اندیشوران فقهی

اختصاصی شبکه اجتهاد: بانوی فرهیخته حاجیه‌خانم صدیقه مقدسی به نقل‌قولی مستقیم از بانو صفاتی پرداخت که مقام معظم رهبری‌ به من (بانو صفاتی) فرموده‌اند: «مسائل زنان را باید زنان حل کنند و زنان باید در مسائل خودشان اجتهاد کنند». برخی از مسائل زنان است که آقایان نمی‌توانند مثل زنان بر آن اشراف داشته باشند. لذا اگر منویات مقام معظم رهبری‌ جدی گرفته شود و همان در حوزه دنبال شود می‌شود به این حوزه برای خواهران امیدوار بود که بتوانیم در آینده‌ای نه چندان دور به جایی برسیم. وی معتقد است در حوزه‌های علمیه نگاه مردانه در برنامه‌ریزی درسی حاکم است. …

فقهای سنتی یا استاد ما بوده‌اند یا هم‌بحث ما هستند و با آن‌ها ارتباط داریم. نظر آن‌ها بستگی به این دارد که چه کسی عهده‌دار امور شود. اگر ببینند که هنجارهای جواهری رعایت شده، مخالفتی نمی‌کنند. البته فقهای سنّتی از ورود به این مباحث هراس دارند. می‌گویند اگر ورود ماهرانه‌ای به این کار نشود، چیزهایی سرهم‌بندی می‌شود و در فضای مجازی هم منتشر می‌شود و فقه از مسیر خودش خارج می‌شود. البته این ترس موجه هست؛ اما اگر بگوییم چون این‌گونه است، وارد نشویم و دیگران هم وارد نشوند، حرف ناموجهی است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «فقه هسته‌ای» اثر …

گاهی یک خود استادپندار در مقوله‌های متنوع و مختلفی ورود پیدا می‌کند که هیچ علامه‌ای را یارای کسب تخصص در جمیع آن نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، اخیرا به هر گوشه نظاره می‌کنیم بنری از یک رشته فقهی جدید یا پوستر از یک سخنرانی با موضوعی شگرف در فقه مضاف را می‌بینیم. این واقعیت که فقه باید به مسائل مورد نیاز جامعه بپردازد قابل نقد نیست و این حقیقت که فقه ظرفیت ذاتی آن ‌را دارد نیز قابل خدشه نیست لیکن محل نقد جای دیگری است. آنچه مورد تعجب است رشد بی‌حساب این عناوین جدید فقهی توسط اشخاصی است که …

حجت‌الاسلام رهدار گفت: مشخصا آیت‌الله سیستانی به عنوان سمبل نجف وقتی می‌پرسد که در قم چه درس می‌دهید و می‌گویند همین چیزهایی که در نجف تدریس می‌شود، ایشان نهیب می‌زند که در ایران انقلاب شده است پس کِی می‌خواهید فقه حکومتی و مسائل سیاسی و اجتماعی تدریس کنید؟! به گزارش شبکه اجتهاد، قسمت هفتم برنامه تلویزیونی اندیشه محور چهارسو با حضور حجت‌الاسلام احمد رهدار  پژوهشگر، استاد دانشگاه و رئیس موسسه فتوح اندیشه برگزار شد و موضوعات محوری فقه نظام، فقه مضاف و فقه حکومتی، نقد و بررسی جریانات داخلی حوزه علمیه و نسبت آنها با مسائل روز و ناگفته‌هایی از …

استادیار جامعه المصطفی العالمیه بر این موضوع تأکید کرد که فقه ما در کنار توجه به احکام تکلیفی باید به حق و حقوق مکلفان نیز توجه بیشتری بیابد، گفت: سال‌ها درباره دگرگونی فقه صحبت کرده‌ایم ولی اصلاً به «فقه الحق» توجه نکرده‌ایم؛ یعنی دانش فقه در کنار تبیین و بررسی احکام تکلیفی، باید حق و حقوق مشروع را نیز بررسی کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد عشایری، مدرس سطوح عالی حوزه و استادیار جامعه المصطفی العالمیه در گفت‌وگو با پایگاه مفتاح، درباره تخصصی شدن فقه بیان داشت: ما در حوزه مفهوم با مفهوم فقه تخصصی مشکلی نداریم. وی …

محصول انحراف حوزه از مسیر سنتی خود و فروش وفاداری توسط طلاب جوان ظهور نسل جدید مدعی فقاهت و مرجعیت است که سواد چندانی ندارند، اما از قدرتی جدید بهره می‌برند و آن چیزی نیست جز رسانه‌های عمومی. به گزارش شبکه اجتهاد، علیرضا داودی در یادداشتی درباره روند مسیر حوزه‌های علمیه و حوزویان چنین نوشت: برگ اول- حوزه و مرز‌های بسته در سنت علمی حوزه‌های علمیه شیعی، کلاس درس ملاک اصلی تعیین میزان علمیت و دانش بود. سنجش علمی در مدل سنتی در کنار تقوای عالمان موجبات کارآمدی سیستم اجتهاد و مرجعیت را فراهم آورده بود. همین امر باعث می‌شد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: سرکار خانم سکینه بیک‌ خورمیزی، را به‌حق باید یکی از بانوان فعال، عالمه و خوش‌سابقه در امر تعلیم و تربیت در مشهد محسوب کرد. ایشان از سن ۱۲ سالگی وارد حوزه علمیه شد و پس از انقلاب، همزمان با آموختن دروس حوزوی موفق به اخذ مدرک کارشناسی از رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی از دانشگاه فردوسی مشهد می‌شود و در سال ۱۳۷۲ با رتبه ۱ در دانشگاه آزاد، در همان رشته و در مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل می‌دهد. اتمام مقطع ارشد او در دانشگاه، همزمان با اتمام کفایتین در حوزه بوده است. علاوه بر تدریس …

اگر کسی در تحقیقات فقه و اصول رشد نکند، امیدی به محقِّق‌شدن در رشته‌های دیگر هم نداشته باشد؛ زیرا که منطق استنباط را باید از طریق تحقیقات فقهی و اصولی آموخت. طلبه باید تجربه عملی استنباط و کارورزی فهم استدلالی معارف را در کار فقاهتی تجربه کند. تفقه در هرکدام از شاخه‌های علوم اسلامی از دروازه تفقه در احکام می‌گذرد. چرا؟ چون به هر دلیلی اگر کسی در فقه و اصول کسب تخصص نکند و در ابتدا تفقه را در مدل فقه تجربه نکند در هر رشته دیگر هم به مرز تفقه نمی‌رسد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مراسم افتتاحیه دوره …

اگر فقهی که می‌گویند به معنای اعم از اصول و فقه باشد، حرف‌شان درست است که فقه نظام‌ساز است. به این صورت بحث شود که آیا کلاً دستگاه تشریع دین می‌تواند نظام‌ساز باشد؟ در جواب می‌گوییم بله می‌تواند نظام‌ساز باشد؛ اما برای پاسخ به این پرسش که آیا خصوص فقه، نظام‌ساز است یا نه، باید ابتدا واژه نظام را معنا کرد. به نظر من فقه، نظام‌ساز هست. دین به سه قسم: اخلاق، اعتقاد و احکام تقسیم می‌شود. حوزه فروع دین، تقریباً بستر فقه است. اشکال من این است که تقسیم فقه، به فقه حداقلی و حداکثری، و متفرع بر این …

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس بر لزوم تاسیس رشته‌های جدید تخصصی فقهی تاکید کرد و ورود بدون دانش و سراسیمه به امور اجتماعی را پر هزینه خواند و افزود: اگر فقه تخصصی شکل نگیرد مسائل و گره‌های بسیاری باز نمی‌شود که نه تنها مجموعه از مسائل بلکه نسلهایی از مسائل مهم و جدیدی بی پاسخ می‌ماند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی استاد خارج فقه حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری در چهارمین قسمت از برنامه تلویزیونی ضیافت، ویژه برنامه رمضانی شبکه چهار سیما، به طور اجمالی در مورد معنای «فقه» و «فقه جامعه» گفت: تعریف …

حجت‌الاسلام والمسلمین ارسطا با اشاره به شبه‌های که سروش درباره ناکارآمدی مدیریت فقهی مطرح کرده است، گفت: این اشکال زمانی وارد است که نگاه ما به فقه فردی باشد اما فقه اجتماعی در مواجهه با چنین مشکلاتی پاسخگو است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا استاد درس خارج حوزه علمیه قم در نخستین جلسه فقه اجتماعی از سلسله درس گفتارهای رمضانی پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل، در مقدمه بحث خود اظهار داشت: فقه با منابع فقه تفاوت دارد. فقه علمی است که در حال تحول و تکامل است اما منابع آن یعنی کتاب، سنت، اجماع و عقل در …

پژوهشگر فقه سیاسی با اشاره به این که امروز دوره علامه شدن و یادگیری همه علوم و فنون گذشته است، گفت: فقه تخصصی یعنی علوم مختلف را با دیدگاه فقهی و اجتهادی مطالعه کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا عضو هیأت علمی گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره تخصص گرایی در حوزه به رسا گفت: یکی از مباحث مطرح شده در کلام رهبر معظم انقلاب در دیدار با طلاب و فضلای حوزه‌های علمیه تخصص گرایی به ویژه در عرصه فقه بود. وی افزود: تخصص گرایی از مباحثی است که خیلی وقت است که مطرح …

حجت‌الاسلام الماسی با اشاره به آسیبهای تخصص گرایی در حوزه علمیه گفت: تکثرگرایی بی ضابطه، نخستین آسیب است؛ به عنوان مثال در پنج سال گذشته تعداد مراکز فقهی به بیش از پنجاه مرکز افزایش یافته است در نتیجه موجب می‌شود نظارت بالادستی کاهش پیدا کند. همچنین افزایش مراکز فقهی، ضابطه ورودی به مراکز را نیز کاهش می‌دهد زیرا در صورتی که مراکز فقهی با برنامه افزایش پیدا کنند می‌توان فیلترهای سخت تری در نظر گرفت تا هر فردی نتواند وارد مرکز شود، اما … به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام علی الماسی، رییس مرکز تخصصی فقه و اصول اهل‌بیت (ع)، با …

عصر حکومت امام علی(ع) را باید عصر تداوم و آغاز حرکت عظیم در تولید علم، نگارش آثار و مکتوبات شیعی، نشاط علمی، هویت بخشی و تثبیت استقلال نظام آموزشی امامیه نامید. شبکه اجتهاد: آموزش، تربیت و به طور کلی رشد و تعالی انسان از مهمترین اهداف ائمه بوده است و در این میان، آغازگری نظام مند و سامان دهی نظام آموزشی شیعه بر اساس قرآن و سنت پیامبر(ص) در دوران حکومت امیرالمومنین(ع) امری است که تاثیر شگرفی بر دانش و آموزش اسلامی و همچنین ایجاد بنایی الهی بر ویرانه جاهلیت داشت. امام علی(ع) بعد از پذیرفتن حکومت، تاثیرات مهمی بر جامعه …

استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تأکید رهبر انقلاب بر توجه به فقههای تخصصی به تبیین مزایای تخصص گرایی در حوزه و راهکارهای حل مشکلات آن پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام دکتر محسن الویری عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در گفت‌وگویی، در ارتباط با سخن رهبر معظم انقلاب در دیدا با طلاب و فضلای حوزه‌های علمیه مبنی بر لزوم تخصص گرایی در فقه به رسا گفت: تخصص گرایی دارای لایه‌های مختلفی است که هریک بحثی جداگانه را می‌طلبد. وی افزود: یک سطح از تخصص‌گرایی در سطح رشتهها و استقلال موضوعات مختلف قدیم و جدید اعم از فقه و …

رییس جدید مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع) در تشریح آخرین فعالیت‌های این مؤسسه از تولید ۴۱ جلد موسوعه فقه شیعه و ۱۱ جلد موسوعه فقه مقارن برداد. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم معارفه رییس جدید مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع) امروز در سالن نشستهای این مرکز در قم برگزار شد. حجت‌الاسلام والمسلمین محمود محمدی عراقی در این نشست ضمن تقدیر از فعالیتهای گسترده مؤسسه دائرة المعارف اظهار داشت: اگر مقدور بود شخص رهبر معظم انقلاب در این نشست تشریف می‌آوردند تا تحقق آرزوی دیرینه بزرگان و از جمله آرزوی قدیمی خودشان را …

استاد فاضل لنکرانی می‌گوید: اگر بیاییم فقه مرحوم آقای بروجردی، شیخ عبدالکریم حائری، حاج‌آقا مرتضی حائری، آقای داماد، فقه مرحوم امام و فقه مرحوم والد ما را با معاصرین و اقران خود آن‌ها در نجف مقایسه بکنم ادعا می‌کنم روش مکتب قم به فقه جواهری اقرب از نجفی‌هاست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام» تألیف آیت‌الله محمدحسن نجفی معروف به «صاحب جواهر» (متوفای ۱۲۶۶ ه ق) و موضوع «فقه جواهری» از مواردی است که از سوی امام راحل مورد تمجید، تحسین، تأکید و اهتمام فراوان قرار گرفته است. همان‌گونه که از عنوان کتاب «جواهر الکلام …

یکی از میراث ارجمند به‌جا مانده از استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر،‌ نامه‌های پرتعداد وی به شاگردان و شخصیت‌های علمی و سیاسی است. این نامه‌ها افزون بر جنبه‌های علمی و سیاسی، در درون خود بیان‌گر جایگاه و نقش اشخاص در وضعیت حوزوی و اجتماعی وقت است. به گزارش شبکه اجتهاد، به بهانه درگذشت استاد سید نورالدین حسینی اشکوری بخشی از نامه‌های استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر به ایشان در ادامه می‌آید. این نامه‌ها سرشار از عواطف و احساسات بی‌نظیر و آکنده از تعابیری است که جایگاه آن مرحوم را در نزد استاد به نمایش می‌گذارد. دو نامه برگزیده …

شبکه اجتهاد: انقلاب اسلامی فرآیند فراگیر همه جهانی ذات و ماهیت، نرم افزارش علوم انسانی اسلامی و راه رسیدن به تمدن نوین اسلامی تلاش است؛ باید علوم انسانی اسلامی با رویکرد تمدنی تولید کنیم و در سبک زندگی ما وارد شود؛ نمی‌شود سبک زندگی و حتی سر در خانه‌های ما نماد تثلیث مسیحیت باشد، منطق ما اسلام است، باید نرم‌افزارسازی کنیم، تمدن‌سازی و نمادسازی داشته باشیم وگرنه باقی نخواهیم ماند و مجبور خواهیم شد که سکولار شویم و از ذاتمان تهی باشیم. رهبر انقلاب اسلامی در بیانیه‌ «گام دوم انقلاب» با مرور تجربه‌ چهل ساله‌ انقلاب اسلامی اعلام کردند: انقلاب …

جریان سنتی در حوزه به مسیر خود ادامه می‌دهد و معمولا پیشتاز نیست، نگه دارنده کف حوزه است. ولی اکثریت پیشتازان و نوگرایان جریان نواندیش حکمی و فقاهی هستند که شمارشان در حال حاضر فوق العاده است. البته همه در یک سطح نیستند، با خودشان نیز اختلاف دیدگاه دارند و حتی در درصد انقلابی بودن با یک دیگر اختلاف دارند ولی در مجموع در جریان حکمی و فقاهی قابل توضیح دادن هستند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک‌زاده، استاد خارج حوزه علمیه قم در نشست «روشنفکر مطهر» که در دانشکده الهیات دانشگاه تهران برگزار شد، به بررسی جریان …