شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: با ظهور و گسترش فضای سایبری در جهان و نیز کشور عزیزمان، مخاطبان زیادی به آن جذب و سعی در برآورده ساختن نیازها یه وسیله این تکولوژی جدید کرده‌اند. شاید بسیاری از ما نیز برای یافتن روایات یا مطالعه در این زمینه به این بستر مراجعه کنیم. تُحفه جدید این فضا، هوش مصنوعی است. شاید باورمان نشود، اما روایات متعددی از ترکیب متن چند روایت توسط هوش مصنوعی تولید و با ذکر عنوان کتاب و حتی جلد و صفحه به مخاطب داده می‌شود! و مخاطب از همه جا بیخبر هم ممکن است این موارد را در چندین گروه و … نقل کند! در ادامه دو نمونه را بررسی می‌شود:
مورد اول: عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) قَالَ: “إِنَّ لِشِیعَتِنَا ثَلَاثَ خِصَالٍ یُؤْمَنُونَ بِهَا مِنَ الْجُنُونِ وَالْجُذَامِ وَالْبَرَصِ: الْوَرَعُ عَنِ الْمَعَاصِی، وَالتَّوَکُّلُ عَلَى اللَّهِ، وَالرِّضَا بِالْقَضَاءِ”.
مورد دوم: عن علی بن أبی طالب قال: قال رسول الله صلى الله علیه وسلم: “یا علی، بشر شیعتک بعشر خصال: الأمن من الفزع الأکبر، والأمن من عذاب القبر، والمیزان القسط یوم القیامه، والنور التام یوم القیامه، والحساب الیسیر، والجنه بغیر حساب، والشفاعه، والرضا من الله، والأمن من اللعن والسخط، والأمن من الجنون والجذام والبرص.”
ترجمه: از علی بن ابی طالب روایت است که پیامبر اکرم (ص) فرمود: “ای علی! شیعیان تو را به ده خصلت بشارت ده: امنیت از ترس بزرگ (قیامت)، امنیت از عذاب قبر، ترازوی عادلانه در روز قیامت، نور کامل در روز قیامت، حساب آسان، بهشت بدون حساب، شفاعت، رضایت خداوند، امنیت از لعن و خشم، و امنیت از جنون، جذام و برص.”
المصادر:
کتاب “بحار الأنوار” اثر علامه مجلسی (ج ۸، ص ۳۸)
کتاب “کنز العمال” اثر علامه متقی هندی (ج ۱۱، ص ۶۱۰)
کتاب “مستدرک الوسائل” اثر میرزا حسین نوری (ج ۱۱، ص ۲۳۳)
کتاب “مسند أحمد” اثر امام احمد بن حنبل (ج ۱، ص ۸۴)
کتاب “الجامع الصغیر” اثر سیوطی (ج ۱، ص ۷۴)
با جستجو در منابع و نرم افزارهای شیعه و اهل سنت، چنین متون روایی به این شکل، نقل نشده است. بلکه تکه‌هایی از این متون را در ضمن روایات مختلف می‌بینیم.
عجیب اینکه در مورد دوم آدرس‌های به ظاهر دقیقی هم ارائه شده که در مواجهه اولیه، بسیار رهزن بوده و به ذهن ولو یک پژوهشگر چنین القا می‌کند که با متن یک روایت که در منابع متعدد نقل شده، مواجه است. حال آنکه یک تولید جدید توسط هوش مصنوعی رخ داده و آدرس‌های ساختگی هم چاشنی کار شده است.
پیشتر این موارد را در سوالات دیگری از هوش مصنوعی دیده بودم که به مقالات و کتاب‌های فرضی و خیالی ارجاع می‌دهد، در حالیکه با یک جستجوی ساده در نت، متوجه می‌شویم که چنین کتاب‌هایی وجود خارجی ندارند!
در آخر باید گفت، با توجه به امکان جهت‌دهی و مدیریت نوع پاسخ‌های هوش مصنوعی توسط مدیران این سایت‌ها و گردانندگان آنها، در آینده‌ای نه چندان دور با یک جنگ تمام عیار داده‌ها و اطلاعات در فضای سایبری مواجهیم که لزوم اعتبارسنجی و مشخص کردن صحت و سقم اطلاعات حاصل از فضای سایبری را بیش از پیش می‌سازد.
نویسنده: مجتبی پورموسی، پژوهشگر علوم قرآن و حدیث
