شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: متاسفانه چیزی در ذهن ما راه افتاده و می‌گویند احکام معاملات احکام امضایی است و این حرف غلط و ضد اسلام است، عرفی که ما می‌گوییم آن را از ادیان یاد گرفتند، همه احکام اسلامی اعم از عبادات و معاملات تاسیسی است و احکام امضایی نداریم.
به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محسن اراکی، عضو مجلس خبرگان رهبری در مراسم افتتاحیه دومین مدرسه حقوق پارلمانی با عنوان ظرفیت‌ها و چالش‌های استفاده از فقه در تقنین، گفت: اگر ما خداوند را از صحنه تقنین و قانونگذاری جدا کنیم هیج مبنای عقلانی برای الزام دستور پیدا نمی‌شود.
وی برگزاری مدرسه حقوق پارلمانی را اقدامی بسیار ارزشمند و بنیادین در راستای فقهی سازی قانون دانست و گفت: امید است این تلاش‌ها پایه گذار پرورش مجتهدین قانونگذار و استنباط گر مواد قانونی از منابع غنی اسلامی باشد. رسالت و هدف از تاسیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس این است که قوانینی که در مجلس شورای اسلامی تصویب و تقنین می‌شود باید خدایی باشد، بنابراین مرکز در مسیر اهداف خود نباید محکوم فضاسازی‌ها شود و یا از این و آن بترسد.
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم ادامه داد: ما باید برای فقه و قانون خود ارزش قائل باشیم و از سخنان این و آن هراس نداشته باشیم، جرائت کار داشته باشیم، اگر فقه اسلامی به خوبی برای دنیا تبیین شود آنها در برابر آن زانو خواهند زد. هر کجا برای خارجی‌ها مبانی‌های فقهی را تبیین می‌کردیم، آنها در مقابل حرفی برای گفتن نداشتند، ما برای قانونگذاری نیازی به قانون فرانسه و دانمارک و سایر کشورها نداریم، اساس تقنین خداوند است.
این عضو جامعه مدرسین اظهار داشت: متاسفانه چیزی در ذهن ما راه افتاده که احکام معاملات احکام امضایی است و این حرف غلط و ضد اسلام است، عرفی که ما می‌گوییم آن را از ادیان یاد گرفتند، همه احکام اسلامی اعم از عبادات و معاملات تاسیسی است و احکام امضایی نداریم.
وی یادورشد: عقلا خیلی عقل داشته باشند باید تابع فرمان خداوند باشند، از زمانی که بشر پا به عرصه وجود گذاشته، بحث هدایت مطرح شده است، ما در شریعت جای خالی نداریم که از قانون دیگران استفاده کنیم.
اگر کسی بگوید کاستی در فقه وجود دارد، با فقه آشنا نیست
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه فقه اسلام قوی و غنی است، گفت: اگر کسی بگوید کاستی در فقه وجود دارد، با فقه آشنا نیست، امروزه مراکز خوبی تشکیل شده ولی باید به لوازم کار آشنا باشند، طلابی که وارد این رشته‌ها و عرصه‌ها می‌شوند باید پخته از آب درآیند و به مغز فقه پی ببرند.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه با بیان اینکه در عرصه قانونگذاری فقه اسلام باید متن باشد نه حاشیه، گفت: کسانی که در عرصه فقهی و تقنینی فعالیت دارند باید نگاه اصلی به فقه داشته باشند و نه اینکه خدای ناکرده نگاه حاشیه‌ای به فقه داشته باشیم. خداوند متعال می‌فرماید، حق ندارید شما حلال و حرام کنید، هر قانونی و تقنینی که بخواهد الزام آور باشد، اگر از حکم خداوند برنخاسته باشد افترا است، هر کسی که بخواهد بیاید و قانون الزامی تصویب کند، ولی از حکم خدا برنخاسته باشد، اقدام او از هوای نفس برخواسته است.
در قانونگذاری‌های عرفی، منشاء عقلانی درستی برای الزام نمی‌توان ارائه داد
استاد حوزه علمیه قم در ادامه سخنان خود گفت: قانون و حق هر دو مبتنی بر عنصر الزام است و اگر الزام را از آنها بگیریم، دیگر معنایی برای آنها نمی‌ماند، وقتی مطلبی را به‌عنوان حق مطرح می‌کنیم باید الزامی در آن باشد. در قانونگذاری‌های عرفی، منشاء عقلانی درستی برای الزام نمی‌توان ارائه داد، هر گاه الزامی وجود داشته باشد باید از دستوری برخیزد و این دستور چگونه می‌تواند الزام آور باشد؟ اگر ما خدا را از صحنه تقنین جدا کنیم هیج مبنای عقلانی برای الزام دستور پیدا نمی‌شود.
اراکی خاطرنشان کرد: همه انسان‌ها در یک سطح هستند و کسی نمی‌تواند به دیگری دستور الزام دهد، الزام از حق کیفر ریشه می‌گیرد، ما معتقدیم، خداوند متعال حق کیفر دارد و نه کسی دیگر، این موضوع کمتر در مباحث قانونی مطرح شده است. عدل بودن یک آموزه، برای استحقاق کیفر کافی نیست، مثلا اگر در خیابان ما ببینیم کسی کار ظالمانه و خلاف عقل انجام می‌دهد آیا حق کیفر او را داریم؟ کیفرکردن ولو بر یک خلاف بیّن و بسیار روشن باشد حق کیفر نداریم.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اظهار داشت: اما قرآن کریم مبانی این حق کیفر را نیز توجیه کرده است، همانطور که حق کیفر مخصوص خداوند است حق بخشش از آن ایشان است، اگر کسی بدون ریشه گرفتن از فرمان خدا، دستور خود را الزام آور ساخت، دخالت در کار خداوند و شرک محسوب می‌شود، بنابراین حق کیفر و بخشش از آن خداوند و طبق دستورات خداوند باید باشد.
منشاء هر قانونی باید حکم خداوند باشد
اراکی بیان داشت: منشاء هر قانونی باید حکم خداوند باشد، حق فرمانروایی این است که در اصطلاح اصولی به حق مولویت خدایی یاد می‌کنیم. اساس کار ما باید عبد و مولا باشد تا مولوی نباشد الزام آور نیست و مولا کسی است که آفریننده باشد. ما محصول و نتیجه فرمان خدا هستیم، خداوند حق دارد به ما دستور بدهد، خالقیت خداوند مولویت او را گواهی می‌دهد، قانون گذار ما باید با این بینش به مجلس شورای اسلامی برود و مراکز تحقیقاتی ما هم همین‌گونه باشند.
این عضو مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: یکی از ویژگی‌های نظام جمهوری اسلامی این است سر در مقابل خداوند و دستور خدا فرود می‌آورد، این خضوع برای فرمان خداوند، دل‌ها را رقیق و انسان‌ها را به هم پیوند خواهد داد و جامعه را پاک و انسان را اوج می‌دهد.
اراکی با بیان اینکه مردم ایران تسلیم امر خداوند و دارای پیشینه خوبی در اطاعات پذیری از دستورات خداوند و اهل بیت عصمت وطهارت (ع) دارند، گفت: ما مردم خوبی داریم، آنها تسلیم فرمان خداوند هستند و این موضوع مبنای تجربی، قرآنی، روایی و حدیثی دارد، ما به ایرانی بودن خود افتخار می‌کنیم ولی نه ایرانی که حاکمان ظالم و خونخوار ساختند و پرداختند، بلکه به ایرانی که امام حسینی (ع) و عاشق فاطمه زهرا (س) باشد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پایان سخنان خود: روایات زیادی در مورد ایرانیان آمده و در تفاسیر برخی آیات در مورد ایران مباحث زیادی نقل شده که باعث افتخار است، ولی در این مدت مدیریت کشور، مبنای تصمیم گیری چه بوده است؟ آیا قول خداوند بود و ما قوانین اسلامی و شرعی را پیاده می کردیم؟ خروجی کار هیچ تناسبی با آنچه در قران و سنت آمده، ندارد.
