نافرجام ماندن طرح ناپخته‌ی استاد محوری/ محمدرضا نائینی

شبکه اجتهاد: وقتی هنوز نوجوان بودم تصمیم به تدریس گرفتم حدوداً ۱۶ ساله بودم؛ بدون دنگ و فنگ‌های امروزی یک اطلاعیه تهیه کرده و اعلان درس نمودم، هنوز امکان تدریس آزاد کمابیش وجود داشت؛ به قول مردم کوچه و بازار، چون “دست زیاد بود” جبراً باید خودم را می‌کشتم تا بتوانم یک درس ایده آل ارائه کنم، بهترین آزمون هم همین بود؛ اگر یک روز ناموفق درس می‌گفتم فردا درسم تعطیل می‌شد!

همه‌ی اساتید کم‌وبیش همین حال را داشتند؛ یادش به خیر؛ چه نشاطی بود و همین تدریس چه انگیزه‌ای برای ادامه‌ی کار می‌داد؛ آرام آرام بساط تدریس آزاد در پایه‌های مقدماتی برچیده شد و آن نشاط هم رفت.

به گمان من یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات مدیران معزز حوزه در این سال‌ها پافشاری بر این روش غلط (برچیدن دروس آزاد) بود؛ مدعی نیستم آن دروس بی‌آفت بودند؛ اما راه‌حل، برچیدن اصل دروس آزاد نبود.

بدون شک نیمی از پیشرفت طلاب مستعد جوان، مرهون باز شدن قفل تدریس است؛ مدیر محترم حوزه نیز چند بار همین نظر را تأیید فرمودند؛ اما عملاً راه اسلاف خود را پیمودند… صد تأسف.

اکنون شرایط زیر بخشی از مواردی هستند که برای داوطلبان تدریس سطح عالی از سوی مدیریت حوزه در نظر گرفته شده‌اند؛ ۱- گواهی شش سال تدریس رسمی همراه با حکم در مقطع سطح یک که سه سال آن لمعه و اصول باشد؛ ۲- نامه از مرکزی که تدریس دارد یا می‌خواهد شروع کند؛ ۳- در آزمون استادی مرکز مدیریت حداقل نمره قبولی را کسب کند.

برای اساتید خارج علاوه بر مدارک فوق شرایطی نیز افزوده شده‌اند: ۱- دوره‌ی کامل رسائل، مکاسب و کفایه را تدریس کرده باشد که حداقل ۸ سال می‌باشد؛ ۲- سن او نیزکمتر از ۴۵ سال نباشد.

پس از نافرجام ماندن طرح ناپخته‌ی استاد محوری، در مذاکرات گروهی از اساتید با مدیریت وقت حوزه مقرر شد برای رفع نگرانی مدیریت از تصاحب کرسی تدریس توسط افراد فاقد صلاحیت، شرائطی برای جواز تدریس در سطح عالی در نظر گرفته شوند؛ به طوری که زمینه‌ی تدریس آزاد نیز از مشتاقان سلب نگردد؛ بنا براین شد که چند سال تدریس مقدمات یا معرفی دو تن از اساتید پر سابقه، شرط تدریس در سطوح عالی باشد.

گرچه به گمان من همان تدریس آزاد بهترین آزمون برای استاد است؛ در شیوه‌ی سابق استاد برای باقی ماندن کرسی درسی‌اش چاره‌ای نداشت مگر آن‌که خوب مطالعه کند و درست بگوید، و الا به خودی خود درسش پس از چند روز تعطیل می‌شد. به هر حال با روی کار آمدن مدیریت جدید آرام آرام بر شرایط افزوده شد تا به صورتی که در فوق اشاره شد درآمد!

برای تدریس در سطح عالی گواهی شش سال تدریس رسمی در سطح یک با حکم شرط شده و راه تدریس در سطح یک نیز تقریباً به روی مشتاقان بسته است.

جالب این‌که اگر طلبه‌ای خودش برای خود شاگردانی دست و پا کرده و درس بگوید به عنوان سابقه پذیرفته نیست؛ این یعنی اعلان عدم جواز تدریس سطح عالی برای جوانان حوزوی است.

ادامه دارد…