اجتهاد و اصول فقه

رهبر معظم انقلاب در پیام به همایش یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم، با تأکید بر ضرورت تحول در علم فقه، خواستار پاسخگویی فقه شیعه به نیازهای پیچیده امروز، تبیین نظامات اجتماعی اسلامی و توجه به عناصر زمان و مکان در اجتهاد شدند تا حوزه علمیه در مسیر تمدن‌سازی اسلامی پیشرو باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پیام حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به همایش یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم، نقشه‌راهی برای تحول فقه شیعه در مواجهه با چالش‌های معاصر ارائه می‌دهد. این پیام با تبیین وظایف فقه در پاسخ به نیازهای فردی و اجتماعی، بر ضرورت نوآوری در استنباط احکام، توجه …

در شیوه‌ی کار کنونیِ حوزه، در بخش فقهی، توجّه کافی به این اولویّتها دیده نمیشود. گاه می‌بینیم برخی مهارتهای علمی که عموماً جنبه‌ی آلی و مقدّماتی برای رسیدن به حکم شرع را دارد یا بعضی موضوعات فقهی یا اصولی خارج از اولویّتها، فقیه و محقّق را با شیرینی وسوسه‌انگیز خود، چنان در خود غرق میکند که ذهن او را بکلّی از آن مسائل اصلی و اولویّت‌دار منصرف میسازد و فرصتهای بی‌جایگزین و سرمایه‌های انسانی و مالی را فدا میکند، بی‌آنکه در وانفسای هجوم کفر، کمکی به تبیین سبک زندگی اسلامی و هدایت جامعه برساند. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌‌الله خامنه‌ای …

شبکه اجتهاد: چند سالی است که در مطالعات اسلام‌ شناسی اقبال مجددی به ابن تیمیه و افکار و آثار او دیده می‌شود. ابن تیمیه زندگی کم و بیش جالب توجهی داشته و به دلیل موقعیت ممتاز تاریخی که در آن بسر می‌برده و نیز پاره‌ای از موضعگیری‌های سیاسی و دینی او و همچنین تعدد آثارش می‌تواند موضوع جالب توجهی برای محققان مطالعات ادیان و خاورمیانه قرار گیرد. با این وصف اقبال دوباره به آثار و افکار او می‌تواند همچنین ناشی از جذابیت آثارش به دلیل تلاش او برای ساده کردن مسائل دینی و مذهبی هم باشد. ابن تیمیه در آثار …

دفتر اول از سلسله مباحث گستره شریعت، درس‌گفتارهای استاد شیخ حیدر حب‌الله با عنوان «شریعت حداکثری؛ نگاهی انتقادی به مبانی و ادله» توسط نشر طه چاپ و به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، گستره نفوذ شریعت و میزان تأثیر آن بر تمامی ابعاد حیات انسان همواره عرصه مناقشه و اندیشه‌ورزی بوده است؛ آیا شریعت با دیدگاهی حداکثری توانسته است تمامی جنبه‌های خرد و کلان زندگی بشر را در قلمرو خود جای دهد؟ اگر شریعت چنین گستره‌ای را در بر دارد کدام ساز و کارهای اجرا برایش ترسیم شده است؟ این نظام چگونه می‌تواند در مواجهه با تغییرات …

فقه معاصر، در برابر پیچیدگی‌های زمانه‌ای ایستاده که هم فرصت تمدن‌سازی دارد و هم خطر بی‌اثری. در چنین دوره‌ای، بازاندیشی در نسبت فقه با قرآن، جامعه، قانون و حتی تمدن، دیگر یک ضرورت نظری نیست؛ بلکه پیش‌شرط حیات واقعی فقه است. در این میان، «درگاه جامع فقه معاصر» نه صرفاً یک ابزار فناورانه، بلکه تجلی یک تفکر نو در حوزه‌های علمیه است؛ تفکری که می‌خواهد فقه را از حاشیه زندگی به متن تحولات اجتماعی بازگرداند. رونمایی از این درگاه در شهر قم، فرصتی شد تا صاحب‌نظران برجسته حوزه، از ضرورت بازگشت به ظرفیت‌های اجتماعی قرآن و بازتعریف جایگاه فقیه در …

پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (علیه‌السلام) از تجدید چاپ و عرضه مجموعه حدیثی فاخر «جوامع الکلام فی دعائم الاسلام عن طریق اهل‌البیت علیهم‌السلام» در ۱۸ جلد به زبان عربی خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب گران‌سنگ «جوامع الکلام فی دعائم الاسلام عن طریق اهل‌البیت علیهم‌السلام» تألیف علامه سیدمیرزا محمد بن شرف‌الدین علی الحسینی الموسوی الجزائری است و یکی از جامع‌ترین کوشش‌ها برای تبیین نظام اعتقادی و عملی اسلام ناب در پرتو معارف اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به‌شمار می‌رود. این کتاب حدیثی عظیم که به‌منزله دایره‌المعارفی علمی و مستند در حوزه معارف شیعی تنظیم شده است، با هدف ترسیم مبانی عقیده، …

نشست علمی «نقش علوم تجربی در فرآیند استنباط» با ارائه استاد شیخ حمید درایتی، ۲۸ فروردین‌ماه ۱۴۰۴ در مدرسه عالی فقاهت آل‌محمد (ع) برگزار شد. استاد حوزه علمیه مشهد با بررسی نقاط تماس میان دانش تجربی و فرآیند استنباط فقهی، از نقش ابزارهای علمی، یافته‌های نوین و مفاهیم تخصصی جدید در فهم و بازتعریف موضوعات فقهی سخن گفت و برخی مباحث را به چالش کشید. به گزارش شبکه اجتهاد، پیشرفت‌های سریع علوم تجربی در دهه‌های اخیر، پرسش‌های بنیادینی را پیش‌روی دانش فقه نهاده است. آیا داده‌های علمی جدید می‌توانند به شناسایی بهتر موضوعات فقهی یا حتی تغییر احکام منتهی شوند؟ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: سرزمین پر یُمن یَمَن، سرزمین گنج‌های با ارزش‌ است. احتمالاً نخستین تصویر از گنج‌های یمن در ذهن ما، همان عقیق خوش‌رنگ یمانی باشد. تصویر ذهنی دیگر ما از یمن، مردمانی دلاور و ظلم‌ستیز است که به رسمِ دیرینهٔ خود، خنجر یمانی را زیر کمربندهایشان می‌بندند. تردیدی نیست که ارجمندترین گنج این کشور، همین مردم بی‌نظیرند. اما با چشم‌پوشی از این مورد، باید گفت این کشور میراثی عظیم از نسخه‌های خطی گوناگون را نیز دربردارد که در کتابخانه‌های مسجدها و موسسه‌ها و خانه‌ها نگهداری می‌شود و واکاوی این میراث چند دهه‌ای است که توجه بسیاری از پژوهشگران را …

کتاب «مرد تدبیر و مدارا؛ احوال، افکار و آثار آیت‌ﷲ‌ حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی» تألیف سیدعباس رضوی، با اشراف و تکمیل استاد رضا مختاری از سلسله منشورات «بزرگان شیعه» موسسه کتاب‌شناسی شیعه است که به تازگی در ۱۱۲۰ صفحه منتشر شده‌است. طرح «بزرگان شیعه» شامل شرح حال جامع زندگی یکصدوده نفر از بزرگان شیعه است که نود و چهارمین شماره آن به زندگانی آیت‌ﷲ‌ شیخ عبدالکریم حائری یزدی اختصاص دارد. اهم مباحث این کتاب به عنوان جلد اول موسوعه آیت‌ﷲ‌ شیخ عبدالکریم حائری نیز منتشر خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از مباحثات، نشر موسوعه المحقق حائری …

شبکه اجتهاد: چالش فرا روی حدیث پژوهان مدرن با رویکرد مطالعات حدیثی معاصر در مطالعه مسئله هجده از کتاب الحدود الخلاف، عدم اشاره شیخ طوسی به مفاد و مضمون مستندات حدیثی فتوای او است و برای پژوهشگران روشن نیست که احادیث مد نظر شیخ طوسی کدام است؟ زیرا شیخ طوسی فقط به تعبیر کلی و مبهم «واخبارهم» اکتفا کرده و از هرگونه ارجاع به مصادر این احادیث نیز اجتناب ورزیده است. چالش اکتفای به تعبیر کلی و مبهم «واخبارهم» در مقام بیان ادله حکم، اختصاص به مسئله هجده کتاب الخلاف ندارد و کما بیش این چالش در شماری از مسائل …

کتاب نقش شیعه در روایت و تدوین حدیث از تالیفات استاد شیخ محمد جعفر طبسی است که به زبان عربی و با عنوان «دور الشیعه فی الحدیث روایه وتدوینا» نگارش یافته، از سوی انتشارات «عتبه مقدسه عباسیه» در ۳۱۵ صفحه به زیور طبع آراسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، باید دانست که اصطلاح شیعه از القابی است که برای صحابه‌ای همچون ابوذر، سلمان، مقداد و عمار بن یاسر در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله به کار می‌رفته است. اولین صاحبان مصنفات حدیثی، شیعیان امیرالمومنین (ع) بودند که به تبعیت از مولای خود، احادیث و سنت نبوی را …

در این نوشتار، قاعده لزوم عقلی تقدیم اهم توسط استاد سید محمد نجفی یزدی، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و ایشان در این زمینه قائل به تفصیل هستند. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از قواعد مهم که در علم اصول در مبحث تزاحم و در فقه و بحث قواعد فقهیه مطرح می‌شود، بحث تقدیم اهم بر مهم به هنگام تزاحم است. به این معنا که اگر دو تکلیف الزامی متوجه مکلف شود، خواه دو واجب یا دو حرام یا یک واجب و حرام و مکلف از انجام هر دو عاجز باشد، فقها فرموده‌اند: واجب است تکلیف اهم را مقدم …

شبکه اجتهاد: راهبردهای امام صادق (علیه‌السلام) در پی‌ریزی تمدن‌جهانی اسلام و برپایی حکومت صالحان را می‌توان در سه سطح تحلیل کرد: ۱- احیاء فقه شیعه به عنوان فقه برتر و استدلالی، و نه فقه مبتنی بر قیاس و استحصان. فقهی که نرم‌افزار حکومت، و در نهایت تمدن دینی است، و اگر چنین نباشد چیزی جز لغو نیست. فقهی که تا اندکی پیش از امام‌صادق-ع،(یعنی دوره امام باقر-ع) ردی از خود در منابع شیعی ندارد. مثلاً در دوره ده ساله امامت امام‌حسین(ع) تاریخ حتی یک پرسش و پاسخ فقهی از ایشان ثبت نکرده است. در این مرحله امام(ع) بر تربیت و …

شبکه اجتهاد: یکی از ابعاد مهمی که باید از نگاه حدیث پژوهان در مسیر اصالت‌سنجی نصوص احادیث مخفی نماید، پژوهش‌های مقایسه‌ایِ مشابهت‌هایِ لفظی و معنایی بین احادیث است. البته این دست پژوهش‌ها امر جدیدی نیست و از دیرباز مورد توجه دانشمندان اسلامی بوده است. برخی نیز تلاش‌های خوبی برای دست‌یابی به چهارچوبی مشخص در این زمینه انجام داده‌اند. البته باید این را افزود که برخی از این پژوهش‌ها بر پایه پژوهش‌های اهل سنت بنا شده که به طور کل ساختار حدیث آن‌ها و به طبع مبانی علم الحدیثی آن‌ها با ساختار و ماهیت حدیث شیعه کاملا متفاوت و جداست، و …

استاد احمد مبلغی در نشست‌ علمی «یکشنبه‌های روش»، به تبیین نقش و روش بهره‌گیری از علوم اجتماعی در فقه و عملیات استنباط احکام پرداخت. این استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر ضرورت استفاده روشمند از دستاوردهای علوم اجتماعی، به‌ویژه در مرحله «موضوع‌شناسی»، چهار سطح تأثیرگذاری این علوم در تأسیس و توسعه رشته‌های نوین فقهی و مسائل نوظهور را تشریح کرد و نسبت به ورود بدون دانش کافی یا استفاده سطحی و بدون آگاهی از این علوم در پژوهش‌های فقهی هشدار داد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد مبلغی در ابتدای سخنان خود، ضمن تعریف علوم اجتماعی به عنوان مجموعه‌ای از …

آیا فقه سنتی توان پاسخگویی به پیچیدگی‌های حکمرانی مدرن را دارد؟ استاد عبدالحسین خسروپناه در گفت‌وگویی صریح و علمی، ضمن تأکید بر غنای روش اجتهادی و ظرفیت فقه جواهری، معتقد است فقه موجود نه تنها ناکارآمد نیست، بلکه باید متناسب با تحولات اجتماعی و ساختارهای نوین، تکامل یابد. او از فقه نظام، اجتهادهای نو، نیاز فقیه به علوم انسانی، و تحول در حوزه علمیه قم می‌گوید؛ از این‌که چگونه باید فقه، با حفظ مبانی، خود را در قامت حکمرانی نشان دهد، بی‌آنکه به حاشیه رانده شود یا بار همه چیز را یک‌تنه به دوش بکشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: اگر در …

مجموعه سه جلدی «تعادل و تراجیح» مباحث اصولی استاد محمدجواد فاضل لنکرانی از سوی نشر مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) روانه بازار نشر شد و در اختیار اساتید و پژوهشگران قرار گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مبحث تعادل و تراجیح از مباحث بسیار مهم و بنیادین علم اصول فقه است که به بررسی روش‌های حلّ تعارض بین ادله مختلف در استنباط احکام شرعی می‌پردازد. بدون وجود قواعد و مبانی تعادل و تراجیح، فقها در بسیاری از موارد نمی‌توانند حکم قطعی را استنباط کنند. از این جهت، علما و اعلام در دروس خارج اصول به این بحث اهتمام ویژه‌ای داشته‌ و …

نوشتار حاضر با تقسیم ثنایی تخییر به دو قسم «تخییر در اصل عمل و تخییر تطبیقی»، تصاویر ثبوتی و اثباتی تخییر را به شکل تطبیقی بررسی نماید. نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد در بیشتر اقسام تخییر تطبیقی، نظریه «تعلق حکم به عنوان جامع انتزاعی» موجّه و خالی از محذورات ثبوتی و اثباتی است. این پژوهش برخی از نزاع‌ها و تعدادی از فوائد و آثار اقسام تخییر را به شکل کوتاه گزارش می‌دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، از مباحثی که تاکنون به شکل مستقل مورد توجه قرار نگرفته، بررسی انواع و اقسام تخییرهایی است که در سرتاسر علم اصول و در مباحث …

شبکه اجتهاد: آن‌گاه که گام در وادی اندیشه شهید صدر می‌نهی، نه صرفاً وارد اقلیم دانش، که گویی وارد حریم شناختى نظام واره می‌شوی که در آن عقل با عرف پیوند خورده و وجدان با واقعیت آمیخته است. قاعده فهم عرفی در دستگاه فکری او، نه قاعده‌ای ایستا و جامد، بلکه هسته‌ای زنده و پویاست که از آن در دستان اندیشه‌اش، «قاعده فهم اجتماعی» تراویده است؛ جایی که درک متون، بی شناخت نبض جامعه و تحولات آن، ناتمام می‌ماند. شهید صدر، فقیه را از تنگنای دایره مفاهیم به وسعت میدان معانی رهنمون شد، و از سکون دلالت به پویایی فهم. …

کتاب حاضر تلاشی است در جهت تبیین و تحلیل مکاتب تفسیری در فقه امامیه، در این پژوهش، برای نخستین‌بار به گونه‌ای نظام‌مند به واکاوی و بررسی مکاتب تفسیری در فقه امامیه پرداخته شده و با رویکردی بدیع و نوآورانه، تصویری روشن از مبانی، مغروضات و روش‌های هر یک از این مکاتب ارائه گردیده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «مکاتب تفسیری در فقه امامیه» چنان که اشاره شد و از آن عنوان نیز بر می‎‌آید، تلاش نویسندگان در جهت معرفی رویکردهای متفاوت فقهای شیعه به فقه امامیه است. منظور از فقه امامیه یا فقه در مذهب امامیه، فقه چنان است …

شبکه اجتهاد: در میان قله‌های بلند اندیشه اسلامی معاصر، یکی از چهره‌هایی که هنوز آن‌چنان‌که باید شناخته نشده، شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر است؛ اندیشمندی که نه‌تنها در جغرافیای فکری جهان تشیع، بلکه در ساحت اندیشه دینی جهانی جایگاه ممتاز و یگانه‌ای دارد. در حالی‌که بسیاری از متفکران مسلمان در محدوده‌ای خاص از دانش دینی تأثیرگذار بوده‌اند، شهید صدر با نگاهی جامع، رویکردی نو و بنایی مکتبی، اثری ماندگار بر فقه، اصول، اقتصاد، فلسفه، کلام و اندیشه تمدنی اسلامی نهاده است. این یادداشت که به‌مناسبت سالگرد شهادت او نگاشته شده، با نگاهی از درون مکتب صدر، تلاش دارد گوشه‌ای از …

شبکه اجتهاد: استاد علی‌اکبر رشاد در سخنان خود، نظرات قابل تاملی درباره مقاصد الشریعه و تأثیر آن بر علوم اسلامی و انسانی مطرح کرده‌اند. در این دیدگاه، مقاصد الشریعه، نه‌تنها به‌عنوان معیاری برای تمایز علوم اسلامی از غیر اسلامی مطرح شده، بلکه به‌عنوان ابزاری برای مهندسی و تولید علوم انسانی اسلامی معرفی گردیده است. با احترام به تلاش‌های استاد گرانمایه، موارد زیر به‌عنوان نقد و تحلیل مطرح می‌گردد: ۱. عدم بررسی اصل مقاصد الشریعه و ادله اثبات آن استاد رشاد در سخنان خود، اصل وجود مقاصدالشریعه و ادله اثبات آن را مفروغ‌عنه گرفته‌اند و وارد بحث تفصیلی درباره راه‌های دستیابی …

شبکه اجتهاد: استاد علیرضا اسلامیان مدرس خارج فقه و اصول و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در اسفندماه ۱۴۰۳ در نشستی با حضور طلاب و فضلای مرکز فقهی‌ائمه ‌اطهار (علیهم‌السلام) به بررسی نقش استقلالی عقل و تاثیرگذاری در استنباط احکام پرداخت که خلاصه‌ای از اهم بیانات ارائه شده در این نشست تقدیم می‌گردد. درک ملاکات توسط عقل و کشف حکم شرعی در مورد درک ملاک توسط عقل و سپس کشف حکم شرعی بر اساس آن ملاک، مباحث و نظریاتی مطرح گردیده است که ابتدا نظریه بیان می‌گردد و سپس مورد بررسی و نقد قرار خواهد گرفت. در این باره …

مقام معظم رهبری، در حوزه فقاهت معتقد هستند روش فقاهت را باید توسعه داد و روش‌های مورد نیاز را در روش فقاهتی دید، در واقع مهم‌ترین دغدغه ایشان وسعت فقه و استباطات فقهی است. ایشان معتقدند مساحت فقه، تمامی نیازهای انسان را در ابعاد فردی، اجتماعی و حکومتی پاسخگو نیست از همین رو فقه باید در حوزه سطح فقاهت پیشرفت کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی چندی قبل در همایش ملی منظومه فکری آیت‌الله خامنه‌ای در سخنانی، گفت: داشتن یک روش علمی مناسب در تحلیل سخنان مقام معظم رهبری، از تحمیل ساختارهای ذهنی و سوء برداشت‌های …

استاد درس خارج حوزه علمیه گفت: تصلب و تجمد در برابر معاصرت در برخی وجود دارد. بنده فکر نمی‌کنم این جریان از درون حوزه باشد، البته نباید انگی به دیگران بزنیم ولی اگر فقه ما ضد عدالت و ضد اخلاق قلمداد شود چه آسیبی خواهد زد؟ چطور از دین دفاع خواهیم کرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست در سخنانی با موضوع «فقه، اصالت و معاصرت» در مؤسسه فهیم، با بیان اینکه فقه در دوره معاصر در معانی مختلفی به کار می‌رود، گفت: دانش فقه، عملیات استنباط و مسائل فقهی مستعمل‌فیه واژه فقه است و آنچه بیشتر مورد بحث …

مدیر مؤسسه کتابشناسی شیعه به‌مناسبت یکصدمین بهار عمر شریف استوانه‌ فقاهت و وارستگی آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی، از چاپ پنجمین جلد مجموعه پرمخاطب «جرعه‌ای از دریا» و انتشار «تحریر ثانی جرعه‌ای از دریا» در سه جلد و نیز ارجنامه «جامع علم و عمل» به «اجتهاد» خبر داد که مقالات نخبگان حوزوی و دانشگاهی در پاسداشت یک قرن تلاش علمی این فقیه نامدار است و گامی بلند و مؤثر در ساماندهی دانش رجالی و تاریخی معاصر شیعه خواهد بود. اختصاصی شبکه اجتهاد: موسسه کتاب‌شناسی شیعه به‌منظور شناسایی و معرفی دقیق و علمی احوال، افکار، آثار و تألیفات علما و اندیشمندان …

شبکه اجتهاد: اگر منظور از تفقه، تفقه در همهٔ مجموعه و تمام منظومهٔ دین باشد، جایگاه والای کتاب کریم در این بین بسیار واضح و آشکار و بی‌نیاز از بیان است، اما آنچه در این مختصر به آن پرداخته می‌شود، تأثیر مهم قرآن مجید در استنباط احکام فرعی فقهی است و به عبارت دیگر مقصود بررسی جایگاه قرآن در تفقه به معنای خاص کلمه و نیز در مقدمات آن است. به نظر می‌رسد ارتباط تفقه به معنای خاص با قرآن مجید از پنج منظر قابل بررسی است: ۱. قرآن به عنوان اصلی‌ترین مرجع در تفقه که جلوهٔ بارز آن در …

شبکه اجتهاد: هشتم ماه مبارک رمضان ۱۴۴۶ق، سالروز ولادت یکی از استوانه‌های فقاهت و پاکی و وارستگی است، فقیه والامقام و مرجع معظم،‌ حضرت مستطاب، آیت‌الله حاج سیدموسی شبیری زنجانی، که هشتم ماه رمضان ۱۳۴۶ق در قم متولد شده‌اند و امروز به سال قمری، یکصد سال از عمر شریف و پربرکت ایشان گذشت و نخستین روز از قرن دوم زندگی خود را پشت سر می‌گذارند. فقیهی والا و به‌واقع «محقق» که در عرصه فقاهت و علوم وابسته به آن، و برخاسته از مراتب والای ورع و جهاد با نفس، ده‌ها سال است نورافشانی کرده و هزاران نفر از جویندگان علم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: دانش فقه، به جهت جایگاه و کارکردی که در حیات و جامعه انسانی دارد، اگر مهم‌ترین دانش در مجموعه دانش‌های اسلامی نباشد، در زمره مهم‌ترین آن‌ها قرار دارد. امروزه و در پرتو حکومت و نظام اسلامی، فقه به‌مثابه نرم‌افزار اداره جامعه و حکومت، اهمیت و محوریت ویژه‌ای یافته است. نظام اسلامی در ایران، نظامی با محوریت فقه و کارگزار فقیه عادل، لزوم و ضرورت پرداختن تفصیلی و تخصصی به فقه را مضاعف کرده است. بدیهی است حضور فقه در عرصه حکومت و اداره، الزاماتی دارد: اولین الزام در این ساحت، تغییر رویکرد در فقه از فردی نگری …

شبکه اجتهاد: پیش از آن‌که اخباریان، جایگاه دانش اصول فقه در اجتهاد را به چالش بکشانند، اغلب فقیهان، هرچند اصول فقه را به عنوان یکی از دانش‌های ضروری برای اجتهاد معرفی می‌کردند اما اهمیت آن را بالاتر  از همه دانش‌های دیگر قرار نمی‌دادند. در این دوره، بسیاری از فقیهان، عامل دیگری به نام “قوه رد فرع بر اصل” را بزرگ‌ترین شرط اجتهاد می‌دانستند (شیخ بهایی،  زبده الأصول، ص: ۴۱۴ ، سید مجاهد، مفاتیح الأصول، ص: ۵۷۸.) علوم بایسته در اجتهاد قبل از اخباریان وحید بهبهانی نیز مانند همین بزرگان، وقتی می‌خواست علوم مؤثر بر اجتهاد را بازگو کند، همین قوه …