دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه رسانه به‌مانند بسیاری دیگر از فقه‌های مضاف، از عرصه‌های کمتر پرداخته شده دانش فقه است. تولیدات علمی صورت گرفته در این عرصه نیز آن‌قدر ناچیز و مختصر است که این دانش را از نوپائی خارج نکرده است. فراگیر شدن رسانه در جامعه مدرن که تبلور فعلی آن در شبکه‌های اجتماعی است، این پرسش را به وجود می‌آورد که فقه در چه عرصه‌هایی با آن درگیر بوده و چه چالش‌هایی فراروی آن قرار دارد. شاید یکی از بهترین افرادی که می‌تواند در این عرصه اظهارنظر کند، حجت‌الاسلام دکتر احمدعلی قانع، معاون پژوهشی دانشکده ارتباطات دانشگاه امام صادق …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در روزهای اخیر انتشار مطلبی درباره رأی و روش آیت‌الله بهجت (ره) در برابر انقلاب اسلامی و مبارزه با رژیم پهلوی مطرح شده است که چه‌بسا پرسش‌هایی را برای شماری از علاقه‌مندان که اطلاع چندانی از سیره و سلوک آیت‌الله بهجت ندارند ایجاد کند. بی‌شک آشنایان با شخصیت آیت‌الله بهجت (ره) از چندوچون حقیقت آگاهند و بی‌نیاز از تفصیلات، اصل رویکرد ایشان را می‌دانند و این دست‌ مطالب تأثیری در باور این افراد نخواهد داشت، اما عظمت شخصیت‌های این‌چنینی، چنان است که زدودن این ذره غبار از تصویر تاریخی ایشان را نیز ضروری می‌سازد و از این …

شبکه اجتهاد: دین در حوزه عمومی، موضوعی زنده، گسترده، دامنه‌دار و مناقشه برانگیز در اندیشه معاصر اسلام و غرب است. تجربه مدرنیته در جهان غرب که با عصر روشنگری آغاز شد، همچنان که نیچه به‌درستی بیان کرده است با شعار «مرگ خدا»، اعلام پایان تدریجی حضور دین در زندگی عمومی را به همراه داشت. تاریخ اما اندک‌اندک نادرستی این پیش‌بینی را نشان داد. خیزش مذهبی در قرن بیستم و پدیدار شدن اسلام سیاسی، احیا و بازگشت دین در حوزه عمومی را به شکلی نیرومند در پی داشت و مسئله حضور دین در حوزه عمومی را به شکلی جدی مطرح کرد. …

شبکه اجتهاد: ویدئوهای پخش شده  از «خشونت پلیس با شهروند» دردناک هستند؛ افکار عمومی را حساس و دامنه هیجانات پیرامون آن را گسترده می‌کنند. این اتفاق نیازمند ملاحظاتی است؛ نکته نخست آن که؛ ما باید از جامعه دفاع کنیم؛ طبیعتا یک دفاع دوسویه! به این معنی که هم از حیثیت و کرامت شهروند و هم از اقتدار و اعتبار پلیس محافظت کنیم، زیرا اگر هر کدام از این ارزش‌ها برای هرکدام از این دو نقش(شهروند و پلیس) بشکند، نظم و انسجام ساختاری جامعه از بین می‌رود. برای دقت بیشتر، یک موقعیت فرضی را تصور کنیم؛ فرض کنید این کلیپ در …

شبکه اجتهاد: متن حاضر بخشی از مصاحبه‌ی تصویری مباحثات با حجت‌الاسلام والمسلمین رضا مختاری مدیر مؤسسه کتابشناسی شیعه است. علاقه‌مندان می‌توانند فایل تصویری کامل این مصاحبه را در سایت آپارات ملاحظه نمایند. از چه سالی به بحث نگارش و تحقیق علاقه‌مند شدید؟ مختاری: سال‌های ۶۳ و ۶۴ بود؛ در آن زمان در مدرسه‌ی آقای گلپایگانی به طلبه‌هایی که درسشان خوب بود کتاب جایزه می‌دادند؛ به این صورت که یک کتابفروشی کنار مدرسه بود که می‌گفتند بروید و به یک مبلغ مشخصی کتاب انتخاب کنید. به من جایزه دادند. پیش از آن‌که من طلبه شوم به اخوی ما نیز «منتهی الآمال» …

اختصاصی شبکه اجتهاد: واقعیت آن است گرایش به سمت مصرف کالاهای خارجی در کشور ما وجود دارد و آثار و عوارض سوء آن در همه جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی کشور قابل مشاهده است. برای اصلاح این عادت ناپسند، باید از کالای داخلی حمایت کرده و از راه‌های درست وارد شویم تا تحقق کامل اهداف جهاد اقتصادی را شاهد باشیم. حمایت از تولید داخلی در مقام عمل و اجرا، از دو بعد قابل بررسی است: سیاستگذاری، که وظیفه‌ مسئولان است و انتخاب و مصرف کالای ایرانی، که تکلیف آحاد مردم و مسئولان است. در راستای تحقق شعار امسال مقام …

اختصاصی شبکه اجتهاد: نامگذاری سال جاری به نام سال حمایت از کالای ایرانی، مستلزم حمایت تئوریک نهادهای فقهی، در راستای تبیین رویکرد فقهی عملگرایانه و سیاستگذارانه در این رابطه است. به همین بهانه، با دکتر کمیل قیدرلو، دکترای سیاست‌گذاری فرهنگی و استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفتگو کردیم. او معتقد است حمایت از کالای ایرانی، نقطه عطف مهم تبلور فقه حکومتی است. اجتهاد: ادله فقهی لزوم حمایت از کالای ایرانی چیست؟ قیدرلو: دو زاویه دید برای پاسخ به این سؤال وجود دارد. یکی حمایت از کالای ایرانی از منظر سلبی و یکی از منظر ایجابی است. از منظر ایجابی و سلبی یعنی …

شبکه اجتهاد: جلسه اقتراحی با موضوع بررسی ابعاد مختلف «کمپین حمایت از دختر خیابان انقلاب» با حضور اعضای گروه فقه زنان در محل نمایندگی اصفهان مؤسسه فتوح اندیشه برگزار شد که خروجی آن در قالب یادداشت به همراه تحلیل‌ نویسنده، سرکار خانم زهرا عسگری، به شرح ذیل تقدیم می‌شود. ۱) حساسیت، ظرافت، ماندگاری و تأثیر فراوان نقش و جایگاه زنان در اجتماع، باعث می‌شود تا مسائل آنان همواره مورد اهمیت و پردازش کارشناسان حوزه‌های مختلف علمی قرار گیرد. از آن‌جا که انقلاب اسلامی ایران تغییرات محسوسی در سبک زندگی زنان و نحوه بروز و ظهور اجتماعی آنان ایجاد کرد، از …

اختصاصی شبکه اجتهاد: الزامی کردن حجاب و یا عدم الزامی کردن آن از مباحثی است که از ابتدای انقلاب مطرح بوده و همواره مخالفان و موافقانی داشته است. هر یک از مخالفان و موافقان نیز ادله‌ی خاص خود را دارند و در پی ابطال استدلال گروه مقابل خود هستند. این بحث در چند ماه اخیر و باوجود رسانه‌های اجتماعی، دوباره به یک بحث جنجال‌برانگیز تبدیل‌شده است. به‌گونه‌ای که حتی برخی از نمایندگان مجلس نیز دراین‌باره اظهارنظر کرده‌اند. اخیراً آیت‌الله جوادی املی در این زمینه اظهارنظری کرده بودند و بدحجابی‌های اخیر را ناشی از مخالفت با برخی رفتارهای سیاسی مسؤولین دانسته …

اختصاصی شبکه اجتهاد: وقتی در رابطه با مدگرائی سخن گفته می‌شود، آنچه به ذهن می‌آید، تساوی آن به مفهوم تجمل است.  این در حالی است که تجمل تنها یکی از عناوینی است که ممکن است به آن، برای اثبات حرمت مدگرائی استدلال شود. علاوه بر آنکه اصل حرمت تجمل نیز امری روشن و واضح نیست. در این رابطه با حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید محمدصادق علم‌الهدی، استاد سطح عالی حوزه علمیه قم گفتگو کردیم. به باور او، تجمل نه تنها حرام نیست، بلکه از عناوین مستحب و ممدوح شریعت است. او البته معتقد است تجمل با «تجمل گرائی» که امروز رائج است …

اختصاصی شبکه اجتهاد: شعار حمایت از کالای ایرانی را رهبر انقلاب در پیام نوروزی برای سال ۹۷ اعلام کردند. پیش‌ازاین و در سال‌های قبل نیز رهبر انقلاب بر حمایت از تولید و کار و سرمایه ایرانی تأکید کرده بودند، اما آن نتیجه مطلوب حاصل نشد. حالا با فراخوان «حمایت از کالای ایرانی»، آحاد ملت هم خطاب قرارگرفته‌اند تا با حمایت از تولیدات فرزندان خودشان، چرخ اقتصاد وزندگی خانواده ایرانی را به حرکت درآورند. با توجه به اهمیت این بحث در خودکفایی اقتصاد کشور و حل مشکلات آحاد مردم، سؤالاتی در گفتگو با حجت‌الاسلام امین‌رضا عابدی نژاد، استاد فقه و فلسفه …

شبکه اجتهاد: در این سنوات گاه، اینجا و آنجا، شاهد رفتارهای ناگواری در امر خطیر مرجعیت و برخورد با مقام مرجعیت هستیم؛ صحنه‌های ناگواری که از سر جهل و غفلت یا جهد و خصومت با این نهاد مقدس و پربرکت شیعی صورت می‌گیرد و اساس نهاد مرجعیت و ساحت مراجع عظام تقلید (دام ظلهم) را مخدوش می‌دارد، و مشاهده‌ی این برخوردها برای کسانی که توجه به اهمیت و خطورت این جایگاه از نظر اخبار اهل بیت (سلام الله علیهم) و در فرهنگ شیعه (که مصداق عرف متشرعه است) و تاریخ ایران و جهان تشیع دارند، بسیار تلخ و دردناک است. …

از ویژگی‌های شخصیت علمی حضرت آیت‌الله سیستانی وارد کردن نظریات برگرفته از علوم دیگر به بحث فقه و اصول است؛ ایشان برخی از نظریات روان شناسی را به بحث وضع در علم اصول، رویکرد روان شناختی تفسیر گفتار را به بحث تعادل و تراجیح موسوم به «تعارض ادله» و راهنمای نظریه احتمال را به علم اصول وارد کردند و آن را در باب اجماع، شهرت و تواتر به کار گرفتند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید منیر خباز که از شاگردان برجسته حضرت آیت‌الله سید علی سیستانی و دانش آموخته مکتب نجف است حلاوت خاصی دارد و حاوی اطلاعات …

اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت سالروز رحلت آیت‌الله سید محمدهادی میلانی یادداشتی تحت عنوان «ناگفته‌هایی از ارتباط آیت‌الله میلانی با علمای مکتب معارفی خراسان» منتشر شد که مرا متعجب و متأسف نمود، زیرا مصداق پاشیدن خاک در چشم حقیقت بود و امیدوارم مطالب آن، سهواً بیان شده باشد. نویسنده در این یادداشت در صدد آن بوده است که: اولاً گرایش آیت‌الله میلانی به فلسفه و عرفان را بر پایه نقل قولهایی، «به شدت تکذیب» نماید و از این رو گرایش فلسفی و عرفانی ایشان را «شبهه»‌‌ای می داند که در ذهن برخی ایجاد شده است. ثانیاً مناسبات میان آیت‌الله میلانی …

شهید مطهری تلاش کرد با مطالعه جامع خدمات متقابل اسلام و ایران، هویت ملی محذوف را بازخوانی کند. کار استاد مطهری بازخوانی صرف نبود بلکه تلاشی برای احیای هویت ملی ایرانی محذوف بود. شبکه اجتهاد: سمینار ملی «بازخوانی خدمات متقابل اسلام و ایران: نقد روایت مطهری از ناسیونالیسم ایرانی» روز چهارشنبه ۲۹ فروردین در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با حضور ۱۹ تن از اندیشمندان و پژوهشگران حوزه علوم انسانی حوزه و دانشگاه برگزار شد. متن پیش رو خلاصه‌ای از سخنان ارائه شده حجت‌الاسلام والمسلمین داود مهدوی زادگان عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی می‌باشد. ۱- …

اختصاصی شبکه اجتهاد: متن پیش‌رو یادداشتی از شهید سید محمدباقر صدر است که هم‌زمان با ایام ولاد‌ت سیدالشهدا (ع) نوشته شده و در مجله «الأضواء»، سال پنجم، شماره (۶- ۷)، رمضان- شوال/ ۱۳۸۴ ه. ق. به چاپ رسیده است. «الاضواء الإسلامیه» از جمله مهم‌ترین منشورات «جماعه العلماء» در نجف اشرف بود که تحت نظارت هیئتی از علمای جوان که ارتباط وثیقی با شهید صدر داشتند، منتشر می‌شد. این مجله به عنوان چهره‌ رسانه‌ای جماعه العلماء و برای ابراز نظرات و دید‌گاه‌های این گروه حوزوی منتشر می‌شد و در مدت کوتاهی توانست از طریق خط فکری و سیاسی خود و ترسیم …

اگر ما راضی باشیم که برادران اهل تشیع و حوزه‌هایشان گزندی ببینند، دقیقاً داریم تیشه به ریشه خودمان می‌زنیم. همچنین حوزه‌ها و مراجع اهل تشیع نباید راضی باشند که گزندی به برادران اهل سنتشان برسد؛ چون باز هم آن نتیجه عاید خودشان می‌شود. شبکه اجتهاد: مفتی عبدالحلیم قاضی از جمله افراد نادری است که هم در حوزه‌های اهل‌ سنت تدریس کرده و هم در شهر قم مشغول تدریس است. او از استادان برجسته دارالعلوم زاهدان و نیز از استادان دانشگاه ادیان و مذاهب قم است. وی معتقد است زمینه‌های بسیاری برای همکاری ملموس و عینی میان حوزه‌های شیعه و سنی …

آقای حاج سیدابوالحسن نواب به شوخی به ما می‌گفتند بروید به جان ابوبکر بغدادی دعا کنید؛ اگر حرکت داعش را شروع نمی‌کرد تا پنجاه سال دیگر علمای ما در حوزه، ضرورت ارتباط و تعامل با اهل سنت را درک نمی‌کردند. ما سال‌های قبل از حرکت داعش، باید تلاش می‌کردیم به علمای حوزه علمیه قم ضرورت مسئله وحدت را بقبولانیم… شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحامد علم‌الهدی، معاون امور ایران در مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، برای ما از غریبی تقریب بین علمای قوم و قم گفت و همه را به همکاری دعوت کرد. البته ایشان تحقق وحدت را به دست علمای …

شبکه اجتهاد: سالهاست که متون سیاسی دوره اسلامی را مرور می‌کنم و می‌بینم که یکی از مهم ترین مباحث، بحث عدل و ظلم است، اما در بیشتر آنها، به ارتکازات ذهنی عامه در باره این مفهوم تکیه می‌شود و عمدتا به عنوان یک امر اخلاقی به آن نگاه می‌شود. در قرآن هم کلیات عدل آمده و با تعبیر زیبای رسول خدا (ص) بالعدل قامت السموات و الارض و مانند آن، و نیز به حکم عقل، در این متون از عدل ستایش فراوان شده است. اما یک نکته مهم، تعریف عدل است. بسنده کردن به ارتکازات ذهنی عرف در باره عدل، …

شبکه اجتهاد: ماجرای پول‌های مجازی و به‌ویژه بیت‌کوین، یکی از بحث‌هایی است که می‌تواند به مثابه یکی از موضوعات مستحدثه در فقه اسلامی مورد بحث قرار گیرد تا تکلیف آن روشن شود. برای طرح این مسأله گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام دکتر محمدمهدی چگینی، یکی از پژوهشگران پژوهشگاه فقه نظام در این حوزه انجام دادیم. یکی از الزامات پژوهش‌های فقهی و استخراج احکام، موضوع‌شناسی است. از این منظر ابتدا پدیده بیت‌کوین و پول مجازی را تشریح بفرمایید. چگینی: آغاز بیت کوین درواقع بازگشت می‌کند به ۹ الی ۱۰ سال پیش و پیدایش این موضوع برمی‌گردد به اینکه دولت‌ها وقتی درصدد چاپ پول‌ها …

اختصاصی شبکه اجتهاد: سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان سبب شده است که بار دیگر جمعی از حوزویان که مدتی‌ است علم اخلاق را برداشته‌اند نسبت به سخنان ایشان موضع بگیرند. اما مگر پناهیان چه می‌گوید که این عزیزان چنین برآشفته می‌شوند و عنان از کف می‌دهند و تصمیم می‌گیرند هر طور شده پاسخ بدهند. به نظر می‌رسد به‌رغم ادعای اخلاق‌ورزی این جماعت، مشکل آن‌ها با مضمون سخن نیست، بلکه با سخن‌گو است. این طیف که مدتی است خود به تئوری‌پردازان درجه دو یک جناح سیاسی تبدیل شده‌اند و پس از آنکه اندیشه‌ای به شاخصه جناح سیاسی‌شان تبدیل می‌شود خود را …

اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت فرمان مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مبنی بر «حمایت از کالای ایرانی» و همزمان با سی‌ونهمین سالگرد مرحوم آیت‌الله شیخ غلامحسین عبدخدایی(ره) معروف به (تبریزی) اولین امام جمعه مشهد، گفتگویی را با فرزند برومندشان آیت‌الله دکتر محمدهادی عبدخدایی عضو مجلس خبرگان رهبری، استاد حوزه علمیه مشهد و سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در واتیکان، صورت دادیم که تقدیم می‌گردد. اجتهاد: سال‌هاست رهبر فرزانه انقلاب در آغاز سال شعار و عنوانی را مطرح می‌فرمایند، این عناوین با توجه و تدبیر عمیق رهبری انتخاب شده و راهبردی برای ملّت و دولت ایران است که باید بدان …

تمام درگیری انبیاء سرِ مسائل سیاسی بوده، نه سرِ برگزاری کلاس اخلاق! دلیل این‌همه اذیت پیامبر(ص) این بود که دنبال قدرت بود. حدیث شریف و مشهور «انّی بُعِثتُ لِاُتَمّمَ مَکارِمَ الاخلاق» از سند محکمی برخوردار نیست! اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان در مصلای تهران به مناسبت بزرگداشت رسول اکرم(ص) که از شبکه سوم سیما پخش می‌شد، پیرامون شخصیت رسول خدا(ص) و هدف از بعثت نبی گرامی اسلام برای مردم سخنرانی کرد. این سخنان به‌سرعت‌ در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شد و مورد بحث قرار گرفت تا جایی که برخی از اساتید حوزه و دانشگاه را برانگیخت تا به این سخنان …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: زعمای حوزه نباید کاری کنند و سخنانی بر زبان جاری کنند که فضلاء و اساتید انقلابی را حسّاس کرده و در مقابل خود قرار دهند، نباید به گونه‌ای سخن بگویند که تضعیف این نظام علوی را به همراه داشته باشد تا در نتیجه واکنش  دلسوزان این نظام را در پی داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله وحید خراسانی چندی قبل بیاناتی داشته‌اند که سؤالاتی را برای اذهان عمومی به وجود آورده است. در ابتدا به فرازهایی از آن اشاره می‌کنیم و سپس در قالب پرسش و پاسخ از آیت‌الله علی‌اکبر …

 اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید محمدهادی میلانی(ره) از فقها و مراجع بزرگ جهان تشیع بود که تحصیلات حوزوی خود را در نجف اشرف نزد اساتید بزرگی در منقول و معقول آغاز و به اتمام رساند. اساتید خارج فقه و اصول ایشان عبارتنداز ‌آیات عظام: میرزای نائینی، آقا ضیا عراقی، شریعت اصفهانی، شیخ محمدحسین غروی اصفهانی معروف به کمپانی و حاج‌آقا حسین قمی. آیت‌الله میلانی در علوم معقول نیز سال‌ها به تحصیل پرداخت و اساتید برجسته این علوم را درک نمود. ریاضیات را از محضر علامه سید ابوالقاسم خوانساری، فلسفه را نزد ‌آیات عظام حاج شیخ محمدحسین غروی اصفهانی معروف به …

ملاحظه می‌کنید که همین الان هم در فضای سنتی مذهبی، مجالس خاص و قمه‌زنی و رفتارهای ناشایست و نامطلوب بیشتر مقبول است تا اینکه مثلاً کسی بخواهد برای وحدت جهان اسلام و رفع سوء‌تفاهم‌ها‌ و تقریب بین مسلمین اقدامی کند… شبکه اجتهاد: قاعدتاً وقتی با چند شخص محدود ارتباط داریم یا چند رسانه خاص را بررسی می‌کنیم و فقط راه حجره و مدرس را طی می‌کنیم، خطر را درک نمی‌کنیم و اوضاع را مطلوب و آرام می‌پنداریم؛ حال‌آنکه اگر مقداری از لاک خودمان بیرون بیاییم و به اطرافمان نگاه کنیم، دشمن غدار را روبه‌روی خود می‌بینیم و خواب و خوراک …

انسان متحیر می‌ماند که بن‌مایه‌های فکری، مبنای تحلیل و مذاق «تشیع انگلیسی» به دین و تشیع چیست که از طرفی ادعای مرجعیت دارند و از طرف دیگر هرچه چهره تشیع و نمای بیرونی مکتب اهل‌بیت طاهرین را تخریب می‌کند را دامن می‌زنند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محسن مهاجرنیا، عضو هیأت علمی گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چندی قبل در گفت‌وگویی پشت‌پرده‌ اهانت‌های تشیع انگلیسی به نظام اسلامی و تعرض آنها به سفارت ایران در لندن را بررسی کرده است که در ادامه از نظرتان عبور خواهد کرد: مسأله تعرض به سفارت ایران را چگونه ارزیابی …

شبکه اجتهاد: اظهار نظر پیرامون طب اسلامی امروزه بازار گرمی دارد اما نکته‌‌ای که از آن غفلت‌ می‌شود اینکه موافقان و مخالفان بی آنکه التفاتی داشته باشند ذیل تلقی و رویکرد خاصی از «علم دینی» به نفی یا اثبات‌ می‌پردازند و آن هم ضعیف ترین وجه ممکن از علم دینی است! در یک طبقه بندی کلان، دیدگاه‌های موجود در فضای «علم دینی» را در یک سیر تکاملی‌ می‌توان در سه رویکرد دسته بندی کرد: ۱- رویکرد انتزاعی و مسأله محور: رویکردی که با نگاه انتزاعی به کثرات علم، علم را به گزاره‌های آن تقلیل‌ می‌دهد و مستقیماً به بررسی تک …

شبکه اجتهاد: احادیث زیادی از اهل بیت علیهم السلام درباره‌ی تقیه وارد شده است؛ مانند «تقیه، دین من و پدران من است.» اما برخی بر این باورند که تقیه در فرایند ارتباط با دیگران، مکلات بسیاری را به وجود آورده است. احادیث زیادی از اهل بیت علیهم السلام درباره‌ی تقیه وارد شده است. مانند «تقیه، دین من و پدران من است.» اما برخی بر این باورند که تقیه در فرایند ارتباط با دیگران، مشکلات بسیاری را به وجود آورده است. از جمله این که اعتماد را از بین برده و باعث به وجود آمدن مشکلات درونی و شخصیتی شده است. …

شبکه اجتهاد: موضوع حریم خصوصی و تفکیک آن از فضای عمومی از مهمترین موضوعات حقوق ملت در هر نظام حقوقی است وهر سیستمی با توجه به مبانی شکل دهنده قوانین و مقررات چارچوب‌های خاصی را برای این موضوع در نظر می‌گیرد. در نظام حقوقی ایران با توجه به اصل چهارم قانون اساسی که ابتنای هر قانون و مقرره‌‌ای را بر اساس قوانین شرعی امری بنیادین دانسته است تکلیف مبنای حریم خصوصی روشن است و این قواعد فقهی است که شاکله اصلی قوانین را ترسیم می‌کند. در قران کریم حرمت تجسس مورد تاکید بوده و سوره مبارکه حجرات با عبارت لاتجسسوا …