همه مطالب

شبکه اجتهاد: جامعه بستر رشد و تعالی انسان در همه ابعاد مادی و معنوی است. تقریبا همه بینش‌ها‌، گرایش‌ها‌ و کنش‌ها‌ی انسانی در ظرف جامعه تحقق پیدا ‌می‌کنند. جامعه شبکه‌‌ای متشکل از ابعاد بسیار پیچیده و در هم تنیده‌‌ از روابط و مناسبات متقابل است که افراد را به هم پیوند می‌دهد. جامعه طیف نظامات کلانی مثل اقتصاد، سیاست، فرهنگ، دین، قومیت و … را شامل می‌شود. ‌‌۱. جامعه و نظامات آن می‌توان در یک تقسیم کلان، نظامات اجتماعی را به نرم افزارها و سخت افزارها تقسیم کرد. منظور از نرم افزار‌ها‌ی اجتماع، سلسله‌‌ای از مفاهیم است که گرچه خودشان …

درمورد کمک به اهل‌سنت، فقهای بزرگ شیعه مانند مرحوم آقا سید محمد کاظم طباطبایی یزدی صاحب عروه در مورد اشغال کشور مسلمان لیبی، مرحوم آیت‌الله ‌‌‌العظمی بروجردی درباره اشغال فلسطین، امام شیخ محمد حسین کاشف الغطاء، مرحوم آیت‌الله ‌‌‌العظمی حکیم و آیت‌الله ‌‌‌العظمی خوئی و خیلی دیگر از مراجع معاصر مانند امام خمینی و مقام معظم رهبری، در مسئله دفاع از مظلوم و کمک به مظلومین مسئله مذهب را لحاظ نکردند و در واقع جان و مال و عِرض مسلمان، با قطع نظر از اینکه مذهبش چه باشد، در شریعت محترم شمرده شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین …

اختصاصی شبکه اجتهاد: تتبع در آرای اصولی و فقهی علمای حنفی نشان می‌دهد که فقه حنفی جریانی برخلاف جریان موجود در جهان اهل سنت است؛ زیرا موارد متعددی از آرای علمای حنفی را  نشان می‌دهد که در بخش قابل توجهی از این آراء، رأیی خلاف آرای سایر مذاهب اهل سنت اتخاذ کرده‌اند؛ لذا شاذ و نادرگویی، نامأنوسی و وجود اختلاف شدید در برخی از مبانی فقه حنفی مشاهده می‌شود. یکی از کسانی که متعرض خصیصههای فقه حنفی گردیده است، حافظ نثاء الله زاهدی یکی از علمای معاصر اهل سنت پاکستان است. وی ضمن تحقیق کتاب «نور الأنوار بشرح المنار» تألیف …

کتاب «فقه تکالیف الزامی کودکان ممیز و مراهق (با تأکید بر جتهاد نص‌محور و عقل‌گرا)» به قلم مصطفی همدانی از سوی نشر حوزه منتشر شد. از امتیازات این کتاب، تحلیل نظری روش شناسی عقل در اجتهاد و نیز ارائه نمونه‌هایی از کارایی عقل مستقل در اجتهاد در بحث فقه کودکان ممیز و مراهق است. گرچه در علم اصول از کارایی عقل به عنوان یکی از ادلۀ اربعه بحث می‌شود؛ اما در میدان فقه بسیاری از بزرگان مانند محقق خویی معتقدند تنها عقل غیرمستقل در اجتهاد کاربرد دارد و عقل مستقل هیچ کارایی در اجتهاد ندارد. این تحقیق علاوه بر تبیین …

این اثر، خواننده را با تبینی دقیق از اندیشه سیاسی اسلام و مدل حکومتی آن در عصر غیبت آشنا می‌شود. نگارنده با بیان مسائل مهمی، همچون مبانی نظریه حکومت دینی با تاکید بر نظریه ولایت فقیه برای اداره جامعه در عصر غیبت، شواهد عقلی و نقلی و پشتوانه فقهی، امتیازات نظام ولایت فقیه در ایران و… تلاش نموده است تا یک نگاه منطقی و علمی از این بحث را بازگو کند و نیز به شبهات پیرامون ولایت فقیه پاسخ داده و مروری بر دیدگاه‌های امام خمینی (ره) در این باب داشته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «درسنامه اندیشه سیاسی اسلام …

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی گفت: اینکه گفته شود ما می‌خواهیم این علوم مدرن را اسلامی کنیم نتیجه بدفهمی و کژتابی در فهم است زیرا مبنا و بنیاد آن فرق دارد. کژتابی دیگری که در مورد علوم مدرن داریم ناظر به روش است یعنی برخی از مدافعان علوم انسانی اسلامی، علوم انسانی را با فقه و استنباطات فقهی اشتباه گرفته‌اند و پسوند اسلامی را به معنای التزام به رویکرد اجتهادی و استنباطی آن طور که در فقه وجود دارد می‌دانند یعنی دانش درجه اول در علوم انسانی را محصول مراجعه به کتاب و سنت و استنباط از منابع نقلی دین می‌دانند به …

در ادبیات علوم اجتماعی، سیاسی «تنظیم دین» مظهر و تجلی رابطه دین و دولت محسوب می‌شود. بدیهی است این رابطه با توجه به تجربیات تاریخی، سنت‌های حاکم، شرایط فرهنگی و مؤلفه‌های نظام سیاسی کشورهای مختلف، متفاوت است با وجود این اگر گفته شود که مناسبات یا روابط دین و دولت بر سه عامل تعیین کننده قانون اساسی، نوع رژیم حکومتی و ترکیب اجتماع مذهبی ابتنا دارد، سخن دلالت آمیزی بیان شده است. بنابراین به نظر می‌رسد مروری خلاصه‌وار بر مباحث نظری مربوط به مناسبات یا روابط میان دین و دولت به عنوان بستری مناسب برای مطالعه چگونگی تنظیم امور مذهبی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: علامه شهید سیدمحمدباقر صدر را در حوزه‌ها بیشتر به دانش اصول می‌شناسند. آن هم با اثر ارزشمند «بحوث فی علم الاصول» مرحوم آیت‌الله شاهرودی و «مباحث الاصول» آیت‌الله سیدکاظم حائری، در دانشگاه و محیط روشنفکری اما «اقتصادنا» و «فلسفتنا» است که عامل شناخت شهید صدر است و در فضای عمومی هم معمولا شهید صدر و امام موسی صدر را باهم خلط می‌کنند. امروز کمتر درس خارج اصولی است که بخواهد به مرزهای دانش اصول نزدیک شود و در آن کلمات شهید صدر مطرح نشود. پس به ظاهر صدر مشهور است، اما باید نام او را مشهور مهجور …

شبکه اجتهاد: در مورد اتحاد دو یا چند روایت، اتحاد لفظ روایت و روای آن از جمله شروطی است که بیان شده است، اما این شروط چند استثناء هم دارد: ۱. گاه دو روایات با یک لفظ از دو راوی مختلف نقل شده است. در این موارد یک نکته را باید مورد توجه قرار داد، و آن این که بعضی روات، روایات یک راوی دیگر را در کتاب خودشان آورده‌اند بدون آن که اسمی از آن راوی بیاورند. مثلا حلبی تعدادی از روایات محمد بن مسلم را در کتابش آورده، یا علی بن أبی حمزه بطائنی روایات ابو بصیر را …

شبکه اجتهاد: یکی از پرسش‌های که مکرر در جامعه یا فضای دانشگاهی شنیده می‌شود، کارکرد اقتصاد اسلامی برای امروز جامعه است. آیا جدا از مباحث نظری و کلان که عمدتاً فاقد پیوست کاربردی است، اقتصاد اسلامی قادر به حل معضل یا مشکلی از امروز جامعه ماست؟ اساساً نسبت نظریات اقتصاد اسلامی با اقتصاد ایران چیست؟ دانشمندان در عرصه اقتصاد بیش از دویست سال مطالعه و تحقیق کرده و مجموعه نظریات، تجربیات و تحلیل‌هایی را با اصطلاحات خاص بیان داشتند. آیا پذیرش اقتصاد اسلامی در معنای رد این دستاوردهای بشری است؟ حال اگر گزینه‌های پیشنهادی اقتصاد مرسوم را از روی میز …

مدیر مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان از انتشار «کتابشناسی و نسخه پژوهی آثار علامه ملامحمدباقر مجلسی»، به همت مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سیداحمد سجادی اظهار داشت: مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان در سال ۱۳۷۷ تحت عنوان یک نهاد پژوهشی وابسته به حوزه علمیه اصفهان با دستور آیت‌الله حسین مظاهری، رئیس حوزه علمیه اصفهان تأسیس شد. وی افزود: هدف از تأسیس این مجموعه، نوسازی و ارتقای پژوهش‌های دینی و اسلامی با استفاده از روش‌ها و ابزارهای جدید است، این مرکز دارای بخش‌های تحقیقات، کتابخانه، تولید، بازرگانی، روابط عمومی، اداری، مالی …

آیا ما می‌خواهیم به همان سبکی که بانک جهانی و سازمان ملل پیشنهاد دادند یعنی قدرت را بین دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی تقسیم کنیم؟ و از این طریق کشور اداره شود؟ اگر این را بگوییم؛ یعنی قدرت اینطور توزیع و پخش شود، ما با روایاتی که مشروعیت را به ولی‌فقیه داده‌اند چکار کنیم؟ چگونه باید مشروعیت را درست کنیم؟ آیا می‌تواینم مشروعیت را به این شرکت تعاونی سه نفره بدهیم؟ بگوییم منظور امام زمان (عج) این بوده است؟ آیا به لحاظ فقهی و دینی ما می‌‌توانیم این کار را بکنیم؟ اصلاً چنین کاری امکان‌پذیر هست یا نیست؟ به …

شبکه اجتهاد: ما تحت عنوان فقه معاصر دو پدیده داریم: اول: وقتی‌ می‌گوییم فقه معاصر؛ منظور ما فقه مسائل معاصر است؛ دوم: فقه معاصر به معنای فقاهت معاصر. ۱- فقه معاصر به معنای فقه مسائل معاصر اگر بحث بر سر فقه مسائل معاصر باشد، یعنی فقیه یک سری مسائلی را جدید‌ می‌بیند و‌ می‌آید این‌ها را با همان نگاه سنتی گذشته بررسی‌ می‌کند؛ مثلا مرحوم امام خمینی در یک ماه رمضانی یک سری مسائل را انتخاب می‌کند مثل موضوع تغییر جنسیت یا سفر به فضا و بعد هم آخر کتاب تحریر الوسیله چاپ‌ می‌شود. یا برخی از بزرگان ما در …

دکتر فراتی معتقد است: برخلاف کسانی که فکر می‌کنند اندیشه‌های دینی در دوره جدید دچار زوال شده است اما مرحوم نائینی نشان داد راه حل‌های جدیدی وجود دارد که باید از مسیر فقهی گشوده شود. او می‌گوید نائینی متعلق به عصر مشروطه است ولی پاسخ‌ها و راه حل‌هایش، پاسخ‌های دوران معاصر می‌باشد. حجت‌الاسلام دلیر نیز معتقد است: آنچه اندیشه مرحوم نائینی را می‌سازد، اندیشه اصولی نائینی است و اگر بحث اندیشه‌های اصولی مرحوم نائینی نبود ایشان اینگونه با مشروطه همراهی نمی‌کرد که بیاید با مشروطه همسو و سازکار شود و طرح حکمرانی را طراحی کند،. بنابراین زیربنای اندیشه سیاسی نائینی، …

گاه، نهاد قانونگذار در موردی قانونگذاری‌ می‌کند که مسبوق به صدور حکم حکومتی از سوی ولی امر است. گاه قانونگذار در مقام تدوین احکام مدنی و جزایی اسلام در قالب مواد قانونی است و گاه قانونگذار در صدد وضع قوانینی است که ناظر به نظم اجتماعی می‌باشد و در اسلام مسبوق به سابقه نیست. با عنایت به این تفاوت‌ها، به نظر‌ می‌رسد به صورت زیر‌ می‌توان از نظریه تفصیل دفاع کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کرسی ترویجی «نظریه تفصیل در فتوای معیار» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین حسین جوان آراسته، با حضور صاحب‌نظران در دانشکده حقوق دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران برگزاز …

این کتاب از سه فصل سنت‌های اخلاقی و معنوی، رفتاری و گفتاری، عملی  و معرفتی تشکیل شده است که شاکله اصلی سنت‌های کارآمد را تشکیل می‌دهد. نکته قابل توجه اینکه حوزه علمیه در تعریف دقیق خود به معنای حوزه سنتی بسیار متجدد و دارای روش‌های جدیدی است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیین رونمایی و بررسی کتاب «سنت‌های کارآمد حوزه علمیه و سبک زندگی طلبگی» با حضور نویسنده اثر و جمعی از اساتید، فضلا و پژوهشگران حوزه علمیه در کتابخانه مرکزی امام خمینی (ره) مشهد برگزار شد. حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حسن ربانی بیرجندی از اساتید دروس خارج حوزه علمیه خراسان در …

دموکراسی به‌عنوان یکی از مفاهیم دوران جدید که با عقل عقلایی تبیین شده است، چطور می‌تواند با فقه آمیخته با سنت و طریقت رابطه‌ای برقرار کند. از طرفی هم در عصر توسعه دموکراسی، اقتدارگرایی از طریق فقه درحال بازتولید مولفه‌های خود به‌عنوان ایده حکمرانی است. به گزارش شبکه اجتهاد، اینکه برخی گمان می‌کنند حکمرانی در برخی موضوعات به چالش رسیده یک بحث است و اینکه حکمرانی با موانع خود چطور مواجه می‌شود و از آن گذر می‌کند ماجرایی دیگر است. فقه همواره به‌عنوان جزئی جدایی‌ناپذیر از اندیشه سیاسی ایران ایفای نقش می‌کند و الگویی را برای حکمرانی ارائه می‌دهد. اما …

آیا فقه می‌تواند تمام این دانش‌های توصیفی، تبیینی، بنیادین و نیمه‌بنیادین (توسعه‌ای) را در اختیار ما گذارد که بگوییم مسأله استقرار عدالت در جامعه اسلامی، کاری تماما فقهی است و عالمان و صاحبان تخصص‌های دیگر، هیچ نقشی در آن ندارند و تمام نقش فقط بر عهده فقه است؟ به نظر می‌رسد که فقه، قطعا نقش دارد اما نمی‌تواند تمام نقش را بر عهده گیرد. در مطالعات وضعیت‌شناسانه هم فقه نقش ایفا می‌کند اما تمام نقش را نمی‌تواند به عهده بگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «نسبت فقه با عدالت» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی، رئیس دفتر تبلغیات …

اولین کتاب فارسی در موضوع حکمرانی اسلامی با عنوان «حکمت و فقه حکمرانی» تألیف حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، در مدرسه حکمرانی شهید بهشتی وابسته به دانشگاه عالی دفاع ملی رونمایی شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در مراسم رونمایی از کتاب حکمت و فقه حکمرانی گفت: نسبت حکمرانی و حکومتداری نسبت عموم و خصوص من‌وجه است و به‌عنوان یک علم میان‌رشته‌ای، نسبت‌هایی با علومی مانند مدیریت و علوم سیاسی دارد. این علم یک عنوان یک موضوع جدید شناخته شده که در حدود ۴۰ سال پیش، غرب فعالیت‌های درباره آن آغاز کرده و …

مرحوم علیرضا صدرا می‌گوید: کاشف الغطا شاگرد برجسته و دستیار علامه نایینی بود. همان رابطه‌ای که علامه نایینی نسبت به آیت‌الله مجاهد یا آخوندخراسانی داشت. من از علامه جعفری پرسیدم که این کتابش را که گفته شد جمع بشود، شما چه اطلاع دارید؟ پرسیدید یا نپرسیدید؟ گفت که چرا، من موقعی که به شریف رفته بودم از کاشف‌الغطا پرسیدم که جمع کرده یا نکرده است. گفت که جمع کرده است. بعد از علامه پرسیدم که ایشان که کتابش را جمع کرد، نظرش غلط بود یا چی؟ گفت که عجیب است من هم همین سوال را از کاشف‌الغطا پرسیدم. گفت که …

عضو هیئت علمی دانشگاه دفاع ملی ضمن اشاره به بایسته‌های فقه مقاومت تصریح کرد: یکی از محورهای فقه مقاومت که باید به آن بپردازیم فهم درست موضوع است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «بایسته‌های فقه مقاومت» با ارئه حجت‌الاسلام و المسلمین علیرضا پیروزمند؛ عضو هیئت علمی دانشگاه دفاع ملی در پژوهشکده امنیت ملی برگزار شد که گزیده آن را در ادامه می‌خوانید؛ از جمله جنبه‌هایی که می‌شود به مسئله مقاومت پرداخت، مسئله فقه مقاومت است. مقدمه اول اینکه برای بررسی فقهی چهار پیش‌نیاز مهم مطرح است یکی منابعی که تفقه به واسطه آن صورت می‌پذیرد، دوم روشی که تفقه بر …

استاد درس خارج حوزه علمیه گفت: تعقل فقیهانه یعنی جایگاهی که شایسته عقل است در تفقه به آن عطا شود؛ نه محلی بیش از آن چه عقل توانایی دارد به او بدهیم و نه برای عقل کم بگذاریم و عقل در مسند تضییق و توسیع ادله می‌نشیند و عقل می‌تواند جلوی اطلاق و عموم ادله را بگیرد غیر از آنکه می‌تواند در مسند دلیلیت یا تأیید بنشیند.آنچه نامش را تعقل فقیهانه گذاشته‌ام به ادله جزئی بسنده نمی‌کند یعنی بگوید این روایت دلالت تام و سند صحیح دارد و فتوا باید داد؛ نگاه خرد دارد ولی در عین   حال نگاه کلانی …

شبکه اجتهاد: چندی است بحث از چالش آیت‌الله دکتر یا حجت‌الاسلام دکتر در محافل حوزوی و دانشگاهی داغ است و رویکردهای موافق و مخالف در مواجه با آن پدید آمده است. در این یادداشت به این پدیده از منظر یک چالش کهن در تاریخ و میراث مسلمین‌ می‌نگرم،‌ به اختصار ابهامات آن را مرور‌ می‌کنم و پژوهش درباره بنیان‌ها و زمینه‌های تاریخی و فرهنگی آن را ضروری‌ می‌دانم. القاب علمی از گونه لقب تشریف و تکریم از اقسام سه گانه القاب است که بر تمایز و برتری شخص در یک وصف یا ویژگی دلالت دارد (ابن حمدون،‌محمد،‌التذکره الحمدونیه،‌ج ۹،‌ص ۳۵۷). …

عدم اتمام محدوده‌ها به خصوص در دروس آزاد حوزه و حذف عملی قسمت‏های مهمی از کتاب‏های فقهی و بعضاً اصولی، تعدّد و تکثّر درس‏ها در یک روز که منجر به سطحی‏‌خوانی شده بود، فصل و انقطاع بین دروس سطح و خارج با توجّه به عدم طرح نظرات اصولی و فقهی بزرگان حوزه پس از عصر آخوند (ره)، بی توجّهی به مسائل مستحدثه نظام، و امثال این‏ها از جمله مشکلات و دغدغه‌هایی بود که مسئولان حوزه را بر آن داشت تا در برنامه درسی سطوح عالی تغییراتی را اعمال کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین مهدی رستم نژاد معاون …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی، مدیر مسئول شبکه علمی و اطلاع‌رسانی «اجتهاد» با جمعی از فضلاء و اصحاب رسانه‌های حوزوی و فعالان فضای مجازی دیدار و گفتگو کرد. در این هم‌اندیشی حجج‌اسلام نجمی، رئوفی، مهدوی، وکیلی، حسینی، برزگار و آقایان صفری و عامری حضور داشتند و در محورهایی چون: «نقد سازمان‌های حوزوی»، «شخصیت ‌پردازی»، «مراکز تمدنی اهل‌سنت»، «تحجر و اخباریگری»، «تاریخ فقه و فقها»، «رقابت تعاملی حوزه مشهد و قم»، «فراگیری مخاطبان»، «ظرفیت نخبگان جوان حوزوی و دانشگاهی»، «بهره‌مندی از قالب‌های نوین رسانه‌ای»، «تعاملات رسانه‌ای»، «رصد جامع و ارائه به تصمیم‌گیران»، «ورود به موضوعات روز»، «چالش‌های مسیر اجتهاد» و …

شبکه اجتهاد: عرصه فضای مجازی در کشور دو ساحت جدی دارد. یکی ساحت حکمرانی و سیاست‌گذاری که سیاست‌های آن توسط ساختار رسمی حاکمیت اعمال و اجرا می‌شود و دوم عموم مردم و کاربران فضای مجازی. آنچه به‌سادگی قابل فهم و مشاهده است، حاکمیت براساس نیازها و اقتضائات و برنامه‌های خود تصمیماتی را اتخاذ می‌کند و از سوی دیگر مردم نیز براساس سلایق و معیارهای خود، روشی مستقل و منحصر به خود را در پیش گرفته‌اند. در این بین ممکن است سیاست‌ها و برنامه‌های اعمالی حاکمیت در برخی موارد مورد نیاز یا پسند مردم قرار گیرد، اما آمارها و مشاهدات عینی …

دو سال مردم به جهت دوری‌جستن از بیماری ماسک می‌زدند و در همین ماسک تشدید بیماری بود و در درازمدت نیز آثار نامطلوب خود را نشان خواهد داد. عقلا این را متوجه می‌شوند که فعلاً باید این کار را انجام داد؛ اما اینکه این حکم، دائمی بوده و همیشه مطلوب باشد معلوم نیست. مثلاً عقلاً در مورد واکسن کرونا، سریع عمل کرده و آن را استفاده می‌کنند؛ ولی در درازمدت نمی‌توانیم تأثیرات ماندگار و اثراتی که این واکسن در آینده می‌گذارد را پیش‌بینی کنیم. سال‌ها طول می‌کشد تا عقلاً متوجه شوند و به تمام ابعاد آن پی ببرند و بتوانند …

فقیهان امامیه، همواره در تلاش بودند تا بافت زندگی اجتماعی سیاسی مردم، بر اساس آموزه‌های فقهی شکل گیرد، از این رو مناصب اجتماعی، زعامت و رهبری، مرجعیت، قضاوت، امامت جمعه و جماعت، و … بر اساس نظام فقهی طراحی شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، هشتادمین کرسی ترویجی مؤسسه پژوهشی فقه نظام، با عنوان «تبیین فقهی شیوه تعیین رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران» در روزهای پایانی آبان‌ماه در مدرسه عالی ولی امر(عج) با حضور دانش‌پژوهان دروس خارج و رشته‌های تخصصی فقه نظام، با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین مجید رجبی، مدیر مؤسسه پژوهشی فقه نظام، برگزار گردید. در این نشست این …

مدیر موسسه کتاب شناسی شیعه گفت: در عصر ما اجازه روایت جنبه تبرکی دارد؛ چون نسخه‌ها چاپ شده است. از این رو آیت‌الله خرسان در نجف کتابچه‌ای با نام «سلوک مفازه من دون اجازه» نوشته بود، ولی منتشر نکرد و گفته بود که اجازه روایت در این عصر وجهی ندارد. برخی در این زمان هم به دنبال جمع‌کردن اجازه روایت هستند که این امر اصلاً شایسته نیست. آیت‌الله شبیری می‌فرمود: من و پدرم از هیچ‌یک از علما درخواست اجازه اجتهاد نکردیم. دلیلش این است که این اجازه، اثر ثبوتی که ندارد و به دنبال اثر اثباتی هم نبودیم. اما آقای …

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: وقتی نفقه را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که نفقه اصلا حقیقت شرعیه یا متشرعه ندارد و اصلا معنای نفقه هر چیزی است که هزینه می‌شود، هر چیزی که باید خرج و مصرف شود و برای احتیاجات آن کسی است که نیاز است به او نفقه داده شود. دقت در روایاتی که بحث نفقه را مطرح می‌کنند نشان می‌دهد که باید میزان را باید عرف بدانیم. از طرف دیگر با توجه به این‌که وقتی به آیات مراجعه می‌‌کنیم، مثلا می‌فرماید که «رِزْقُهُنَّ وَ کِسْوَتُهُنَّ» و یا مثلا «وَ إِن‌ کُن‌َّ أُولات‌ِ حَمل‌ٍ فَأَنفِقُوا عَلَیهِن‌َّ حَتّی‌ …