اختصاصی شبکه اجتهاد: علامه شهید سیدمحمدباقر صدر را در حوزهها بیشتر به دانش اصول میشناسند. آن هم با اثر ارزشمند «بحوث فی علم الاصول» مرحوم آیتالله شاهرودی و «مباحث الاصول» آیتالله سیدکاظم حائری، در دانشگاه و محیط روشنفکری اما «اقتصادنا» و «فلسفتنا» است که عامل شناخت شهید صدر است و در فضای عمومی هم معمولا شهید صدر و امام موسی صدر را باهم خلط میکنند.
امروز کمتر درس خارج اصولی است که بخواهد به مرزهای دانش اصول نزدیک شود و در آن کلمات شهید صدر مطرح نشود. پس به ظاهر صدر مشهور است، اما باید نام او را مشهور مهجور نامید.
صدر اصولی است، اما بیش از این یک اندیشمند نابغه و اسلامشناس است. پس باید در لایههای مختلف اسلامشناسی جامعه دینی حضور داشته باشد، ولی فقط یا بیشتر در علم اصول یا اقتصاد اسلامی است که نام و کلامش بر سر زبان است. اما اندیشههای ناب دیگر او را کمتر کسی میشناسد. پس باید کاری کرد برای درمان این مهجوریت…
آغاز یک تحول
یکی از شاگردان با صفای شهید صدر بهنام آیتالله اشکوری زندگی خود را وقف معرفی و ترویج شهید کرد و مؤسسهای با نام دارالصدر تأسیس کرد. اما نیمههای دهه نود طلبهای خوشفکر به این مؤسسه پیوست و طرحی نو درانداخت و با طراحی یک الگو تلاش کرد کمی از مهجوریت شهید صدر را بزداید.
گام اول: بازتولید آثار شهید صدر بر اساس شناخت مخاطب جدید
گام اول بازتولید آثاری بود که سابقاً در قالبهای سنتی، حجیم و بدون لحاظ ذائقه مخاطب امروزی تولید شده بود. همه این عوامل موجب شده بود آثار صدر در بین نسل جوان جایی نداشته باشد و در سبد مطالعه آنها قرار نگیرد.
تفکیک موضوعی آثار، تجدید ترجمه با ادبیات و قلم روان، صفحه آرایی و طرح جلد جدید، طراحی یونیفورم هنری و جوانپسند همه موجب شد آثار شهید صدر در حوزههای مختلف برجسته شده و دیده شود. برخی از این آثار احیاشده عبارتند از:
۱. اعتقاد ما ۲. علوم قرآن ۳. فدک در تاریخ ۴. انسان و عبادت ۵. آموزههای وحی ۶. حوزه و بایستهها ۷. پژوهشی درباره ولایت ۸. سنتهای تاریخی در قرآن ۹. پژوهشی درباره امام مهدی
گام دوم: تولید آثاری دربارهی زندگی، شخصیت و زمانه شهید صدر
اما برای واردکردن یک شخصیت به سبد مطالعه جامعه و در منظر قراردادن او باید او را به زبانهای مختلف روایت کرد. باید از او داستان گفت، حکایت گفت، تا همزیستی فکری و قرابت معنوی و احساس علقه بین مخاطب و او پدید آید. پس دربارهی او رمان و روایت و داستان نوشتند. برجستهترین اثر داستانی و رمان دربارهی شهید صدر شد «کتاب نا».
«نا» یک رمان جذاب و روایت گیرا از شهید صدر بود که توانست جای خود را در بین جوانان باز کند و سهم مهمی در معرفی شهید صدر داشت. دیگر کتابهای این بخش عبارتند از:
۱. رمان نا (با تیراژ ۱۴ هزارنسخه) ۲. استاد ما ۳. آن روزها ۴. شرح صدر
گام سوم: حضور فعال در فضای مجازی
اما نمیتوان در این عصر فقط با تولید کتاب در عرصه زنده و پویا و اثرگذار بود. پس طراحی مفصلی صورت پذیرفت تا صدر در فضای مجازی هم احیا شود:
* تأسیس سایت بهروز و فعال: www.mbsadr.ir
* تأسیس پیج اینستاگرامی: http://t.me/shahidsadr و کانال در شبکههای اجتماعی: https://eitaa.com/shahidsadr
* تولید محتوا در قالب عکسنوشت، اینفوگرافی و یادداشت کوتاه متناسب با اقتضائات روز
* تولید خبر درباره شهید صدر به روشهای مختلف از جمله مصاحبه، یادداشت، خبر، و… بهنحوی که صدر در اخبار حضور داشته باشد.
* تولید کلیپ، مستند، مصاحبه و… درباره شهید صدر
گام چهارم: طراحی برای شهید صدر در قاب رسانه ملی
تیم هوشمند مؤسسه شهید صدر علیرغم بسیاری از موانع توانست پای شهید صدر را بهمناسبتهای مختلف به صداوسیما باز کند و در شبکه ۴ برنامههایی اختصاصی با موضوع شهید صدر تولید شد از جمله ساخت مستند شهید صدر در چهار قسمت.
گام پنجم: ترویج شهید صدر در محیط نخبگانی حوزه و دانشگاه
حال باید شهید صدر را در محیطهای آکادمیک معرفی، ترویج و بازخوانی کرد. ازاینرو نشستهای علمی تخصصی متعددی باموضوع صدر برگزار شد. دورههای آموزشی تخصصی، سالگرد، نشستهای علمی و کرسیهای ترویجی برخی از این اقدامات بود.
گام ششم: شناسایی صدر پژوهان
اما یک اقدام راهبردی شناسایی صدرپژوهان و استفاده از ظرفیت ایشان بود. تولید و تجمیع محتوا، ترغیب این افراد به فعالیت پیرامون شهید صدر و… بخشی ازاین اقدامات بود.
درهمین راستا بانک صوت تدریس حلقات شهید صدر راهاندازی شد تا با تجمیع صوتهای متقن تدریس این کتاب مرجعیتی پدیدآمده و زمینه ترویج اندیشههای اصولی وی فراهم آید:
درسگفتارها – حلقات: https://mbsadr.ir/halaqat/sout/
دیگر اقدامات:
* تکمیل و توسعه اسنادی و آرشیو اطلاعات دربارهی صدر
* تلاش برای احیای آثار منتشر نشده
* طراحی سند چشمانداز برای مؤسسه
* برگزاری نشستهای علمی مشترک درباره شهید صدر با مراکز علمی معتبر حوزوی و دانشگاهی قم، تهران، مشهد
* حمایت از پایاننامههای مرتبط با شهید صدر
* برگزاری دوره تخصصی که با تفسیر موضوعی آغاز شد.
اما کسیکه با فضای پژوهشی و محیط تحقیق آشنا باشد میداند سیاستگذاری، تغییر ریل، چرخه تحقیق، نگارش و تولید آشنا باشد میداند تولید یک کتاب چقدر زمانبر و پر پیچ و خم است، اما در دوران تحول دارالصدر چندین ریل کاری متنوع پیگیری شد و بیش از ۱۵ عنوان کتاب جدید تولید شده است.