شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
فقه ما نوعاً فرد گرا و مسأله مدار بوده است و به نظام سازی ورود پیدا نکرده است و نتایج فقهی به رسائل عملیه محدود شده است که با جامعه امروز و نیازهای آن سنخیت ندارد.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام علی سعیدی طرقی مقرر نظریه فقه حکومتی استاد علی‌اکبر رشاد، در اولین روز نشست «هم اندیشی فقه حکومتی» در مشهد با تأکید بر ایجاد تحول معرفت شناسی در فقه حکومتی، گفت: فقه حکومتی باید از جانب مبانی و مبادی متحول شود. مبانی، پیش انگاره‌ها و تکیه گاه‌های معرفتی است. مبادی هم قبل از ورود به مسائل یک علم مطرح می‌شود که به تصوریه و تصدیقیه تقسیم می‌شود. این تحول می‌بایست در علم کلام و فلسفه و سایر علوم اسلامی هم پدید آید تا با پیوند با علم فقه به تحول معرفت شناسی نائل آید.
وی با بیان تعریف استاد رشاد از فقه حکومتی، اظهار داشت: یک تعریف حداکثری است که همه شئون حیات فردی و جمعی انسان‌ها را در بر می‌گیرد و نسبت به هیچ یک از شئون انسان ساکت نیست و در هر مرحله از زندگی انسان طرح و برنامه داشته باشد. به گونه‌ای نباشد که فقهای معظم گوشه‌ای بنشیند که دیگران بیایند از آنها استفتاء کنند بلکه به شیوه‌ای فعالانه تولید مساله کنند و مدل و برنامه ارائه دهند برای اداره جامعه بر اساس منویات شارع معظم.
سعیدی طرقی ادامه داد: فقه نباید نظاره‌گر تحولات اجتماعی باشد بلکه باید نقش فعال ایفا کند. فقه اسلامی در کنار اخلاق و عقاید می‌بایست نظام جامع و منسجمی را برای همه شئون انسان‌ها ارائه کند.
آسیب شناسی فقه موجود
مقرر نظریه فقه حکومتی استاد علی‌اکبر رشاد در بخش دیگری از ارئه خود به آسیب شناسی فقه موجود پرداخت و تصریح کرد: علی رغم اینکه فقهای عظام در طول تاریخ دوازده قرن تلاش‌های بسیاری داشته‌اند اما جامعه امروز با توجه به اینکه با مسائل جدید و مستحدثه بسیاری مواجه شده است و با تمدن غربی و مدرنیسم روبرو هستیم می‌بایست فقه شیعه پاسخگوی نیازها و مشکلات امروز جامعه باشد.
سعیدی طرقی افزود: فقه ما نوعاً فرد گرا و مسأله مدار بوده است و به نظام سازی ورود پیدا نکرده است و نتایج فقهی به رسائل عملیه محدود شده است که جامعه امروز و نیازهای آن سنخیت ندارد.
فقه موجود با مشکلات و چالش‌های موضوعات جدید آشنا نیست
وی ادامه داد: مشکل دیگر این است که فقه، تکلیف مدار بوده است که در قالب احکام خمسه بیان شده است. همچنین فقه موجود با مشکلات و چالش‌های موضوعات جدید آشنا نبوده و از تحقیقات موضوع شناسی غفلت دارد. علاوه بر این فقه موجود از منابع قطعی همچون قرآن کمتر بهره برده است. به گونه‌ای که می‌شود یک دوره اصول و فقه را گفت و حتی به یک آیه قرآن و سنت فعلی و سیره عملی هم استناد نکرد! و یا حداکثر به یک سری آیات الاحکام محدود استناد شده است.
سعیدی طرقی در پایان ارائه خود گفت: استاد رشاد با تأکید بر دو دانش فلسفه فقه و فلسفه اصول، سعی در هدفمند کردن و غایت مند کردن فقه و اصول دارند. یکی از نکات مورد تأکید استاد رشاد این است که فقه، تخصصی شود، یک فقیه نمی‌تواند در همه رشته‌ها و موضوعات به تخصص برسد، مثلاً یک نفر می‌بایست در فقه پزشکی متخصص شود که بتواند به سوالات تخصصی آن رشته پاسخ دهد. پاسخگویی در همه رشته‌ها و موضوعات ممکن نیست.
سلام.
موفق وموید باشید.