شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: در سایه مراحم و الطاف الهی (عز اسمه) و عنایات حضرت حجت (سلام الله تعالی علیه) سال جدید حوزه‌های علمیه آغاز شده است. این در حالی است که در فضای برون مرزی، جهان شاهد دو جنگ تلخ و پر آسیب است؛ جنگ میان روسیه و اکراین که عملاً جهان را تا پرتگاه فروغلتیدن در جنگ جهانی سوم پیش برده است! جنگ ظالمانه رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان مظلوم که به شهادت بیش از شصت هزار مسلمان منجر شده است!
در فضای درون مرزی کشور با آسیب‌ها و آفت‌های متعددی دست و پنجه نرم می‌کند: شرایط نه جنگ و نه صلح با اسرائیل پس از گذار از جنگ دوازده روزه و شهادت سرداران خدوم نظامی و هسته ای و شماری از مردم و خطر احتمال آغاز شدن مجدد جنگ!
دشمنی آشکار و علنی آمریکا با ایران به ویژه با بمباران سایت‌های هسته ای! ناترازی‌ها در زمینه آب، برق، گاز و تنگناهای اقتصادی و معیشتی متعدد در سایه استمرار تحریم‌ها و نیز برخی از سوء مدیریت‌ها؛ ناکامی در مدیریت شایسته فضای فرهنگی کشور و رواج بی حجابی و … برای حل این مشکلات در کنار تدابیر لازم، باید ملحانه دست به دعا داشت.
پیداست که هر یک از رخدادهای پیشگفته در عرصه داخلی و تا حدودی خارجی آثار و پیامدهای مختلف و متعددی را متوجه حوزه‌های علمیه می‌سازد. در باره این که مدیران کلان و خُرد حوزه‌های علمیه باید در باره هر یک از تحولات تاثیر گذار در سطح جهان و جامعه چه تدابیری در پیش گیرند، سخنی در بین نیست؛ دلایل آن بماند برای مجالی دیگر!
خطاب راقم این سطور با حوزویان؛ به ویژه طلاب و فضلای جوان حوزه است. در این عرصه چند نکته به عنوان توصیه قلمی می‌شود:
یک؛ در این سال‌ها به بهانه‌های مختلف بیان شد که برنامه آموزشی حوزه، منابع درسی، روش درس و بحث، دوره‌های تحصیلی و … به رغم برخورداری از امتیازات ستودنی، با کاستی‌هایی گاه بسیار جدی روبرو هستند. راه چاره همراهی با برنامه و نظام آموزشی کنونی و ترمیم کاستی‌ها با تلاش‌های فردی است.
درنگرید برخی از افراد متفطن وقتی ماشینی نو از یک کمپانی داخلی خریداری می‌کنند، چون از یک سو از نواقص برخی از قطعات آگاهی دارند و از سویی دیگر، می‌دانند که نمی‌توانند حریف آن کمپانی شوند، بلافاصله خود شخصا دست به کار شده و آن قطعات را تعویض می‌کنند! به جای گله گذاری مستمر و ممتد از کاستی‌های جاری حوزه که عموماً راه به جایی نمی‌برد، خود دست به کار شوید و هر آن چه لازم دارید تدارک کنید!
دو؛ اسّ و اساس دروس حوزه‌های علمیه را معارف وحیانی تشکیل می‌دهد و اساساً حوزه برای آن تاسیس شده است که در نخستین و اساسی ترین گام، معارف قرآن و اهل بیت (ع) را بکاود و دریابد و در اختیار جهانیان قرار دهد. آن چه اینک در مدار درس و بحث حوزه‌ها مشهود است، نه تنها سهم لازم از این دست از معارف وحیانی ندارد و بلکه باید با تلخی اذعان کرد که از آنها بسیار دور افتاده است! بیایید خود این کاستی بزرگ را تدارک کنید. بارها در این سال‌ها به دوستان جوان حوزه توصیه شد که نذر کنید تا در هر روز یک ساعت برای مطالعات قرآنی و یک ساعت برای واکاوی روایات اهل بیت (ع) وقت بگذارید.
سه؛ نسبت به وقت و عمر خود ضنین و بخیل باشید و این درّ گرانمایه را برای هر امر ناچیز و بی مقداری صرف نکنید. بدون تردید هر کس در عرصه علم و عمل به جایی رسید، در سایه کوشایی مستمر و وقت شناسی مستدام بوده و هست.
چهار؛ برآیند نهایی و هدف اساسی مطمح نظر در آیه شریفه نفر، تحصیل تفقه در دین است که خود باید در مدار انذار قرار گیرد؛ پس هدف نهایی درس و بحث در حوزه تهذیب نفوس است. از سویی دیگر، تا کسی خود از انذار و تهذیب سهم وافری نداشته باشد، نمی‌تواند از عهده انذار و تهذیب برآید!
از این جهت عبادت، بندگی، خاک ساری در محضر الهی، التزام به آداب و شعائر دینی و در کنار آنها خدمت به خلق باید از هر جهت و پیوسته نصب العین طالب علوم الهی باشد. اگر به زبان عامیانه گفته اند که هدف نهایی حوزه باید آدم شدن باشد، راستی که سخن به کمال و تمام است! سیره عملی و تقوایی بزرگان علم و دین و عالمان نورانی حوزه در اختیار ما و بهترین رهنمون است.
پنج؛ تدبیر معاش خود را جدی بگیرید و نگذارید فقر و مسکنت بر زندگی شما سایه افکند. اگر خود طالب زهد و زهادت هستید، حق ندارید زهد را بر همسر و فرزندان خود تحمیل کنید. تکیه به شهریه و درآمدهای اندکی از این دست سراسر خبط و خطا است. در فصل آخر کتاب «راهنمای تحصیل در حوزه» در این باره به تفصیل سخن گفته و رهنمون‌هایی ارایه شده است.
از ساحت مهر و مودت الهی می‌طلبیم که این سال تحصیلی را برای محیط‌های علمی کشور؛ به ویژه برای حوزه‌های علمیه سراسر پر از نور، رشد و رشاد قرار دهد! بمنه و کرمه
