شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
در آستانه یکصدمین سال باز تأسیس حوزه علمیه قم، مراکز و مؤسسات تاریخی ـ اسنادی کشور با همراهی حوزه علمیه قم در صدد برپایی همایشی بین‌المللی برای تبیین جنبه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی تکاپوی یکصدساله این نهاد تأثیرگذار در تاریخ ایران و جهان برآمدند.
به گزارش شبکه اجتهاد، در آستانه صدسالگی حوزه علمیه قم، مراکز و مؤسسات تاریخی ـ اسنادی کشور با همراهی حوزه علمیه قم در صدد برپایی همایشی بین‌المللی برای تبیین جنبه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی تکاپوی یکصدساله این نهاد تأثیرگذار در تاریخ ایران و جهان برآمدند. از این رو دبیرخانه بزرگداشت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم چندی پیش فعالیت خود را آغاز کرد. این دبیرخانه در نظر دارد با تولید آثار علمی، پژوهشی، سمعی و بصری به مناسب صدمین سال تاسیس حوزه علمیه قم، خاستگاه تاریخی حوزه قم و نقش اثرگذار این حوزه در تاریخ معاصر ایران را واکاوی کند.
از این رو، دبیرخانه یکصدمین سال باز تأسیس حوزه علمیه قم طی فراخوانی از محققین، پژوهشگران، طلاب، دانشجویان و علاقمندان به تاریخ دعوت کرد تا با ارسال آثار علمی خود، این دبیرخانه را در تولید محتوای علمی همراهی کنند.
علاقمندان می‌توانند پس از انتخاب موضوع، چکیده آثار خود را در قالب فایل word حداکثر تا اول خردادماه ۱۴۰۱ به رایانامه howzeg100@irdc.ir ارسال کرده و یا در پایگاه اطلاع رسانی این دبیرخانه به آدرس www.howzeh100.ir ثبت نمایند. همچنین مهلت ارسال اصل مقالات، ۱ شهریورماه ۱۴۰۱ خواهد بود.
محورهای مقالات یکصدمین سال احیاءوبازتاسیس حوزه علمیه قم به شرح زیر است:
الف) دوران زعامت آیت‌الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری
ـ مواضع آیت‌الله حائری نسبت به انقلاب مشروطه
ـ قرابت‌های سیاسی آیت‌الله حائری و آیت‌الله سیدکاظم طباطبایی یزدی در امور سیاسی
ـ روابط سید حسن مدرس با آیت‌الله حائری
ـ موضع آیت‌الله حائری نسبت به کودتای رضاخان و غوغای جمهوریخواهی او
ـ تعامل آیت‌الله حائری با علمای تبعیدی عراق به ایران (آیات: اصفهانی، نائینی، خالصی، …)
ـ مواضع آیت‌الله حائری و حوزه قم در خصوص تخریب بقیع
ـ موضع آیت‌الله حائری نسبت به قیام ومطالبات علمای مهاجر اصفهان به رهبری حاج آقانورالله نجفی
ـ موضع آیت‌الله حائری در واقعه ضرب و جرح شیخ محمدتقی بافقی توسط رضاخان
ـ موضع آیت‌الله حائری نسبت به ایجاد محدودیت‌های رژیم رضاخان برای روحانیون و حوزه‌های علمیه (برگزاری آزمون، طرح تغییر لباس روحانیون، ….)
ـ موضع آیت‌الله حائری نسبت به تبعید علمای آذربایجان
ـ موضع آیت‌الله حائری راجع به ایجاد محدودیت و ممنوعیت‌های مربوط به عزاداری‌های مذهبی
ـ موضع و اقدامات آیت‌الله حائری راجع به مهاجرت یهودیان به فلسطین
ـ موضع آیت‌الله حائری راجع به واقعه کشف حجاب و قیام گوهرشاد
ـ مناسبات آیت‌الله حائری با آیات: سید عبدالحسین شرفالدین، شیخ محمدحسین کاشفالغطاء و شیخ عبدالکریم زنجانی
ـ نظرات امام خمینی راجع به مواضع سیاسی آیت‌الله حائری نسبت به سیاست‌ها و اقدامات ضدمذهبی رضاخان
ـ اقدامات عمرانی و رفاهی آیت‌الله حائری
ـ سیاست‌های رژیم رضاخان در تقابل با حوزه علمیه قم
ـ مقایسه اقدامات و رفتار رضاخان و آتاترک در مواجهه با دین و حوزه‌های علمیه
ب) حوزه علمیه قم در دوره مراجع ثلاث
ـ مدیریت حوزه علمیه قم در دوران مراجع ثلاث پس از رحلت آیت‌الله حائری و از آن زمان تا ریاست آیت‌الله بروجردی
ـ قم و حوزه در دوران اشغال متفقین
ـ بازتاب نماز باران آیت‌الله خوانساری
ـ تطور حوزه علمیه قم پس از رضاخان تا استقرار آیت‌الله بروجردی در قم
ـ موضع حوزه علمیه قم نسبت به گفتم‌آن‌های به اصطلاح نواندیشی دینی و ضددینی (شریعت سنگلجی، خرقانی، حکمیزاده، کسروی)
ـ فتاوا و رسائل حجابیه علما و فضلا در وجوب حجاب و نقد کشف حجاب در دوره رضاخان و پس از او.
ـ معرفی وبررسی مطبوعات (روزنامه و مجله) دینی قم: مسلمین، الاسلام، نشریه انجمن دیانتی، ندای حق، تاریخ اسلام، جهان اسلام، استوار، مجموعه حکمت، مکتب اسلام، مکتب تشیع، مکتب جعفری، مجله نجات نسل جوان، نشریه در راه حق، مجله کتابخانه مسجد اعظم
ـ نقش روحانیون پرورش یافته حوزه علمیه قم در مذهبی کردن محیط و متون دانشگاه.
ـ نقش دانشگاهیان پرورش یافته در حوزه‌های علمیه قم و دیگر شهرها و در مذهبی کردن محیط فکری و فرهنگی دانشگاه.
ـ بررسی فعالیت‌های فرهنگی ناشران روحانی (دارالفکر، دارالعلم صدر، اسلامیه آخوندی، مصطفوی و….)
ـ بررسی فعالیت‌های مدیران و آموزگاران روحانی مدارس، جدید قم و سهم آنان در تربیت نسل جوان دانش آموخته مذهبی (شهید بهشتی، عبدالمجید رشیدپور، نیری، دعوتی، محمدباقر تولیت)
ـ انجمن‌های اسلامی قم با مدیریت و نظارت علما و فضلای آن شهر
ج) حوزه علمیه قم در دوران زعامت آیت‌الله العظمی بروجردی
ـ مقدمات تعیین مرجعیت آیت‌الله العظمی بروجردی و نقش امام خمینی در این موضوع.
ـ اوضاع سیاسی حوزه علمیه نجف اشرف در زمان اقامت آیت‌الله بروجردی در آن شهر
ـ تأثیر جریان مشروطیت عثمانی بر حوزه نجف
ـ تأثیر ناکامی مشروطیت در اندیشه و عملکرد سیاسی مراجع و علمای شیعه ایرانی و آیت‌الله بروجردی
ـ مواضع مراجع شیعه ایرانی نسبت به کودتای رضاخان و صعود او به قدرت و نقش آیت‌الله بروجردی در آن مقطع
ـ موضع آیت‌الله بروجردی نسبت به مطالبات علمای مهاجر اصفهان به قم
ـ رویکرد آیت‌الله بروجردی نسبت به نهضت ملی و دولت دکتر مصدق
ـ موضع آیت‌الله بروجردی نسبت به تشکیل مجلس مؤسسان دوم
ـ مناسبات سیاسی آیت‌الله بروجردی و آیت‌الله کاشانی راجع به نهضت ملی شدن صنعت نفت
ـ روابط سیاسی آیت‌الله بروجردی و شاه و دربار
ـ بررسی مجموعه اقدامات آیت‌الله بروجردی برای جلوگیری از نفوذ بهاییان در ارکان مهم کشوری و لشکری
ـ تأثیر فکری و سیاسی فدائیان اسلام بر طلاب و روحانیون جوان حوزه علمیه قم.
ـ واکنش مراجع و علما نسبت به محاکمه و اعدام فدائیان اسلام.
ـ واکنش آیت‌الله بروجردی نسبت به دستگیری و بازداشت آیت‌الله کاشانی.
ـ موضع آیت‌الله بروجردی نسبت به عملکرد فداییان اسلام
ـ موضع آیت‌الله بروجردی نسبت به لایحه اصلاحات ارضی دولت اقبال
ـ برسی روابط و مناسبات آیت‌الله بروجردی و امام خمینی
ـ موضع آیت‌الله بروجردی راجع به تأسیس دولت اسرائیل و اقدامات تجاوز کارانه آن علیه فلسطینی‌ها و کشورهای عربی
ـ بررسی اعزام مبلغ به اروپا (آقایان محققی و حائری)
ـ روابط آیت‌الله بروجردی با دو عالم برجسته شیعه ضد صهیونیست: شیخ محمدحسین کاشفالغطاء و شیخ عبدالکریم زنجانی
ـ روابط آیت‌الله بروجردی با واعظ شهیر حجت‌الاسلام فلسفی
ـ آیت‌الله بروجردی و موضوع دارالتقریب الاسلامی
ـ برسی اقدامات آیت‌الله بروجردی دربنای تأسیسات دینی (مسجد اعظم و مدارس دینی)
د) حوزه علمیه قم از رحلت آیت‌الله العظمی بروجردی تا پیروزی انقلاب اسلامی
– تلاش رژیم پهلوی برای انتقال مرجعیت ازایران به نجف
ـ مواضع علما، مراجع و تشکل‌های دینی قم نسبت به تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی
– مواضع علما، مراجع و تشکل‌های دینی قم نسبت به اصلاحات ارضی و پیامدهای این طرح
ـ مناسبات امام خمینی و مراجع و علمای قم تا تبعید امام خمینی
ـ مواضع مراجع، علما نسبت به رفراندوم ششم بهمن ۱۳۴۱ و سخنرانی‌های محمدرضا پهلوی در همدان و قم
ـ واقعه فیضیه و بازتاب آن در حوزه‌های علمیه نجف، قم، مشهد، شیراز، تبریز
ـ سخنرانی تاریخی امام خمینی در عصر عاشورا (۱۳ خرداد ۱۳۴۲) و بازتاب آن در سراسر کشور
ـ دستگیری امام خمینی و واکنش مراجع، علما و حوزه‌های علمیه قم و نجف اشرف و جهان اسلام نسبت به آن.
ـ واقعه ۱۵ خرداد و واکنش حوزه‌های علمیه ایران و عراق
ـ علمکرد و مواضع رژیم شاه و جری‌آن‌های سیاسی کشور در قبال واقعه ۱۵ خرداد
ـ دستگیری علما و وعاظ سراسر کشور در جریان قیام ۱۵ خرداد
ـ اقدامات و فعالیت‌های مراجع و علمای ایران و عراق پس از دستگیری و دوران حبس امام خمینی
ـ واکنش حوزه علمیه قم نسبت به اعدام طیب و حاج اسماعیل رضایی
ـ بازتاب آزادی امام خمینی در قم
ـ اقدامات و فعالیت‌های امام خمینی از زمان آزادی تا ایراد سخنرانی در ۴ آبان ۱۳۴۳
ـ بازتاب سخنرانی امام خمینی بر علیه کاپیتولاسیون در ۴ آبان ۱۳۴۳ در داخل و خارج از کشور
ـ واکنش مراجع و علمای حوزه علمیه ایران و عراق نسبت به دستگیری و تبعید امام خمینی (ره)
ـ تأثیر قیام ۱۵ خرداد بر فعالیت و اقدامات گروه‌های سیاسی
ـ ویژگی‌های سیاسی و فکری قیام پانزده خرداد
ـ تأثیر قیام ۱۵ خرداد بر روند مبارزات حوزه‌های علمیه و جریان روشنفکری کشور
ـ بازتاب ترور حسنعلی منصور در حوزه علمیه و محافل مذهبی سراسر کشور
ـ فعالیت‌ها و اقدامات امام خمینی در دوران اقامت در نجف اشرف (۱۳۴۴ ـ ۱۳۵۷)
ـ واکنش امام خمینی نسبت به اقدامات رژیم بعث در اخراج ایرانیان از عراق
ـ طرح مجدد مباحث مربوط به ولایت فقیه و بازتاب آن در عراق، ایران و سایر کشورهای اسلامی
ـ مناسبات امام خمینی با مراجع و علمای نجف اشرف
ـ مواضع امام خمینی در خصوص جشن‌های ۲۵۰۰ ساله، تغییر تقویم و حزب رستاخیز
ـ تأثیر شخصیت و اندیشه‌های امام خمینی بر اندیشمندان و روحانیون کشورهای اسلامی و رشد جریانات ضد استکباری در جهان اسلام
ـ روابط و مناسبات امام خمینی با انجمن‌های اسلامی دانشجویی خارج از کشور
ـ عملکرد مؤسسات آموزشی به ریاست علما و فضلای قم: دارالتبلیغ اسلامی، مدرسه حقانی، دبیرستان دین و دانش، مؤسسه در راه حق
ـ تلاش گروهی از فضلای حوزه علمیه قم در تدوین برنامه «حکومت اسلامی»
-نقش فضلا و طلاب حوزه علمیه قم درگسترش امواج نهضت امام خمینی(ره)
-تعامل حوزه علمیه قم با نهادهای مردمی(گروه شیعیان، مدارس اسلامی، کانون توحید، هیئات مذهبی و…)
ـ نقش نشریات زیرزمینی و مخفی بعثت و انتقام در تداوم نهضت امام خمینی و آگاه سازی مردم علیه رژیم شاه
ـ موضع علما و روحانیون نسبت به قانون جدید خانواده در دهه چهل
ـ موضع حوزه علمیه قم نسبت به گروه‌ها و سازم‌آن‌های مسلح اسلامی دهه چهل و پنجاه شمسی (هیئت‌های مؤتلفه اسلامی، حزب ملل اسلامی، سازمان مجاهدین خلق، فجر اسلام گروه‌های هفتگانه)
ـ رویکرد حوزه علمیه قم به جریان روشنفکری دینی دهه چهل و پنجاه: مهندس بازرگان و دکتر شریعتی
ـ بازتاب شهادت آیت‌الله سعیدی و غفاری و دیگر علما در جوامع روحانی
ـ تظاهرات روحانیون حوزه‌های علمیه قم در سالگرد ۱۵ خرداد در سال ۱۳۵۴
ـ مواضع مراجع، علما و فضلای حوزه علمیه قم راجع به کتاب شهید جاوید
ـ مواضع مراجع و علمای حوزه علمیه قم راجع به قتل شهید شمس آبادی
ـ نظر مراجع قم در خصوص تأسیس حزب رستاخیز
ـ واکنش مراجع قم نسبت به تغییر تاریخ هجری شمسی به تاریخ شاهنشاهی
ـ مواضع مراجع، علما و تشکل‌های روحانی قم نسبت به آتش زدن مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ها
ـ مواضع مراجع و علمای قم نسبت به جنگ‌های اعراب و اسرائیل (سه جنگ)
-اقدامات حوزه علمیه وعلما درکمک رسانی به مردم دربلایای طبیعی (زلزله بوئین زهرا، طبس، فردوس و…)
ـ تأثیر رحلت حاج آقا مصطفی خمینی در شتاب گرفتن انقلاب اسلامی
ـ مواضع مراجع، علما و روحانیون حوزه علمیه قم راجع به مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات نسبت به امام
ـ مواضع مراجع، علما و روحانیون حوزه علمیه قم راجع به واقعه ۱۹ دی قم
ـ تأثیر اربعین‌های واقعه ۱۹دی و ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ بر شتاب گرفتن روند انقلاب اسلامی
ـ مواضع مراجع، علما و روحانیون حوزه علمیه قم پیرامون رحلت حاج آقا مصطفی خمینی در آبان ۵۶
ـ مواضع مراجع، علما و روحانیون حوزه علمیه قم پیرامون مهمترین رویدادهای سیاسی سال ۵۶ و ۵۷
ـ نماز عیدفطر ۱۳۵۷ و تأثیر آن بر گسترش تظاهرات انقلابی در کشور
ـ مواضع امام، مراجع و علما پیرامون واقعه جمعه خونین ۱۷ شهریور ۱۳۵۷، واقعه ۱۳ آبان ۱۳۵۷ و تغییر دولت‌ها از آموزگار تا شاپور بختیار خروج شاه از کشور، ورود امام خمینی، معرفی دولت بازرگان.
-نقش روحانیون درتشکیل واداره شورای انقلاب
– تحصن علما در مسجد دانشگاه تهران
– نقش آیت‌الله گلپایگانی در تحولات سال ۱۳۵۶ ـ ۱۳۵۷
– نقش علمای تبعیدی در گسترش انقلاب به سراسر کشور
– نقش نمایندگان مراجع در سراسر کشور در گسترش حوزه‌های علمیه و روند انقلاب
– تعامل حوزه علمیه قم و نجف
– تشکل‌های دینی خواهران در سراسر کشور پیش از انقلاب
– پایه‌گذاری مدارس علمیه خواهران
-سیرفعالیت‌های هنری در حوزه علمیه قم
– حلقه درس فلسفه علامه طباطبایی و نگارش اصول فلسفه و روش رئالیسم
– حلقه درس تفسیر قرآن علامه طباطبایی و نگارش تفسیر المیزان
– مناظرات و مکاتبات علمی‌هانری کوربن و علامه طباطبایی
ه) حوزه علمیه قم پس از پیروزی انقلاب اسلامی
-نقش روحانیت و مرجعیت درتاسیس و تثبیت نظام اسلامی
-نقش حوزه و علما درتاسیس نهادهای انقلابی (کمیته انقلاب اسلامی، جهادسازندگی، سپاه پاسداران و…)
-نقش حوزه و روحانیت درتدوین قانون اساسی
-حضور و نقش روحانیت در مجلس خبرگان رهبری
نقش موسسات و نهادهای آموزشی حوزه درتحولات فرهنگی – اجتماعی بعد از انقلاب
-فعالیت‌های فرهنگی – علمی حوزه و روحانیت درعرصه بین الملل
-حضورعلما و روحانیون حوزوی دردفاع مقدس
-خدمات اجتماعی حوزه و روحانیت بعد از انقلاب
– همراهی و حمایت مراجع وحوزه با رهبری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مدظله)
-حوزه و چالش‌های فکری – سیاسی پیش روی انقلاب
-نقش حوزه درحل چالش‌های پیش روی نظام (مسائل اقتصادی، حقوقی – قضایی، حکمرانی، تمدن سازی)
-مواضع حوزه و روحانیت نسبت به تحولات مهم جهان اسلام (مسئله فلسطین، افغانستان، بیداری اسلامی و…)
