شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه «عفاف» را در دو علم «اخلاق» و« فقه» دارای معنای متفاوتی دانست و گفت: در اصطلاح اخلاقی عفاف یک حالت درونی است و جایگاه عفت را قلب انسان می‌داند.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بستان، عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، به بررسی نگاه دوگانه به مفاهیم حجاب وعفاف پرداخت و گفت: بحث حجاب لایه‌های مختلفی دارد که هر لایه اقتضائات و روش‌شناسی مربوط به خود را دارد. دوگانه فرض کردن حجاب و عفاف در لایه و سطح موضوع‌شناسی فقهی قرار می‌گیرد.
وی افزود: عنوان حجاب در اصل، اصطلاح متأخری است که در روایات و آیات فقهی به کار برده نشده است و به جای آن واژه‌های معادلی همچون «ستر» مورد استفاده قرار گرفته است. واژه عفاف و مشتقات قرآنی آن نیز در معنای لغوی «ترک افعال ناشایست» مورد استعمال بوده است.
استاد حوزه معنای اصطلاحی «عفاف» را در دو علم اخلاق و فقه، دارای معنای متفاوتی دانست و به تسنیم گفت: در علم اخلاق، عفاف همان حد اعتدال شهوات است که برخی اظهار نظرات درمورد دوگانگی عفاف و حجاب بر اساس همین تعریف آمده است و ملازمه‌ای بین این دو قائل نیست؛ البته این نتیجه‌گیری، باعث تضعیف حجاب خواهد شد.
وی با اشاره به معنای اصطلاحی عفاف در نگاه فقهی اضافه کرد: طبق نظرات بزرگانی همچون آیت‌الله خوئی(ره)، معنایی که از ظواهر روایات و آیات برداشت می‌شود و به عنوان منابع احکام مورد عنایت قرار می‌گیرد، ناظر به فعل خارجی افراد است. در حالی که در اصطلاح اخلاقی عفاف یک حالت درونی است و جایگاه عفت را قلب انسان می‌داند. در اصطلاح فقهی، عفاف مربوط به رفتار و افعال بوده و عفت همان رفتار عفیفانه است، نه اینکه از نتایج آن باشد.
این استاد حوزه و دانشگاه با مقایسه دو نگاه در تعریف عفت و ثمره این مقایسه افزود: تعریف فقهی عفت، نگاه دوگانه به مقوله عفاف و حجاب را زیر سؤال می‌برد و عفت در پوشش را از لوازم و مصادیق عفت می‌داند. در این رویکرد، شخص فاقد حجاب، یکی از مؤلفه‌های عفت را ندارد و عرف می‌پذیرد شخصی که ملزومی از عفاف را راعایت نمی‌کند، عفیف نیست.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پایان گفت: نتیجه اینکه نباید تفکیکی میان عفاف و حجاب قائل شد؛ بلکه صحیح این است بگوییم فرد بی‌حجاب، عفت در پوشش ندارد. از طرفی واگذاری حدود حجاب به عرف یعنی تعیین حکم بدون تعریف موضوع.
