Tag Archives: احمد مبلغی

تلاش های کنونی ما در علوم اسلامی قادر نیست واقعیت‌های پیچیده بیرونی و پدیده‌های اجتماعی امروز را با همه متغیرها، پیوندها و تحولاتشان به درستی به زبان فقه «ترجمه» کند. رویکرد فعلی به موضوع‌شناسی، امری «ذهنی» است که در بهترین حالت با یک رجوع حداقلی به متخصص همراه است، اما موضوع را آن‌گونه که هست درک نمی‌کند. به گزارش خبرنگار …

روش‌شناسی سنتی فقه، با تمام عظمت و دقتی که در حوزه مسائل خُرد دارد، برای پاسخگویی به چالش‌های کلان و تمدنی جهان معاصر، نیازمند تکامل و ارتقاء است. گذار پارادایمی از یک فقه «حکم‌پرداز» به یک فقه دومرحله‌ای «نظریه‌پرداز و حکم‌پرداز»، یک ضرورت راهبردی است. ابزار کلیدی این گذار، فعال‌سازی ظرفیت‌های مغفول‌مانده‌ای همچون «استنطاق از طریق دلالت التزامی غیربیّن» است. …

بانو صفاتی با تأکید بر بازگشت تربیت اسلامی به مبانی قرآنی، «کرامت انسانی» و «حیا» را دو اصل زیرساختی در نظام تربیت دینی دانست و گفت: همه هنجارهای تربیتی باید بر کرامت انسان استوار باشد، چراکه خانه پادگان نیست. بی‌توجهی به آموزش حیا در خانواده‌ها و رسانه‌ها زمینه‌ساز آسیب‌های اخلاقی است؛ در حالی‌که اسلام قرن‌ها پیش در سوره نور بر …

شبکه اجتهاد: پرواضح است اگر بخواهیم در استنباط نص شرعی را بفهمیم و محتوای آن را استخراج کنیم، بدون شناخت واژه‌های موجود در آن، این امر محقق نمی‌شود، بنابراین شناخت واژگان نقش مهمی در فهم و اخذ موضوعات و احکام آنها از متون دارد. این مقدار روشن است و کسی نسبت به آن شک و تردید ندارد و محل توافق …

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم گفت: تولید قانون فقهی نیازمند تحول در شیوه استنباط و نگاه دقیق به مقتضیات قانونی است و صرفاً با ترمیم‌های ظاهری تحقق نمی‌یابد. به گزارش شبکه اجتهاد، شصتمین نشست علمی از سلسله نشست‌های تخصصی «روش‌شناسی حکمرانی تقنینی بر پایه موازین اسلامی» با عنوان «فرایند و روش‌های تعامل فقه و حقوق در تقنین» در …

تصور می‌کنیم احادیث مشترک صرفاً یک امر تشریفاتی است که در ویترین بگذاریم تا کمی دل‌ها نرم شود. اما امام کاظم(ع) کارکرد این اخبار را به فضای اجتماعی و حل مسائل امت ارتقا داده است. حادثه برای امت رخ می‌دهد. امام(ع) می‌فرمایند شما شیعه و سنی، بیایید این اخبار مورد قبول طرفین را مبنای استنباط خودتان برای مواجهه با حوادثی …

شبکه اجتهاد: فقه‌های مضاف در تنگنای بی‌ساختاری گرفتار آمده‌اند؛ نه منطقی استوار برای گسترش دارند و نه معیاری روشن برای افزوده شدن. هرچه بر آن نام «فقه» افزوده می‌شود، در جایگاه خویش ناپیداست؛ نه معلوم است کجا باید نشیند و نه دانسته است چه نسبتی با دیگر اقسام دارد. و در مواردی، بر دامان «فقه»، عنوانی نو افزوده می‌شود؛ که …

شبکه اجتهاد: برخی از ظرفیت‌ها هنوز بر کرانه‌ی امکان مانده‌اند؛ نه به تمامی استیفا شده‌اند و نه به کمال استحصال. باید دانست که ما با متون نخستین اسلام و منابع تشریع، پیوندی زمانی و فاصله‌ای تاریخی داریم؛ فاصله‌ای که راه را بر دریافت مستقیم و بی‌واسطه می‌بندد. چاره چیست؟ باید در کنار نصوص به سلوکیات جامعه‌ی آن روزگاران بنگریم؛ چراکه …

شبکه اجتهاد: قرن‌ها فقه ما، برپایه نصوص و اصول، در میدان فتوا حرکت کرده است. مجتهد می‌پرسد: این فعل مکلف، در برابر این نص، چه حکمی دارد؟ این روش، اگرچه در سامان‌یابی عبادات و معاملات موفق بوده، اما در مواجهه با واقعیت اجتماعی، ناتوان از تولید نظم، هویت، و نسبت‌های تمدنی شده است. اما در الگوی اجتهادی استاد احمد مبلغی، …

اگر به قاعده‌مدار بودن نهضت عاشورا باور داشته باشیم، حرکات، فعالیت‌ها، حضور اجتماعی و فرهنگی ما نیز هم‌سو و هم‌تراز خواهد شد و دیگر برخلاف قواعد عمل نخواهیم کرد. باید در چارچوب سنن الهی و بر اساس قواعد حرکت کنیم. حوزه‌های علمیه نیز باید بر شناخت این سنن تمرکز کرده و ماهیت جامعه را به‌درستی درک کنند. شهید مطهری، علامه …

شبکه اجتهاد: در هر عرصه‌ای که قرار است از سرچشمه شریعت، معنا، یا حکم، یا راهی به‌دست آید، نخست باید چراغ روش‌شناسی برافروخت؛ که بی‌آن، گام‌ها در تاریکی می‌رود و مقصد به خطا می‌افتد. شریعت، نه گنجی است که بی‌کلید به دست آید و نه راهی است که بی‌نشانه پیموده شود. از جمله گنجینه‌هایی که در بطن نصوص و روح …

استاد ارسطا تاکید ورزید که فقه اجتماعی، نه در مقابل فقه فردی، بلکه «مکمل» آن است. او خاطرنشان ساختند که «اگر نگاه صرفاً فردی به مسائل باشد، پیامدهای ناخواسته‌ای برای جامعه در پی دارد»، در این صورت فقه اجتماعی به میدان می‌آید تا این خلأ را پر کند. بسیاری از مسائل و چالش‌های امروز جامعه، نظیر «فساد نهادی»، از طریق …

شبکه اجتهاد: در سپهر دانش اصول، محقق عراقی را از افلاک سه‌گانه این علم به شمار می‌آورند. بسیاری از پژوهندگان بر این باورند که وی صاحب مکتبی اصولی است با روش‌ورزیِ ویژه که شناسایی آن، از ضروریات دستِ نخست این دانشِ بنیادین به شمار می‌رود. سخن آنجاست که متأسفانه، مکتب‌شناسیِ اصولی به معنای حقیقیِ کلمه، و طبعاً بازشناسیِ مکتبِ آن …

شبکه اجتهاد: اگر از نسبتِ فلسفه فقه و اصول فقه سخن می‌گوییم، نخست باید سنخ‌شناسی کنیم، که بدون آن، تشابه در کارکرد، ما را به خلط در هویت خواهد کشاند. فلسفۀ فقه و اصول فقه از دو سنخ‌اند؛ از دو ریشه، دو منظر، دو شیوه. یکی ناظر از بیرون است، و دیگری ساکن در درون. یکی دانش درجه‌دوم است که …

شبکه اجتهاد: شب، آرام اما سنگین، بر زمین نشسته بود. سکوت، از میان خیمه‌ها می‌گذشت و بر دل‌ها چنگ می‌زد. نینوا در آستانه‌ی انفجارِ تقدیر ایستاده بود. از دور، بوی مرگ می‌آمد، و از نزدیک، صدای ایمان می‌پیچید. در چنین شبی، حسین علیه‌السلام، آن پیشوای نجیب تاریخ، آن وارث پیام پیامبران، زبان گشود و وصیتی شفاف و شریف، بر لب …

شبکه اجتهاد: از ژرف‌ترین و بنیادین‌ترین مباحث در ساحتِ فلسفه فقه، گفت‌وگو درباره‌ی «هماهنگی» و «سازگاری» در تار و پودِ احکام فقهی است؛ بدین معنا که فقه نباید صرفاً مجموعه‌ای از احکام پراکنده باشد، بلکه باید بافتی منسجم و هماهنگ پدید آورد، تا پژواکی روشن از حکمت شریعت بر جای نهد. در این باب، دو رویکرد پدید آمده است: رویکرد …

شبکه اجتهاد: حادثه جنایت‌بار تجاوز رژیم غاصب صهیونیستی و استکبار جهانی، تحولی است تاریخی که دگرگونی‌های بزرگ و کوچک بسیاری را به همراه آورده. در این میان، تحلیل درست می‌تواند چراغی فرا راه شناخت این وضعیت پیچیده باشد. نخست آنکه این یورش ناجوانمردانه، تجاوزی است آشکار که با زمینه‌سازی‌های از پیش طراحی شده صورت پذیرفت. از بیانیه شورای حکام آژانس …

استاد احمد مبلغی از برگزاری پنجمین کنفرانس بین المللی فقه و قانون با عنوان «فقه، قانون و هوش مصنوعی» از سوی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس خبر داد و گفت: این کنفرانس با تمرکز بر پیوند میان فقه و قانون و تحلیل پیامدهای پیچیده و چندسویه هوش مصنوعی در عرصه قانون‌گذاری، به بررسی نقش این فناوری در خلق و پیشنهاد هوشمندانه …

شبکه اجتهاد: فلسفهٔ شریعت، گمشده‌ای اصیل در منظومه معرفت دینی ماست؛ نه یک زینت نظری، بلکه بنیانی گفتمانی برای فهمِ شریعت و بازسازی عقلانیت فقهی. در روزگاری که فقه گرفتار تکرار قواعد و فروبسته در دایره فروع شده، بازگشت به چراییِ تشریع، نسبتِ شریعت با انسان، و هدف‌مندی احکام، ضرورتی دوچندان یافته است. این نوشته، با تأکید بر بحران غیبت …

شبکه اجتهاد: صدسال از آن روز فرخنده می‌گذرد که مشعل دانش در سینه قم افروخته شد؛ صدفی گشوده بر گوهر فقه و خرمنی پر زر و زیور از حکمت و اصالت. حوزه، این میراث‌دار قرون، در آفرینش اندیشه، در پاسبانی سنت و در باروری معرفت، صدها برگ زرین به دفتر تاریخ افشانده است. در کنار این شکوه شکوفنده، ندایی به …

نماینده جمهوری اسلامی ایران در مجمع جهانی فقه اسلامی در سخنانی درباره «بازی‌های الکترونیکی و احکام فقهی آن» با اشاره به پیچیدگی و درهم‌تنیدگی این بازی‌ها تأکید کرد: نمی‌توان با اجتهادهای ساده یا دیدگاه‌های سطحی درباره آن‌ها اظهار نظر کرد، بلکه لازم است از منظومه‌ای فکری و اجتهادیِ منسجم بهره گرفت؛ منظومه‌ای که هم به متون دینی توجه داشته باشد …

استاد احمد مبلغی در نشست‌ علمی «یکشنبه‌های روش»، به تبیین نقش و روش بهره‌گیری از علوم اجتماعی در فقه و عملیات استنباط احکام پرداخت. این استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر ضرورت استفاده روشمند از دستاوردهای علوم اجتماعی، به‌ویژه در مرحله «موضوع‌شناسی»، چهار سطح تأثیرگذاری این علوم در تأسیس و توسعه رشته‌های نوین فقهی و مسائل نوظهور را تشریح …

در حالی که کشورهای جهان با سرعت در حال قانون‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی هستند، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با برگزاری پنجمین کنفرانس بین‌المللی «فقه، قانون و هوش مصنوعی» در پاییز ۱۴۰۴، به دنبال ترسیم نقش فقه و تقنین اسلامی در مواجهه با این فناوری نوظهور است. به گفته رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، این رویداد علمی با هدف همگرایی …

شبکه اجتهاد: آن‌گاه که گام در وادی اندیشه شهید صدر می‌نهی، نه صرفاً وارد اقلیم دانش، که گویی وارد حریم شناختى نظام واره می‌شوی که در آن عقل با عرف پیوند خورده و وجدان با واقعیت آمیخته است. قاعده فهم عرفی در دستگاه فکری او، نه قاعده‌ای ایستا و جامد، بلکه هسته‌ای زنده و پویاست که از آن در دستان …

شبکه اجتهاد: فقه را چه می‌بینی؟ دانشی خاموش در سایه‌سار گذشته، در بند اوراق زرد و مجلدات کهن؟ یا جانی تپنده که در هر عصر نفسی تازه می‌کشد و در هر زمان، افقی نو می‌گشاید؟ اینک بر سر گردنه‌ای ایستاده است که پیش‌تر از آن نگذشته؛ چشم در چشمِ پدیده‌ای بی‌سابقه دوخته است: هوش مصنوعی، آیا این پدیده، حریفی است …

شبکه اجتهاد: اخیرا در محافل فقهی و دانشگاهی، اخبار مربوط به «فقه معاصر» زیاد شنیده می‌شود. این اصطلاح زیبا در میان علاقه‌مندان به فقه در عصر ما، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. فقه معاصر تلاش می‌کند تا کمال و زیبایی شریعت را در شرایط پیچیده و پیشرفته امروزه احیا کند و به دنبال راهی برای ترکیب اصالت فقه با …

شبکه اجتهاد: یکی از شیوه‌های مؤثر برای کشف روش اجتهادی یک فقیه آن است که بخشی از متن او را که گمان می‌رود حاوی عناصر فعال روشی باشد، انتخاب کرده و به تحلیل روش‌شناختی آن بپردازیم. به کارگیری این شیوه، قابل ارائه به هر کسی است که در حال فراگیری یا تدریس علوم حوزوی است. برای نمونه، در متون گوناگون …

شبکه اجتهاد: در عصری که تحولات با شتابی سرسام‌آور در هم می‌پیچند و افق‌ها در پهنه‌ای تازه رخ می‌نمایانند و اندیشه‌ها همچون ابرهایی، آسمان زندگی را می‌پوشانند، نظر افکندن به نقش هوش مصنوعی در عرصه‌های بی‌شمار، از جمله در میدان اجتهاد فقهی و تحلیل گزاره‌های دینی، ضرورتی است آشکار و وظیفه‌ای استوار، که ژرف‌نگری و تأملی عمیق را می‌طلبد. در …

شبکه اجتهاد: فلسفه شریعت علمی است که باید تأسیس شود، زیرا عمیق‌ترین و بزرگ‌ترین تأثیرات را به همراه دارد. این علم آثار خود را بر فقه، اصول و فلسفه فقه و اصول می‌گذارد و نگرش‌های عمیقی در ارتباط با شریعت به وجود می‌آورد. همچنین، معنای حکمت را در هر دلالت تجسم می‌بخشد و فهمی جامع ارائه می‌دهد که تفکر جامعه …

شبکه اجتهاد: نسبت فقه و اخلاق از مباحث پیچیده و غامضی است که ضرورت آن روزبه‌روز با چالش‌ها و مسائل اجتماعی روشن‌تر می‌شود و اخلاق را به مسئله اصلی تبدیل می‌کند. طبق روایت معروف که هدف دین شمرده شده است، سختی مسئله را دوچندان می‌کند که برای بررسی آن باید سه عنوان کلی فلسفه دین، فلسفه شریعت و فلسفه فقه …