فقه حکومتی می‌تواند روش‌شناسی اجتهاد را پوشش دهد

حجت‌الاسلام نعیمیان استعدادیابی و علاقه سنجی طلاب را امری مهم دانست و بر ضرورت توجه طلاب به رویکردهای مختلف فقه از جمله فقه حکومتی تأکید کرد.

به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام ذبیح الله نعیمیان در گفت‌وگویی با اشاره به آغاز سال تحصیلی حوزه‌های علمیه به بیان مهمترین ارکان نشاط و رونق علمی در حوزه پرداخت و عنوان کرد: هر کاری که انسان انجام می‌دهد مبتنی بر هدف گذاری خاصی است که در نظر می‌گیرد که آن هدف متناسب با ظرفیت‌ها و علایق شخصی است و طبیعتا بزرگوارانی که در سطوح مختلف حوزه مشغول هستند هدف غایی خود را خدمت به اسلام می‌دانند و تلاش می‌کنند استعداد خود را برای تحصیل و فعالیت‌های طلبگی مهیا کنند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه اندیشه سیاسی اسلام افزود: این مطلب به این معنا است که اگر قوتی در تحصیل انجام می‌شود، بخش عمده آن به دلیل هدف گذاری دقیق در طول تحصیل و زندگی علمی است و از آن طرف کسانی که دچار ضعف می‌شوند نیز بخشی به همین دلیل یعنی هدف گذاری نامنتاسب برمی گردد.

وی با تأکید بر این که باید زمینه‌های شکوفایی علمی با مشخص شدن اهداف تحصیل در حوزه برای طلاب و فضلا روشن تر شود، خاطرنشان کرد: هرچه این مسأله به مرز شفافیت بیشتری نزدیک شود در نشاط علمی تأثیر بیشتر دارد، البته باید دانست که بخشی از این هدف گذاری مربوط به علائق شخصی است و بخشی مربوط به نیازهای جامعه.

نعیمیان تأکید کرد: باید به کسانی که نیاز جامعه را به دقت می‌شناسند رجوع کنیم و با بهره گیری از آراء اساتید و فضلای موفق متناسب با روحیه شخصی هدف گذاری را شفاف کنیم، اگر طلبه ما این مسیر را بادقت انجام بدهد طبیعتا موفقیت بیشتری خواهد داشت، بنابراین بخشی از موفقیت علمی به این مسأله باز می‌گردد که هر فرد با توجه به این که روحیه خود را بهتر می‌شناسد در زمینه علائق شخصی خود در علوم مختلف اعم از فقه و اصول و تفسیر و کلام و غیر آن وارد شود.

وی با اشاره به این که طلبه حتی در فقه و اصول هم باید زمینه استعداد و علاقه خود را به صورت جزئی پیدا کند، گفت: به عنوان مثال باید بداند در چه بخشی از فقه اعم از معاملات یا اقتصاد یا فقه عبادی و دیگر شاخه‌های زمینه و استعداد برای کار کردن دارد، بنابراین یکی از ضرورت‌های زندگی طلبگی در این است که در مواجهه با دانش فقه و اصول که درس مشترک میان طلاب است به ویژه در مقطع خارج علاقه خود را در زمینه بخش‌های مختلف فقه روشن کند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه اندیشه سیاسی اسلام ادامه داد: همین طور نسبت به دانش‌های دیگر مثل علوم مقدماتی از جمله ادبیات عرب با فروعات مختلف یا تاریخ و دیگر دانش‌ها علاقه خود را مشخص کنند، روشن کردن علاقه نیز امری فرایندی است؛ بخشی از مراحل مختلف روشن شدن علاقه به این صورت است که خود را در معرض آشنایی با تک تک این علوم به صورت اجمالی قرار بدهد.

وی بیان داشت: یک طلبه به عنوان مثال می‌تواند با سرفصل‌های تاریخ، اخلاق، فقه و اصول و فلسفه آشنا شود تا زمینه علاقه و استعداد خود را بیابد، البته بخشی هم به این مسأله باز می‌گردد که با اساتید و فضلا مربوط به هر رشته مشورت کرده و افق‌های پیش روی هر رشته را بررسی کند تا بتواند به انتخاب رشته مناسب بپردازد.

استاد حوزه و دانشگاه در ادامه این گفت‌وگو با بیان این که شناخت علاقه گاهی اوقات از طریق آشنایی با نیازهای جامعه نیز می‌تواند رخ بدهد، تصریح کرد: البته نیازهای جامعه فراگیر است و به همه دانش‌های حوزوی نیاز دارد که اعم از تاریخ اسلام تا فقه و تفسیر و کلام و حقوق باشد، چراکه جامعه شرایط متنوعی دارد و برخی از نیازها تغییر پذیر است و می‌تواند در دوران مختلف تفاوت پیدا کند.

وی اضافه کرد: برخی مواقع نیاز به تسلط بر دانش‌های اعتقادی مثل فلسفه و کلام بیشتر از دوره دیگر است یا به عنوان نمونه در دوره معاصر با توجه به حاکمیت نظام سیاسی اسلام در چهار دهه جمهوری اسلامی نیاز به فقه حکومتی داریم و باید در عرصه‌های مختلف با بهره گیری از رویکرد توجه به فقه حکومتی وارد کار شویم.

نعیمیان با اشاره به نقش پررنگ فقه حکومتی در حل معضلات مهم نظام اسلامی یادآور شد: فقه حکومتی هم می‌تواند روش شناسی اجتهاد را پوشش دهد و هم در بخش‌های تطبیقی که نیازمند آشنایی با سازمان‌ها و سازوکارها اعم از تقنینی و قضایی و اجرایی هستیم تکیه بر رویکرد فقه حکومتی می‌تواند به عرصه نیازهای ما وارد شده و به ما یاری برساند، بنابراین توجه طلاب به عرصه‌های گوناگون علوم از جمله فقه از ضروریات دوره کنونی محسوب می‌شود. رسا