شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
سگ گردانی در معابر و مکان‌‌های عمومی جایز نیست و در صورتی که این کار موجب خسارت و صدمه‌‌‌ای به دیگران گردد، صاحب سگ، ضامن و مسئول خسارت و آسیب وارده می‌باشد.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید به استفتائاتی پیرامون «نگهداری سگ‌های زینتی و خانگی» و «به همراه داشتن سگ در ماشین و خیابان» و «سگ گردانی در معابر و بوستانها» پاسخ داد و احکام نگهداری سگ را تشریح کرد.
نگهداری سگ از نظر اسلام
پرسش: چرا على رقم این که ما در احادیث و کتب اسلامى همواره شاهد بیان این مطلب بوده‌ایم که ما باید در کنار مخلوقات خدا و با مهربانى کردن با آن‌ها زندگى کنیم و در مورد سگ این مطلب چه در رساله حضرت امام(ره) و چه در بسیارى از منابع شرعى عنوان شده، در کشورمان برخوردهایى علیه سگداران انجام مى‌گیرد؟ و آیا این برخوردها از نظر شرعى مورد تأیید است؟ البته ممکن است چنین تصوّر شود که نگهدارى سگ تنها وسیله‌ای است جهت تفریح و شاید این مطلب فراموش شده است که خداوند در هیچ موجودى پس از انسان به‌اندازه سگ قدرت درک احساس دوستى و دوست داشتن را قرار نداده است و همان‌طور که ما مسلمانان معتقدیم هر نیازى که در یک موجود وجود دارد قطعاً پاسخى برایش وجود دارد و در مورد این حس سگ پاسخى به جز ارتباط برقرار کردن با یک انسان (البته بر اساس احکام اسلامى) موجود نیست، آیا اگر ما این مسئله را فراموش کنیم در حقیقت قوانین الهى را فراموش نکرده‌ایم آیا اگر به مبارزه با عشقى که خداوند در نهاد یک جاندار زبان بسته قرار داده است بپردازیم دچار معصیت نشده‌ایم؟
پاسخ: سگ براى مقاصد مختلف از قبیل پاسبانى خانه و گله و براى شکار و همچنین مقاصد پلیسى می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. ولى از آنجا که موجود آلوده‌ای است و ممکن است بیمارى‌‌هاى مختلفى را به انسان منتقل سازد از آنچه به صورت فرهنگ سگ بازى غربى دیده می‌شود جلوگیرى کرده است. در عین حال اسلام اجازه نمی‌دهد حتّى سگ‌هاى ولگرد را آزار کنند مگر این که به صورت خطرى درآیند. غذا دادن به آن‌ها نیز کار خوبى است.
سگ گردانی در معابر و بوستانها
پرسش: جنبشی راه افتاده در عده‌‌‌ای از مردم در اعتراض به گرداندن سگ‌ها در (معابر و بوستانها) توسط صاحبانشان و اعتراض به این اقدام. با توجه به این که در اسلام احکام خاصی درباره‌ی سگ می‌باشد و با توجه به اینکه گرداندن سگ در معابر و بوستانها، احتمال خطرات جانی و آزار و اذیت برای مردم دارد، نظر حضرتعالی درباره‌ی سگ گردانی چیست؟
پاسخ: سگ گردانی در معابر و مکان‌‌های عمومی جایز نیست و در صورتی که این کار موجب خسارت و صدمه‌‌‌ای به دیگران گردد، صاحب سگ، ضامن و مسئول خسارت و آسیب وارده می‌باشد.
نگهداری سگ‌های زینتی
پرسش: نگهداری سگ‌های زینتی در خانه و به همراه داشتن آن در ماشین و خیابان که نوعى تقلید از بیگانگان است چه حکمی دارد؟
پاسخ: نگهداری سگ برای سرگرمی و همزیستی اشکال دارد و این کارها شایسته مسلمانان با شخصیّت نیست و از جهات شرعى مشکلات زیادى ایجاد می‌کند.
به همراه داشتن سگ در ماشین و خیابان
پرسش: همراه داشتن سگ در ماشین و خیابان و نگهدارى آن در خانه که نوعى تقلید از بیگانگان است، چه صورت دارد؟
پاسخ: این کارها شایسته مسلمانان با شخصیّت نیست و از جهات شرعى مشکلات زیادى ایجاد می‌کند.
نگهداری سگ با رعایت مسائل شرعی
پرسش: اگر محیط زندگى سگ خارج از اتاق باشد، مثلاً در حیاط، یا باغ، یا پشت‌بام، خانه‌ای برایش بسازند و مسائل مربوط به طهارت و نجاست را مراعات کنند، نگهدارى از آن چه حکمى دارد؟
پاسخ: اگر پاکى و نجاست رعایت شود و بودن آن حیوان در خانه فایدهای داشته باشد، مانعى ندارد. ولى روشى را که غربى‌‌ها در مورد سگ دارند، اسلام هرگز نمی‌پسندد.
نگهداری سگ‌های خانگی
پرسش: حکم نگهداری سگ‌های خانگی چیست؟ حکم نگهداری آن در حیاط خانه چیست؟ (با توجه به اینکه سگ‌های خانگی تربیت شده هستند و از مدفوع خود نمی‌خورند)
پاسخ: هرگاه سگ‌ها برای پاسبانی منزل باشند مانعی ندارد ولی برای سرگرمی و همزیستی اشکال دارد.
نگهداری از سگ‌های پرورشی
پرسش: می‌خواستم ببینم آیا نگهداری از سگ‌های پرورشی که دارای شناسنامه هستند و واکسیناسیون می‌شوند دارای ایراد می‌باشد؟
پاسخ: چنانچه فایدهای از قبیل پاسبانی خانه و گله و صید و مانند آن داشته باشند مانعی ندارد.
پرورش سگ‌هاى مواد یاب، زنده یاب، گله و پلیس
پرسش: حکم شرعى پرورش سگ‌هاى مواد یاب (موادّ مخدّر)، زنده یاب، گله و پلیس به‌منظور فحص و بازرسى، با توجّه به موادّ قانونى آن در نظام دامپرورى جهاد کشاورزى جمهورى اسلامى ایران چه می‌باشد؟ الف) موارد استفاده از سگ‌هاى مواد یاب: ۱. ورودى فرودگاه‌‌ها ۲. مبادى ریلى مانند راه‌آهن ۳. ایست و بازرسى‌‌ها ۴. کنترل مرزهاى کشور. ب) موارد استفاده از سگ‌هاى زنده یاب: ۱. جستجو و تفحّص در مورد افرادى که در جاهاى برف‌گیر مفقود شده، یا در زیر بهمن اسیر شده‌اند. ۲. جستجو و تفحّص در مورد مفقودین و مجروحین در زیر آوار به هنگام زلزله. ج) موارد استفاده از سگ‌هاى گله: ۱. نگهبانى از گله‌های بزرگ دامى ۲. نگهدارى از گاوداری‌های بزرگ سنّتى و صنعتى ۳. نگهدارى از مرغداری‌های صنعتى. د) موارد استفاده از سگ‌ها گارد و پلیس: ۱. نگهبانى از زاغه‌های مهمّات ۲. مأموریت و کشف موادّ منفجره و پاک‌سازی محیط.
پاسخ: پرورش این‌گونه سگ‌ها که براى اهداف مفیدى پرورش مى‌یابند اشکالى ندارد؛ ولى با توجّه به این که سگ نجس است باید مراقب بود.
عدم تفاوت انواع سگ در حکم نجاست
پرسش: معروف است که «تازى» (سگ شکارى) در احکام نجاست و طهارت با سگ‌هاى دیگر تفاوت دارد. شاید دلیلش این باشد که ـ طبق آنچه در تاریخ آمده ـ اعراب (پس از اسلام) از رفت‌وآمد تازى به خیمه‌‌ها ممانعتى نمی‌کردند و تازى حقّ داشت در خیمه با آن‌ها بخوابد و آن را هدیه‌ای از سوى خدا می‌دانستند. آیا تفاوتى میان تازى و سایر سگ‌ها در نجاست می‌باشد؟
پاسخ: تفاوتى از این جهت میان سگ‌ها نیست و معمولاً مسلمانان از سگ‌ها براى سه منظور استفاده می‌کردند: پاسبانى خانه، پاسبانى باغ و پاسبانى از گلّه؛ و در کتب فقهى ما درباره این سه نوع سگ بحث شده و به‌عنوان «کلب الحارس» و «کلب الماشیه» و «کلب الحائط» از آن‌ها یاد شده است.
