود و خدای خود، الهی و درست صادر کند و آلودگی‌های زیرمیزی و رومیزی نداشته باشد، ده‌ها برابر برکت بر جامعه نازل می‌شود؛ همچنین در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که اگر دستگاه قضا منحرف شود و ظلم کند، جلوی نزول باران و برکات الهی گرفته می‌شود. این سخنان، بیانی علمی و الهی است و فهم عمیق نظام خلقت و توجه به نشانه‌های الهی، مسئول را از انحراف بازمی‌دارد.
هشدار نسبت به برخی آسیب‌ها: بخشی از آسیب‌های قضایی از ناحیه افرادی است که پس از بازنشستگی وارد حوزه وکالت می‌شوند و اگر اهل تقوا و پاکی نباشند، می‌توانند منشأ فساد و مغالطه باشند. قاضی باید «پرونده‌شناس، دقیق و پاکدامن» باشد. فهمیدن گناه نیست؛ قاضی باید بفهمد چه پرونده‌ای در برابر اوست. دستگاه قضا اگر بین‌الله و بین‌الناس درست عمل کند، برکت فراوان خواهد داشت.
تجربه‌های دستگاه قضایی: دیده‌ایم که می‌شود با دست خالی وارد شد و با دست خالی هم خارج شد؛ آنچه مهم است پاکی و تقواست. دستگاه قضا باید بداند که خداوند نسبت به پاکی و ناپاکی حساس است و نظام اسلامی را با بندگان صالح خود حفظ می‌کند. روحیه ایثار و صداقت باید الگوی مسئولان باشد؛ شهدای ما چنین بودند، چرا ما نباشیم؟ ما دارای نظام حقی هستیم و این نظام پیروز است، اما همه مسئول هستند که مراقب باشند تا خطری کشور را تهدید نکند. وعده الهی تخلف‌ناپذیر است که می‌فرماید ﴿إن تتولّوا یستبدل قوماً غیرکم﴾؛ اگر شما از دین حق رویگردانید، خداوند دیگرانی را جایگزین شما خواهد کرد. از این رو در شب‌های ماه مبارک رمضان بسیار دعا می‌کنیم که خدایا! تو که دینت را حفظ می‌کنی، چرا این حفظ و پیروزی به دست ما نباشد؟ این توفیق را به ما عطا فرما.
تجربه‌های تلخ گذشته: آسیب‌هایی در نتیجه فاصله افتادن میان روحانیت و مردم ایجاد شد، هرگاه انسجام میان مردم و مسئولان سست شود، زمینه برای نفوذ و فرصت‌طلبی دشمن فراهم می‌شود. تجربه‌های گذشته باید همیشه پیش چشم ما باشد و در نظام اسلامی امروز نیز اگر مسئولان از مسیر حق فاصله بگیرند، خطر انحراف وجود دارد.
دعا برای همه خدمتگزاران: در این کشور همچنان انسان‌های پاک، مؤمن، فداکار و بی‌نظیری حضور دارند؛ کسانی که در سخت‌ترین شرایط پای دین و نظام ایستاده‌اند. امید است خداوند آبروی یکایک ما اعم از روحانیت، مسئولان قضایی، مدیران سایر بخش‌ها و مردم عادی را در سایه لطف و عنایت خویش حفظ کرده و این نظام را تا زمان ظهور صاحب اصلی‌اش از هر خطری محفوظ بدارد.
حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی در دیدار رئیس قوه قضائیه بر ضرورت اصلاح مبنای فقهی و حقوقی مهریه در عقدنامه‌ها تأکید کرد و توصیه‌هایی به‌همراه داشت:
ضرورت اصلاح مبنای فقهی و حقوقی مهریه در عقدنامه‌ها: رابطه میان زن و شوهر رابطه‌ای مبتنی بر تکریم و احترام متقابل است و نباید به آن با نگاه معامله یا خرید و فروش نگریسته شود.
ضرورت توجه ویژه به بهبود وضعیت معیشتی مردم: چنانچه تولید و بخش خصوصی در کشور قوت و قدرت نگیرد، بسیاری از مشکلات در حوزه‌های مختلف همچنان حل نخواهند شد.
اقدام مثبت قوه قضاییه: قوه قضائیه در حوزه واگذاری‌ها به بخش خصوصی، اقدامات مثبت و مؤثری را انجام داده است، کسانی‌که با این واگذاری‌ها، منافع‌شان به خطر افتاده، با بیان مطالبی به دنبال سیاه‌نمایی و زیر سوال بردن این قبیل اقدامات هستند؛ دستگاه قضایی کشور در این حوزه باید به گونه‌ای عمل کند که بخش خصوصی دلسرد نشود.
پرهیز از تصدی‌گری: دولت باید تا حد ممکن از تصدی‌گری پرهیز داشته باشد و کار‌ها را به مردم بسپارد. مادامی‌که برای مردم در امور اقتصادی، انگیزه ایجاد نشود، بسیاری از مشکلات حل نخواهند شد.
گفتنی است، حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در جریان این دیدار، با اشاره به مرقومه اخیر آیت‌الله سبحانی در باب مقوله مهریه، توضیحات و تقریراتی در این فقره، به محضر ایشان بیان داشت.
لازم به ذکر است، بر اساس اعلام منابع قضایی، محور اصلی دیدارهای رئیس دستگاه قضا در قم، گسترش همکاری‌های علمی و فکری میان حوزه و قوه قضائیه، بررسی راهکارهای ارتقای نظام عدالت و پیگیری روند خدمت‌رسانی مؤثرتر دستگاه قضا به مردم عنوان شده است.
