بازاندیشی عدالت اجتماعی؛ چیستی، چرایی، قلمرو

کتاب «بازاندیشی عدالت اجتماعی (چیستی، چرایی، قلمرو)» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به همت مؤسسه بوستان کتاب در ۲۵۶ صفحه به چاپ رسید.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) که در کنار عرصه‌‌هایی چون هرمنوتیک، فلسفه سیاسی، مباحث کلام جدید و …، سال‌‌ها در عدالت پژوهی نیز کار کرده، پس از نگارش مقالات متعدد در باب عدالت و کتاب‌‌هایی چون «نقد و بررسی نظریه‌‌های عدالت»، «جان رالز؛ از نظریه عدالت تا لیبرالیسم سیاسی» و «مطهری و عدالت» اکنون پژوهش دیگری با نام «بازاندیشی عدالت اجتماعی» را به رشته تحریر درآورده است.

تحقیق و نظریه پردازی در زمینه عدالت اجتماعی، میدان وسیعی از مسائل و موضوعات را در بر می‌گیرد که برخی بر برخی دیگر، تقدم رتبی و منطقی دارند. پژوهش حاضر معطوف به پاسخ به پاره‌ای پرسش‌های مهم مربوط به عدالت اجتماعی در رتبه سابق بر بحث در اصول عدالت و معیار‌ها و مبنا‌های عدالت اجتماعی است. به تعبیر دیگر، در یک تقسیم بندی کلی، مباحث مربوط به عدالت اجتماعی را می‌توان به سه دسته چیستی، چرایی و چگونگی تقسیم کرد که از این میان، دو دسته اول در چارچوب تحقیق حاضر بررسی و واکاوی شده‌اند.

«بازاندیشی عدالت اجتماعی (چیستی، چرایی، قلمرو)» در چهار فصل سامان یافته است: فصل نخست که به چیستی عدالت اجتماعی می‌پردازد، پس از واکاوی برخی مباحث مربوط به مفهوم شناسی عدالت و جایگاه واقعی آن در نظریه پردازی عدالت به تبیین مراد از عدالت اجتماعی به ویژه نسبت آن با عدالت توزیعی و تطورات تاریخی می‌پردازد.

فصل دوم متمرکز بر چرایی و ضرورت عدالت اجتماعی و نظریه پردازی درباره تغییر آرایش مناسبات اجتماعی بر وفق هرگونه مدل و الگوی عادلانه است. ضرورت نظریه پردازی درباره عادلانه ساختن ساحت‌های مختلف حیات جمعی با انکار‌ها و مخالفت‌هایی روبرو است که در این فصل، درباره برخی از اصلی‌ترین ادله منکران آن بحث شده است. پاره‌ای مخالفت‌ها و انکار‌ها درون سنت لیبرالیسم شکل گرفته و پاره‌ای در فضای تفکر اسلامی و شریعت گرایی نشئت گرفته است؛ از این رو بخش چشم‌گیری از این فصل، به بررسی نسبت شریعت و نظریه پردازی عدالت اختصاص یافته است.

فصل سوم کتاب حاضر به تبیین مراد از ارزش‌های اجتماعی و جایگاه عدالت و نسبت آن با دیگر ارزش‌های اجتماعی اختصاص دارد. در انتهای این فصل نیز گذرا به جایگاه عدالت در میان فضایل جامعه سیاسی از منظر درون دینی پرداخته شده است.

فصل چهارم کتاب که در قالب نظریه‌ای با عنوان «نظریه ارزش اخلاقی فراگیر و خودبسنده عدالت» مطرح شده است، در واقع می‌کوشد اصلی‌ترین نکات مختار و مورد پذیرش نویسنده را در دو مبحث مهم چیستی و چرایی عدالت اجتماعی تجمیع و در قالب یک نظریه منسجم عرضه کند. این نظریه مشتمل بر سه رکن مفهومی، ارزشی و موضوعی است که در فصل چهارم به این سه رکن پرداخته می‌شود.

ادله مخالفان عدالت اجتماعی

برشی از اثر: مخالف با نظریه‌های عدالت اجتماعی و انواع ایده پردازی‌ها درباره عادلانه سازی مناسبات اجتماعی و توزیع عادلانه مواهب و خیرات و رفاه و مانند آن، گرچه قالب‌های متنوعی به خود گرفته است و صورت بندی استدلالی متفاوتی دارد، معمولاً متکی به درون مایه لیبرالیسم کلاسیک است و برای دفاع از ارزش‌های لیبرالی و صیانت از تلقی حداقلی از دولت و اختیارات آن و مخاطرات دخالت دولت در نظم طبیعی بازار آزاد، با هر گونه تصویری از عدالت اجتماعی مخالفت می‌شود. برخی رویکردهای انتقادی به عدالت اجتماعی عبارتند از: بنیادگرایی اخلاقی و استبداد، بی معنا بودن عدالت اجتماعی، لفّاظی و غیرعملی بودن عدالت اجتماعی، تقدم ارزش نااخلاقی بر ارزش اخلاقی.

علاقه‌مندان برای خرید اینترنتی این کتاب می‌توانند به نشانی اینترنتی www.bustaneketab.ir مراجعه کنند یا از فروشگاه‌‌ها و نمایندگی بوستان کتاب دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تهیه فرمایید.

گفتنی است، «رویکردهای فقهی (فقه فردی، فقه نظام‌های اجتماعی، فقه حکومتی)»، «درآمدی بر نسبت فلسفه و حقوق»، «مطهری و عدالت (بازخوانی مطهری پس از چهل سال (۲))»، «اندیشه سیاسی شیعه-Shia Political Thought«، «درآمدی بر هرمنوتیک»، «نظریه تفسیر متن»، «نقد و بررسی نظریه های عدالت»، «زبان فقه و حقوق» و «گفتمان سیاسی» از دیگر تألیفات این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌باشد.