شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
• در ایام اعیاد مرسوم است افراد، عیدی می‌دهند و برای عیدی اکثرا مبادرت به خرید اسکناس نو می‌کنند، اما با توجه به مسائلی، اسکناس نو گران‌تر از اسکناس معمولی فروخته می‌شود، آیا خرید اسکناس نو، از لحاظ شرعی اشکال دارد؟
اکثر مراجع: در صورتى که معامله مذکور، به قصد جدّى و با غرض عقلایى باشد مثل این که اسکناس‌ها از نظر کهنه و نو بودن با یکدیگر فرق داشته باشد، اشکال ندارد. (سایت آیت‌الله خامنه‌ای، سایت آیت‌الله مکارم) شبیری: اشکال ندارد. (استفتاء شخصی) وحید: اگر از یک جنس باشند (مثل اینکه اسکناس هزار تومانی را به هزار و صد تومان بفروشیم) خرید و فروش آن به مقدار کمتر یا بیشتر بنابر احتیاط واجب جایز نمی‌باشد. (سایت آیت‌الله وحید)
• گاهی انسان چیزی را که به دیگری به عنوان هدیه داده است را می‌خواهد پس بگیرد، از لحاظ شرعی در چه مواردی رجوع به هبه (پس گرفتن هدیه) جایز نیست؟
اکثر مراجع: اگر به یکى از ارحام- خویشاوندان- خود مالى ببخشد، بعد از تحویل دادن، و همچنین در صورتى که هبه‌کننده بر کسى که به او هبه شده، شرط کند، و به آن شرط عمل شود، یا کسى که به او هبه شده، در مقابل هبه عوضى به هبه‌کننده بدهد؛ نمى‌تواند رجوع کند و هدیه را پس بگیرد. و در غیر موارد ذکر شده تا عین مالى که هبه شده باقى باشد، مى‌تواند مال بخشیده شده را پس بگیرد، ولى اگر تلف شده یا آن را به دیگرى منتقل کرده، یا تغییرى در عین داده- مثل آن که اگر پارچه بوده، آن را رنگ کرده باشد- نمى‌تواند پس بگیرد. (خامنه‌ای، أجوبه الاستفتاءات، ص: ۴۰۶ وحید، م۲۴۲۰) مکارم: هبه در چند صورت قابل برگشت نیست: ۱) هبه معوضه باشد؛ یعنی در قبال آن چیزی دریافت کرده باشد. ۲) هبه به ذی رحم (بستگان نسبی) باشد. ۳) مورد هبه تغییر پیدا کرده باشد مثلاً زمین باشد و در آن خانه ساخته باشند یا پارچه‌ای باشد و با آن لباس دوخته باشند یا فروخته باشند. ۴) هبه کننده فوت کند. ۵) هبه به قصد «قربه الی الله» پرداخت شده باشد. در این پنج صورت هبه قابل بازگشت نیست. (سایت آیت‌الله مکارم)
• منظور از خویشاوند و رحم در بحث هبه چیست؟
تمام کسانی که نسبت نسبی با انسان دارند مانند برادرها و عموها و عموزاده ها و دایی زاده ها، همه خویشاوند محسوب می شوند. (سایت پرسمان دانشجویی)
تمام کسانی که نسبت نسبی با انسان دارند مانند برادرها و عموها و عموزاده ها و دایی زاده ها، همه خویشاوند محسوب می شوند. (سایت پرسمان دانشجویی)
