بایگانی برچسب: استنباط حکم شرعی

آموزه‎ها و معارف دین اسلام برای هدایت انسان‌ها و جامعه بشری به سوی کمالات دنیوی و اخروی تنظیم شده‌اند. این آموزه‌ها هرچند در تقسیم‌بندی علوم، هر یک عهده‎دار تامین بخشی از کمالات و برنامه‎های سعادت انسان هستند، لکن نمی‎توانند جدا از هم و یا در تضاد و تناقض با یکدیگر باشند. آشنایی هرچه بیشتر با آموزه‌های دینی به‌ویژه آموزه‎هایی که سنخیت و ارتباط نزدیک‌تری با هم دارند، بی‎تردید به ارتقای سطح معرفت دینی عالمان و مکلفان و مومنان خواهد انجامید. از آنجایی که علم فقه و علم اخلاق هر دو در ترسیم رفتار مطلوب مکلف، ماموریت دارند و هر یک …

فقه مبانى تاریخى دارد و فقیه باید از این مبانى آگاه باشد. تاریخ دو معنا دارد: الف) یک‌ وقت مى‌خواهیم تکامل فقه بعداز پیامبر اکرم‌ صلی الله علیه و اله و سلم را قرن به قرن مطالعه کنیم که نام این علم، «ادوار فقه» است. ادوار جمع دوره است و اهل‌سنت مى‌گویند: فقه شش دوره دارد، اما شیعه معتقد به هفت دوره است… به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی در مقاله‌‌‌ای به تبیین نقش تاریخ در استنباط احکام پرداخته‌اند که به این شرح است: فقه مبانى تاریخى دارد و فقیه باید از این مبانى آگاه باشد. تاریخ دو …

به نظرم در فرمایشات آقای عالم‌زاده باید دوباره به آن توجه بشود این است که افعل تفضیل اصلاً حتی در اسلوب عرفی‌اش، نه‌فقط در اصطلاحات روایی، به‌طور طبیعی حیثی است. لااقل غالباً حیثی است. وقتی در بیانات عرفی می‌گوییم که بهترین راننده کسی است که نگذارد آب در دل مسافرها تکان بخورد، بهترین راننده کسی است که وقتی می‌خواهد راه بیفتد اوّل ماشین را چک کند، بهترین راننده آن‌کسی است که موقع رانندگی کاملاً به قواعد پایبند باشد، این‌ها به نظر عرفی هم نه آن تفضیل مطلق، یعنی همان صفت عالی، اصلاً قیدی نمی‌خورد. حیثیت این‌ها باهم متفاوت است. به …

کرسی ترویجی «کاوش در مفاد صیغه تفضیل در آموزه‌های اخلاقی دینی» در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ اسلامی، واقع در شهر مقدس قم برگزار شد. در این نشست، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد عالم زاده نوری، به ‌عنوان ارائه ‌دهنده و حجت‌الاسلام امیر غنوی و حجت‌الاسلام محمد عمومی به ‌عنوان ناقد حضور داشتند. دبیر علمی این جلسه، جناب آقای حسین مرادی بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ابتدا دبیر نشست گفت: در پژوهشکده‌ اخلاق و معنویت، کلان پروژه‌ای تحت عنوان الهیات اخلاق در حال انجام هست. ذیل این کلان پروژه، پروژه‌ای تحت عنوان استنباط آموزه‌ اخلاقی از متون و ادله لفظی توسط آقای عالم‌زاده …

نه مفهوم شتر عوض ‌شده است و نه مصداق آن تغییر کرده، ولی همین موجود تغییر ناکرده در ظاهر و در لغت و در مفهوم، در کارکرد تغییر پیدا کرده است. شتر وقتی دیه قرار داده شد که مربوط به قبل از اسلام بود و در اسلام سنت شد، شتر حیوانی بود که بار می‌برد و مَرکب بود و شیر و گوشتش مطلوب بود و بول او هم برای مداوا استفاده می‌شد. الآن نه از شیر و نه از گوشت و نه از بول او استفاده می‌شود. از سواری او هم استفاده نمی‌شود. درنتیجه در سبد کالا، جابجا شد. به …

شبکه اجتهاد: اختتامیه اولین جشنواره ادبی سید علی‌خان مدنی و سومین سمینارنقش ادبیات عربی در فرایند استنباط با حضور علما، اساتید، صاب نظران و طلاب حوزه علمیه از سوی پژوهشکده ادیب فقه جواهری در سالن همایش‌های مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم برگزار شد. در این همایش آیت‌الله رضا استادی، آیت‌الله علیرضا اعرافی و حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست به ارائه سخن پرداختند.

عقل حکم می‌کند تکلیف بلابیان، قبیح است. این برائت عقلی است. اما این‌ که این حکم عقل در کجا امضا شده است، بحثی کلامی است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی در بررسی دلایل نیازمندی علم فقه به علم کلام تصریح نمودند: فتوا دادن فقیه بدون استمداد از کلام و به عبارت دیگر استنباط احکام بدون استفاده از علم کلام امکان پذیر نیست. مبانی و پایه‌های فقه متعدد بوده و یکی از آن‌ها علم کلام است. [۱] قبل از بیان موارد نیاز فقه به علم کلام، باید برای روشن شدن مطلب به سؤالی پاسخ داده شود. سؤال این است …

تا حد امکان از تصحیح اجتهادی پرهیز کنیم تا اینکه بر متن اصلی روایت تحفظ صورت گیرد، به جهت اینکه در برخی موارد یک کبری کلی و قاعده کلیه منوط به نسخه است و تحفظ بر متن اصلی در نسخه‌شناسی و تصحیح متون بسیار حائز اهمیت است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ادامه سلسله نشست‌های علمی مدرسه فقهی امام محمدباقر(ع)، بیست و هفتمین نشست علمی با موضوع «تأثیر نسخه‌شناسی در فرایند اجتهاد» با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین علی فاضلی در این مدرسه برگزار گردید. حجت‌الاسلام فاضلی در ابتدای سخنان خود، تحفظ بر متن اصلی در نسخه‌شناسی و تصحیح متون بسیار حائز …

جایگاه خطابات مقاصدی در فقه شیعه با ارائه ابوالحسن حسنی مورد نقد و بررسی قرار گرفت و سه دیدگاه فقهای شیعه در این زمینه بیان شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «بررسی جایگاه خطابات مقاصدی در فقه سیاسی شیعه» با ارائه ابوالحسن حسنی از سوی گروه فقه سیاسی انجمن علمی مطالعات سیاسی حوزه علمیه چندی پیش در ساختمان انجمن‌های علمی حوزه علمیه واقع در بلوار جمهوری اسلامی برگزار شد. عضو گروه فقه سیاسی انجمن علمی مطالعات سیاسی حوزه علمیه با بیان این که خطابات شرعی به دو قسم خطابات مقاصدی و حکمی تقسیم می‌شوند، اظهارداشت: خطابات مقاصدی، بیان کننده …

حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی‌خراسانی در درس خارج «امربه‌معروف و نهی از منکر با رویکرد تربیتی و حکومتی» گفت: بی‌توجهی به رویکرد تربیتی در استنباط و تبیین احکام یعنی بی‌توجهی به هدف نهایی تمام معارف اسلام است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این استاد حوزه در ابتداء با بیان این‌که دو معنای رایج برای اصطلاح «فقه تربیتی» به کار رفته است، افزود: معنای نخست استنباط و تبیین احکام شرعی با رویکرد تربیتی است؛ یعنی با توجه به مقاصد تربیتی شریعت احکام شرعی استنباط و تبیین شوند. چنان‌که روشن است مقام استنباط با مقام تبیین متفاوت است. وی ادامه داد: در مسأله‌ی حضانت …

در فقه، اصل اولی این است که دنبال اسناد باشیم؛ یعنی احکام را طبق ادله به دست بیاوریم؛ منتهی ما در فرآیند استنباط از اسناد، نمی‌توانیم «مقاصد»، «مطبوع بودن» و «قابلیت اجرا» را نادیده بگیریم. این‌ها هیچ‌کدام سند فتوا نیستند ولی در فهم اسناد اثر می‌گذارند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مدرسه مبارکه حضرت امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) مشهد چندی پیش میزبان حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد مطرح خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم بود. ایشان ‌علاوه بر تدریس، سال‌هاست به منقح کردن عرصه‌های نوپدید فلسفه فقه و فلسفه اصول اهتمام نموده که ثمره این تحقیقات در قالب تألیفاتی همچون …

نقش تاریخ در فقه و اصول، قطعا نقش بسیار مؤثری است؛ البته در نجف، هیچ‌گاه عنصر تاریخ در فقه لحاظ نمی‌شد؛ بیشتر در اصول و تجربیات، ذهنیات و احتمالات بود. اما در حوزه علمیه قم که متأثر از آیت‌الله بروجردی است، یکی از همت‌های ایشان این بود که عنصر تاریخی را در فقه و حتی در اصول جاری کنند. ورود عنصر تاریخی در تفکرات ما بسیار کارگشا است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید احمد مددی از استادان قدیمی خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از شاگردان آیت‌الله خوئی(ره) در گفتگو با خط به سابقه و ثمرات نگرش …

اگر اصول فقه موجود در پی ارتقاء از سطح احکام فردی و حداکثر اجتماعی به سطح احکام حکومتی است چاره‌ای از این که در مقیاس فهم نیز قائل به ارتقاء شده و قدم در عرصه پذیرش تاسیسی بودن زبان شارع در منطق تفاهم و روند حجیت بگذارد، ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام علی میثمی تهرانی دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه و پژوهشگر فرهنگستان علوم اسلامی قم، یادداشتی را با عنوان «تاسیسی بودن زبان شارع لازمه اصول فقه احکام حکومتی» در سایت ۵۹۸ منتشر کرده است که در ادامه می‌‌خوانید: نمی توان انکار کرد که زبان در طول تاریخ …

این همایش نیازهای حقوق مدنی به ویژه مسئولیت مدنی را روشن می‌کند و فقها می‌توانند با رویکرد نوین به فقه نظر کنند و از دل فقه احکامی برای کاربرد در مسئولیت مدنی استخراج کنند. این مهم‌ترین ثمره‌ای است که این همایش می‌تواند داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین همایش ملی «فقه پویا» با حضور اساتید، صاحب‌نظران و دانشجویان در دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد برگزار شد. دبیر علمی همایش ملی فقه پویا به خبرنگار ایسنا، گفت: همایش فقه پویا پلی میان فقه و حقوق مدرن و مسئولیت مدنی است و مهم‌ترین ثمره آن وحدت دید بین حوزه و دانشگاه است. …