خشونت، معیار جدید کیفیت عزاداری!

متأسفانه با این نگاه افراد کم کم به جایی می‌رسند که حتی قمه‌زنی معمولی نیز برای آنها جذابیتِ سابق خود را از دست می‌دهد و به فکر رفتارهای خشن‌تر در عزاداری می‌افتند.

به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام مهدی مسائلی محقق و مدرس حوزه علمیه اصفهان در یادداشتی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده است آورد: عزاداری امام حسین (ع) از سنت‌های مهم جامعه شیعی است. همه می‌دانیم که این سنت برگرفته از سیره و روایات اهل بیت (ع) است. در این روایات تأکید فراوانی بر گریه بر مصائب امام حسین (ع) شده است. آن گونه که می‌توان دریافت گریه مهمترین مصداق عزاداری از نگاه روایات است. از خصوصیات مهم گریه آن است که ظاهرسازی و خودنمایی در آن بسیار مشکل است و اگر اندوه درونی و تأثر قلبی نباشد، گریه شاید تحقق پیدا نکند. از این جهت گریه سببی برای ارتباط محبتی و به تبع آن، ارتباط معرفتی با نهضت عاشورا است.

با این مقدمه در نگاه روایی نمایش خارجی عزاداری، معیار کیفیت آن نیست. بلکه معیار کیفیت عزاداری ارتباط قلبی و عاطفی با امام حسین (ع) است که می‌تواند فرد را به معرفت آن حضرت رهنمون سازد.

از این رو در بعضی از روایات وجود «معرفت امام» شرطی لازم برای تحقق ثواب عزاداری و زیارت امام دانسته شده‌اند.

اما در زمان کنونی معیار کیفیت عزاداری تغییر کرده است. ارتباط قلبی و معرفتی با نهضت عاشورا عیار برتری آن را به نمایش نمی گذارد، بلکه نمایش ظاهری عزاداری اهمیت فوق العاده ای دارد.

در نمایش عزاداری نیز آسیب زدن به بدن و خشونت کیفیت آن را دوچندان می‌کند. برای بعضی، عزاداری هرچه خشن‌تر و فجیع‌تر باشد ثواب بیشتری دارد و با این نگاه، اوج و کمال عزاداری در قمه‌زنی و رفتارهایی مشابه آن دیده می‌شود و بعضی ثواب این رفتارها را حتی از گریه برای امام حسین(ع) بیشتر و باارزش‌تر می‌دانند.

متأسفانه با این نگاه افراد کم کم به جایی می‌رسند که حتی قمه‌زنی معمولی نیز برای آنها جذابیتِ سابق خود را از دست می‌دهد و به فکر رفتارهای خشن‌تر در عزاداری می‌افتند. قمه‌ها را محکم‌تر بر سر فرود می‌آورند و سعی می‌کنند زخم‌های آن جدی و کاری بوده و خون بیشتری از بدن خارج شود. تیغ‎‌های زنجیرتیغی بلندتر می‌شوند و تیغ زنان می‌کوشند گوشت بیشتری از پشتشان جدا کنند، حالا دیگر افزون بر قمه‌زنی، افرادی در آتش راه می‌روند، روی خار می‌دوند، روی شیشه می‌غلتند! و….

البته این نگاه به عزاداری اختصاص به گروه خاصی ندارد و به صورت خفیفتر در بیشتر هیأت‌های عزاداری رسوخ یافته است. امروز بیشتر عزاداران کیفیت سینه‌زنی را بر اساس آهنگ و شدت آن تعریف می کنند. هر چه دستها محکمتر بر سینه فرود آید، سینه‌زنی بهتری صورت گرفته است. بهتر است عزاداران هنگام سینه زنی لخت شوند تا سینه آنها سرخ و با کبود شود.

حاصل سخن اینکه امروز بسیاری از افراد عزاداری را ابزاری برای تن آزاری، زجر و سختی دادن به بدن می‌بینند، تا از رهگذر آن در مصیبت‌های وارد بر امام‌حسین (ع) و شهدای کربلا شریک شده و با آن‌ها مواسات و همدردی می‌کنند. بر این اساس است که می‌پندارند عزاداری هرچه خشن‌تر و فجیع‌تر، بهتر.

از این جهت برای اصلاح عزاداری از بعضی افراطگرایی‌ها ابتدا باید به اصلاح نگاه و نگرش عزاداران حسینی (ع) پرداخت. باید بازخوانی دوباره‌ای برای روایات عزاداری صورت گیرد و وجوه تأکیدات موجود در آنها تحلیل شود.