لزوم بررسی توسعه اموال مشمول زکات واجب توسط فقها

امروز در کشور ما ثروت عمده در زمین و ساختمان است و اگر فقه را از زاویه محدود و شخصی نگاه نکنیم، با توجه به اینکه اسلام دینی جهانی است و فقه توان حکومت داری دارد، پس راه وجود دارد که غیر از آن ۹ قلم قید شده، وجوب زکات در اموال دیگر را معین نماییم.

به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمد جواد فاضل لنکرانی، پیش از ظهر امروز در نخستین اجلاس ملی زکات کشور، در سالن همایش‌های سازمان حج و زیارت، در تهران با بیان اینکه احیای زکات یکی از برکات نظام جمهوری اسلامی است، گفت: در آیات و روایات آثار بسیاری اختصاص به زکات دارد و این آثار تنها برای «زکات واجب» نیست و در مواردی که فقها و بزرگان فرموده‌اند که زکات مستحب است همین آثار برای آن وجود دارد.

عضو جامعه مدرسین حوزه ادامه داد: امام صادق علیه‌السلام فرموده‌اند «کسی که مال دارد، اما در پرداخت زکات واجب و مستحب بخل می‌ورزد، اگر زکات مالش را ندهد، در قیامت حسرت خواهد خورد»، لذا باید تا عمر باقی است، برای ادای این تکلیف واجب اقدام کنیم.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) خاطر نشان کرد: در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که اگر در خصوص خمس و زکات کم بگذارید دو برابر آن را در برابر باطل خواهد داد.

وی افزود: بین زکات و خمس فرق‌هایی وجود دارد، در باب خمس امر به این است که فقیه و حاکم خمس را از مردم بگیرد و به حسب اولی مطرح نیست، اما در باب زکات رسول اکرم(ص) از جانب خداوند مأمور به اخذ زکات شده است.

آیت‌الله فاضل لنکرانی با بیان این که آیات انفاق در قرآن کریم زیاد است، اما در اواخر حیات رسول مکرم اسلام(ص) در ماه مبارک رمضان در خصوص زکات به ایشان امر شد، افزود: در روایات آمده که اگر کسی خمس ندهد و یا نماز نخواند، نمی‌شود او را از مسجد بیرون کرد، اما در مورد زکات برحسب سنت پیامبر(ص) خارج کردن از مسجد جایز است.

اهتمام رسانه‌ها نسب به فرهنگ‌سازی زکات

عضو جامعه مدرسین حوزه تصریح کرد: مسئله زکات امری است که از اول تشرع در ادیان گذشته نیز بوده است، اما در اسلام بر آن تاکید بیشتری شده، لذا رسانه‌ها باید نسب به فرهنگ سازی زکات اهتمام بیشتری داشته باشند و به صورت مداوم برنامه‌ها در راستا ارائه نمایند.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با انتقاد از کم توجهی به زکات در جامعه ابراز داشت: در بحث زکات جریان فقه حکومتی که رهبر معظم انقلاب در این چند سال بر آن تاکید دارند، کاملاً واضح مشاهده نمی‌کنیم. تأثیر زمان و مکان در اتحاد در بحث زکات مشهود است و مبلغان زکات باید حوزه‌ها علمیه و فقها را با مشاهدات نزدیک خود، در این امر یاری کنند.

توسعه موارد مشمول زکات واجب بررسی شود

وی یادآور شد: زمین، مسکن، مغازه، زینت آلات و حولی(لباس‌های زیبا و فاخر) جزو زکات مستحب است، اما در بحث وجوب زکات بر نه مالی که اسلام بر آن‌ها زکات نهاده، باید بررسی فقهی کرد که آیا در چارچوب اجتهاد و فقاهت می‌توان دایره اموال دیگر را گسترده‌تر کرد، چرا که با استناد به روایات در ذیل آیات قرآن، نکات عمیقی وجود دارد که می‌توان امکان وجوب زکات در برخی مسائل را بررسی کرد.

آیت‌الله فاضل لنکرانی در ادامه افزود: در زمان ائمه(ع) نسبت به برخی چیزها مثل برنج هم زکات تعلق می‌گرفت، امروز در کشور ما ثروت عمده در زمین و ساختمان است و اگر فقه را از زاویه محدود و شخصی نگاه نکنیم با توجه به اینکه اسلام دینی جهانی است و فقه توان حکومت داری دارد، پس راه وجود دارد که غیر از آن ۹ قلم قید شده، وجوب زکات در اموال دیگر را معین نماییم؛ این مسئله در بین علمای اهل‌سنت نیز مورد تاکید است.

وی با بیان این که در این راه مبلغان زکات باید با انتقال تجربیات خود به فقها و علما آن‌ها را در فتوای زکات یاری نمایند، یادآور شد: موارد تعلق زکات در اختیار ولی فقیه است و ایشان می‌توانند در این بحث در غیر از آن نه قلم یاد شده، در موارد دیگر نظر بدهند.

پرداخت زکات بر ادای سایر دیون مقدم است

عضو جامعه مدرسین حوزه افزود: در باب زکات همین بس که اگر کسی دِینی بر شخصی داشته باشد، باید برای انجام حج، آن دِین را ادا کند، اما اگر کسی به شخصی مدیون باشد و در عین حال زکات هم بر او واجب باشد، زکات دادن بر ادای سایر دیون مقدم است، و لذا باید مردم را از این مسائل آگاه کنیم.

آیت‌الله فاضل لنکرانی تصریح کرد: اگر احکام زکات را مطابق آنچه در قرآن و روایات و متن دین آمده، برای مردم تبیین کنیم، با این ثروت عظیم الهی و اسلامی، نباید فقیری در کشور داشته باشیم.

تاکید بر اعتماد سازی اجتماعی

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار تاکید کرد: باید در زمینه زکات مدیریت دقیق و صحیحی باشد تا مردم اطمینان حاصل کنند که زکات پرداختی به صورت صحیح مصرف می‌شود و با خیال راحت آن را ادا نمایند. حوزه