شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
رهبر معظم انقلاب اسلامی طی حکمی، حضرات آیات و حجج اسلام آقایان سیدحسن مرتضوی، شیخ رجبعلی رضازاده، شیخ مهدی مروارید، سیداحمد علم‌الهدی، سیدابراهیم رئیسی، شیخ محمدباقر فرزانه، سیدمصباح عاملی و نماینده‌ی ولی فقیه در استان را به عضویت شورای عالی و حجت‌الاسلام فرزانه را به دبیری این شورا و حجت‌الاسلام عاملی را به مدیریت حوزه منصوب کردند.
به گزارش شبکه اجتهاد حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در حکمی دبیر و اعضای شورای عالی، و مدیر حوزه‌ی علمیه خراسان را منصوب کردند. متن حکم رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم. حوزه‌ی علمیه‌ی مشهد مقدس یکی از کهن‌ترین و پربارترین مراکز علمی تشیع و مَهد پرورش بزرگان نام‌آور در دانش‌های عقلی و نَقلیِ اسلامی در طول چندین قرن است. مجاورت بارگاه منور رضوی علیه آلاف التحیه مایه‌ی جذب علمای برجسته‌‌ئی از دیگر حوزه‌های علمیه نیز به این دیار علم و معنویت شده و در دوره‌های گوناگون به سرمایه‌ی ارزشمند آن افزوده است.
اکنون این حوزه با سوابق علمی و تاریخی و سیاسی کم‌نظیر، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گسترش کمّی و کیفیِ درخور توجّهی یافته و ظرفیت شایانی برای پرورش علماء و محققان اسلامی در رشته‌های گوناگون پدید آورده است.
شکوفائی این ظرفیت نیازمند مدیریتی جامع و پویا است، بدین لحاظ حضرات آیات و حجج اسلام آقایان حاج سید حسن مرتضوی، حاج شیخ رجبعلی رضازاده، حاج شیخ مهدی مروارید، نماینده‌ی اینجانب در استان، تولیت آستان قدس رضوی، حاج شیخ محمدباقر فرزانه، و حاج سیّد مصباح عاملی را به عضویت شورای عالی حوزه و جناب آقای فرزانه را به دبیری این شورا و جناب آقای عاملی را به مدیریت حوزه منصوب می‌کنم.
انتظار می‌رود که این ترکیب کارآمد و کامل با برنامه‌ی زمان‌دار بتواند زمینه‌ی بالندگی و ظهور ده‌ها نظریه‌پرداز در هر یک از عرصه‌های مورد نیاز جامعه‌ی اسلامی از جمله فقه و کلام و تفسیر و حدیث، و صدها پژوهشگر و نویسنده و سخنران و قاضی و دیگر متصدیان شئون علمی و اجتماعیِ اسلامی را فراهم سازد. لازم میدانم از زحمات و خدمات ارزشمند فقید سعید مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین آقای طبسی رضوان‌الله‌علیه در این مسئولیت مهم یاد کرده و علو درجات ایشان را از خداوند متعال مسألت نمایم. والسلام علیکم و رحمه‌الله سیّد علی خامنه‌ای ۱۸ اسفندماه ۱۳۹۴
زیست‌نامه اعضای شورای عالی حوزه علمیه خراسان
آیت‌الله حاج سیدحسن مرتضوی شاهرودی: معظم‌له در سوم اسفندماه سال ۱۳۱۱شمسی در روستای ابرسیج شاهرود دیده به جهان گشود. در سنین آغاز نوجوانی پس از مقداری تحصیلات ابتدایی در مکتب روستای ابرسیج و سپس جهت تحصیل علوم حوزوی به حوزه علمیه شاهرود رفت. در سال ۱۳۲۷شمسی در حدود ۱۵سالگی به مشهد مقدس هجرت کرد و در مدت اقامت خود در مشهد مقدس، حدوداً نه سال سطوح مقدماتی و عالیه حوزه را گذراند. از اساتید او در آن زمان می‌توان به میرزا احمد مدرس یزدی (شرح لمعه)، شیخ‌هاشم قزوینی (رسائل، مکاسب و کفایه) و شیخ کاظم دامغانی و حاج آقا حسین شاهرودی اشاره کرد. وی همچنین دو سال در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید‌هادی میلانی شرکت نمود.
ایشان درسال ۱۳۳۶شمسی در سن ۲۵ سالگی وارد نجف اشرف شد و از ابتدای اقامت در نجف اشرف به مدت چهار سال در درس خارج فقه آیت‌الله سیدمحمود شاهرودی و درس خارج اصول آیت‌الله شیخ حسین حلی شرکت کرد و پس از چهار سال تحصیل پیاپی و با برکت در نجف اشرف برای مهیا کردن سفر خانواده خود به نجف اشرف عازم ایران شد. او در مسیر برگشت با مشکل مواجه گردید و در مدت یک سال در شهر مقدس قم رحل اقامت گزید و در این یک سال نیز از حوزه درسی بزرگ مرجع شیعیان جهان آیت‌الله بروجردی (خارج فقه) ، آیت‌الله محقق داماد (خارج اصول) و امام خمینی (خارج مکاسب) بهره‌مند گردید.
وی پس از بازگشت دوباره به نجف اشرف ضمن حضور در درس بزرگان و مراجع بزرگوار آن زمان یکی از بزرگترین و شلوغ ترین حوزه‌های درسی سطوح عالیه را تشکیل داد. در این مدت با برکت مجموعاً قوانین سه دوره، شرح لمعه سه دوره، رسائل پنج دوره، مکاسب چهار دوره و کفایتین چهار دوره تدریس کرد که بسیاری از فضلا و محققین و مجتهدین ثمره درس‌های او در نجف اشرف هستند.
آیت‌الله مرتضوی در مدت حضور در نجف اشرف در مجموع ۱۳ سال از محضر آیت‌الله خویی (خارج فقه)، ۱۴ سال از محضر امام خمینی (خارج فقه)، هشت سال از محضر آیت‌الله شیخ حسین حلی (خارج اصول و مکاسب) و ۱۰ سال از محضر آیت‌الله شاهرودی (خارج فقه) بهره برد.
وی سرانجام پس از فشارهای شدید رژیم عراق در اوایل انقلاب اسلامی به مشهد مقدس مراجعه کرد و حوزه درس خود را دایر نمود. او با توجه به نیاز آن زمان حوزه مشهد به دروس سطح، همزمان با درس خارج فقه و اصول یک دوره رسائل و مکاسب و کفایه را تدریس کرد. وی حضور با برکت خود را در مشهد مقدس با تربیت صدها شاگرد فاضل و محقق تکمیل کرد و هم‌اکنون کرسی درس ایشان یکی از پربارترین دورس حوزه علمیه مشهد می‌باشد.
قابل ذکر است، بعضی از تقریرات درس خارج معظم‌له از جمله کتاب الخمس به وسیله شاگردانشان به چاپ رسیده است.
آیت‌الله حاج شیخ رجبعلی رضازاده: معظم‌له در شهر تربت حیدریه به دنیا آمده و در سال ۱۳۲۶ شمسی وارد حوزه علمیه آن شهر شد و پس از ۸ سال تحصیل درسال ۱۳۳۲ به مشهد عریمت می‌کند.
وی ادبیات را نزد ادیب نیشابوری، قوانین را نزد شیخ عبدالنبی کجوری و لمعتین را نزد میرزا احمد مدرس فرا می‌گیرد و نیز به تدریس دروس سطح مشغول می‌شود. رسائل، مکاسب و کفایه را در نزد شیخ هاشم قزوینی فرا می‌گیرد و در سال ۱۳۳۷ به درس خارج آیت‌الله میلانی رفته و پس از تلمذ از محضر ایشان، در سال ۱۳۴۵ به نجف اشرف عزیمت می‌کند.
آیت‌الله رضازاده در نجف اشرف در دروس خارج دروس آیت‌الله خوئی، آیت‌الله وحید خراسانی و حضرت امام خمینی (ره) شرکت کرده و پس از یک سال به مشهد مقدس باز می‌گردد و به مدت ۱۸ سال در درس خارج آیت‌الله میلانی شرکت می‌کنند.
ایشان از هنگام ورود به مشهد مقدس همواره به تدریس در حوزه و دانشگاه مشغول بوده و هم اکنون نیز یکی اساتید مبرز خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد به شمار می‌روند.
آیت‌الله حاج شیخ مهدی مروارید: معظم‌له فرزند مرحوم آیت‌الله حاج میرزا حسنعلی مروارید در سال ۱۳۲۵ در مشهد مقدس بدنیا آمد. وی پس از گذراندن دوره ابتدایی وارد حوزه علمیه مشهد شد و مقدمات حوزه را نزد مرحوم والد خود و حضرات آیات حجت هاشمی خراسانی، صالحی و مهدوی دامغانی فرا گرفت. سپس رسائل، مکاسب و کفایه را از محضر آیات شهید‌هاشمی نژاد، سیدان، مجتهدی سیستانی و وحید خراسانی استفاده کرد. همچنین از دروس تفسیر و معارف میرزا جواد آقا تهرانی و حاج شیخ مجتبی قزوینی نیز بهره‌مند شد.
آیت‌الله مروارید سپس جهت کسب فیض از علمای نجف عازم این حوزه شد و در دروس خارج فقه و اصول حضرات آیات امام خمینی، شهید سیدمحمدباقر صدر و بخصوص آیت‌الله سیستانی شرکت نمود. ایشان همچنین مدتی در حوزه علمیه قم از دروس خارج حضرات آیات گلپایگانی، میرزا‌هاشم آملی و محقق داماد نیز بهره‌مند گردید.
وی پس از سال‌ها تحصیل و تدریس در حوزه‌های علمیه نجف و قم به مشهد مقدس بازگشت و شروع به تدریس دروس رسائل، مکاسب و کفایه و پس از چند خارج فقه و اصول نمود. ایشان بارها قواعد فقهیه و اصول فقه مقارن را برای طلاب مستعد تدریس کرده‌اند.
آیت‌الله مروارید از سال ۱۳۷۳ به تدریس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه مشهد پرداخته است و تا کنون صدها شاگرد فاضل و محقق را تربیت و پرورش داده است. ایشان هم‌اکنون علاوه بر تدریس درس خارج و تفسیر در حوزه علمیه مشهد، نماینده آیت‌الله سیستانی در مشهد بوده و اقامه نماز جماعت در مسجد ملاحیدر مشهد را عهده دار می‌باشد.
رساله عالم الذر، بحوث فی مبانی علم الرجال و شرح المکاسب المحرمه از آثار ایشان می‌باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد علم‌الهدی: معظم‌له در سال ۱۳۲۳ شمسی در شهر مشهد مقدس متولد شد . از سال ۱۳۳۸ در حوزه علمیه مشهد به تحصیل مقدمات و ادبیات عرب مشغول شد و پس از طی دوره ادبیات، صرف و نحو، معانی و بیان در محضر ادیب نیشابوری دوم و دیگر اساتید، سطح فقه و اصول را در حضور اساتیدی همچون سیداحمد مدرس یزدی، شیخ مرتضی شاهرودی، مشکینی و فیض گنابادی نیز گذراند.
سپس در درس خارج فقه مرحوم آیت‌الله میلانی به مدت هفت سال حاضر شد و خارج اصول را در محضر مرحوم میرزاعلی فلسفی به مدت پنج سال گذراند و نیز مقداری از مباحث الفاظ را از آیت‌الله وحید خراسانی بهره برد و هم اکنون نیز مشغول تدریس فقه و اصول در حوزه‌ی علمیه مشهد است.
ایشان از سال ۸۴ امام جمعه شهر مقدس مشهد است و خطبه‌های او همیشه مورد توجه رسانه‌های داخلی و خارجی قرار می‌گیرد. مناصب و مسئولیت‌های معظم‌له عبارتنداز: امام جمعه مشهد، نماینده مجلس خبرگان رهبری از خراسان رضوی، رئیس ستاد تفسیر حوزه علمیه خراسان، عضو هیئت امنای دانشگاه امام صادق، رئیس شورای راهبردی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی، رئیس ستاد سازماندهی فرهنگی حاشیه شهر مشهد، مدرس خارج فقه حکومتی در حوزه علمیه مشهد و عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد علم‌الهدی پس از رحلت آیت‌الله واعظ طبسی از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی انتخاب گردید.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی: ایشان در سال ۱۳۳۹ هجری شمسی در خانواده‌ای روحانی در محله نوغان مشهد مقدس متولد شد. وی پس از پایان تحصیلات ابتدایی وارد عرصه طلبگی و دروس حوزوی شد. ابتدا وارد مدرسه نواب شد و مدت کوتاهی در آنجا به تحصیل پرداخت و سپس برای گذراندن مقدمات شامل ادبیات، منطق، معانی و بیان به مدرسه علمیه آیت‌الله موسوی‌نژاد رفت و تحصیلش در این مدرسه تا سال ۱۳۵۴ ادامه یافت تا آنکه برای ادامه تحصیلات به شهر مقدس قم سفر کرد.
وی سطوح و کفایه را از محضر آیات مروی، فاضل هرندی، موسوی تهرانی، دوزدوزانی، خزعلی، ستوده خرم‌آبادی و سید علی محقق داماد، فرا گرفت. وی با اهتمام از دروس خارج فقه و اصول نزد مقام معظم رهبری، آیت‌الله آقامجتبی تهرانی و آیت‌الله مرعشی و آیت‌الله شاهرودی بهره وافر برده است.
حجت‌الاسلام رئیسی، از سال‌ها پیش تا کنون به عنوان مدرس سطوح عالی در مدرسه علمیه مروی، مجد، امیرالمومنین (ع)، امام حسین(ع) به تدریس کفایتین مشغول بوده و اکنون نیز قواعد فقه تدریس می‌نماید. همچنین در حوزه دانشگاهی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه امام صادق(ع) و دانشگاه شهید مطهری به تدریس دروس تخصصی فقه قضا و فقه اقتصاد پرداخته است. تاکنون یک دوره از درس‌های حوزوی ایشان در زمینه قواعد فقه، در قالب سه جلد کتاب به نام قواعد فقه عبادی، فقه قضایی و فقه اقتصادی در آمده که از سوی طلاب تدوین و آماده چاپ شده است.
وی همچنین پس از اتمام تحصیلات در دوره کارشناسی ارشد در کنکور دکترای مدرسه عالی شهید مطهری شرکت کرد و پس از قبولی در آزمون کتبی و شفاهی، دوره دکترای فقه و اصول را در این مرکز علمی گذراند و با دفاع از پایان‌نامه خود با عنوان «تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق» موفق به اخذ مدرک دکتری در رشته فقه و حقوق خصوصی شد. ایشان علاوه بر این، رساله‌ای هم با عنوان ارث بلاوارث برای اخذ مدرک سطح ۴ به عنوان بالاترین مدرک حوزه علمیه قم، ارائه کرد که موفقیت در ارائه آن منجر به اخذ بالاترین مدرک حوزوی شد.
از مسئولیت‌های کنونی ایشان عبارتنداز: دادستان کل ویژه روحانیت با حکم مقام معظم رهبری، دادستان کل کشور، عضویت در هیات رئیسه مجلس خبرگان رهبری، رئیس شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما، عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران، نماینده مردم شریف استان خراسان جنوبی در مجلس خبرگان رهبری و تولیت آستان قدس رضوی.
قابل ذکر است حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی داماد آیت‌الله علم الهدی، امام جمعه مشهد مقدس می‌باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدباقر فرزانه: ایشان متولد شهر گناباد است. وی از روحانیون مبارز قبل از انقلاب، شاگرد و یار دیرینه رهبر معظم انقلاب و تولیت فقید آستان قدس رضوی می‌باشد. ایشان در حوزه علمیه مشهد دروس طلبگی خود را آغاز نمود و علوم حوزوی را در نزد اساتید حوزه علمیه مشهد آموخت و سالیانی از درس خارج فقه مرحوم آیت‌الله فلسفی بهره‌مند گشت.
ایشان در سال ۱۳۷۰ به عنوان سومین رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی منصوب و تاکنون در این سمت ابقا شده‌اند. از مهمترین اقدامات دوره ریاست ایشان می‌توان به مصوب شدن اساسنامه و دوره‌های تحصیلی دانشگاه در شورای عالی انقلاب فرهنگی و برگزاری دوره‌های سه گانه تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری اشاره کرد. بطوریکه حیات آکادمیک دانشگاه و هدفگذاری‌های علمی آن از این دوره آغاز شد و تاکنون ادامه دارد.
در بعد علمی نیز ایشان علاوه بر چاپ مقالات علمی در حوزه قرآن و نهج البلاغه و نیز مدیر مسئولی مجله تخصصی الهیات و حقوق، از اساتید با سابقه حوزه علمیه مشهد به شمار می‌رود. ایشان همچنین راهنمایی و مشاوره چندین پایان نامه تحصیلات تکمیلی را نیز بر عهده داشته است.
حجت‌الاسلام فرزانه علاوه بر ریاست دانشگاه علوم اسلامی رضوی، امامت موقت جمعه شهر مقدس مشهد را بر عهده دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید مصباح عاملی: ایشان در سال ۱۳۳۰شمسی در شهر مشهد به دنیا آمد. علوم حوزوی را در نزد اساتید حوزه علمیه مشهد مقدس آموخت. مقدمات و سطح و خارج فقه و اصول را نزد محمدتقی ادیب نیشابوری، حجت‌هاشمی، محمدباقر واعظی، میرزاحسن صالحی، عباس واعظ طبسی، رجبعلی رضازاده، میرزا محمد اشکذری، میرزا جواد آقا تهرانی، میرزا علی فلسفی، سیدحسن مرتضوی و رهبر معظم انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای آموخت.
سیدمصباح عاملی همزمان با فراگیری علوم حوزوی، خود مشغول به تدریس مقدمات حوزوی گردید. ادبیات عرب، منطق، فقه و اصول، و دروس جنبی مانند تفسیر و نهج‌البلاغه و هم چنین معارف اسلامی از جمله درس‌های بود که بارها برای طلاب حوزه علمیه مشهد بیان نمود. وی در سال‌های ۱۳۶۵ و ۱۳۶۷شمسی از اساتید معروف مشهد درس اصول فقه محمد رضا مظفر بود. قرائت دقیق متن و ترجمه آن و سپس توضیح ساده و دقیق مطلب از ویژگی خاص او بود که موجب جذب طلاب به این درس می‌شد.
حجت‌الاسلام مصباح عاملی علاوه بر تدریس در حوزه علمیه مشهد، سال‌ها ریاست نهضت سواد آموزی خراسان رضوی را بر عهده داشت. امروزه وی در کنار سرپرستی مجله «اندیشه حوزه» و مدیر مسئولی فصلنامه پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، تدریس فقه و اصول فقه در حوزه و دانشگاه علوم اسلامی رضوی را انجام می‌دهد.
از خبررسانی به موقع و ارانه زیست نامه اعضای محترم شورای عالی حوزه علمیه خراسان، متشکرم.