حکومت و قانون

تحلیل ماهیت دولت پیامبر (ص) اهمیت زیادی برای نواندیشی دینی، تجدد سیاسی و اصلاح نهاد دولت در ایران و دیگر جوامع اسلامی دارد، اما اکثر دولت‌پژوهی‌ها در جهان اسلام، بی‌آن‌که به سیرهٔ حکمرانی پیامبر اکرم (ص) توجه نمایند، به سنّت خلفای راشدین و یا اندیشه‌های کلامی شیعه ارجاع می‌دهند و ماجرای سقیفه و سنّت سیاسی مبتنی بر این واقعه را …

شبکه اجتهاد: از تمایزات بسیار مهم دیدگاه‌های شهید بهشتی با غالب اسلام‌گرایان این است که وی ضمن تأکید بر اجرایی شدن قوانین اسلام در جامعه، همزمان دغدغه حفظ «آزادی» و «اختیار» انسان را نیز دارد. او همانگونه که همچون امام خمینی(ره) و استاد مطهری و دیگر رهبران فکری زمانه، اسلام را دینی جامع و «دین» و «سیاست» را همگام هم …

پدر معنوی فقید اخوان المسلمین «یوسف القرضاوی» در یکی از آثار خویش به جایگاه برگه رأی در اسلام سیاسی پرداخته است و نظرات جالبی ارائه کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، یوسف القرضاوی در کتاب «من فقه الدوله فی الاسلام» به مسئله جایگاه برگه رأی در اسلام سیاسی پرداخته و آورده است: وقتی که در سیستم برگزاری انتخابات و مشارکت …

کتاب «حقوق مخالفان در فقه سیاسی با تأکید بر سیره حکومتی امیرالمؤمنین علی(ع)» به قلم حجت‌الاسلام میلاد مرادی، پژوهشگر حوزه و دانشگاه به همت انتشارات دانشوران معاصر منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نویسنده این کتاب را در چهار فصل به رشته تحریر درآورده است. فصل اول با عنوان کلیات و مفاهیم، فصل دوم گونه‌شناسی مخالفان حکومتی، فصل سوم حقوق …

شبکه اجتهاد: جناب آقای مرتضی جوادی آملی، در بیانیه حمایت از یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری، نکاتی را نیز در نسبت با «حکومت اسلامی» بیان داشته که، نه تنها خالی از اشکال نبوده، بلکه کاملاً مخالف تفکرات والد ایشان، حضرت آیت‌الله جوادی آملی می‌باشد. در دو بخش به بیانیه ایشان پاسخ داده می‌شود. بخش اول: ولایت عامه فقیه، رأی غالب …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه وجه تمایز نظام اسلامی نسبت به نظام‌های دیگر در بحث تکلیف‌محوری است، گفت: در نظام مردم‌سالار، مردم تنها صاحب حق هستند، اما در نظام مردم‌سالاری دینی، مردم هم صاحب حق و هم صاحب تکلیف هستند، یعنی نمی‌توانند نسبت به سرنوشت خود بی‌تفاوت باشند و به‌گونه‌ای رفتار کنند که یک …

اختصاصی شبکه اجتهاد: سال‌هاست که طیف سنتی حوزوی در پی بیرون کشیدن پای حوزه و روحانیت از امر سیاسی و حکومت است. این طیف در لایه معتقدین به نظام و امام و آقا نیز مبتنی بر چند گزاره از امام راحل در پی اثبات نظریه خویش است و آرزو می‌کند که هیچ چیزی از سیاست و حکومت به پای حوزه …

برای اولین‌بار در نظام آموزشی کشور، رشته فقه سیاسی در مقطع ارشد و دکتری در حوزه علمیه و مراکز آموزشی پژوهشی حوزوی و حوزوی- دانشگاهی تدریس می‌شود. حوزه علمیه از نظر فقه سیاسی، از جایگاه بی‌بدیل و ممتازی در سطح جهان برخوردار است؛ یعنی دانشی که در عرصه فقه سیاسی تولید می‌شود، در مراکز آموزشی و پژوهشی غیرحوزوی، چه در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در نسبت دین و حکومت متناظر با نسبت دین و دنیا، دین و جامعه، دین و علم و امثالهم نگاه‌های گوناگونی وجود دارد که بر اساس تعریف دین و تعریف حکومت، در یک تقسیم بندی می‌توان در سه مقیاس نسبت حداقلی، نسبت میانه و نسبت حداکثری دسته‌بندی نمود. یکی از نگاه‌های متعالی و حداکثری در نسبت اسلام …

کتاب «فقه و حکمرانی قاعده لا ضرر ولا ضرار» اثر حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه دزفولی در ۷۸۴ صفحه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حکمرانی حِکمی در عرصه مباحث فقهی، افزون بر به کارگیری استراتژی اجتهاد قسم اول و دوم و سوم، شدیداً به قواعد فقهیه نیازمند است و مهم‌ترین قاعده از قواعد فقهیه قاعده لا ضرر است که سراسر فقه …

فتوای هسته‌‌ای عنوان کتابی است که به بررسی فقهی و حقوقی فتوای حضرت ‌‌آیت‌الله خامنه‌‌ای پیرامون حرمت تولید و استفاده از سلاح‌های هسته‌‌ای‌ می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد،‌‌ کتاب فتوای هسته‌‌ای که به بررسی فقهی و حقوقی فتوای حضرت ‌‌آیت‌الله خامنه‌ای پیرامون حرمت تولید و استفاده از سلاح‌های هسته‌‌ای‌ می‌پردازد از سوی انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی به زیور طبع …

مهم این است ما فرآیند مردمسالاری دینی و اعتماد به رای مردم و آگاهی‌بخشی به آنها را باور داشته باشیم. نخبگان همواره باید ایجاد مساله کنند، آن هم ایجاد مساله‌ای که در نهایت به منتخب مطلوب منجر شود. اگر نخبگان با توده‌ها صحبت و آنها را آگاه کردند و مسائل جامعه را تحلیل کردند و اگر در نهایت انتخاب‌های خوب …

برائت از رژیم صهیونیست و حامیانش بخصوص دولت ایالات متّحده‌ی آمریکا باید در قول و عمل ملّتها و دولتها خود را نشان دهد و عرصه را بر جلّادان تنگ کند. مقاومت پولادین فلسطین، و مردم صبور و مظلوم غزّه که شُکوه صبر و مقاومتشان، جهان را به تحسین و تکریم واداشته است، باید از همه‌جهت پشتیبانی شوند. به گزارش شبکه …

شبکه اجتهاد: پس از اعلام اسامی تأیید صلاحیت‌‌شدگان از سوی شورای نگهبان و عدم احراز صلاحیت برخی رجال سیاسی که در دوره‌های قبل تأیید صلاحیت شده بودند، دوباره یک دوگانه قدیمی بر زبان‌ها جاری شد؛ دوگانه «رعایت قانون» و «مشارکت حداکثری». به این معنا که اگر بخواهیم مشارکت حداکثری داشته باشیم، باید از هر گروه سیاسی افرادی تأیید صلاحیت شوند …

«روایت رهبری»، روایت جامع و دست اولی است از «رسمیت و قانونیت یافتن رهبری حضرت امام خمینی رحمه‌الله با مصوبه مجلس خبرگان قانون اساسی»، «تعیین آیت‌الله منتظری به رهبری آینده توسط مجلس خبرگان رهبری و سپس عزل وی» و در نهایت، «تعیین حضرت آیت‌الله خامنه‌ای توسط مجلس خبرگان به رهبری انقلاب اسلامی». از ویژگی‌های «روایت رهبری» می‌توان به استفاده از …

شبکه اجتهاد: در هفته‌ای که گذشت برخی چهره‌‌‌ها و جریان‌‌‌‌های مطرح انقلابی از بعضی فقهای شناخته شده حوزه‌‌‌های علمیه برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری دعوت کرده‌اند. موضوعی که می‌‌‌‌‌بایست با تعمق بیشتری به آن پرداخت. حضور یک مجتهد در راس دولت می‌‌‌‌‌تواند وزانت مقام ریاست جمهوری را ارتقاء دهد، انطباق امور اجرایی با مبانی فقهی را افزایش دهد، الگوی …

شبکه اجتهاد: آیا نظر امام خمینی (ره) عدم پذیرش مناصب حکومتی توسط روحانیون نبوده است؟ کلام و تشخیص امام حاضر، «حجت» است که ممکن است با تشخیص حضرت امام (ره) هم متفاوت باشد، حتی تطور در اندیشه و کلام ولی امر هم ممکن است و ملاک، آخرین تشخیص و فرمایش است، کما اینکه حضرت امام (ره) در مسئله‌ای تغییر نظر …

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: حضرت امام می‌فرماید که فقه در واقع تئوری کامل است؛ یعنی فقه در فرایندهای حکمرانی حضور معرفتی دارد، اما به این معنا نیست که تمام بار معرفتی حوزه حکمرانی بر دوش فقه است. مقام معظم رهبری می‌فرمایند «حکمرانی بشری و هدف‌ها الهی است»؛ یعنی سیاست‌گذاری‌ها، هدف‌گذاری‌ها، نگاه جامع، تعیین مطلوبیت‌های جامعه اسلامی، همه الهی …

کسانی که علیه اهل سنت و جماعت خیانت کردند دواعش خوارج هستند، همین‌ها که مقاومت اسلامی فلسطین را تکفیر کردند و بر کسانی که اسلحه به فلسطینی‌ها می‌رساندند حکم ارتداد صادر کردند… اما از حق نباید گذشت که ایران به خاطر دفاع از اهل سنت فلسطین هم کشته داده است و هم تحریم شده است و هم تحت فشار قرار …

شبکه اجتهاد: آیا مساله واقعی میدان ریاست جمهوری۱۴۰۳، مجتهدِ فقه نظام بودن یا نبودن است؟! یا خلأ کسی که بتواند جامع نیروهای درون نظام در راستای جمع بین دوگانه سخت: وحدت و خلوص(۱) باشد؟! که نه دولت را سهامی و چندپاره کند و به نام وحدت، راهبری در مسیر انقلاب و آرمان‌هایش را گم کند و نه صرفا با خلوص …

شبکه اجتهاد: بسیاری از افراد هستند که در فعالیت‌های انتخاباتی خود را نامزد کرده و وارد فرایند انتخابات می‌شوند. دراین‌میان، برخی از آنان بر این گمانند که چون حضرت یوسف (ع) خود را برای تصدّی «خزائن ارض» معرفی کرد، آنان بی‌هیچ شرطی می‌توانند و باید به این کار مبادرت ورزند و عرصه‌های انتخابات را با نامزدی خود زینت بخشند. این …

شبکه اجتهاد: بیانات متعددی از آیت‌الله خامنه‌ای پیرامون نقش مردم در حکومت اسلامی – هم در دوران ریاست جمهوری و هم در دوران رهبری- وجود دارد، که می‌تواند نگرش ایشان را ذیل یکی از دو نظریه «انتصاب» یا «انتخاب» تبیین نماید. البته، پرواضح است که، هیچ ضرورتی ندارد که، هر دیدگاه فقهی الزاماً در یکی از این دو نظریه جانمایی …

شبکه اجتهاد: هر کدام از دوران‌های سیاسی حوزه اقتضائات خاص خود را دارد و در هر زمانی از یک تحول کیفی و کمّی متناسب با زمان خود بهره مند است. اگر به زمان مرحوم ‌آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری بنگریم، باید فضای رضاخانی و استبداد شدید این دوره را بررسی کنیم. ایشان حس کرد که نمی‌توانست استبداد رضاخانی را از …

شبکه اجتهاد: رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی در پیامی که به مناسبت آغاز به کار ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ صادر کردند، شش هدف مهم و کلیدی حکمرانی اسلامی را اینگونه ترسیم کردند: ۱- برقراری «عدالت»؛ ۲- حفظ و ارتقاء «کرامت انسان»؛ ۳- «آبادی زمین»؛ ۴- «پُربار کردن زمان»؛ ۵- شکل‌دهی به «زندگی توحیدی» …

شبکه اجتهاد: چه کسی‌ فکرش‌ را‌ می‌کرد‌ کمتر‌ از‌ سه‌ سال‌ پس‌ از‌ حکم‌ تنفیذ‌ که‌ در‌ آن‌ بر ‌‌«خستگی‌ناپذیر‌ و‌ کارآزموده‌ و‌ مردمی»‌‌ بودن‌ رئیس‌ جمهور‌ منتخب‌ تأکید‌ شده‌ بود،‌ پیام‌ تسلیتی‌ از‌ سوی‌ رهبر‌ انقلاب‌ به‌ مناسبت‌ شهادت‌ او‌ صادر‌ شود… «رئیسی‌ عزیز‌ خستگی‌ نمیشناخت»؛‌ این‌ جمله‌ از‌ پیام‌ تسلیت‌ رهبر‌ انقلاب‌ به‌ مناسبت‌ سانحه‌ای‌ که‌ برای‌ رئیس‌جمهور‌ …

کنگره جهانی حضرت رضا(ع) با حضور اندیشمندان ایرانی و بین‌المللی امروز در تالار قدس حرم مطهر حضرت علی ابن موسی الرضا(ع) برگزار و پیام‌ حضرات آیات مکارم شیرازی، سبحانی و جوادی آملی و قرائت شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اجلاسیه کنگره جهانی حضرت رضا(ع)، با موضوع «عدالت برای همه، ظلم به هیچکس» امروز ۲۴ اردیبهشت۱۴۰۳ با حضور اندیشمندان اسلامی داخل …

شبکه اجتهاد: اگر بر خشت خشت کلمات استاد شهید مرتضی مطهری نگاهی موشکافانه داشته باشیم، مشاهده می‌کنیم که این بنّای بصیر با برهَم نهادن بینش‌های بنیادینش، بنایی زیبا خلق کرده که هر رهگذری به وُسع خویش از زیبایی‌های آن بهره‌مند می‌شود. عجین شدن فهم عالمانه و تفکر فقیهانۀ این فقیه مبارز با نیازها، مقتضیات و جریانات سیاسی اجتماعیِ زمانه‌اش، ‌از …

شبکه اجتهاد: به منظور بررسی «گرایش‌های دانش سیاسی حوزه علمیه قم در سده اخیر» باید در آغاز به این نکته توجه کنیم که توسعه دانش سیاست اسلامی عمدتاً دانش‌هایی چون فقه‌سیاسی، فلسفه‌سیاسی، کلام‌سیاسی، عرفان‌سیاسی، روش‌شناسی‌سیاسی و… را شامل می‌شود و در دوران‌‌های مختلف، تحول کیفی و کمی این دانش‌ها، متناسب با اقتضائات همان دوره در حوزه علمیه قم اتفاق افتاده …

مجموعه دو جلدی حکمرانی نوین صورت‌بندی دیدگاه جمعی از اندیشه‌ورزان انقلاب اسلامی پیرامون هویت و کارکرد حلقه‌های میانی است که به کوشش سید علیرضا مدرس مصلی و مهدی افراز کنجین از سوی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام به زیور طبع آراسته شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این اثر دو جلدی موضوعاتی مانند تحول در حکمرانی، دوگانه …

شبکه اجتهاد: اگر سعودی با همین وضعیت سفیانی‌گری در مذاکره با بخشی از علماء شیعه به توافقی برسد که حرم برای ائمه بقیع بسازد نظر شما چیست؟! کمک می‌دهید؟! امام خمینی درباره حرم رسول الله(ص) فرمود: «رسول الله نیازی به مساجد اشرافی[مسجدالنبی] و مناره‌های تزییناتی ندارد.» اما درباره آستان قدس می‌فرماید: مرکز ایران است! و به خادمی آن حسرت می‌خورد.(۱)این …