نقش حوزه علمیه در نسبت با فقه گردشگری

حجت‌الاسلام حسینی کوهساری، نقش حوزه‌های علمیه را نقش جامعی را تعریف کرد و اظهار داشت: باید شئون و کارکردهای مختلف گردشگری و نقش جامع حوزه‌های علمیه را مدنظر قرار داده و با قراردادن این دو مجموعه در کنار یکدیگر، مجموعه‌ای از نظام مسائل و کارکردهای خاص برای حوزه‌های علمیه را در زمینه‌های معرفتی، نظریه‌پردازی، عرصه‌های تبلیغی، ترویجی، در عرصه‌های عملیاتی و تحقق بیرونی دین استخراج کرد.

به گزارش شبکه اجتهاد، ششمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی گروه فقه بین‌الملل و فقه گردشگری موسسه فتوح اندیشه؛ با موضوع «نقش حوزه علمیه در نسبت با فقه گردشگری» با ارائه حجت‌الاسلام ‌والمسلمین دکتر سید مفید حسینی کوهساری (رئیس مرکز ارتباطات و بین‌الملل حوزه‌های علمیه، استاد حوزه و دانشگاه، عضو هیئت‌علمی جامعه المصطفی العالمیه) با حضور اساتید و پژوهشگران فقه بین‌الملل و فقه گردشگری در قالب «حضوری ـ وبیناری» برگزار گردید.

حجت‌الاسلام کوهساری در این نشست با بیان مقدماتی در باب «مدنظر قراردادن حوزه‌های علمیه اعم از حوزه، نهادهای حوزوی و نیز نهاد روحانیت»، «مأموریت کلان حوزه در بُعد معرفتی، گفتمان‌سازی و تحقق دین در عرصه‌های فردی، اجتماعی، حکومتی و بین‌المللی»، «گردشگری به‌مثابه یک پدیده نوظهور» به بررسی عملکرد حوزه علمیه در مأموریت‌های کلان خود مخصوصاً در گردشگری پرداخت.

وی با بررسی مأموریت «معرفتی و علمی» حوزه علمیه در زمینه گردشگری، حوزه را نیازمند تعریف رشته‌ها و عرصه‌های مطالعاتی جدید در دو عرصه کلان علوم اسلامی و علوم انسانی دانست و اظهار داشت: سه دانش «فقه گردشگری»، «فلسفه و حکمت گردشگری» و «اخلاق گردشگری» باید در حوزه علوم اسلامی به شکل جدی پرداخته شود.

حسینی کوهساری، در باب ضرورت پرداختن به گردشگری در علوم اسلامی و انسانی اظهار داشت: امروزه گردشگری یک مقوله چند ساحتی بوده و کارکردهای متنوعی دارد و ازآن‌جاکه گردشگری، «۱۰ درصد» اقتصاد جهانی را به خودش اختصاص داده است، باید پیوند خودش را در قالب مطالعات میان‌رشته‌ای با همۀ علوم اسلامی و علوم انسانی تعریف کند و در نتیجه مباحث گردشگری نیازمند آن‌است که در همۀ عرصه‌های معرفتی جانمایی شود.

عضو هیئت‌علمی جامعه المصطفی العالمیه مقوله هجرت در تمام اشکال «فیزیکی، معنوی و روحی» را زمینه تمدن‌سازی بشر معرفی کرده و نمونه این مسئله را، هجرت علما از سراسر جهان شیعه، به حوزۀ نجف و یا قم دانست و گفت: در ادبیات غنی اسلامی، مباحث گردشگری به‌صورت گسترده وجود دارد و هجرت، یکی از نمونه‌های آن است.

رئیس مرکز ارتباطات و بین‌الملل حوزه‌های علمیه در ادامه به تبیین مأموریت دوم حوزه‌های علمیه در قالب «گفتمان‌سازی نظریه اسلامی» پرداخت و اظهار داشت: نخبگان حوزوی بعد از گام اول در «نظریه‌پردازی» باید به‌وسیله «نقدوبررسی نظریات گردشگری»، «برگزاری همایش‌ها و نشست‌ها و نیز مباحث علمی» گفتمان‌سازی گردشگری را ایجاد کرده و آن را به کمک «رسانه‌ها» به جریان‌سازی هدایت کنند.

وی در ادامه اظهار داشت: متخصصین در گام بعدی باید این جریان‌سازی را با استعانت از «نهادسازی» به فرهنگ تبدیل کرده و درنهایت به تمدن‌سازی ختم کنند.

حسینی کوهساری در بررسی مأموریت سوم حوزه‌های علمیه به وظیفه نهادسازی و تحقق دین اشاره نمود و اذعان داشت: ما در این گام باید به‌دنبال تحقق گردشگری اسلامی و سالم در جهان باشیم. وی در مرحله اول، نقش حوزه‌های علمیه را در پیوند خوردن مقوله گردشگری با «علم و پژوهش»، «اقتصاد»، «فضای بین‌الملل اسلامی و غیراسلامی»، «اخلاق»، «سبک زندگی»، «استقلال و آزادی»، «تحقق عدالت و برابری در عرصه داخلی و بین‌المللی» و «مبارزه با ظلم و فساد» زمینه‌ساز، هدایت‌گر، مطالبه‌گر و پاسخگو معرفی نمود.

در پایان نشست، حجت‌الاسلام حسینی کوهساری، نقش حوزه‌های علمیه را نقش جامعی را تعریف کرد و اظهار داشت: باید شئون و کارکردهای مختلف گردشگری و نقش جامع حوزه‌های علمیه را مدنظر قرار داده و با قراردادن این دو مجموعه در کنار یکدیگر، مجموعه‌ای از نظام مسائل و کارکردهای خاص برای حوزه‌های علمیه را در زمینه‌های معرفتی، نظریه‌پردازی، عرصه‌های تبلیغی، ترویجی، در عرصه‌های عملیاتی و تحقق بیرونی دین استخراج کرد.

وی درنهایت، برای ترسیم نقشۀ راه حوزه‌های علمیه، این‌گونه بیان کردند که باید ابتدا محورها و توصیه‌های هفت‌گانه تمدنی بیانیه گام دوم انقلاب را مدنظر قرارداد و با توجه به آن، نسبت‌ها و ارتباط‌های مختلف گردشگری را با هرکدام از این عرصه‌ها دریافته و بر اساس هرکدام از این محورها برای حوزه‌های علمیه، مأموریت‌های مستقیم و غیرمستقیمی را مشخص نماییم.

گفتنی است، در انتها، سؤالاتی توسط اساتید و پژوهشگران حاضر در این نشست مطرح گردید که حجت‌الاسلام حسینی کوهساری، به برخی از این پرسش‌ها پاسخ داد.