دیدگاه و گزارش

ما اساساً نیازی به حکم شرعی نداریم بلکه ضرورت عقلائی ما را بس است. حال اگر اصرار بکنیم بر اثبات حکم شرعی می‌توان به قاعده ملازمه و یا اختلال نظام تمسک جست. در مثل رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، دلیل شرعی خاصی وجود ندارد. اینکه مرحوم امام می‌فرمایند «تخلف حرام است» دلیلش چیست؟ همان اختلال نظام و حرج و مرج است. در میراث فرهنگی نیز چنین است و نبود آن اختلال نظام اقتصادی را به دنبال می‌آورد. اختصاصی شبکه اجتهاد: میراث فرهنگی، یکی از بخش‌های مغفول فقه اسلامی است که مباحث جالب و منحصربه فردی در خود دارد؛ مباحثی از …

در مرحله بعدی وارد مصادیق شده که خود به چند بخش قابل‌تقسیم است؛ بخش آلودگی‌ها، بخش جنگل‌ها و مراتع، بخش آب‌ها و انفال، بخش حیوانات و تنوع زیستی و همین‌طور. برای دستیابی به ریز موضوعات مباحث فقهی محیط‌زیست نیز باید از ابتدای فقه تا انتهای آن تفحص کرده، در کنار آن مباحث جدید را نیز برشمرده و مجموع آن‌ها را در هرکدام از این بخش‌ها جای داد. اختصاصی شبکه اجتهاد: در هیاهوی رخدادهای نیمه خرداد؛ رحلت بنیان‌گذار عظیم‌الشأن انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) و قیام خونین ۱۵ خرداد، از طرفی و از طرف دیگر تقارن این ایام با اتمام ماه …

در مجموعه فقه سنتی، مسائل خوبی در مورد محیط‌زیست مطرح شده است؛ مانند برخی مسائل بیع، برخی مسائل جهاد، احیاء موات، انفال که در ذیل خمس آمده است، حتی مسائلی که در غسل و وضو آمده است؛ مانند اسراف در آب. من معتقدم ابتدا باید خانه‌تکانی کنیم؛ ببینیم در فقه چه داریم؛ در هر یک از ابواب فقه سنتی، در مورد فقه محیط‌زیست چه داریم. در قواعد فقهیه موجود، چه قواعدی قابل تطبیق بر مسائل محیط‌زیست است. بعد از خانه‌تکانی، مسائل جدید و مستحدثه درزمینه محیط‌زیست را نیز به آن‌ها اضافه کنیم و مجموعه فقه محیط‌زیست را سامان دهیم. اختصاصی …

مشکل این است که برنامه‌سازان، تهیه‌کنندگان و کارگردانان با زندگی روحانیت آشنا نیستند و یا مشاوره‌ای با افراد روحانی ندارند. لذا وقتی یک مشاور روحانی خبره داشته باشند و سبک و سیره زندگی روحانی را به آن‌ها معرفی کنند، در آن صورت هم شخصیت روحانی حفظ می‌شود و هم برای مردان جذابیت خواهد داشت. اختصاصی شبکه اجتهاد: نمايش دادن چهره روحانی در آثار سينمايی كشورمان همواره يكی از چالشی‌ترين موضوعات و مباحث اين عرصه بوده است، چه اينكه آشنایی داشتن با سبك زندگی و گذران زندگی يك روحانی و سير تطوری كه از طلبگی آغاز می‌شود به جایگاهی اجتماعی نظیر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مسابقه «برنده باش» و حاشیه‌های تعطیلی‌اش، هرچند رو به پایان گذاشته است، اما نظرات مختلف فقها در رابطه با آن، نیازمند بحث جدی است تا در موارد مشابه با آن، این اختلافات کمرنگ‌تر شود. از یک‌سو، یک فقیه قم، حکم به حرمت و قمار بودنِ این مسابقه می‌دهد و از سوی دیگر، مرجع نجف، با بیانِ خروج مسابقات علمی از مصداق قمار، آن را بی‌اشکال می‌انگارد. استاد محمد قائنی اما هم نجف را درک کرده است و هم قم. با او از چرائی فتوای این دو فقیه پرسیدیم. او معتقد است راه‌های شرعی فراوانی برای تصحیح این‌گونه …

اما در رابطه با بازیهای فکری، از آنجا که تحرک عضلانی در آنها صورت نمی‌پذیرد، عنوان «لعب» از اساس صادق نیست، بلکه به قول عربها، «ترفیه» (از ماده رفاه) یا «تسلیه» (از ماده آسایش) است. من در بحث «فقه بازیهای رایانه‌ای» نتوانستم این مطلب را بپذیرم، ولی به هر حال، اگر کسانی این مطلب را بپذیرند، مسابقات علمی، از معنای قمار خارج خواهد شد. اختصاصی شبکه اجتهاد: مسابقه «برنده باش» با فتوای یک مرجع تقلید و سخنان رهبر معظم انقلاب، به محاق تعطیلی رفت. در فتوای آیت‌الله مکارم، بر روی قمار بودنِ آن تأکید شده بود و در سخنان رهبری، …

شبکه اجتهاد: گردشگری ریشه در سفر کردن پیشین انسان‌ها دارد. گردشگری با وجود اینکه وجه مشترک تاریخی با سفر دارد که در فقه و اخلاق ما به آن پرداخته شده است، در عصر جدید، معنا، مفهوم و زوایای جدیدی پیدا کرده، به طوری که نیاز انسان معاصر، سفر و گردشگری است. گردشگری یک نیاز، توقع و انتظار گسترده و متفاوت از دنیای پیشین است. با تغییراتی که در معیشت، نیازها و سبک زندگی معاصر رخ داده است، گردشگری به سمت یک موضوع نوپدید و ویژه با ابعاد جدید حرکت کرده است. گردشگری یک عنصر و نهاد پایدار در زندگی اجتماعی، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بیانیه گام دوم نقشه و تصویر روشنی از آینده انقلاب اسلامی مبتنی بر امید واقع بینانه است. مقام معظم رهبری در بیانیه‌ای که مرقوم فرمودند گام دوم انقلاب را مرحله جامعه پردازی و تمدن سازی نام نهادند. واژه‌ی «civilization» به معنای «تمدن» برگرفته از واژه «city» به معنای «مدینه» یا «شهر» است. شاید بر این اساس است که برخی از اندیشمندان تمدن را در سطح خرد مورد توجه قرار داده و آن را به فرهنگ شهرها محدود کرده‌اند. هم ریشه بودن واژه‌ی «تمدن» و «مدینه»، در زبان عربی و واژه‌‌های «civilization» و «city» در زبان لاتین نشانگر …

درکی که ما شیعیان پس از تجربه شخصیت‌هایی همچون امام خمینی (ره) داریم، فهم عمیقی از فقه را ممکن ساخته. این درک البته ریشه در سنت علمی اصیل اهل‌بیت دارد. نخل و نارنج در این فضا ممکن شده است. شبکه اجتهاد: پرداختن به رمان نخل و نارنج، حسب موضوع آن می‌تواند کاری به درازای پرداختن به خود شخصیت شیخ باشد. نویسنده سعی در ذکر و تألیف تمام وجوه شخصیتی شیخ داشته است و این کارِ خوانندگان مدقّ را سخت می‌کند. آنچه ما در این سطور به آن پرداخته‌ایم، جوهره‌ای است که طرح و معرفی شیخ اعظم فقها را همچون سالکی …

شبکه اجتهاد: «هرگاه مجتهد متجدد متحرکی دست بالا بزند و جلو بیفتد، مؤمنین کثیری با اعتماد و میل و رغبت به دنبال آنها می‌آیند و صدها برابر آنچه به دولت‌ها می‌‌دهند، پول و کار و فکر و عشق در این راه صرف خواهند کرد».[۱] این سخنان مهندس مهدی بازرگان است که انتظار می‌بَرَد مراجع دینی پیشگام در فعالیت‌های اجتماعی و عمرانی شوند و عامه‌ مردم را نیز با خود همراه کنند. وی معتقد بود کوچکترین اقدام مراجع تقلید در فعالیت‌های عمرانی، رغبت مضاعفی را در سایر مردم ایجاد می‌‌کند. وی مثال‌هایی از فعالیت برخی روحانیون را پیش می‌‌کشید و عنوان …

یک کارشناس رسانه گفت: در خانه مراقب هستیم که فرزند ما غذای سالم بخورد اما امروز فضای مجازی تهدید جدی در حوزه سلامت دارد این آسیب از نظر فقه سلامت باید بررسی شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محمد فروهر نویسنده و پژوهشگر سواد رسانه در نشست «مصرف رسانه‌ای خانواده» در سلسله نشست‌های مؤسسه اشراق و عرفان با بیان اینکه امروز توجه لازم به فضای مجازی در تولید محتوا وجود ندارد، گفت: چهار سال در حوزه علمیه، مدیریتی در بحث فضای مجازی داشتیم و جلسات متعددی داشتیم؛ اما حوزه هنوز نگاه لازم را به فضای مجازی ندارد. تا پیش از …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در سال ۱۴۱۹ق، شوراى فرهنگى حوزه هنرى سازمان تبليغات اسلامى حدود یکصد سؤال در باب فقهِ موسیقی مطرح کرد و انتظار داشت حوزه‌های علمیه بر اساس موازين شرع و با رعايت‌ كامل معيارهاى استنباط، پاسخ‌هايى به آن‌ها بدهند؛ اما امروز پس از بیست و یک سال با مرور این سؤالات، بوی نو بودن آن و کهنه شدن انتظارِ پرسش‌گران به مشام می‌رسد (ر.ک کتاب: غنا، موسیقی؛ انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم‌). نه اینکه پاسخی به این سؤالات از ناحیه مراجع عظام تقلید داده نشده باشد؛ اما بسیاری از این پاسخ‌ها، ابهام استفتاء کننده را برطرف …

شبکه اجتهاد: در این دنیا که در زبان امیرالمؤمنین علی علیه السلام: دَارٌ بِالْبَلَاءِ مَحْفُوفَةٌ (خطبه ۲۲۶) (=خانه‌ای است گرداگردش همه آسیب برای آزمودن) نمی‌توان انتظار داشت که از گزندها به دور باشیم، اما می‌توان چشم داشت که خود را در برابر آن رها نکنیم. سیل حیرت‌انگیز اخیر و اخبار ناگواری که هر ساعت از رسانه‌ها به گوش یا چشم می‌رسید و دل را می‌خلید و از هول آن هوش از سر می‌پرید رنگ سبز بهار را به سیاهی کشاند. این همه خرابی، این همه تباهی، این همه به دست آب بر باد رفتن زیرساخت‌ها، این همه غیرقابل کشت شدن …

ما دچار افراط‌وتفریط هستیم. گاهی با مشکلی مواجه می‌شویم. به‌جای اینکه بر خودمان مسلط باشیم و تفکر کنیم و باعقل و تدبیر و با مشورت و همفکری، راه چاره برای حل این مشکل پیدا کنیم، با دستپاچگی می‌خواهیم با یک مسکن، مسئله را حل کنیم. این مسکن، بیماری یا مشکل را مخفی می‌کند. مشکل را باید علاج کرد. ما مقداری گرفتار سطحی‌نگری و تلقی‌ها غلط و خوف‌های نا به‌جا هستیم. این‌قدر مشکلات زیاد است که انسان نمی‌داند کدام را بگوید. اختصاصی شبکه اجتهاد: شادی و نشاط، شهروند درجه دوم فقه است و کمتر بدان پرداخته می‌شود. فرارسیدن نوروز اما بهانه …

اسلام اصل عید نوروز را انکار و رد نکرده؛ لکن جهت‌دهی کرده؛ از این رو آنان ‌که عید را با رفتارها و گفتارهای گناه‌آلود آغشته می‌کنند، عید ندارند.‌ به گزارش شبکه اجتهاد،‌ حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم یعقوبی، نماینده ولی فقیه در خراسان شمالی و امام جمعه بجنورد در یادداشتی به جایگاه عید نوروز در مبانی اسلامی پرداخت. «عید» در لغت از ریشه «عود» به معنای بازگشت است، ازاین‌رو روزهایی که دشواری‌ها از پیش راه قوم و ملتی برداشته می‌شود و به پیروزی و آسانی و رفاه نخستین برمی‌گردند را «عید» می‌نامند.‌ در فرهنگ دینی از آن جهت که در پرتو ماه …

موسیقی برای نظام دینی ما و در نهایت برای انقلاب، جمهوری اسلامی و در پله سوم برای تمدن اسلامی تهدید است یا فرصت؟ به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تحلیلی «تطورات چهل سال موسیقی انقلاب مبتنی بر مبانی فقهی موسیقایی رهبر انقلاب» چندی قبل در سالن اجتماعات حوزه هنری قم برگزار شد. پیش‌تر، بخش نخست این گزارش با عنوان «تطورات چهل سال موسیقی انقلاب مبتنی بر مبانی فقهی آیت‌الله خامنه‌ای» منتشر شد، در گزارش نخست، به خدمات انقلاب اسلامی به موسیقی پرداخته شد، در گزارش حاضر، خدمات موسیقی به فقه و انقلاب بیان خواهد شد که در ذیل تقدیم مخاطبان می‌شود. …

نوروز آغاز فصل بهار و شکفتن گل‌ها و طبیعت به‌عنوان سنتی ملی با آموزه‌های دینی تلفیق‌شده است. ما آغاز سال نو را جشن می‌گیریم، زیرا در فرهنگ ملی ما دیدوبازدیدها و سفرهای تفریحی در این ایام به شکل گسترده انجام می‌گیرد و صله‌رحم که از سنت‌های حسنه قرآن و حدیث است و با آموزه‌های اخلاقی ما ارتباطی وثیق دارد و تأثیر فراوانی بر جامعه و خانواده و تربیت نسل جدید ما می‌گذارد، باید پاس داشته شود. به این جهت برای ترویج صله‌رحم باید این ایام را عزیز داشت که در اخلاق و تعامل زندگی ما تأثیرگذار است، صله‌رحم باعث کاهش …

دکتر سیدعباس صالحی با اشاره به گذشت چهار دهه از برقراری حکومت انقلاب اسلامی ایران، گفت: انتظار می‌رود پس از این مدت، ارتباط شفاف‌تری میان مباحث فقه و هنر ایجاد شود. به گزارش شبکه اجتهاد، سیدعباس صالحی در مراسم رونمایی از مجموعه مقالات دومین همایش ملی «فقه و هنر» در محل این وزارتخانه با تبریک فرارسیدن اعیاد رجب و نوروز، گفت: نگاه انسان‌‌ها به مقوله هنر می‌تواند تشریفاتی و مقدماتی و ثانوی یا بالاتر از آن به عنوان یک نیاز ضروری و نه نیاز ثانوی بعد از خوراک و مسکن باشد. عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: نگاه دیگر …

اگر منشأ عید باستانی یک امر نادرستی بوده است اما الآن و در شرایط کنونی، این عید در مصب صحیح خود قرارگرفته است. من چهارشنبه‌سوری را قبول ندارم و باطل است و هیچ داعی عقلایی بر این کار متصور نیست؛ اما مراسم عید نوروز هم دواعی عقلایی و هم دواعی شرعی دارد. این صله‌رحم، هدیه دادن، دیدوبازدید یکدیگر رفتن، مورد تائید شارع است. ما کاری به گذشتگان نداریم. فعلاً ما هستیم در یک جامعه ایرانی زندگی می‌کنیم که این جامعه ایرانی از قرن‌های گذشته، این عید را پاس می‌داشته است و در آن کار خلاف شرعی هم انجام نمی‌داده است؛ …

حجت‌الاسلام رفیع‌پور عدم شناخت کافی از ماهیت عینی پدیده‌های هنری را نیز از جمله موانعی دانست که زمینه برخورد احتیاطی و نه چندان کارآمد فقیه را فراهم ساخته است و دخالت برخی از ارتکازات فقها در این زمینه را نیز بی‌تاثیر ندانست و بیان کرد: این ارتکازات ریشه در عللی، مانند همراهی آثار و محصولات هنری با برخی از مقولات لهوی و هنرمندان مفسد در طول تاریخ دارد که با عدم ورود مستقیم فقها به این عرصه تشدید گشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، در ادامه سلسله کرسی‌های آزاداندیشی مؤسسه فتوح اندیشه، کرسی «روابط فقه و هنر» با ارائه حجت‌الاسلام …