شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
اختصاصی شبکه اجتهاد: در نهضت حسینی افزون بر عللی نظیر مامور به تکلیف و اسباب ظاهری و شرعی بودن امام در زندگی عادی ، پایبندی به سنت ابتلا و امتحان الهی در حق خود و دیگران و اتمام حجت بر مردم زمان و بهره گیری از مظلومیت برای حفظ اسلام مطرح بود و شاید یکی از علل عمده ای که امام با اختیار خود در برخورد با جریان عاشورا از کمک نیروهای نامرئی نظیر جنیان و فرشتگان و بالاتر از قدرت تصرف در طبیعت و ولایت تکوینی که به مراتب قویتر از دیگر نیروهای امداد غیبی است¨ استفاده نکرد همین واقعیت بود.
زیرا در صورتی که از قدرت ولائی خود بهره می جست دیگر مردم نمی توانستند از زندگی ایشان بعنوان اسوه و سرمشق بهره گیرند و خود این بزرگان نیز از دستیابی به کمالات عالی و مقامات معنوی کم بهره می شدند و بخاطر همین بود که امام همه مشکلات را به جان خرید و با حرکات و سکنات سنجیده منطبق با عقل و شرع خود در مراحل نهضت از هجرت از مدینه تا شهادت در کربلا در صدد الگو سازی برای شیعیان و مصلحان خیراندیش جهان بشریت تا قیامت بود.
آری حسین بن علی (ع) با همت عالی خود صحنه عاشورا و عرصه کربلا را در تاریخ انسانیت پدیدآورد که در آن مجموعه ای از الگوهای ارزشی سیاسی ، اجتماعی ، اخلاقی و فرهنگی وجود دارد که می تواند هر نوع تشنه فضیلت را سیراب و جویای هر سرمشق خوب را کامیاب نماید.
حماسه سازان عاشورا از همه اقشار و مراحل سنی گوناگون از کودک شیرخواره گرفته تا نوجوان سیزده ساله ، از نو عروس و نو داماد تازه مسلمان شده گرفته تا پدر و مادر داغدیده ، از برده سیاه جرده گرفته تا آزاده سفید چهره ، از زن و مرد جوان و میان سال گرفته تا پیر کهنسال که هریک به نوبه خود نمونه های بارز کمالات و فضائل انسانی هستند که بهترین وسیله برای اسوه پذیری و الگویابی بشمار می آیند.
همانگونه که قرآن کریم با تعبیر «و الذین معه» (ممتحنه آیه ۴) و «والذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم» (فتح آیه ۲۹) پسران حضرت ابراهیم و رهروان حضرت محمد (ص) را الگوی پرورشی شایسته اقتدا و تاسی معرفی می نماید یاوران و همراهان حضرت ابی عبدالله نیز برترین الگوهای تربیتی بشمار می آیند که هرکس در هر زمینه ای می تواند برای آینده زندگی خود الگوی مورد نظر خود را برگزیند.
زیرا خداوند در قیام امام از آغاز تا انجام در هر موردی نمونه برتری را به نمایش گذاشت که هریک تندیس جاودانه انسان با ایمان مسلمان بودند که در فضیلت ویژه ای درخشیدند و الگوی ما خواهند بود. امام سجاد الگوی خداپرستی و بردباری ، عباس بن علی الگوی جانبازی و وفاداری ، مسلم بن عقیل الگوی یکه تازی و دلاوری ، علی اکبر الگوی ادب و پیشتازی ، قاسم بن حسن الگوی عشق به شهادت و پیمان داری ، علی اصغر الگوی از خود گذشتگی ، زینب کبری الگوی مقاومت و شکیبائی ، ام کلثوم الگوی عفت و حجاب اسلامی ، سکینه الگوی محبت و مهربانی ، ابو ثمامه صیداوی الگوی دین باوری و نماز گزاری ، مسلم بن عوسجه الگوی پارسائی و پایداری ، حبیب بن مظاهر اسدی الگوی وظیفه شناسی و پرهیزکاری ، قیس بن مصهر صیداوی الگوی امیدواری و رازداری ، محمد بن بشیر حضرمی الگوی سر سپردگی و مرزداری ، عباس بن شیب شاکری الگوی اخلاص و شیدائی.
با افتخار می توان گفت که عبدالله و قاسم و علی اکبر و عون ، عباس و عابس ، حر و زهیر و حسین بن علی (ع) و حبیب و وهب و همسر و مادر او در کنار زینب و ام کلثوم و رقیه هر کدام تندیس جاودانه دین باوری ، مسئولیت پذیری ، فداکاری وفاداری، شکیبائی ، امیدواری و ایثار و آزادگی در تاریخ برای جامعه بشری به یادگار و نمایش گذاشته اند که توجه دوست و دشمن را به خود جلب کرده اند.
چنانکه گاندی رهبر فقید آزادی بخش هند می گوید : من برای مردم هند چیز تازه ای نیاورده ام تنها نتیجه ای را که از مطالعاتم درباره تاریخ زندگی قهرمان کربلا بدست آورده بودم ارمغان ملت هند کردم و ای مردم بهترین ارمغان و گرانبهاترین اندرز من به شما اینست که اگر بخواهیم وطن خویش را نجات دهیم باید همان راهی را بپیمائیم که حسین بن علی (ع) پیمود و در طریق جهاد و حریت و رهائی از بند اسارت ، گام خود را جای گام قهرمان نینوا بگذاریم[۱].
محمد علی جناح قائد اعظم پاکستان نیز می گوید : نظیر حسین (ع) در شجاعت و شهادت نتوان یافت. به اعتقاد من همه مسلمانان باید از این شهید راه خدا که جان خود را در سرزمین نینوا فدا کرد سرمشق گیرند[۲].
راهیان خط سرخ حسینی
امام خمینی (ره) همانند دیگر فقیهان سیره امام را بنیاد استنباط فقهی و نهضت حسینی را یک اسوه تمام عیار می داند که پیروی از رویه امام حسین (ع) را یک تکلیف شرعی می دانند و فلسفه شهادت آن حضرت را نه تنها قابل درک و منطبق با قواعد عام فقهی می شناسد بلکه به عنوان یک سرمشق کامل و حجت بالغه الهی می شمارد که باید ملاک عمل مسلمانان قرار گیرد و می فرماید : «این کلمه کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا»¨ یک کلمه بزرگی است که اشتباهی از او می فهمند یعنی آنها خیال می کنند که هر روز باید گریه کرد لکن این محتوایش غیر از این است… ما باید مقابل ظلم بایستیم و همین جا هم کربلا است و باید نقش کربلا را پیاده کنیم، انحصار به یک زمین ندارد ، انحصار به یک افراد نمی شود ، قضیه کربلا منحصر به یک جمعیت هفتاد و چند نفری و یک زمین کربلا نبوده همه زمین ها باید این نقش را ایفا کنند و همه روزها… کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا دستور است به اینکه هر روز در هر جا همان نهضت را باید ادامه بدهید، همان برنامه را ، امام حسین (ع) با عده کم همه چیزش را فدای اسلام کرد. مقابل یک امپراطوری بزرگ ایستاد[۳].
همین باور بود که قیام امام حسین (ع) را الگوی قیامهای مقدس دیگر در ادوار تاریخ تشیع قرار ادد که انقلاب مردم مدینه علیه یزید به سال ۶۳ در واقعه حره به رهبری ابراهیم بن مالک و پسران عبدا… جعفر و عبدا… بن حنظله غسیل الملائکه ، انقلاب توابین (پشیمان شدگان) کوفه در سال ۶۵ هجری به رهبری سلیمان بن صرد خزاعی و قیام مختار به سال ۶۶ ه.ق به خوانخواهی خون سید الشهدا با اولین شعار یالثارات الحسین بن علی ، انقلاب مطرف بن مغیره علیه حجاج در سال ۷۷ هجری و نیز عبدالرحمان محمد بن اشعث در سال ۸۱ که به خلع عبدالملک مروان منتهی شد. انقلاب زیدبن علی بن حسین در سال ۱۲۲ هجری و نیز فرزندش یحیی در کوفه و انقلاب سیه جامگان به فرماندهی ابومسلم در خراسان بر ضد امویان و دهها انقلاب دیگر مانند قیام آل حسن و حسین بن علی شهید فخ علیه خلفای عباسی و بالاخره انقلاب اسلامی ایران با شعارهای عاشورایی که با الهام از قیام حسینی در برابر حاکمان جبار آشکار گردید که آخرین آنها انتفاضه حزب الله فلسطین اشغالی است که با نام و یاد حسین (ع) هم اکنون ادامه دارد.
زیرا می دانیم که سرآغاز انقلاب ما روز دوازدهم خرداد ۴۲ برابر دوازدهم محرم با حمایت از سید حسینی امام خمینی (ره) بود که با تظاهرات خیابانی مردم عظیم عاشورا و اربعین سال ۵۷ به پیروزی انجامید که معروفترین شعارهای انقلابیون افزون بر شعارهای اصلی : استقلال ، آزادی ، حکومت اسلامی از این قرار بود : نهضت ما حسینیه رهبر ما خمینیه . خون حسین می جوشد خمینی می خروشد. هر روز روز عاشوراست هر سرزمین کربلاست. حسین حسین شعار ماست شهادت افتخار ماست ، ابوالفضل علمدار خمینی را نگهدار. ایران شده کرب و بلا مهدی بیا مهدی بیا . ما اهل کوفه نیستیم امام تنها بماند. و در استمرار و ادامه انقلاب و هشت سال دفاع مقدس و جنگ تحمیلی نیز فرهنگ عاشورا و عشق به سید الشهداء (ع) نقش انکارناپذیری داشته است.
چه اینکه بر پیشانی بندهای رزمندگان اسلام این کلمات نقش بسته بود : یا حسین ، یا قمر بنی هاشم ، یا ثارالله ، هیهات منا الذله ، عاشقان کربلا ، السلام علیک یا ابا عبدالله ، و در اعزام نیروهای مدافع اسلام با مرثیه سرایی و پخش آهنگهای دلنشین هر که دارد هوس کرب و بلا بسم الله و شروع حمله در جبهه نبرد حق علیه باطل و شکستن خط دشمن و فتح سنگرها با طنین پرصلابت الله اکبر یا حسین ، یا زهرا ، یا مسلم بن عقیل و… گواه بر این ادعاست. تکرار این شعارها در صبحگاههای میادین نبرد جبهه اسلام ، همسفران مقصد ما در کجاست ؟ نماز سرخ عاشقان در کجاست؟ و پاسخ گروهی گردان دلاورما با جمله : کربلا کربلا و نیز یاد خاطره کربلا و عشق به سید الشهدا (ع) در خانواده شهدا بود که روحیه مقاومت و پایداری را در جامعه ما زنده نگهداشته است.
که اگر این سرمایه های عظیم معنوی نبود معلوم نیست که ملیون مدعی وطن پرستی و روشنفکران انقلابی نما تا چند روز قرار و پایداری در برابر دشمن تا دندان مسلح را بر فرار ترجیح می دادند و چه مقدار از خاک پاک میهن اسلامی را به دشمن تسلیم می کردند.
¨ که احادیث نزول نصرت الهی در اصول کافی ج ۱ ص ۲۶۰ و نیز بحار الانوار ج ۴۵ ص ۱۲ و موسوعه الامام الحسین جلد ۱ ص ۳۴۴ – ۴- ۳۴۱ و جلد ۲ ص ۹۴-۹۳ و نیز جلد ۲ صفحه ۲۳۳-۲۲۹ مشروحا آمده است.
[۱] حکیمی محمد رضا حماسه خورشید ص ۲۳ یوسفیه ولی الله فلسفه شهادت حسین ص ۶
[۲] همان ص ۶
¨ گرچه جملات کل ارض کربلا و کل شهر محرم و کل یوم عاشورا در مجامع حدیثی معتبر نیامده ولی افزون بر بیانات امام خمینی در سخنان بزرگان دیگر این سخن معروف مورد استناد قرار گرفته است. از جمله بوصیری متوفای ۶۹۴ هق سروده :
کل یوم و کل ارض اکربی فیهم کربلا و عاشورا
فقیه و اصولی نامی شیخ حسن صاحب معالم نیز چنین سروده است :
یا وقعه الطف خلدت القلوب اسی کانما کل یوم یوم عاشورا
و نویسنده کتاب حسین وارث آدم به گزارش مجموعه آثار شریعتی ج ۱۹ ص ۳۴ و نیز حسن قاضی در صفحه ۳۳۱ کتاب «جهاد» عبارت «کل یوم عاشورا ، کل شهر محرم ، کل ارض کربلا» را به امام ششم نسبت داده اند. (ثارالله ، حسین عندلیب ص ۳۸ از وقایع الایام خیابانی محرم ص ۳۸۷)
[۳] امام خمینی روح الله الموسوی قیام عاشورا در پیام و کلام امام خمینی ص ۵۹-۵۸
