شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
همایش «حوزه تمدن ساز» با پیام آیت‌الله صافی گلپایگانی و سخنرانی آیت‌الله اعرافی، حجت‌الاسلام ربانی، حجت‌الاسلام قمی و ابوشریف رئیس دفتر جنبش جهاد اسلامی فلسطین در ایران، با حضور اساتید و شخصت‌های مطرح حوزه در سالن اجتماعات مدرسه علمیه امام کاظم(ع) چندی قبل برگزار شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، در ابتدای این همایش آقایان فتحی و میرجعفری دو تن از مبلغان عرصه بین‌الملل پیرامون اسلام هراسی در رسانه‌های غربی و بویژه آمریکای لاتین و نیز لزوم تاسیس مرکز پژوهشهای بین المللی حوزه با رویکرد شناخت عرصه بین الملل و ارائه راهبردهای کلان در زمینه تبلیغ اسلام صحبت کردند.
در ادامه ابوشریف مسئول دفتر جنبش جهاد اسلامی فلسطین با توجه به تصمیم اخیر ترامپ در به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل و انتقال سفارتخانه آمریکا به شهر قدس به زبان عربی سخنرانی کرد.
مرکز خدمات حوزه کمیته امداد حوزه نیست
در ادامه، حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسن ربانی، رویکرد مرکز خدمات حوزه‌های علمیه را هدفمندی در ارائه خدمات عنوان کرد و اظهار داشت: این مرکز بنا ندارد خود را کمیته امداد حوزه تلقی کند بلکه تلاش می‌کند خدمات خود را در راستای رسالت و مأموریت‌های حوزه قرار داده به گونه‌ای که خدمات آن به تحقق اهداف حوزه کمک کند.
او با تأکید بر اینکه مرکز خدمات حوزه به روحانیت نگاه صنفی نداشته بلکه نگاه مأموریتی دارد، عنوان کرد: باید مأموریت‌های حوزه را طبقه بندی کرده و بر اساس اولویت در رسالت‌های حوزه خدمات را به طلاب ارائه دهیم.
رئیس مرکز خدمات حوزه‌های علمیه تأکید کرد: بر این اساس باید بتوانیم اساتید، محققین و مبلغین را نیز طبقه بندی نموده و در این راستا لازم است به آماری تفصیلی از مبلغان به ویژه در حوزه بین الملل برسیم که متأسفانه تاکنون آماری از این مبلغان در دست نداریم.
او ادامه داد: این مرکز، مأموریت حمایت و طبقه بندی مأموریت‌های حوزه را دارد و در این کار خود به ارائه خدمات به روحانیت بسنده نکرده بلکه به خانواده آنها نیز از آن جهت که نقش موثری در انجام فعالیت‌های روحانی دارد خدمات عاطفی، فرهنگی و مادی ارائه می‌کند.
ربانی با اشاره به رسالت جهانی اسلام عنوان کرد: گرچه قدم‌های خوبی در زمینه‌ی تبلیغ اسلام از سوی حوزه برداشته شده است اما تا جایی که بگوییم حوزه جهانی می‌اندیشد و جهانی عمل می‌کند فاصله داریم.
او افزود: یکی از نیازهای ما این است که به جهان با فرهنگ و ادبیات داخلی خود نگاه نکنیم بلکه ضمن توجه به فرهنگ و آداب و رسوم خود به عرف بین الملل و آداب هر کشور نیز توجه کنیم.
رئیس مرکز خدمات حوزه‌های علمیه یکی از مشکلات مبلغان را تأثیرپذیری فرهنگ داخلی و عدم آشنایی با عرف بین الملل دانست و خاطرنشان کرد: حقیقتا ما نیازمند سرمایه گذاری بیشتری در عرصه بین الملل چه در زمینه سخت افزاری و چه نرم افزاری هستیم.
او با تأکید بر اینکه نباید تبلیغ را به تبلیغ عمومی تنزل دهیم یادآور شد: ما مجامع و محافل علمی در جهان داریم که نیازمند اندیشه‌های ناب اسلام هستند و این بر عهده ماست که آنها را با این اندیشه‌ها آشنا کنیم بنابراین باید رسالت تبلیغی خود را تعمیم دهیم.
ربانی بر لزوم شناخت نیازهای منطقه‌ای تأکید کرد و گفت: لازم است حوزه افرادی را برای تبلیغ در مناطق مختلف جهان تربیت کرده که در آنجا حضور مستمر داشته باشند تا بتوانیم به تبلیغ ماندگار و موثری برسیم.
پیام آیت‌الله صافی گلپایگانی به همایش حوزه بین الملل؛ حوزه تمدن ساز
در ادامه، پیام حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی به این همایش توسط حجت‌الاسلام والمسلمین کوهساری معاون ارتباطات و امور بین الملل حوزه قرائت شد.
در این پیام آمده است: سلام و صلوات بر پیامبر رحمت حضرت ختمی مرتبت محمّد مصطفی صلّی‌الله علیه و آله که آیین سراسر نور و هدایت را برای سعادت بشریت آورد، و قرآن کریم را به عنوان بزرگترین هدیه نازل‌شده از سوی خداوند متعال در طول تاریخ جهان هستی، برای تعالی و ترقّی و رشد و کمال انسان‌ها معرّفی نمود؛ دینی که در طبع خود چنان است که باید جهان را از انوار خود روشن نماید، و تاریکی‌ها و جهالت و ظلم و ستم را از سراسر جهان بردارد، دینی که به زندگی دنیا معنی می‌دهد و پوچی و بیهودگی را از آن می‌زداید.
قرآن کریم می‌فرماید: «قُل یَا أیُّها النَّاس إنّی رَسولُ اللّه إلَیکُم جَمیعاً» رسالت رحمانی و هدایت وحیانی رسول گرامی اسلام، رسالت به سوی تمام جهانیان است، و همه زمان‌ها و مکان‌ها را فرا می‌گیرد.
صدای اسلام که امروز به گوش جهانیان می‌رسد، صدای دل‌نواز توحید و یگانه‌پرستی و دوری از شرک و فساد و جهالت است. کلمه طیّبه «الله اکبر» دل‌های هر انسان پاک‌طینت و تشنه حقیقت را صفا و جلا می‌دهد.
امروز وسائل ارتباطی جدید فاصله‌های بسیار دور را نزدیک نموده که در آنِ واحد، می‌توان با تمام دنیا ارتباط برقرار نمود. خبرهای خوبی از سراسر دنیا می‌رسد که بسیاری از مردم بخصوص دانشمندان و فرهیختگان، به اسلام عزیز تمایل پیدا نموده، و با تحقیق و دقّت عمیق، دین مبین اسلام و مکتب اهل بیت علیهم‌السلام را برای خود بر می‌گزینند.
اینها همه اسباب خوشحالی است و از طرفی وظایف ما را سنگین‌تر می‌کند. حوزه‌های علمیه امروز می‌توانند با استفاده از فضای مجازی و ارتباط با کشورها، مردم تشنه حقیقت را از سرچشمه وحی قرآن و عترت سیراب نمایند.
بحمدالله تعالی تا به حال این وظیفه بزرگ را روحانیون عزیز که در عرصه بین‌الملل فعالیت دارند تا حدّ مطلوبی انجام داده‌اند و باید از همه آنان تشکّر نمود و البته تقدیر از این خدمات، مفهومش این نیست که آنچه لازم است انجام شده و دیگر وظیفه‌ای باقی نیست، بلکه این قدم‌ها، قدم اوّل است و هنوز در ابتدای راه گام بر می‌داریم.
حقیر از همه طلّاب عزیز و اساتید محترم درخواست می‌کنم به بهترین وجه ممکن این وظیفه الهی را انجام داده و بدانند که ثواب و اجر آن بسیار زیاد است. امید آن‌که همه بتوانیم رضایت خاطر شریف حضرت بقیه الله الاعظم ارواح العالمین له الفداء را به دست آوریم.
از همه شرکت‌کنندگان محترم و مسئولان برگزار کننده این همایش مبارک، تشکّر می‌نمایم، ان‌شاء الله تعالی در پیشگاه خداوند مأجور باشید و السلام علیکم و رحمه الله.
بشر امروز سخت به عدالت نیازمند است
حجت‌الاسلام والمسلمین قمی پیش از ظهر امروز در همایش «حوزه بین الملل؛ حوزه تمدن ساز» که در مدرسه علمیه امام کاظم (ع) برگزار شد، برگزاری این همایش را نشانه وقوع تحولاتی در لایه‌های زیرین حوزه دانست و ابراز کرد: شرایطی که امروز در آن زندگی می‌کنیم امکان این مفهوم را می‌دهد که حوزه تمدن ساز یک ضرورت است.
او با بیان اینکه جامعه بشر امروز از یک نوع سرخوردگی نسبت به مکتب‌های ساخته بشری برخوردار است، عنوان کرد: نگاهی که به نظام‌های مسلط در جهان وجود دارد نگاه مثبتی نیست و آنچه که فکر می‌شد جامعه بشری را بتواند به سعادت برساند امروز به این نتیجه رسیده است که به همان نسبت که جهان در علم و تکنولوژی و فناوری پیشرفت کرده در ظلم و جنایت و آدم کشی نیز پیشرفت داشته است.
معاون بین الملل دفتر رهبر انقلاب اسلامی ادامه داد: در این شرایط بشر دنبال منجی می‌گردد و لذا مراکز علمی و پژوهشی هم نسبت به ضرورت علم و اخلاق و دیانت احساس نیاز می‌کند چراکه سوء استفاده از علم و تکنولوژی کم نیست. از سوی دیگر همان طوری که علم نتوانست سعادت را برای بشر به ارمغان آورد فلسفه هم نتوانست سعادت بشر را تأمین کند.
قمی تصریح کرد: در چنین شرایطی تمدنی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی شکل گرفته و توانسته کارآمدی خود را در عرصه‌های فرهنگ، سیاست، اجتماعی و بین المللی به اثبات برساند.
او با اشاره به اقدام اخیر ترامپ در به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی عنوان کرد: این اقدام اخیر رئیس جمهور آمریکا با مخالفت افکار عمومی جهان مواجه شد و نشان داد که ترامپ چقدر منزوی است و پیام جهانیان به این اقدام ترامپ این بود که جهان بدون ترامپ زیباتر، آرام تر و عادلانه تر است.
معاون بین الملل دفتر رهبر انقلاب اسلامی با بیان این مطلب که زمینه یکار و فعالیت در عرصه بین الملل از هر جهت فراهم است، ابراز داشت: مکتب اسلام از غنای ذاتی و محتوای بسیار پرباری برخوردار است که برای گفتن، حرف فراوان دارد و برای مشکلات بین المللی هم راهکار ارائه می‌دهد.
او با تأکید بر اینکه ما از فقه جامع، فلسفه‌ی غنی و عرفان قوی برخوردار هستیم، گفت: اینها جزو سرمایه‌های ماست که می‌توانیم از آنها بهره مند شویم ضمن اینکه در مکتب اسلام ارزش‌هایی چون عدالت را داریم که بشر به آن سخت نیازمند است.
قمی با اشاره به وضعیت جهان گفت: بیش از ۸۷۰ میلیون نفر غذای کافی برای خوردن ندارند همچنین ۶۰ میلیون کودک گرسنه به مدرسه می‌روند و بیش از ۶۵ میلیون نفر نیز آواره هستند.
او ادامه داد: ما در شرایطی هستیم که تبعیض و بی عدالتی در جهان بیداد می‌کند در حالی که شعار انبیای الهی از آدم تا خاتم، عدالت بوده و این همان چیزی است که جهان سخت به آن نیازمند است.
معاون بین الملل دفتر رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به گزارشی از جمعیت مسلمانان در جهان گفت: در حال حاضر یک میلیارد مسلمان در جهان زندگی می‌کنند و چهارصد میلیون نفر مسلمان در کشورهای غیرمسلمان حضور دارند همچنین ۵۷ عضو در سازمان کنفرانس اسلامی هستند و ما باید در برنامه ریزی‌ها به این جمعیت توجه کنیم.
او همچنین خواستار توجه به تجربیات بین المللی بزرگانی همچون شیخ زکزاکی، مرحوم شهید بهشتی، عارف حسینی و … از طریق مطالعه زندگینامه آنها شد و ادامه داد: حوزه گام‌های بلندی در مسأله بین المللی برداشته است اما نسبت به آنچه در پیش رو دارد باید گام‌های بلندتری بردارد.
قمی با این سوال که ما برای سه چهارم مخاطب غیر مسلمان خود چه کرده ایم، گفت: آمار نشان می‌دهد بیش از ۹۵ درصد کسانی که زبان خارجه یاد می‌گیرند انگلیسی هستند یعنی پنج درصد زبان دان‌های ما مربوط به دیگر زبان‌ها می‌شوند در حالیکه توجه به زبان‌های دیگر مسأله‌ی مهمی است و زبان شرط لازم برای تبلیغ خارج از کشور است.
او با بیان اینکه آشنایی و اطلاعاتی کافی از معارف اسلامی شرط مهمی است که باید بیش از اینها به آن توجه کرد، اظهار کرد: فرایند تبلیغ خارج از کشور شامل سه مرحله‌ی زمان شناسی، مخاطب شناسی و جریان سازی می‌شود که برای تمدن سازی می‌بایست به آنها توجه کرد.
نظام آموزشی حوزه باید عناصر بین المللی شدن را در خود داشته باشد
در ادامه، آیت‌الله علیرضا اعرافی در سخنانی اظهار داشت: تصمیم نابخردانه ترامپ در انتقال سفارت آمریکا به قدس شریف را محکوم می‌کنیم و قطعا این اقدام زشت منشا بیداری امت اسلام و رشد جنبش‌های اسلامی خواهد بود.
او با محکوم کردن اقدامات ضد انسانی علیه مسلمانان میانمار افزود: در اینجا باید از اقدامات ناپسند، ضد انسانی، ضد اخلاقی، ضد بشری و ضد اسلامی که آل خلیفه علیه مردم بحرین و به ویژه نسبت به آیت‌الله شیخ عیسی قاسم انجام می‌شود، اظهار تنفر کرده و همبستگی خود را با جبهه در حال مبارزه با استکبار و جریانات وابسته در یمن و سایر نقاط و نیز مسلمانان میانمار اعلام می‌کنیم.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور بیان کرد: مهمترین مساله‌ای که در عرصه بین الملل ذارای اهمیت است، رویکرد تمدنی اسلام است و این مساله، آن چیزی است که در این نشست به عنوان یک موضوع برگزیده شده است.
او افزود: نگاه و رویکرد تمدنی اسلام به حرکت ما در عرصه بین الملل، روح و معنی می‌بخشد و این نقطه عزیمت و سنگ بنای حرکت ما در عرصه بین الملل، است و باید باشد؛ بدرستی ما باید بر بعد تمدن ساز اسلام که در ذات و شالوده این مکتب وجود دارد تکیه کنیم.
اعرافی اظهار کرد: زمانی که می‌گوئیم اسلام دین تمدنی و تمئن ساز است، یک وصله ناچسب و یا یک پیوست بدون مبنا نیست زیرا زمانی که به بعثت و طلوع قرآن نگاه می‌کنیم، می‌بنیم که نگاه اسلام از آغاز یک نگاه تمدنی و فراگیر بوده است.
مدیر حوزه‌های علمیه به عناصر و مولفه‌های اندیشه تمدنی اشاره و بیان کرد: از جمله این عناصر می‌توان به این نکته اشاره کرد که این اندیشه باید فراساحتی باشد و به همه ساحت‌های زندگی فردی و اجتماعی بشر نظر بیندازد؛ در این نگاه فراساحتی، تجربه و دانش بشر نیز دارای اهمیت است ولی نوع تنظیم دیدگاه‌های یک مکتب تمدنی به گونه‌ای است که قلمروهای زندگی بشر شامل اقتصاد، معرفت، عقلانیت، حقوق بشر و حوزه‌های معرفتی، دانشی و اخلاقی بشر در یک نگاه منسجم سامان یافته است.
او گفت: این نگاه مکتب وار و منظومه وار همه را در بر گرفته و ما معتقد به این هستیم در باب دین اقلی و اکثری که مباحثات بسیاری در غرب و کشور ما ایجاد شده است دیدگاه خود را داریم؛ ما به دین اقلی معتقد نیستیم، در نگاه ما به دین که نگاه اکثری است، عقلانیت و خرد بشری نیز مهم است ولی نگاه، نگاه شامل و فراگیر است؛ معارف و کلام و اخلاق و فقه جامع ما این عنصر تمدنی را به خوبی در خود دارد؛ بین المللی شدن ما هنگامی دقیق خواهد بود که این نگاه عمیق معرفتی و تمدنی را داشته باشد.
اعرافی اظهارکرد: عنصر دیگر تمدنی بودن یک اندیشه آن است که این نگاه شامل و فراساحتی، نگاه منظومه وار و سیستماتیک باشد؛ ما هم به نظامات اسلامی و هم رشته واحدی که این نظامات را گردهم جمع کند معتقد هستیم.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور بیان کرد: عنصر سوم زمان شمول و جهان شمول بودن است و چهارم آن است که این نگاه باید به تمام ظرفیت‌های جغرافیایی بشر نظر بیاندازد و همچنین راه‌های پاسخگویی به تحولات را نیز در خود داشته باشد.
او با بیان اینکه این مولفه‌ها در ذات معارف الهی و اندیشه اسلامی وجود دارد؛ ابراز داشت: پیامبر خدا چنین نگاهی را به بشر عرضه کرد که در آن عقلانیت و فرد و جامعه، مبارزه و… وجود دارد و پاسخگویی به نیازها و عمیق بشری نیز در اسلام و قرآن وجود دارد؛ قرآن یک پیام نو و حقیقت جهانی و تمدنی بود که جهان در پرتو آن تکامل پیدا کرد؛ انقلاب اسلامی نیز خیزشی بود که این مولفه‌ها نسیان شده یا از بین رفته بود، بازپروری و بازعرضه شود.
اعرافی اظهارکرد: نکته و محور دیگر آن است که حوزه ما برای بین المللی شدن باید این مولفه‌ها را در شالوده خود منظور نظر بدارد؛ اگر جامعه المصطفی را به عنوان یک نهاد بین المللی فاخر مطالعه کنیم و دامنه آن را مطالعه کنیم، به کارهای بزرگ حوزه در این زمینه پی می‌بریم.
رئیس جامعه المصطفی العالمیه با اشاره به دستاوردهای این نهاد حوزوی بیان کرد: اگر به تولیدات گسترده‌ای که در این عرصه از سوی افراد و موسساتی چون جامعه المصطفی انجام شده است نگاه رایج حوزه را به خوبی در می‌یابیم.
او گفت: بین المللی شدن و عمق بین المللی نیازمند عناصر مختلفی است که اولین مولفه آن، فرهنگ و رویکرد بین المللی است؛ خوشبختانه در یک سال گذشته در کنار ده‌ها اقدامی که انجام شده است، اقدامی در جهت هماهنگی شورای نهادهای حوزوی برداشته شده و بحث‌های مهمی در این جلسات مطرح شده است.
اعرافی اظهارکرد: باید نگاه ما به جهان وسیع و نگاه بین المللی در تاروپود نهادهایی راه یابد و بزرگان و مراجع عظام تقلید چنین رویکردی را برای ما تبیین و رهنمون سازی کنند.
مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه نظام آموزشی حوزه نیز باید عناصر بین المللی شدن را در خود داشته باشد؛ ابراز داشت: در ماه‌های اخیر ۱۲ تا ۱۵ حوزه از نظامات جامع حوزه به تصویب شورای عالی حوزه رسید و تلاش شد که در این نظامات رویکرد بین المللی تعبیه شود.
او گفت: در نظام مهارتی کاربردی در حوزه و المصطفی، نیز کارهای خوبی انجام و نظام جامعی نیز در این زمینه تبیین شده است؛ در این نظام نیازهای حوزه بین المللی نیز باید احصا و تدوین شود.
اعرافی اظهارکرد: همچنین در تولیدات آثار پژوهشی نیز باید رویکرد بین المللی داشته باشیم؛ قطعا انجمن‌های علمی و نهادهای حوزه باید نگاه بیرونی و جهانی و بین المللی داشته باشند؛ در پرتو نظام جامع، روی خرده نظام‌ها نیز نظر داریم و به این مساله نیز می‌پرداریم.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور بیان کرد: در حوزه تبلیغ تبلیغ و ابزارها و فناوری‌ها و زبان و گفتمان باید کارهای اساسی انجام شود؛ ممکن است کسی زبان نداند، ولی شم بین المللی داشته باشد که این مساله نیز بسیار مهم است.
او ادامه داد: از همه این موارد مهمتر، گفتمان و ادبیات برقراری رابطه با جهان است که این مساله نیازمند فهم بسیاری از عناصر است که باید کارهای اساسی در این زمینه انجام شود.
اعرافی اظهار کرد: تعامل میان نهادی، از مهمترین کارهایی است که باید در عرصه بین الملل انجام شود؛ تا زمانی که این تعامل و هم افزایی محقق نشود، بسیاری از این امکانات به نتیجه نمی‌رسد؛ در نظامات حوزه باید به نظام‌های هم افزا برسیم.
او تصریح کرد: زمینه سازی برای انتقال اطلاعات بین الملل به اساتید و مجموعه حوزویان، نگاه عمیق و بین المللی در متن حوزه، شکل گیری گروه‌های علمی و مهارتی بر اساس زبان و منطقه و موضوع و… در دستور کار حوزه است.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان داشت: تلاش داریم که دبیرخانه این همایش، دائمی شود و کارگروه‌های لازم نیز فعال شود و امیدواریم ظرفیت‌های لازم را بوجود بیاوریم؛ راه درازی پیش روی ما است و در این عرصه نیازمند همت بلند هستیم.
او در پایان خاطرنشان کرد: حوزه بزرگ ما اگر در این نقطه عطف معرفتی غایب باشد، ضررخواهیم کرد ولی اگر به شکل درست و سنجیده حضور یابیم به توفیقات عالی می‌رسیم.
بنابر گزارش شفقنا در پایان همایش، از مبلغان فعال در عرصه بین الملل تجلیل شد.
