دیدگاه و گزارش

قانون مدنی ایران به‌جز یک قسمت محدود از آن، عیناً برگرفته‌شده از متن شرایع الاسلام محقق یا تبصره علامه یا متن اللمعه‌الدمشقیه شهید اول است. این را کسی می‌فهمد که آگاهی عمیق در حوزه فقه داشته باشد. به نظر من، خداوند نمی‌آمرزد آن‌کسانی که در دانشکده حقوق رنگ و بوی فقه را کم کنند و قلمروی فقه را کاهش بدهند. این نکته راهم باید یادآوری کنم که حتی چندی قبل، می‌خواستند درس فقه را اختیاری کنند که من به میدان آمدم. امروز محال است در ایران به کسی حقوقدان بگوییم بدون این‌که فقه درستی خوانده باشد شبکه اجتهاد: استاد سید …

مصرف کالاهای ظالمان بی شک مصداقی از کمک کردن و مساعدت آنها است. حال اگر این مساعدت به گونه‌ای باشد که اعانه مستقیم و یا غیرمستقیم در ظلم آنها موثر واقع شود، به طریق اولی مصداق اعانه خواهد بود. شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام مهدی جبرائیلی تبریزی در مقاله‌‌ای به مبانی فقهی تحریم کالاهای فرانسوی پرداخته است که متن این مقاله بدین شرح است: اشاره: قرآن کریم و سنت نبوی، ‌در حوزه رفتارهای مسلمانان چه در بعد فردی و چه در بعد اجتماعی قواعد و قوانینی را وضع کرده و خط سیر و سمت حرکت را مشخص نموده است. این قواعد بعنوان …

در بررسی تاریخ جنگ‌های پیامبر اکرم (ص) متوجه می‌شویم، جنگی نبوده است که پیامبراعظم(ص) در آن از پدافند غیر عامل استفاده نکرده باشد. حتی پیامبر اکرم(ص) اگر فردی را به فرماندهی منصوب‌ می‌کردند، افرادی را به‌عنوان مراقب بر او قرار می‌دادند و افرادی را ناشناس مامور بررسی اوضاع می‌کردند. این بسیار جالب است؛ اگر همین بررسی پدافند غیر عامل را در جنگ‌های رسول خدا (ص) در نظر بگیریم خود کتابی مفصل خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در گفتگویی بمناسبت سالروز تاسیس سازمان پدافند غیر عامل اظهار کرد: جوهر دین، پدافند …

انجمن‌های علمی حوزه علمیه ضمن محکوم نمودن این اقدام ضد اخلاقی و غیر انسانی و بیانات نفرت پراکنانه رئیس جمهور فرانسه، از مجامع علمی و دینی جهان بویژه کشورهای اروپایی و فرانسه انتظار دارد تا با توجه به ارزش‌های انسانی و نیز قواعد و اسناد حقوقی بین المللی، این حرکات سخیف را محکوم کرده و ضمن ناکافی و ناکارآمدن دانستن ضمانت اجرای نظام حقوق بین الملل در پیشگیری و مواجهه با چنین اعمال سخیف و زننده‌ای، پیگیری حقوقی و سیاسی این موضوع در مجامع بین المللی را خواستار شوند. به گزارش شبکه اجتهاد، انجمن‌های علمی حوزه علمیه ضمن محکوم نمودن …

مراجع عظام تقلید در بیانیه‌ای جداگانه ضمن محکوم نمودن اقدام وقیحانه رئیس جمهور فرانسه در اهانت به ساحت قدسی پیامبر اسلام(ص) از مسلمانان جهان خواست با حفظ وحدت و همبستگی این جنایت را محکوم کنند و اهانت کنندگان را مورد تحریم قرار دهند و واکنش سریع نسبت به این موضوع داشته باشند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، قتل معلم تاریخ یکی از مدارس حومه پاریس به دست یک نوجوان ۱۸ ساله چچنی‌تبار به نام «عبدالله یزیدویچ آ» بهانه‌ای شد تا دوباره فرانسوی‌ها به مقدسات مسلمانان توهین کنند، انتشار کاریکاتوری موهن در یک نشریه فرانسوی در دو هفته گذشته خشم جوامع اسلامی …

شبکه اجتهاد: به علت فشارهای روز افزون عباسیان بر امامان معصوم و آزار و شکنجه آنان و نیز آماده نبودن جامعه برای پذیرش امامت حضرت مهدی موعود(عج)، مشیّت الهی چنین تعلق گرفت که آخرین وصی پیامبر در غیبت فرو رود؛ تا وجود مقدسش از گزند حوادث زمان، مصون بماند، در فرصت مناسبی به میان مردم بیایند و مردم از وجود پرفروغ آن امام بهره‌مند شوند. طبیعی است که مردم و جامعه می‌بایست آمادگی‌های لازم را می‌داشتند تا موضوع غیبت امام را بپذیرند و دچار سردرگمی و انحراف در دین نشوند. از این رو، امام عسکری علیه السلام، با انجام اقداماتی …

یک پژوهشگر حوزه فقه سیاسی معتقد است: در عرصه «دولت سازی» از یک نظریه غیر بومی و غیر دینی استفاده کرده‌ایم؛ این موضوع سبب شده است که از همان ابتدا مسیر را اشتباه برویم و هر روز بر مشکلاتمان افزوده شود. شبکه اجتهاد: از منظر رهبر معظم انقلاب به مثابه یک متفکر و اندیشمند اسلامی، هدف نهایی انقلاب اسلامی رسیدن به تمدن اسلامی در زنجیره‌ای ‌منطقی و مستمر است که بر چهار رکن دین، عقلانیت، علم و اخلاق بنا شده است و برای تحقق آن بایستی پنج مرحله انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن اسلامی در …

در اجرای بند «ب» ماده ۱۲۰ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۵ و به‌منظور تحقق اهداف بند‌های ۶۵، ۶۶ و ۶۷ سیاست‌های کلی قانون برنامه ششم توسعه کشور مصوب ۱۳۹۴ «سند امنیت قضایی» از سوی رییس قوه قضاییه در ۳۷ ماده ابلاغ شد تا برگ زرین دیگری از اقدامات دستگاه قضا در دوره تحول ورق بخورد. به گزارش شبکه اجتهاد، ابلاغ سند ۳۷ ماده‌ای «امنیت قضایی» از سوی حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی، ابلاغ و نشان از حرکت صحیح دستگاه قضا در مسیر تحول و گسترش هرچه بیشتر عدالت و صیانت از حقوق …

فقه روابط بین‌الملل باید وضعیت وظیفه شرعی مکلف را نسبت به وقایع و رفتارها همچنین وضعیت‌ها، ساختارها و فرایندها و قواعد و رویه‌هایی که در فضای بین‌المللی رخ می‌دهد، مشخص کند. بنابراین فقه روابط بین‌الملل بخشی از فقه است که به دنبال علم به احکام شرعی از ادله تفصیلی در حوزه پدیده‌های بین‌الملل است. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مجتبی عبدخدایی، مدیر گروه فقه سیاسی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، در نشست تخصصی «تمایزات دانش روابط بین‌الملل و فقه روابط بین‌الملل» که به‌صورت «حضوری ـ وبیناری» از سوی گروه فقه سیاسی مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) در این مرکز برگزار …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله‌ سید عبدالله شیرازی (ره) در زمان انقلاب، از مهم‌ترین علمای حوزه مشهد بود. وی پنجم مهر ۱۳۶۳ در ۹۳ سالگی درگذشت و آثار خیریه‌ فراوانی از خود بر جای گذاشت. او از جمله مراجعی بود که از کودکی با مبارزه سیاسی آشنا شد؛ جدش سید محمدعلی از فعالان زمان مشروطیت و از حامیان شیخ فضل‌الله محسوب می‌شد. پدرش سید محمدطاهر هم در زمان پهلوی اول از جمله مخالفان رضاشاه بود و به دلیل فعالیت علیه نفوذ انگلیس از شیراز به اصفهان تبعید شد. سید عبدالله نیز پس از فعالیت در جریان واقعه گوهرشاد، مجبور شد چندین دهه …

آیا وجوب حفظ نظام سیاسی بر پایه ادلّه خود، مقیّد به مشروع بودن نظام است یا نه؟ با توجه به تعریفی که از مشروعیت در نظام سیاسی از نگاه فقهی وجود دارد، آیا این مشروعیت عنصری بسیط و مطلق است که تنها در یک وضع و شرایط تحقّق می‌یابد یا امری نسبی است و از همین رو، حکم حفظ نظام سیاسی _ بسته به شرایط مختلف _ متفاوت می شود؟ چگونگی پاسخ به این دو پرسش مهم نقش تعیین کننده‌ای در تعیین نوع مناسبات انسان مسلمان با نظام =‌های سیاسی در جوامع اسلامی، دارد. شبکه اجتهاد: در میان چند مقاله …

برنامه‌ی تلوبزیونی زاویه میزبان مناظره‌‌ای درباره‌ی «مناسبات حجاب و سیاست در ایران» بود. در این برنامه‌ی زنده‌ی شبکه‌ی چهار سیما مهدی نصیری، پژوهشگر حوزه‌ی دین و سیاست به‌عنوان مخالف «الزام حجاب» و حجت‌الاسلام حسین سوزنچی، دانشیار دانشگاه باقرالعلوم(ع) به‌عنوان موافق این الزام حضور داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، در این برنامه آقای نصیری با تاکید بر اینکه الزام حجاب تا به حال نتیجه‌ی عکس داشته است خواستار تجدیدنظر در این موضوع شد و دکتر سوزنچی نیز با تاکید بر اینکه حجاب نماد اسلامیت است، علت مخالفت‌ها را «بد اجرا کردن قانون» دانست. در ادامه متن کامل این مناظره پیشروی مخاطبان …

اساسا تعریف حضانت، شامل اختیاراتی از ولایت است. این دوگانه‌ای که ما به عنوان حضانت برای یک نفر و ولایت برای یک نفر دیگر درست کرده‌ایم قلمرو هریک باید بازنگری شود تا تزاحمات به حداقل خود برسد یا برطرف شود. شما وقتی به کسی حضانت می‌دهید در واقع او را در یک حوزه‌ای نسبت به بچه دارای ولایت و اختیار می‌کنید. اتفاقا دیدیم که فقهای بزرگی حضانت را ولایت بر تربیت بچه می‌دانند و برخی امروزی‌ترها آن را به ولایت بر نفس تعبیر می‌کنند. شبکه اجتهاد: در قانون ما مقررات سختگیرانه‌ای در خصوص ولایت وجود دارد. قانون ولی را صاحب …

اگر فردی اطمینان یا گمان دارد در آینده ممکن است شخصی مرتکب فساد شود باید زمینه‌های فساد را گزارش دهد تا از وقوع فساد پیشگیری کند. شایان توجه است رفع منکر و دفع منکر یک نتیجه دارد و آن نتیجه، ریشه‌کن کردن فساد است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد عباس کعبی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری، در سومین جلسه کرسی الگوی قضای اسلامی با موضوع «مبارزه با فساد و افشاگری آن در مبانی اسلامی» با طرح سوالاتی اظهار کرد: پرسش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه آیا بر مردم واجب است مقدمات فسادی را که انجام‌شده یا هنوز اتفاق نیفتاده است …

در اینجا به بررسی بدعت و جوانب آن می‌پردازیم تا فرق میان بدعت از یک طرف و مشروع بودن اختلاف میان مسلمین و حتی مشروع بودن اجتهاد و نوآوری در اسلام از طرف دیگر، واضح شود و از طریق این تمایز، جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در قبال این دو مساله روشن گردد و مشخص شود که آیا لزوم برخورد با بدعت، مستلزم مخالفت با نوآوری‌های فکری است – همانطور که در نزد برخی مسلمین اینگونه است – و یا بین این دو، ارتباطی وجود ندارد؟ شبکه اجتهاد: اسلام به جهت حمایتی که از پیروان خود در …

حقوق بشر و کرامت انسان بر پایه توحید و ولایت و عدالت با احیای فطرت انسانی و در صورت خودسازی فردی و اجتماعی و ساخت جامعه بر مدار ایمان و عمل صالح و مقاومت و نفی ستم گری و ستم کشی و مبارزه با طاغوت و تضمین عینی آن با سازکار اجرایی و فرهنگ سازی قابل تحقق است. شبکه اجتهاد: آنچه می‌خوانید متن سخنان استاد عباس کعبی، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم و عضو هیأت رییسه مجلس خبرگان رهبری با عنوان «عرصه‌های حقوق بشر اسلامی در مقایسه با اعلامیه حقوق بشر غربی و پیشنهادهایی برای اجرایی نمودن آن» که …

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم گفت: یکی از شرایط در گزارشگری فساد محرمانه ماندن هویت گزارش‌دهندگان، درصورت خوف ضرر و مفسده است. اگر افشای هویت به مصلحت نباشد و جلوی فساد هم گرفته نشود، مساله باید محرمانه بررسی شود. به گزرش شبکه اجتهاد، استاد عباس کعبی در دومین جلسه از سلسه نشست‌های «الگوی قضای اسلامی در تراز جمهوری اسلامی ایران» که به صورت وب کنفرانس با موضوع «مبارزه با فساد و افشاگری آن در مبانی اسلامی» برگزار شد، به بیان مصادیق «جواز گزارشگری فساد» در متون فقهی پرداخت و گفت: با توجه به آموزه‌های فقهی جواز هجو و غیبت …

انقلاب اسلامی به تعبیر رهبر بزرگوار باید پنج مرحله را هم طی کند. این انقلاب باید تبدیل به نظام بشود که شده است. تبدیل به دولت یعنی حکمرانی اسلامی بشود. ما الان در این مرحله‌ایم. اگر به تحقق حکمرانی اسلامی کمک نکنیم به عدالت کمک نکرده‌ایم. عدالت‌خواهی اگر در این مسیر نباشد و به این وسعت نباشد عدالت‌خواهی کور است و به نتیجه نخواهد رسید. بعد هم باید جامعه‌ی اسلامی و تمدن اسلامی درست شود. آیا این تمام عدالت است؟ نه، این بخشی از آن طرح بزرگی است که نبی اکرم صلی‌اللَّه‌علیه‌وآله‌وسلّم برای عالم دارند و ذیل طرح نبی اکرم …

زمانی‌که حضرت امیر (علیه‌السلام) به حکومت رسیدند، این امتیازات را از زرسالارانِ قدرت‌طلب پس‌گرفته و تمام استاندارانِ بنی‌امیه را عزل کردند؛ و این به‌معنای حذف این جریان از قدرت بود؛ و در گام بعدی، تمام آن‌چه به‌ناحق از بیت‌المال گرفته بودند را از آن‌ها پس‌گرفته و در این راه کوتاه نیامدند. به گزارش شبکه اجتهاد، یازدهمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی گروه فقه بین‌الملل و گروه منطق فقهی ـ حقوقی مواجهه با مخالفان موسسه فتوح اندیشه، با موضوع «مدیریت مخالفان در سیره حکومتی نبوی و علوی» با ارائه حجت‌الاسلام ‌والمسلمین دکتر جواد سلیمانی در قالب «حضوری ـ وبیناری» برگزار گردید. …

عضو مجلس خبرگان رهبری، فقه را عاری از گونه‌شناسی باغیان می‌داند و معتقد است: این بحث به‌صورت صریح در فقه بیان ‌نشده است که در اطلاق باغی و تمایز آن با عناوین دیگر، چه اموری مؤثر است اما می‌توان با توجه به شرایطی که برای اطلاق باغی بیان کردیم، یک تقسیم‌بندی را بر اساس ملاک‌های «بغات دارای سرکرده و عدم آن»، «دارای مکان مستقل و یا بدون مکان مستقل»، «دارای قدرت و یا بدون قدرت» و یا اینکه «شبهه‌ای اساسی آن‌ها را به شورش وا‌داشته است و یا بدون شبهه شورش می‌کنند» انجام دهیم. به گزارش شبکه اجتهاد، نهمین نشست …

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: در تزاحم بین منافع شخصی و عمومی، منافع عمومی از نظر شرعی مقدم است؛ پس جلوگیری از فساد توام با افشاگری رسانه‌ای مقدم بر حفظ ﺣﺮﻣﺖ مفسدین می‌شود و از نظر شرعی جایز است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد عباس کعبی در نخستین جلسه از سلسله نشست‌های کرسی علمی «الگوی قضای اسلامی با موضوع مبارزه با فساد و افشای آن در مبانی اسلامی»، مهم‎ترین راهکار مبارزه با فساد را افشای آن دانست و با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی در اهمیت گزارشگری فساد اظهار کرد: همان‌طور که رهبر انقلاب فرموده‌اند، یکی از کارهای …

یک کارشناس حقوق بین‌الملل و فقه اسلامی معتقد است که کشورهای اسلامی باید با گفت‌وگوها و پژوهش‌های مکرر و همکاری مراجع علمی و جوامع فرهنگی، تبیین مورد وفاقی را از حقوق بشر اسلامی ارائه بدهند و زمینه اجرایی شدن آن را در سطح بین‌المللی فراهم نمایند. به گزارش شبکه اجتهاد،‌ ستاد حقوق بشر قوه قضائیه همزمان با سالروز گرامی‌داشت «حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی»، با دکتر محمود حکمت‌نیا، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام های اسلامی گفت‌وگویی داشته است. متن این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید: تحلیلی از حقوق بشر اسلامی و مهم‌ترین مؤلفه‌های آن ارائه …

آیت‌الله علم الهدی با اشاره به اینکه مخالفت‌ها و موافقت‌های فقهاء با مشروطه، بر اساس مبنای فقهی بود گفت: البتّه نقطه‌ی مشترک تمام فقهای این دو گروه، اعتقاد به ولایت فقیه بود. تمام مباحث دیروز و امروز بر سر همین کلمه است که ولایت فقیه اصل مشترکی بود که همه به آن اعتقاد داشتند و اینطور نیست که بگوییم کسانی که طرفدار مشروطه بودند، مخالف ولایت فقیه بودند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌‌الله سید احمد علم‌الهدی در سلسله جلسات درس خارج فقه حکومتی ولایت فقیه که در مدرسه علمیه عالی نواب مشهد مقدس برگزار می‌شد، در تتبع اقول فقها پیرامون …

ایران با توجه به فتاوا و عالمان روشن‌اندیش که استقلال کشور را مد نظر داشتند، هیچ گاه مستعمره کشور دیگری نبود، البته منظور از سلطه تنها سیاسی نیست. به طور نمونه مرحوم ابراهیم محلاتی در بعد اقتصادی فتوا داده و خرید از تجارتخانه‌های دو دولت انگلیس و روسیه در داخل و خارج از ایران را دارای مشکل اعلام کرد. این فتوا موجب شد اقتصاد آن‌ها با مشکل مواجه شود زیرا استعمار با اینکه رویکرد سیاسی و فرهنگی دارد، اما مسئله مهم آن اقتصاد و سودآوری است. به همین دلیل علمای بسیاری در این مورد جدی وارد شدند. در زمان حاضر …

در دومین نشست تخصصی «بررسی مجازات فرزندکشی مبتنی بر مبانی فقه اسلامی» عنوان شد که مجازات فرزندکشی سبک‌تر از قاچاق کودک است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدامین کیخای فرزانه، مدیر گروه مطالعات قضای اسلامی در دومین نشست تخصصی بررسی مجازات فرزندکشی در فقه اسلامی و حقوق ایران، اظهارکرد: در خصوص فرزندکشی در مبانی حقوق اسلامی نظریاتی مبتنی بر ادله مشخص و مبرهن مطرح است. نظریه نخست امکان‌سنجی کشتن پدر از باب قصاص یا وجود حق قصاص برای پدری که قاتل فرزندش است، نظریه دوم امکان‌سنجی کشتن پدر از باب حد افساد فی الارض (ماده ۲۸۶ قانون مجازات …

شبکه اجتهاد: مناسبات میان خوانش‌های گوناگون از قلمرو دین و تأثیر این خوانش‌ها بر قانون‌گذاری موضوع این نوشتار است. بدون شک، قلمرو دین در حوزه‌های گوناگون ازجمله در ماهیت و گسترۀ قانون‌گذاری آثار زیادی دارد. با ظهور نهاد جدیدی به نام مجلس در مشروطه، اختلاف‌های جدی بین فقها دربارۀ ماهیت قانون‌گذاری به وقوع پیوست. موافقان مشروطه معتقد بودند که ماهیت تقنین عرفی، تطبیق جزئی بر احکام کلی شرعی است. لازمۀ این دیدگاه، قائل‌شدن به قلمروی گستردۀ دین است. براساس خوانشی دیگر، مانند علامه طباطبائی، قلمرو دین در این حوزه با توجه به احکام ثابت و متغیر می‌تواند مورد نقد و …

شبکه اجتهاد: اخیرا اظهارنظرهایی درباره حکم قتل فرزند توسط پدر مطرح شده است، و برخی افراد عدم قصاص پدر در قتل فرزند را نوعی مالکیت پدر بر فرزند تعبیر کرده‌اند، و آن را صرفا یک برداشت فقهی از سوی فقها و نه متکی به آیات قرآن دانسته‌اند. با توجه به این اظهار نظرها، سوالات زیر مطرح می‌شود و استاد علی‌‌اکبر سیفی مازندارنی به آن‌ها پاسخ داده است: بر اساس فقه اهل بیت آیا پدر قاتل فرزند قصاص می‌شود یا خیر؟ و آیا در این زمینه مستندات قرآنی و روایی وجود دارد؟ پاسخ: قصاص پدری که فرزند خود را به قتل …

برخی حکم صادر شده اخیر را مبنی بر اعدام به دلیل تکرار شرب خمر، مستند به فتوای امام خمینی(ره) در «تحریرالوسیله» دانسته‌اند. این در حالی است که دست کم بر سر اینکه «این مسأله» حکمی فقهی بوده و همه فقها آن را قبول دارند، اجماع وجود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، در روزهای اخیر، اعدام فردی در زندان مرکزی مشهد به جرم نوشیدن چندباره مشروبات الکلی، واکنش‌های زیادی در فضای مجازی به دنبال داشت. در همین راستا، در مباحث حقوقی‌ای که در این رابطه مطرح شد؛ برخی این حکم را مستند به فتوای امام خمینی(ره) در تحریرالوسیله دانسته‌اند. این در …

شبکه اجتهاد: اعدام یک مرتکب بزه شرب خمر در مشهد در فضای رسانه‌ای توجه صاحب‌نظران و شهروندان عادی را جلب کرده است. این حکم به استناد ماده ۱۳۶ قانون مجازات اسلامی صادر شده است که مقرر می‌دارد: «هرگاه کسی سه بار مرتکب یک نوع جرم موجب حد شود و هر بار حد آن جرم بر او جاری گردد، حد وی در مرتبه چهارم اعدام است». مرتکب فوق پیش‌تر پنج بار برای شرب خمر به تحمل هشتاد ضربه تازیانه محکوم شده و در بار آخر، وی به استناد ماده فوق به اعدام محکوم شده است. هرچند دسترسی به جزئیات این پرونده‌ها …

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر عبدالوهاب فراتی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و از پژوهشگران سرشناس حوزوی که در سال‌‌های اخیر مشغول پژوهش درباره جریان‌های سیاسی حوزه نجف بوده است، در گفتگو با مجله تقریرات (اینجا بخوانید) به جریان شناسی حوزه نجف پرداخته و در بخشی از آن به بررسی اختلاف بین شهید حکیم و جریان صدر دوم پرداخته و می‌گوید: «حدود سال‌های ۷۴ یا ۷۵ بود که در ستون «جهت اطلاع» روزنامه جمهوری مطلبی نوشته شده بود با این مضمون که فردی به نام سید محمد صدر در قم دفتری دائر کرده و مورد تأیید صدام هم …