شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
عزاداری‌ها درهمه جا یکسان نیست و هر منطقه‌ای حزن و اندوهش با مناطق دیگر متفاوت است و باید این حفظ شود. منتهی اندوه و حزن درهر جایی که مخالف ارزش شود باید جلو آن را گرفت لذا توصیه به یکسان سازی عزاداری‌ها و شیوه حزن و اندوه نیست.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر شمس الله مریجی رئیس دانشگاه باقر العلوم (ع) در کارگاه «فلسفه قیام عاشورا و مسائل اجتماعی آن» گفت: در بحث جامعه شناختی موضوع، باید دید جامعه‌ای که مردم آن هنگام وضو گرفتن پیغمبر اسلام (ص) قطرات آب وضو ایشان را برای تبرک جمع می‌کردند چگونه شده که در ۵ دهه بعد در گودال قتله گاه دور تا دور حضرت حسین (ع) پاره تن پیغمبر (ص) حلقه زده و آن اتفاق ناگوار را رقم زدند.
او عنوان کرد: همانند این حادثه در زمان ظهور امام عصر (عج) خواهد افتاد و تضمینی وجود ندارد که اگر امام ظهور کند کسی در مقابلش نمی‌ایستد.
رئیس دانشگاه باقر العلوم (ع) اظهار کرد: در یک جمله کوتاه می‌توان چنین پاسخ داد که ارزش‌ها را تغییر دادند و در مورد عاشورا تغییر را ابتدا از نماد‌ها و علامت‌ها شروع می‌کنند تا به ارزش‌ها برسند که در این صورت اقدام به سر بریدن امام حسین (ع) می‌کنند.
در فرهنگ عاشواریی احساس جای معرفت و آگاهی نشسته است؟
مریجی در پاسخ به این سوال که “شبهات اجتماعی به سه بخش تقسیم بندی می‌شود که ناظر به فرهنگ و آیین‌های عاشورایی است، اقتصاد عاشورا و اشکال گوناگون آن در جامعه شیعی. به نظر می‌رسد در فرهنگ عاشواریی عاطفه و احساس جای معرفت و آگاهی نشسته و با جایگزینی شور به جای شعور روبه رو هستیم. نخستین کتاب‌ها درمورد تاریخ شیعه عنوان‌های مقتل الحسین داشتند و سپس در دوره‌های صفویه، قاجار و پس از انقلاب عناوین آن‌ها تغییر پیدا کرد، با نگاه اجمالی در بازنگری واقعه عاشورا فقط در رسانه کتاب خواهیم دید که فرهنگ عزاداری نهادینه شده تحت تأثیر این جریان قرار گرفته و این شبهه مطرح می‌شود که در واقعه عزاداری عاشورا آیا شور واقعا جایگرین شعور شده و آن معرفت اصلی با احساسات به حاشیه رفته است؟” اظهار داشت: باید دید این تغییراتی که اتفاق افتاده طبیعی یا با برنامه بوده است و کسانی که تغییراتی را ایجاد می‌کنند در واقع دنبال تحریف هستند.
او با بیان اینکه ۱۶ عامل باعث نابودی جامعه می‌شود، ابراز داشت: یکی از این عوامل شبهه افکنی است که با تحریف به دنبال ایجاد شبهه هستند.
رئیس دانشگاه باقر العلوم (ع) با بیان یانکه اگر شعور و معرفت باشد شبهه ایجاد نمی‌شود، تصریح کرد: باید اطلاعات را بالا ببریم و واقعیت‌ها را بشناسیم؛ بسیاری از شبهات در سطح نوجوانان وجوانان است چرا که آن‌ها از اطلاعات کمتری برخوردار هستند.
او با بیان اینکه خیلی از شبهات را نباید در همه جا مطرح کرد چون ممکن است اعتقادات دیگر را هم زیر سؤال ببرد، افزود: هرچه ما مباحث عاشورایی را عمیق تر، واقعی تر و علمی تر بیان کنیم ریشه بسیاری شبهات قطع می‌شود.
عزاداری و رنگ سیاه غم و اندوه را در جامعه نهادینه می‌کند؟
مریجی در پاسخ به شبهه دیگری مبنی بر اینکه “عزاداری در این مدت زیاد و رنگ سیاه غم و اندوه را در جامعه نهادینه می‌کند و جامعه دچار رکود می‌شود و دیگر اینکه چه ضرورتی دارد تا پس از این همه سال به عزاداری پرداخته شود؟” گفت: سیره اهل بیت (ع) را مورد توجه قرار داد و گفت: امام صادق (ع) نیز فرمودند: این گریه‌ها را ادامه دهید تا منتقم واقعی ظهور کند که این بدین معناست باید این فضا را حفظ نماییم چرا که تأثیر گذاری و ماندگاری آن در استمرار است.
او ادامه داد: مقدمات عزاداری از ده روز قبل شروع می‌شود تا به اوج آن در روز عاشورا می‌رسد و اگر عزاداری از همان روز عاشورا شروع می‌شد شاید دیگر آن شور را نداشت.
رئیس دانشگاه باقر العلوم (ع) با اشاره به اینکه فرهنگ یک مجموعه است و اگر بخواهد ماندگار باشد همه اجزاء آن را باید اجرا کرد، گفت: شعور بدون شور و بالعکس شکننده است؛ خداوند احساس و معرفت را در وجود همه انسان‌ها قرار داده لذا آن بخش از عاشورا که گریه و ناله است در واقع توجه به خودمان است تا به چرایی گریه و عزا برای ابا عبدالله (ع) برسیم.
او در خصوص هزینه‌های عزاداری، اظهار کرد: غرب این همه هزینه می‌کند تا امور باطل را حفظ نماید و ما هزینه می‌کنیم تا ارزش‌های معنوی را حفظ کنیم البته باید توجه داشت مناسک عاشورایی اگر بیش از اندازه باشد ممکن است نتیجه عکس دهد.
آیا بهتر نیست هزینه نذری دادن‌ها صرف فقر زدایی شود
مریجی در در پاسخ به این سوال که “آیا بهتر نیست هزینه نذری دادن‌ها صرف فقر زدایی شود، اظهار کرد: ما نگاه کمی داریم و نگاه معنوی را ناخود آگاه فراموش می‌کنیم در حالی که باید دید در قبال این هزینه مادی چه بهره معنوی خواهیم برد.
او ادامه داد: در جامعه ایران به لحاظ مادی هم اگر نگاه کنیم در دهه محرم درصد جرم و جنایت پایین می‌آید و و اگر یک نفر هم متحول و همانند شهید حججی تربیت شود ضرر نکرده ایم.
رئیس دانشگاه باقر العلوم (ع) افزود: کسانی که در این مسیر هزینه می‌کنند به فقرا هم کمک خواهند کرد و در این مجلس‌ها و مراسم‌ها است که فقرا دیده می‌شوند.
او همبستگی را یکی از امور مهم جوامع بشری دانست و گفت: امروز دنیا برای ایجاد همبستگی هزینه هنگفتی می‌کند ما نیز با این مراسم‌ها ایجاد همبستگی خواهیم کرد لذا اینگونه هزینه‌ها نه تنها ضرر ندارد بلکه مشکل فقرا را هم حل می‌کند؛ امور معنوی نیاز به هزینه دارد.
آیا بهتر نیست به جای زنجیر زدن زنجیر از پای گرفتاری باز کنیم
مریجی در پاسخ به آخرین سوال که “شبهاتی در خصوص اشکال و آیین نامه‌های عزاداری رخ داده و به عنوان مثال ادعا شده که آیا بهتر نیست به جای زنجیر زدن زنجیر از پای گرفتاری باز کنیم و به جای سینه زدن سینه دردمندی را از گرفتاری نجات دهیم؛ آیا این تنوع اشکال قابل دفاع است؟” بیان داشت: یک دسته خرده فرهنگ‌های موافق و یک دسته مخالف وجود دارد که موافق‌ها در ارزش‌ها با عامه جامعه موافق اما در آداب و رسوم مخالف اند؛ اصل عزاداری یک ارزش است و امام صادق (ع) فرمودند: هرقومی روش حزنی دارد که همان صحیح است و لذا تفاوت به فرهنگ‌ها و مناطق بر می‌گردد.
او با بیان اینکه خرده فرهنگ‌ها به لحاظ جامعه شناسی توصیه نمی‌شود، گفت: عزاداری‌ها درهمه جا یکسان نیست و هر منطقه‌ای حزن و اندوهش با مناطق دیگر متفاوت است و باید این حفظ شود.
حجت الاسلام مریجی در پایان افزود: اندوه و حزن درهر جایی که مخالف ارزش شود باید جلو آن را گرفت لذا توصیه به یکسان سازی عزاداری‌ها و شیوه حزن و اندوه نیست.
