کتاب «ساختار علم فقه» اثر سیدمحمدرضی آصفآگاه است که در پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۷۳۴ صفحه به چاپ رسید.
به گزارش شبکه اجتهاد، هر علمی نیاز به ساختاری منطقی منسجم متناسب با اهداف علم و نیازهای روز، نیازمند و پیشرو دارد. علم فقه از علومی است که نیاز مبرمی به ترمیم ساختار دارد؛ زیرا ساختار اصلی این علم از قرن هفتم تاکنون تغییر نکرده است. گویا فقیهان به ساختار توجه درخوری نداشتند و تحولات این علم نیز به اندازهای نبوده که ضرورت تغییر ساختار را احساس کنند. اما اکنون به تحول در نگاه به فقه، از فقه فردی به فقه اجتماعی و حکومتی، نیاز است ساختاری مناسب برای آن طراحی شود.
پژوهشکده فقه و حقوق از آغاز تأسیس، بخشی از همت خود را بر فلسفه فقه گذاشت تا گامهای برداشته نشده یا کمتر مورد توجه در شناخت دانش استوار فقه را وجهه همت خود قرار دهد؛ شناختی که در تحصیل اهداف مقدس این دانش برای سعادت انسان، نقش تردید ناپذیر دارد؛ از این رو سرفصل مهم ساختار فقه را در پروژه تعریف کرد: اول شناسایی و نقد و بررسی ساختارهای موجود فقه و دوم تحقیق و تدوین ساختار مطلوب فقه در نقطه عطف فقه شیعه در عصر انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی ایران. اثر پیش رو حاصل انجام پروژه اول بوده و پروژه دوم نیز در حال انجام است.
تاکنون کتابی جامع نگاشته نشده که ساختار فقه در آن به صورت جامع بررسی شده باشد. این تحقیق درصدد است ساختار فقه را به صورت فنی واکاوی کند؛ هم مباحث کلی ساختارشناسی و ساختاربندی فقه را بیان کند و هم ساختارهای فقهی و حقوقی را معرفی و نقد نماید و در پایان این ساختارها را با هم مقایسه کند.
مهمترین دستاوردهای این تحقیق عبارت اند از: بیان تفاوت ساختار با مفاهیم دیگر همانند تبویب، بیان مبانی ساختارهای موجود، مفهوم شناسی و مصداق شناسی عبادات، تفکیک مباحث ساختارشناسی از مباحث ساختاربندی، بیان سه دسته اهداف ساختاربندی، بیان سه دسته معیار ساختاربندی فقه (منطقی، فلسفه فقهی و درون فقهی) و شاخصهای ارزیابی ساختارها، تفکیک ساختارهای فقهی مدون از ساختارهای پیشنهادی فقه و معرفی و نقد این ساختارها، بیان مزایا و کاستیهای ساختارهای فقهی موجود، استقصا و بررسی تفصیلی ساختارهای فقهی امامیه و اهل سنت (۴۰ ساختار)، بررسی ساختارهای حقوقی، مقایسه ساختارهای فقهی امامیه، اهل سنت و ساختارهای حقوقی و بیان اشتراکات و تمایزات آنها، بیان تبویبهای فقهی (فقه روایی، فقه فتوایی – روایی، علم فقه و فقه فتوایی).
علاقه مندان برای خرید اینترنتی این کتاب می توانند به نشانی اینترنتیhttp://shop.isca.ac.ir/ مراجعه کنند.