شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
قرآن پژوه معاصر ضمن تأکید بر اینکه مشکلات کشور اعم از اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را باید ریشه‌ای حل کرد و حوزه علمیه و نهاد روحانیت باید علت اصلی مشکلات را مورد توجه قرار دهند، گفت: روحانیت باید از ورود به اموری که در مظان اتهام هست پرهیز کند؛ یکی از آن مواضع تهمت همین مسایل اقتصادی است که شبهه رانت خواری و ویژه خواری در آن مطرح می‌شود. به هر حال روحانیت موقعیتی دارد و وقتی وارد مسایل اقتصادی می‌شوند، مردم فکر می‌کنند که حتماً در این مسیر از موقعیت ویژه خود استفاده کرده است بنابراین روحانیت نباید وارد حوزههای رقابت‌‌های مالی، اقتصادی و تجاری شود، اگر کسی هم می‌خواهد وارد شود باید لباس خود را در بیاورد و خود را از موقعیت روحانی خارج کند و مانند هر شهروند دیگری وارد کار اقتصادی شود.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمد علی ایازی در گفت وگو با شفقنا در مورد تفاوت واکنش نهاد روحانیت به مسایلی مانند کنسرت با مسایل اقتصادی، اظهار کرد: فعالیت‌‌هایی مانند امور تبلیغ، ترویج و تحقیق در مسایل دین و تبیین کردن دین جزو وظایف اولیه روحانیت است، در این باره یک مساله‌ای که وجود دارد این است که آیا روحانیت در این وظیفه حق خود را ایفا کرده یا ایفا نکرده است؟ همچنین چگونه بیان کردن نیز یکی از مسایل مهم است حتی در موضوعاتی مانند کنسرت و موسیقی اگر کسی حتی تشخیص دهد، اما اینکه چگونه بیان و عرضه کند مساله مهمی است. یکسری از مردم در مورد این دسته از مسایل انتقادهایی به روحانیت دارند که به نظر من تا حدودی حق با مردم است به این دلیل که روحانیت وقتی مساله‌ای را بیان می‌کند به گونه‌ای که جذاب باشد و مردم را قانع کند، بیان نمی‌شود.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: حتی اگر کسانی معتقدند که کنسرت جایز نیست، اما شیوه بیان کردن یا نوع اعمال کردن و دخالت کردن در قوه اجرایی بین این دسته از مسایل با مسایلی که امروز در کشور وجود دارد و مردم به حق توقع دارند که روحانیت نسبت به آنها بی تفاوت نباشد، اشکال اساسی است. بنابراین اولین نکته اموری هستند که در حوزه قلمرو مسئولیت روحانیت است. اما یک دسته از مسایلی هستند که الزاماً در قلمرو حوزه روحانیت نیستند؛ مرحوم امام خمینی(ره) از ابتدای انقلاب اعتقادشان این بود که روحانیت نباید وارد کارهای اجرایی شوند، ایشان شخصاً در پاریس به این مساله اشاره کردند و وقتی به ایران بازگشتند، بعد از مدتی به قم آمدند چرا که می‌خواستند در قم بمانند تا روحانیت در کار اجرایی وارد نشود. تا زمان ریاست جمهوری سوم هم حتی ایشان حاضر نبودند که رییس جمهور یا مسئولین اولیه از میان روحانیت باشد دلیل آن هم بسیار روشن است، وقتی نارسایی و ضعفی در کار اجرایی پیش می‌آید همگی به حساب دین گذاشته می‌شود. به هر حال این اتفاق افتاد و روحانیت وارد مسایل اجرایی شد.
ایازی گفت: وقتی مردم به کارهای اجرایی مراجعه می‌کنند مثلاً به شهرداری و دارایی می‌روند و مشکلاتی را می‌بینند و ناراحت می‌شوند همه را به حساب دین می‌گذارند و کاسه دین با کاسه سیاست یکی می‌شود. این همان چیزی است که مشکلاتی را ایجاد کرده و به روحانیت هم ارجاع داده می‌شود.
او به اهم و مهم بودن مسایل اشاره و خاطرنشان کرد: در حوزه طرح مسایل بدون شک مسایل ما اهم و مهم دارد. من مثال ساده می‌زنم مثلاً قرآن کریم در مسایل فضایل اخلاقی یا در رابطه با حقوق جامعه از آیات مکی صحبت می‌کند اما اولین باری که در مورد حجاب صحبت شده در سوره احزاب هست که سال پنجم یا ششم هجری است یعنی سال ۱۸ یا ۱۹ بعثت پیامبر(ص) است. پس از آن آیه دومی است که در سوره نور سال ۲۱ بعثت پیامبر(ص) آمده که نشان می‌دهد در مسایل اهم و مهم داریم؛ مسلماً وقتی بحث فساد اداری و ریشه‌‌های مشکلات می‌شود مسلماً روحانیت در این زمینه باید اهم و مهم را در نظر بگیرند.
این قرآن پژوه، در مورد ضرورت پرهیز روحانیون و نزدیکان آنها به فعالیت‌‌های اقتصادی گفت: یکی از مسایلی که در دستورات دینی داریم این است که در اموری که در مظان اتهام هست باید پرهیز کرد. یکی از آن مواضع تهمت همین مسایل اقتصادی است که شبهه رانت خواری و ویژه خواری در آن مطرح می‌شود. به هر حال روحانیت موقعیتی دارد و وقتی وارد مسایل اقتصادی می‌شوند، مردم نگاه دیگری به آنها پیدا می‌کنند و فکر می‌کنند که حتماً این روحانیتی که در حوزه اقتصادی وارد شده است از موقعیت ویژه خود استفاده کرده به همین دلیل است که جای مواضع تهمت باز می‌شود.
او افزود: من اعتقادم این است که روحانیت نباید وارد حوزههای رقابت‌‌های مالی، اقتصادی و تجاری شود، اگر کسی هم می‌خواهد وارد شود باید لباس خود را در بیاورد و خود را از موقعیت روحانی خارج کند و مانند هر شهروند دیگری وارد کار اقتصادی شود. البته من مواردی که روحانی وارد فعالیت‌‌های اقتصادی شده باشد را بسیار نادر می‌بینم ولی در هر حال این موضوعی است که روحانیت اگر می‌خواهد نقش روحانیت را داشته باشد باید از فعالیت‌‌های اقتصادی و تجاری خود را پرهیز دهد و کاری نکند که در نگاه مردم ویژه خوار و رانت خوار تصور شود. مسئولین نیز به طریق اولی باید از این مسایل پرهیز کنند.
ایازی در پاسخ به اینکه روحانیت چگونه می‌توانند همان نقشی را که در شکل گیری انقلاب داشتند را در مبارزه با فساد ایفا کنند؟ گفت: اولین نکته‌ای که در هزار سال تاریخ روحانیت شیعه بوده استقلال او از قدرت‌‌ها و ریشه‌‌های قدرت‌‌ها بوده است، روحانیت باید این استقلال را به تمام معنا داشته باشد، اما متأسفانه گاهی از دولت انتقاد می‌کند ولی از ریشه اصلی انتقاد نمی‌کند به عبارت دیگر معلول را در نظر می‌گیرد، اما علت مشکلات را فراموش می‌کند. روحانیت اگر می‌خواهد انتقاد کند باید به استقلال خود توجه و اشکالاتی که می‌بیند را مطرح کند. موفقیت روحانیت در قبل از انقلاب استقلالش بوده و اینکه در مقابل اشکالات، چنین نقشی را داشته باید این نقش را امروز هم ایفا کند تا بتواند در کنار مردم باشد.
ایازی در پاسخ به اینکه در شرایط امروز که با مشکلات و مفاسد اقتصادی رو به رو هستیم وظیفه حوزههای علمیه و مراجع عظام تقلید چیست؟ گفت: به نظرم می‌آید که انتظار اولیه این است که اولاً روحانیت به مسایلی که در حوزه امور کارشناسی و تخصصی است، وارد نشود مگر اینکه صاحب تخصص باشد یا مشاورین متخصص صحبت کنند به عنوان نمونه روحانیت اگر امروز بگوید که وضعیت اقتصادی چگونه است و باید مفسدان اقتصادی را اعدام کنیم، واقعاً امری کارشناسی است؟ شما چهل سال است که با قاچاقچیان مبارزه و برخی از آنها را اعدام می‌کنید مگر موفق بودید!؟ با اعدام چهار نفر مشکل حل می‌شود یا باید ریشه و بنیان‌‌ها را اصلاح کنید؟ روحانیت اگر هم می‌خواهد در این حوزه‌‌ها به صورت مشخص حرف بزند و نظر دهد باید نظر کارشناسی دهد و بهتر این است که اظهار نظر نکند تا کارشناسان بگویند یا اینکه ابتدا به حرف کارشناسان توجه کنند و سپس صحبت نمایند.
