قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / همه مطالب / اجتهاد و اصول فقه

اجتهاد و اصول فقه

اجتهاد و اصول فقه

برای نظام‌سازی، نیازی به ابداع فقهی جدید نیست/ انتقاد از رویکردهایی که فقه را به احکام فردی محدود می‌کنند

برای نظام‌سازی، نیازی به ابداع فقهی جدید نیست/ انتقاد از رویکردهایی که فقه را به احکام فردی محدود می‌کنند

استاد محسن اراکی در نشستی علمی با تأکید بر رسالت تمدن‌ساز فقه، با انتقاد از رویکردهایی که فقه را به احکام فردی محدود می‌کنند، اظهار داشت: حوزه دیگر نمی‌تواند صرفاً به مسائل عبادی و شخصی بپردازد؛ مسئولیت اصلی ما، ارائه نقشه راه کامل برای اداره جامعه بر اساس ولایت الهی است. او با اشاره به ظرفیت‌های عظیم فقه جواهری، تصریح کرد: برای این نظام‌سازی، نیازی به ابداع فقهی جدید نیست، بلکه فهم عمیق و روشمند همین فقه غنی، کفایت می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، به دنبال بیانیه اخیر رهبر معظم انقلاب، حوزه علمیه قم، کهن‌ترین پایگاه علوم اسلامی شیعی، در …

توضیحات بیشتر »

سه مقطع درسی، یک منظومه اجتهادی در علم اصول

سه مقطع درسی، یک منظومه اجتهادی در علم اصول

در دهمین نشست از «تأمّلات علمی» که با محوریت کتاب «تعارض الأدله و اختلاف الحدیث» برگزار شد، پژوهشی مستند پیرامون تقریرات سه دوره درس خارج حضرت آیت‌الله سیستانی در یکی از مباحث کلیدی علم اصول ارائه گردید. حجت‌الاسلام سید مسعود مرتضوی با تحلیل تطبیقی این تقریرات، سیر تحول روشی و محتوایی آن‌ها را بررسی کرد و گزارشی تفصیلی از روند تدوین کتاب «المنهج فی علم الاصول» و پشت‌صحنه علمی آن ارائه داد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دهمین نشست از سلسله‌نشست‌های «تأمّلات علمی» با محوریت کتاب ارزشمند «تعارض الأدله و اختلاف الحدیث» با حضور اساتید و فضلای حوزه علمیه مشهد در …

توضیحات بیشتر »

فقه بدون منظومه، شریعت بدون کرامت!/ با فقه تکه‌تکه نمی‌توان در دنیا سربلند بود/ فقه بدون عقلانیت، شایسته شریعت پیامبر(ص) نیست

فقه بدون منظومه، شریعت بدون کرامت!/ با فقه تکه‌تکه نمی‌توان در دنیا سربلند بود/ فقه بدون عقلانیت، شایسته شریعت پیامبر(ص) نیست

الآن فضا به‌گونه‌ای شده که بعضی تلاش می‌کنند اثبات کنند: نه «عقل» توانایی درک دارد، نه «مقاصد» باید لحاظ شود، نه خداوند در تشریعش عادل است، نه نظام فقهی داریم؛ فقط با احکام اتمیکِ بریده بریده مواجه‌ایم که باید به هر قیمتی به آن‌ها عمل شود! به گزارش خبرنگار اجتهاد، در سنت فقهی امامیه، استنباط احکام شرعی بر پایه متون معتبر دینی، اصول عقلایی، و قواعد اجتهادی دقیق استوار است. بااین‌حال، در سده‌های اخیر و به‌ویژه در تعامل با چالش‌های نوپدید اجتماعی، توجه به «مقاصد شریعت» به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های نظام‌مند در فهم و تفسیر شریعت، نزد برخی اندیشوران فقهی …

توضیحات بیشتر »

نسبت فقه معاصر با حوزه پیشرو و سرآمد

نسبت فقه معاصر با حوزه پیشرو و سرآمد

حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا در نخستین نشست از سلسله‌نشست‌های «فقه معاصر، حوزه پیشرو و سرآمد»، با ترسیم چهره‌ای نو از فقه در نسبت با حکمرانی، از ضرورت عبور از فقه مسأله‌محورِ فردی به سمت فقه نظام‌ساز و تمدنی سخن گفت. بازخوانی پیام رهبر  انقلاب درباره نقش حوزه در پاسخگویی به مسائل پیچیده دنیای امروز، محور این نشست بود؛ نشستی که بر تولید نظریه، اولویت‌بندی مسائل و تحول در فرآیند آموزش و پژوهش فقهی تأکید ویژه داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در اولین نشست از سلسله نشست‌های «فقه معاصر، …

توضیحات بیشتر »

بازخوانی فقاهت و پروژۀ علوم‌ انسانی اسلامی در بیانیۀ رهبر انقلاب/ جلیل محبی

بازخوانی فقاهت و پروژۀ علوم‌ انسانی اسلامی در بیانیۀ رهبر انقلاب/ جلیل محبی

شبکه اجتهاد: بیانیه‌ آیت‌الله خامنه‌ای درباره‌ «حوزه‌ سرآمد و پیشرو» تصویری روشن و کل‌نگر از نهاد حوزه‌ علمیه به دست می‌دهد، اما نکته‌ تأمل‌برانگیز در این بیانیه، غیبت کلیدواژه‌ «علوم انسانی اسلامی» است و به‌جای آن، «فقه و فقاهت» و نظام فکری برآمده از فقه به‌عنوان اصلی‌ترین منبع تولید علم و سامان‌بخش نظامات اجتماعی در جامعه‌ اسلامی، همانند سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب، معرفی می‌شود. در این رویکرد سنتی که دوباره جان گرفته است، علوم انسانی غربی اگرچه در مقام داده‌های تجربی و شناخت وضعیت موجود به رسمیت شناخته می‌شوند، اما فاقد صلاحیت برای تولید الگو‌های هنجاری و معرفتی در نسبت …

توضیحات بیشتر »

چشیدن حلاوت فقه در گروه فهم فقه اجتماعی است/ بحث فقه اجتماعی باید زودتر از این‌ها در حوزه آغاز می‌شد/ تحول در سیاست‌گذاری با احیای فقه اجتماعی ممکن است

چشیدن حلاوت فقه در گروه فهم فقه اجتماعی است/ بحث فقه اجتماعی باید زودتر از این‌ها در حوزه آغاز می‌شد/ تحول در سیاست‌گذاری با احیای فقه اجتماعی ممکن است

استاد محمدجواد فاضل لنکرانی با تأکید بر ضرورت احیای جایگاه فقه اجتماعی در درس‌های خارج حوزه، تصریح کرد که فهم صحیح فقه بدون توجه به ابعاد اجتماعی آن ممکن نیست. رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) فقه اجتماعی را فقه اصیل اهل‌بیت(ع) دانست که در صورت تحقق، می‌تواند ساختار سیاست‌گذاری کشور را دگرگون سازد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیین رونمایی از فصلنامه «پژوهش‌های فقه اجتماعی» در دانشگاه باقرالعلوم(ع) با حضور جمعی از اساتید برگزار شد. در این مراسم استاد محمدجواد فاضل لنکرانی به بررسی ابعاد فقه اجتماعی و اهمیت آن در متون فقهی پرداخت و اظهار داشت: معرفی یک بعد مهم …

توضیحات بیشتر »

بررسی ابعاد نهادسازی علمی در اصول فقه مقارن

بررسی ابعاد نهادسازی علمی در اصول فقه مقارن

جلسه حلقه علمی «اصول فقه مقارن» به همت انجمن اصول فقه حوزه علمیه قم برگزار شد. در این نشست، علاوه بر تصویب کلیات طرح جامع حلقه، اختصاص یک شماره از مجله «اصول» به مباحث اصول مقارن در سال ۱۴۰۴، آسیب‌شناسی وضعیت آموزشی اصول مقارن در حوزه‌های شیعه و اهل‌سنت، واکاوی منابع معاصر اصول در نشست‌های علمی و برگزاری گفت‌وگوهای مشترک با نهادهایی چون مؤسسه مذاهب اسلامی و شورای برنامه‌ریزی مدارس اهل سنت با محوریت مسائل روز، به تصویب رسید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به همت انجمن اصول فقه حوزه علمیه قم، نشست حلقه علمی «اصول فقه مقارن» با حضور جمعی …

توضیحات بیشتر »

فقیهی فراتر از سیاست؛ منظومه فکری محقق نائینی در آیینه کتاب شیعه

فقیهی فراتر از سیاست؛ منظومه فکری محقق نائینی در آیینه کتاب شیعه

در میانه هیاهوی تحلیل‌های سیاسی از «تنبیه‌الامه» و خوانش‌های جزئی‌نگر از میراث مشروطه‌خواهی، شماره جدید «کتاب شیعه» با نگاهی راهبردی و چندلایه، میرزا محمدحسین نائینی را نه در سایۀ یک متن، بلکه در قامت یک منظومه فکری و سلوکی بازخوانی کرده است. این ویژه‌نامه که حاصل سال‌ها تتبع در اسناد خطی، اجازات، نامه‌ها و یادمان‌های محقق نائینی است، زنگ هشداری است برای حوزه‌های علمیه؛ که چگونه یکی از استوانه‌های فقاهت عصر حاضر، هنوز در تراز شناخت تمدنی و میان‌رشته‌ای معرفی نشده است. نگاه سرمقاله به کم‌کاری کمّی و کیفی در معرفی چهره‌های علمی، دعوتی برای عبور از روایت‌های تک‌بعدی و …

توضیحات بیشتر »

«مسئله تقلید»، دیدگاه راجح در نگاه شیخ حیدر حب‌الله/ مصطفی مهدوی ارجمند

«مسئله تقلید»، دیدگاه راجح در نگاه شیخ حیدر حب‌الله/ مصطفی مهدوی ارجمند

شبکه اجتهاد: مسئله افتاء، استفتاء و شرایط آن، از دیرباز در فقه شیعه مورد بحث و بررسی بوده است. در دوران صفویه و با اوج‌گیری منازعات میان اخباریون و فقها، مباحث تقلید و اجتهاد وارد مرحله‌ای جدید شد و نظرات گوناگونی در این زمینه مطرح گردید. در این میان، حیدر حب‌الله، متفکر معاصر شیعی، با ارائه دیدگاهی نوین در باب تقلید، سعی در بازتعریف این مفهوم دارد. این یادداشت، بر آن است تا با تکیه بر سخنرانی اخیر او که در کانال یوتیوب منتشر شده است، به تبیین و تشریح ارکان اصلی این نظریه بپردازد. این بررسی، فارغ از بحث …

توضیحات بیشتر »

روشنفکری دینی، گرفتار بی‌تاریخی در مواجهه با فقه و کلام/ حسن انصاری

روشنفکری دینی، گرفتار بی‌تاریخی در مواجهه با فقه و کلام/ حسن انصاری

شبکه اجتهاد: یکی از مهمترین راه‌های اصلاح اندیشه و فهم ما از دین و مذهب شناخت دین و منابع دینی در بستر تاریخی آن است. این شناخت درک ما را از تحول تاریخی فهم‌های دینی ارتقا می‌دهد. اگر خواهان اجتهاد در اصول و فروعیم و اگر می‌خواهیم درک درستی از دیالکتیک “نص” و “تاریخ” و سهم مقتضیات زمان و مکان در فهم فقیهان و متکلمان از دین و منابع دینی داشته باشیم چاره‌ای نداریم الا اینکه به تاریخ مراجعه کنیم. قرآن را در بستر تاریخی عصر نزول و سیره پیامبر اکرم (ص) ببینیم و تعامل صحابه و تابعین و نسل‌های …

توضیحات بیشتر »

نظام فقاهت در آزمون تمدن‌سازی؛ پنج ساحت از منشور تحول حوزه

نظام فقاهت در آزمون تمدن‌سازی؛ پنج ساحت از منشور تحول حوزه

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید علیرضا صدر حسینی، مدیر مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی، پنج مأموریت کلان حوزه علمیه را در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب تشریح کرد؛ مأموریت‌هایی که سه محور آن مستقیماً با فقه و فقاهت گره خورده است. حوزه در این چارچوب، هم جایگاه مرجعیت علمی با محوریت فقه را دارد، هم کانون تربیت نیروی کارآمد برای تبلیغ دین، و هم سنگر مقدم تقابل با تهدیدهای فرهنگی و سیاسی. در دو مأموریت دیگر، از حوزه انتظار می‌رود بار نظام‌سازی اجتماعی و پایه‌گذاری تمدن اسلامی را نیز بر دوش کشد. با این‌همه، حوزه هنوز به این عرصه‌های راهبردی وارد …

توضیحات بیشتر »

آیت‌الله سیستانی فرمودند «روایات اهل بیت حجت است، اما هر روایتی باید بر قرآن عرضه شود تا اصالت دین حفظ گردد»/ حوزه نجف همچنان سرزنده، پرشور و پرتأثیر در جهان اسلام است

آیت‌الله سیستانی فرمودند «روایات اهل بیت حجت است، اما هر روایتی باید بر قرآن عرضه شود تا اصالت دین حفظ گردد»/ حوزه نجف همچنان سرزنده، پرشور و پرتأثیر در جهان اسلام است

آیت‌الله جوادی آملی در نخستین جلسه درس پس از بازگشت از سفر معنوی به عتبات عالیات، با اشاره به زیارت بارگاه‌های اهل‌بیت علیهم‌السلام و دیدار با حضرت آیت‌الله سیستانی، به نقش بی‌بدیل مرجعیت نجف در هدایت مؤمنین و صیانت از استقلال عراق پرداخت. وی ضمن تقدیم «تفسیر تسنیم» به آیت‌الله سیستانی، از تأکید ایشان بر عرضه روایات به قرآن برای صیانت از اصالت دین سخن گفت و حوزه نجف را «سرزنده، پرشور و پرتأثیر» در جهان اسلام خواند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جوادی آملی، پس از بازگشت از سفر معنوی عتبات عالیات در جلسه درس امروز خود با اشاره …

توضیحات بیشتر »

مسجد اعظم قم، مدرس علم و فقاهت

مسجد اعظم قم، مدرس علم و فقاهت

شبکه اجتهاد: مسجد اعظم قم یکی از مهم‌ترین و باشکوه‌ترین بناهای مذهبی و علمی در جهان تشیع به‌شمار می‌رود که به دستور مرحوم آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی(ره)، زعیم حوزه علمیه قم، در سال ۱۳۷۴ هجری قمری (۱۳۳۴ هجری شمسی) در جوار بارگاه نورانی کریمه اهلبیت حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله‌علیها) بنیان نهاده شد و طی چند سال، با نظارت مستقیم ایشان، با شکوهی خاص و معماری الهام‌گرفته از سبک مساجد اصیل ایرانی ـ اسلامی تکمیل گردید. این مسجد از آغاز تأسیس تاکنون، کانون دروس خارج فقه و اصول مراجع عظام تقلید، از جمله حضرت امام خمینی (ره)، حضرت آیت‌الله گلپایگانی(ره)، …

توضیحات بیشتر »

نقد برخی جریان‌های فقهی در پرتو پیام رهبری/ فقه شیعه رمق خود را از دست می‌دهد اگر عقل و مقاصد شرعی کنار گذاشته شوند/ «فقه باید فقه بماند» به معنای توقف، حمله و هجمه نیست!

نقد برخی جریان‌های فقهی در پرتو پیام رهبری/ فقه شیعه رمق خود را از دست می‌دهد اگر عقل و مقاصد شرعی کنار گذاشته شوند/ «فقه باید فقه بماند» به معنای توقف، حمله و هجمه نیست!

استاد ابوالقاسم علیدوست در واکنشی تحلیلی به پیام رهبر معظم انقلاب پیرامون یکصدمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه قم، با طرح سه‌گانه‌ی جریان‌های فقهی در حوزه، از غلبه‌ی قرائت‌های سطحی و تحجرگرایانه بر گفتمان اجتهادی انتقاد کرد و خواستار احیای عقلانیت، نشاط علمی و اجتهاد منضبط شد. او با تأکید بر ضرورت پیوند میان هویت فقه جواهری و مواجهه‌ی نو با مسائل معاصر، تصریح کرد که «حراست از فقه» با «رَمی و تیر و تبر و تشر و تبعید» محقق نمی‌شود، بلکه نیازمند بازآفرینی فضای گفت‌وگو و نوآوری در حوزه است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست امروز در پایان …

توضیحات بیشتر »

متون درسی حوزه نیازمند بازنگری است/ پیشنهاد تدریس «وسائل‌الشیعه» به عنوان متن درسی

متون درسی حوزه نیازمند بازنگری است/ پیشنهاد تدریس «وسائل‌الشیعه» به عنوان متن درسی

استاد محمدمهدی شب‌زنده‌دار در دیدار با مسئولان دفتر تدوین متون درسی حوزه‌های علمیه، با تأکید بر نوسازی متون و روش‌های آموزشی، خواستار بازگشت هوشمندانه به تجارب موفق گذشته و استفاده از منابع اصیل مانند کتاب وسائل‌الشیعه در برنامه درسی طلاب شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدمهدی شب‌زنده‌دار در دیدار با مسئولان دفتر تدوین متون درسی حوزه‌های علمیه به تشریح راهکارهای ارتقای کیفیت آموزشی پرداخت و با اشاره به سیر تحول دانش‌های حوزوی گفت: علوم حوزوی از فقه و اصول تا کلام و فلسفه، در یکصد سال اخیر به ویژه پس از انقلاب اسلامی دچار تحولات بنیادین شده‌ است. امروز …

توضیحات بیشتر »

رهیافت میان‌رشته‌ای به امامت؛ تلاقی فقه، اصول و مواجهه با خوانش‌های نوپدید

رهیافت میان‌رشته‌ای به امامت؛ تلاقی فقه، اصول و مواجهه با خوانش‌های نوپدید

حجت‌الاسلام والمسلمین سید علیرضا سبزواری با تمرکز بر نسبت امامت با اصول فقه و دانش فقه، بر ضرورت بهره‌گیری از رهیافت‌های میان‌رشته‌ای در تحلیل مسائل بنیادین تأکید کرد؛ رویکردی که با عبور از قالب‌های صرفاً کلامی، تلاش دارد ابعاد معرفتی و فقهی امامت را در نسبت با نیازهای امروز و در چارچوبی تمدنی و مسئله‌محور بازخوانی کند. او همچنین با اشاره به استفاده اهل‌سنت از منابع فقهی و اصولی شیعه در مطالعات نوین خود، بر لزوم تقویت این رویکرد در فضای علمی حوزه تأکید نمود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید علیرضا سبزواری، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم …

توضیحات بیشتر »

«التحلیل الفهرستی»؛ پژوهشی نو در روش‌شناسی حدیث‌پژوهی قدمای امامیه

«التحلیل الفهرستی»؛ پژوهشی نو در روش‌شناسی حدیث‌پژوهی قدمای امامیه

کتاب تازه‌منتشرشده‌ی «التحلیل الفهرستی» به قلم محمدباقر ملکیان، تلاشی نو در تبیین روش علمی قدمای امامیه در مواجهه با اخبار (روایات) است که در ۳۸۶ صفحه از سوی نشر معارف اهل بیت(ع) روانه بازار کتاب شده است. نویسنده در این اثر، با نگاهی تحلیلی، رویکرد «فهرستی» را به‌عنوان بدیلی علمی برای سنجش اعتبار احادیث، بررسی و ارزیابی کرده و آن را در برابر روش‌های رجالی متأخرین به بحث گذاشته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «التحلیل الفهرستی، دراسه فی منهج قدماء الإمامیه و مسلکهم فی العمل بالأخبار» به زبان عربی به بررسی منهج علمی قدمای امامیه در برخورد با اخبار …

توضیحات بیشتر »

«قاعده لاضرر»؛ درس‌گفتارهای استاد نورمفیدی در قالب کتاب درآمد

«قاعده لاضرر»؛ درس‌گفتارهای استاد نورمفیدی در قالب کتاب درآمد

اثر حاضر حاصل دروس خارج فقه حجت‌الاسلام والمسلمین سید مجتبی نورمفیدی که به واکاوی مبانی، مفاد، قلمرو، و آثار فقهی و اجتماعی قاعده «لاضرر» پرداخته و با ساختاری منسجم و تحلیلی، جایگاهی تازه از این قاعده بنیادین را در نظام فقه سیاسی و اجتماعی تبیین کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، «قاعده لاضرر» از مهم‌ترین قواعد فقهی است که در روشن سازی بسیاری از فروع فقهی نقش کلیدی ایفا می‌کند. این قاعده، با حدود ۶۰ فرع، در ابواب مختلف عبادات و معاملات کاربرد دارد و در موارد بسیاری جنبه‌های اجتماعی نیز پیدا می‌کند؛ مانند وجوب تمکین از امام برای مقابله …

توضیحات بیشتر »

افزوده نویسی در منابع متقدم حدیثی شیعه

افزوده نویسی در منابع متقدم حدیثی شیعه

این کتاب به بررسی پدیده‌ی افزوده‌نویسی در منابع حدیثی متقدم شیعه می‌پردازد و می‌کوشد تا راه‌های شناسایی، انگیزه‌ها و پیامدهای این پدیده را تحلیل و واکاوی کند. این افزوده‌ها ممکن است توسط مؤلفان، نسخه‌برداران یا دیگر افراد به متن اصلی اضافه شده باشند و در برخی موارد باعث بروز ابهام در اعتبار و انتساب کتاب‌ها و روایات شده‌اند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از دغدغه‌های مباحث نسخه‌پژوهی در تراث حدیثی دستیابی به متن اصیل حدیث است. متون روایات و کتب حدیثی امامیه در طول تاریخ  با پایش مداوم از سوی بزرگان مذهب به نسل‌های بعد انتقال یافته است و این …

توضیحات بیشتر »

دعوت طلاب به اجتهاد، نه تقلید صرف/ باید با جاهلیت ساختاری و نظام جاهلی مقابله کنیم

دعوت طلاب به اجتهاد، نه تقلید صرف/ باید با جاهلیت ساختاری و نظام جاهلی مقابله کنیم/ علم، عقل و تهذیب، سه‌گانه‌ی نجات‌بخش حوزه‌ها و دانشگاه‌ها

آیت‌الله جوادی آملی در بخش مهمی از سخنان خود، بر لزوم تربیت مجتهدان واقعی تأکید کرد و گفت: تقلید مشکل جامعه را حل نمی‌کند. کسی که توانمند است، باید مجتهد شود، مسائل را از منابع استخراج کند، فروع را به اصول ارجاع دهد و بتواند پاسخ‌گوی نیاز زمان باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جوادی آملی، مرجع عالی‌قدر جهان تشیع، عصر روز سه شنبه ۲۳ اردیبهشت ماه با حضور در دارالعلم امام خوئی در شهر مقدس نجف، در جمع باشکوه صدها نفر از اساتید، طلاب و فضلای حوزه علمیه، به ایراد سخنرانی پرداخت. معظم‌له با گرامی‌داشت جایگاه حوزه‌ی کهن و …

توضیحات بیشتر »

فقه اولویت‌ها؛ پژواک ندای رهبری در سده و گام دوم حوزه علمیه

فقه اولویت‌ها؛ پژواک ندای رهبری در سده و گام دوم حوزه علمیه

شبکه اجتهاد: صدسال از آن روز فرخنده می‌گذرد که مشعل دانش در سینه قم افروخته شد؛ صدفی گشوده بر گوهر فقه و خرمنی پر زر و زیور از حکمت و اصالت. حوزه، این میراث‌دار قرون، در آفرینش اندیشه، در پاسبانی سنت و در باروری معرفت، صدها برگ زرین به دفتر تاریخ افشانده است. در کنار این شکوه شکوفنده، ندایی به آهستگی اما به تندی، در جان حقیقت‌طلبان طنین انداخته است: اولویت‌ها کجای این کاروان جای گرفته‌اند. فقه، این ستون سترگ شریعت، گاه در پیچ‌و‌خم مباحثی فرعی و فنونی فرعی‌تر، چنان دل می‌سپارد که در آگاهی از برخی نیازهای زمانه بازمی‌ماند. …

توضیحات بیشتر »

انتشار موسوعه «المنهج فی علم الأصول»؛ گامی نو در بازتاب اندیشه اصولی آیت‌الله سیستانی

انتشار موسوعه «المنهج فی علم الأصول»؛ گامی نو در بازتاب اندیشه اصولی آیت‌الله سیستانی

مؤسسه الاجتهاد للبحوث و الدراسات اقدام به انتشار تقریرات علمی، حضرت آیت‌الله سید علی سیستانی، به قلم استاد برجسته حوزه علمیه مشهد آیت‌الله شیخ مهدی مروارید نموده است. این تقریرات ارزشمند، در قالب موسوعه «المنهج فی علم الأصول» منتشر شده که نخستین مجموعه این موسوعه، کتاب «تعارض الأدله و اختلاف الحدیث» است که در قالب دو جلد، و مشتمل بر ۷۵۰ صفحه تنظیم گردیده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، از دیرباز یکی از مهم‌ترین شیوه‌های حفظ و انتقال میراث علمی حوزه‌های علمیه، نگارش و تدوین «تقریرات دروس» مراجع و اساتید بزرگ بوده است؛ روشی که افزون بر تثبیت علمی مباحث …

توضیحات بیشتر »

«دُرّ نجف»؛ گزیده‌ای از آثار فقهی استاد سیدمحمدرضا سیستانی عرضه شد

«دُرّ نجف»؛ گزیده‌ای از آثار فقهی استاد سیدمحمدرضا سیستانی عرضه شد

اگر فقه را گوهری گران‌سنگ در سنت علمی شیعه بدانیم، «دُرّ نجف» بی‌شک یکی از جلوه‌های آن است که این‌بار در قالبی فارسی و قابل فهم، پیش‌روی علاقه‌مندان قرار گرفته است. ترجمه‌ای از گزیده آثار فقهی استاد سید محمدرضا سیستانی که در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه شده و فرصت کم‌نظیری را برای طلاب و دانشجویان به مباحث فقهی فراهم کرده تا بی‌واسطه با افق‌های اجتهادی یکی از  فقهای معاصر آشنا شوند؛ اثری که میراث و سنت علمی حوزه نجف را به زبان امروز پیوند می‌زند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از الزامات اصلی در مطالعه متون فقهی و …

توضیحات بیشتر »

حوزه، نهادی راهبردی در افق تمدنی

حوزه، نهادی راهبردی در افق تمدنی

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به پیام مهم رهبر معظم انقلاب به همایش «یکصدمین سال‌گشت بازتأسیس حوزه علمیه قم گفت: روح حاکم بر پیام رهبر معظم انقلاب این است که جریان فقاهت، باید بر تمام مجاری علمی و عینی جامعه در حوزه تمدنی حاکم بوده و جایگاه و نقش خود را ایفا کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی نهاوندی در سخنانی در جمع مدیران و محققان مرکز تحقیقات اسلامی مجلس تحت عنوان” حوزه، نهادی راهبردی در افق تمدنی” خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم علوم اجتماعی و علوم ناظر به نیازهای جامعه را در یک محک کاربردی و اجرایی قرار …

توضیحات بیشتر »

الزامات و محدوده‌های مقام اجتهاد/ همان دلیلی که فقیه را به فحص در فروع ملزم می‌سازد، او را به استکشاف نظامات فرا می‌خواند

الزامات و محدوده‌های مقام اجتهاد/ همان دلیلی که فقیه را به فحص در فروع ملزم می‌سازد، او را به استکشاف نظامات فرا می‌خواند

مقام معظم رهبری در بیانات خویش با دقتی ژرف، الزامات و محدوده‌های مقام اجتهاد را به روشنی ترسیم نمودند و همچنین شرایط و ضوابط مقام تبلیغ را تشریح فرمودند. شاید مهمترین نکته توجه به این است که فقه ما نباید التقاطی شود. همانطور که امام در برهه‌ای فرمودند باید فقه، فقه جواهری باقی بماند. البته معنایش این نیست که در سطح جواهر بماند، فقه جواهری یعنی با روش صاحب جواهر، با روش شیخ انصاری و الا شما مکاسب را دیدید شیخ انصاری دائما به صاحب جواهر اشکال می‌کند. مسلم منظور حضرت امام ره این روشها بود. یعنی نکند فردا به …

توضیحات بیشتر »

امتداد اجتماعی احکام فقهی و امکان‌سنجی کاربست اقدام‌پژوهی برای آن

امتداد اجتماعی احکام فقهی و امکان‌سنجی کاربست اقدام‌پژوهی برای آن

چگونه می‌توان احکام فقهی را به رفتارهای جمعی و هنجارهای اجتماعی بدل کرد؟ این پرسش، محور اصلی چهل‌ودومین نشست از سلسله‌نشست‌های «یکشنبه‌های روش» بود که با ارائه‌ی حجت‌الاسلام والمسلمین محسن الویری و نقد دکتر کیومرث اشتریان، به بررسی امکان‌سنجی کاربست «اقدام‌پژوهی» در امتداد اجتماعی گزاره‌های فقهی پرداخت؛ رویکردی که تلاش دارد با عبور از مرزهای نظریه‌پردازی صرف، فقه را به عرصه کنش اجتماعی و سیاست‌گذاری اجرایی وارد کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقه اسلامی در کنار ظرفیت‌های استنباطی خود، همواره داعیه‌دار تنظیم زیست مؤمنانه فردی و اجتماعی بوده است. با این حال، یکی از چالش‌های پیش‌روی فقه اجتماعی، چگونگی تحقق …

توضیحات بیشتر »

اجلاس مجمع جهانی فقه اسلامی با هشت مصوبه فقهی به کار خود پایان داد

اجلاس مجمع جهانی فقه اسلامی با هشت قرار فقهی به کار خود پایان داد

بیست‌وششمین اجلاس مجمع جهانی فقه اسلامی در دوحه قطر با حضور برجسته‌ترین فقها و اندیشمندان جهان اسلام و هیئت جمهوری اسلامی ایران به سرپرستی استاد احمد مبلغی برگزار شد. در این اجلاس که با محوریت مسائل فقهی معاصر برگزار گردید، علاوه بر قرائت بیانیه محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین، مباحث علمی و فقهی متنوعی شامل حمایت از کودکان، چالش‌های هوش مصنوعی، بازی‌های الکترونیکی، و نوازل مالی اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. این اجلاس با تاکید بر مسئولیت امت اسلامی در قبال دنیای امروز، به تصویب مهم‌ترین قرارات فقهی در حوزه‌های مختلف پرداخته است. به گزارش خبرنگار …

توضیحات بیشتر »

حوزه پیشرو و سرآمد؛ ضرورت بازنگری در اسناد راهبردی و الگوهای برنامه‌ریزی حوزه‌های علمیه/ سید کاظم کاظمی

حوزه پیشرو و سرآمد؛ ضرورت بازنگری در اسناد راهبردی و الگوهای برنامه‌ریزی حوزه‌های علمیه/ سید کاظم کاظمی

اختصاصی شبکه اجتهاد: پیام راهبردی مقام معظم رهبری‌مدظله‌العالی به همایش بین‌المللی یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم، نقشه راهی دقیق و مسئولیت‌آفرین را پیش‌روی نخبگان، مدیران و برنامه‌ریزان حوزه‌های علمیه گشود. واژه‌های کلیدی‌ای چون «حوزه پیشرو و سرآمد»، «پاسداری از میراث عظیم»، «افق‌گشایی و تمدن‌سازی» و «استفاده از ابزارهای متناسب با زمان»، به‌خوبی نشان می‌دهند که حوزه امروز نه‌تنها نیازمند تثبیت دستاوردهای گذشته است؛ بلکه نیازمند بازبینی عمیق در روش‌ها و ساختارها برای پاسخ‌گویی به تحولات جهانی نیز هست. چرا بازنگری؟ * تحول مأموریت حوزه حوزه دیگر صرفاً یک نهاد آموزشی سنتی نیست؛ بلکه قرار است «نظام تمدن‌ساز اسلامی» را …

توضیحات بیشتر »

حوزه‌ای مختص مذهب حقه یا برای تمدن اسلامی؟/ محسن قنبریان

حوزه‌ای مختص مذهب حقه یا برای تمدن اسلامی؟/ محسن قنبریان

شبکه اجتهاد: حوزه‌های تشیع از مدینه تا کوفه تا خراسان و قم و نجف در مقابل دیگری‌ای تشکیل شده که: مذهب عامه (از حیث علمی) و سلاطین جور (از حیث عملی) بوده است. حفاظت از اصول و فروع مذهب حقه به لحاظ علمی و گسترش شعائر آن به لحاظ تبلیغی، اصلی‌ترین و مستمرترین وظیفه حوزه‌های شیعی در تاریخ بوده است؛ که در جای خود کاملا بجا و منطقی هم هست. اما با برآمدن استعمار و فروپاشی عثمانی و هدف گرفته شدن کل امت اسلام برای جهانی کردن تمدن غرب، دیگریِ سابق (عامه/ سلاطین جور) نزد عالمان بصیر جای خود را …

توضیحات بیشتر »

چشمه باشیم، نه مخزن؛ صد سالگی حوزه قم با ندای عقل از زبان آیت‌الله جوادی آملی

چشمه باشیم، نه مخزن؛ صد سالگی حوزه قم با ندای عقل از زبان آیت‌الله جوادی آملی

آیت‌الله جوادی آملی با تأکید بر اینکه «احیای عقل» زیربنای حیات علمی و تمدنی حوزه‌های شیعه است، حوزه را زنده و اثرگذار دانست اگر اصول دین همچون فروع آن، بر مدار عقل استوار گردد؛ ایشان عقل را نه تنها حجت درونی، بلکه قطب فرهنگی ملت‌ها و رمز تداوم حوزه‌های هزار ساله مانند قم و نجف معرفی کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش بین‌المللی یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم که در سالن همایش‌های ج مدرسه علمیه امام کاظم(علیه السلام) برگزار شد. آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در این همایش با اشاره به نقش محوری قرآن و همچنین عقل در تبیین و …

توضیحات بیشتر »
Real Time Web Analytics Clicky