Tag Archives: انتخاب سردبیر

کتاب حلقات شهید صدر از نظر محتوا و منهج حقیقتاً کتاب درسی مفید و کارآمدی است. در مقایسه هر مبحثی از کفایه با حلقات، معلوم می‌شود نحوۀ ارائۀ کتاب حلقات کارآمدتر و قوی‌تر است. اما ازآنجاکه شهید صدر روش مألوف در کتاب‌های اصولی را به هم زده، باعث شد در حوزه‌ها مقداری آن رونقی که این کتاب استحقاقش را داشت، …

برخی از تبیین‌های ارائه شده از مبانی فکری امام خمینی (ره)، از جمله نظریه «خطابات قانونیه» و «نقش زمان و مکان در اجتهاد»، دچار فهم نادرست شده و به بیراهه رفته‌اند. برخی تفاسیر، چه از سوی شاگردان باواسطه و چه بی‌واسطه، با عمق دیدگاه ایشان فاصله داشته و بیگانه است. این ادعا که نظریه خطابات قانونیه صرفاً شکل تصحیح‌شده و …

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی صبح امروز در درس خارج خود، به مناسبت سالروز شهادت سید حسن نصرالله رحمه‌الله‌علیه، تصویری جامع از این شهید مقاومت ارائه داد؛ تصویری که او را نه‌تنها فرمانده‌ای شجاع، بلکه الگویی کم‌نظیر در دیانت، معنویت، التزام فقهی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی نشان می‌دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، درس خارج امروز حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی رنگ و بوی …

استاد ورعی معتقد است هرچند برخی فقیهان با نگاهی حداقلی، حکومت را صرفاً مجری شریعت می‌دانند، با بررسی همۀ اختیاراتی که در فقه سنتی برای حاکم (اعم از معصوم و غیرمعصوم) در نظر گرفته شده، می‌توان به این اصل کلی دست یافت که فقه امامیه از ظرفیت کافی برای به‌رسمیت‌شناختن حق قانون‌گذاری برای حکومت، البته در قلمروی معین (حوزۀ عمومی) …

عنصر «مصلحت» که از فقه جواهری فهمیده می‌شود، بسیار مؤثر است و درک نادرست از آن، موجب سرخوردگی برخی جریان‌های عدالت‌خواه و حتی تبدیل آنان به منتقدین تندرو شده است. با توجه به راهبردهای سیاست خارجی نظام بر پایه عزت، حکمت و مصلحت، فهم صحیح مصلحت از چالش‌های اصلی است که نیازمند تشخیص ولی فقیه می‌باشد و در آن، گاهی …

با کوچ جاودانه استاد فرهیخته، حاج علی‌اکبر الهی خراسانی، بارانی از پیام‌های تسلیت بر آسمان حوزه و فرهنگ بارید؛ مراجع معظم، عالمان، اساتید و مرکز علمی در سوگ او قلم به تعزیت گشودند و عظمت نام و یادش را گواهی دادند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مرگ چونان باد سموم همه چیز را در هم می‌پیچد و رفتگان را به دیار …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … …

حیات علمی و اجتماعی استاد فقید علی‌اکبر الهی خراسانی آینه‌ای بود از پیوند «اندیشه ژرف دینی»، «پژوهش‌های ماندگار»، «مدیریت فرهنگی» و «خدمت اجتماعی». او در کنار تلاش‌های علمی گسترده در عرصه‌های علوم اسلامی، با نهادسازی و مدیریت کلان پژوهشی، و نیز با ابتکارات اجتماعی و فرهنگی، سیمایی اثرگذار و الهام‌بخش در عرصه معاصر دین و جامعه از خود به یادگار …

استاد علی رضایی تهرانی با عبور از تعاریف رایج و محدود به ابعاد نظامی و سیاسی، به تبیین مدلی می‌پردازد که در آن امنیت نه صرفاً یک سازوکار اجرایی، بلکه پدیده‌ای عمیقاً وابسته به اصول توحیدی، اخلاقی و مردمی معرفی می‌شود. او در نشست «الگوی حکمرانی امنیت از نگاه مقام معظم رهبری»، این الگو را با اتکا به پشتوانه‌های نظری …

استاد میراحمدی معتقد است وقتی اکثریت مردم از یک حکمرانی رضایت نداشته باشند، این به معنای آسیب رسیدن به مشروعیت حکمران نیست، بلکه به معنای برداشته شدن مجوز حکمرانی است. در چنین حالتی، نیاز به یک «سازوکار مسالمت‌آمیز» برای تغییر و تحول در حکمرانی است  که نه به خشونت بینجامد و نه به تداوم حکمرانی که مردم از آن رضایت …

حجت‌الاسلام اسدپور، انفعال در مواجهه با مسائل حکمرانی را ناشی از ایستایی در همان فقه الحکومه نجف امام دانست و اظهار داشت: متأسفانه از شاگردان خود حضرت امام تا بزرگان دیگری که به هر حال به بحث‌های حکومتی در این سالیان پرداخته‌اند همه انگار در همان فقه الحکومه نجف امام ایستاده‌اند. این وضعیت مانع از حل «مسائل عینی جامعه با …

در کشف و به‌کارگیری ملاکات، باید از رویکرد «نتیجه‌محوری محض» پرهیز کرد. خداوند متعال، حتی با ارسال پیامبران و ارائه راهنمایی‌های کامل، همه انسان‌ها را مجبور به کمال نمی‌کند، بلکه یک حلقه از اختیار و انتخاب متربی نیز باقی می‌ماند. فقیه باید وظایف و احکام تربیت را استنباط کند، اما نباید انتظار داشته باشد که این احکام لزوماً به کمال …

اخبار موافقت با قرآن دارای دو بخش است: یکی اخذ آنچه موافق قرآن است و دیگری رد آنچه مخالف آن است. در طول تاریخ، تمرکز بیشتر بر بخش مخالفت بوده و بخش موافقت مهجور مانده است. سایر نظریات از جمله نظریه «موافقت روح محتوا» مرحوم شهید صدر و آیت‌الله سیستانی نیز که بر موافقت روایت با روح کلی اسلام تأکید …

دانش فلسفه، اگرچه از یونان آغاز شد، اما با خط‌دهی معارف دینی و نبوت، به تدریج شکل خاص خود را یافت و بدون دست‌بردن در ضوابط فلسفی، به نتایجی رسید که عمیقاً با معارف دینی گره خورده است. همین مدل را می‌توان در حکمت عملی اسلامی پیاده کرد؛ به این صورت که با انجام کار عقلی در حکمت عملی بر …

اگر به قاعده‌مدار بودن نهضت عاشورا باور داشته باشیم، حرکات، فعالیت‌ها، حضور اجتماعی و فرهنگی ما نیز هم‌سو و هم‌تراز خواهد شد و دیگر برخلاف قواعد عمل نخواهیم کرد. باید در چارچوب سنن الهی و بر اساس قواعد حرکت کنیم. حوزه‌های علمیه نیز باید بر شناخت این سنن تمرکز کرده و ماهیت جامعه را به‌درستی درک کنند. شهید مطهری، علامه …

 استاد حکمت‌نیا در سخنانی گفت: خسارات ناشی از عملیات نیروهای خودی را از خسارات وارده توسط دشمن متمایز دانست که ذیل اعمال حاکمیت دولت قرار می‌گیرد. این نوع خسارات باید از تعهدات حقوقی، سیاسی و اجتماعی دولت تفکیک شود. استاد وحدتی شبیری نیز در سخنانی بیان کرد: از مهمترین خلاءهای فقه، عدم وجود باب «مستقل» ضمانات به مفهوم امروزی آن …

شبکه اجتهاد: برخی صفحات تاریخ فقط روایت یک حادثه نیست؛ یک سند زنده است که از حقیقت بزرگ‌تری حکایت می‌کند. یکی از آن‌ها روایت اربعین سال ۱۳۵۵ هجری شمسی است. قبل از اینکه راه‌پیمایی اربعین به یک آئین جمعی فراگیر تبدیل شود، سنّتی قدیمی میان مردم عراق بود که می‌کوشیدند هر سال با شور و هیجانی مضاعف آن را برگزار …

فهمِ صحیح روایات در گرو شناخت منطقی تحریفات و نقد شیوه‌های رایج تمییز مشترکات است. یکی از مهم‌ترین قواعد محوری در کشف اصالت نسخ، اصل “تبدیل نامأنوس به مأنوس” است که بر اساس آن، ذهن به صورت طبیعی عبارات ناآشنا را به معانی مأنوس تغییر می‌دهد. این قاعده بنیادین نشان می‌دهد که هرگاه دو نسخه از یک متن موجود باشد، …

استاد حمید درایتی طی جلساتی با تبیین دیدگاه شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر در موضوع «قلمرو شریعت، رابطه منطقه الفراغ و عدم خلو واقعه از حکم»، به تعریف و ماهیت «منطقه الفراغ»، جایگاه آن در قلمرو شریعت، ارتباطش با اصل «عدم خلو واقعه از حکم» و تمایز منطقه الفراغ با تزاحم، حکم حکومتی و عنوان ثانوی و مقایسه آن با نظریات مشابه …

استاد ایزدهی با بیان اینکه موضوع اصلی بحث در فقه سیاست، «قدرت سیاسی» است، گفت: این قدرت نه به معنای زور، بلکه به معنای حاکمیت در یک جامعه است. مسائلی چون جنگ، صلح، مالیات، آزادی و امنیت، همگی در صورت وجود حکومت معنا می‌یابند. اگرچه ملاکِ اموری مانند اصل حکومت (اداره زندگی، امنیت و مالیات) قابل فهم همگان است، اما …

فقه نظام‌پرداز، دانشی است که هم نظام‌مند است، هم توانایی تولید نظام دارد، و هم قادر به اداره نظام است. اگر می‌خواهیم نظام تولید کنیم، باید «نظامات ترکیبی» را شکل دهیم؛ نظاماتی که از ترکیب پنج کلان‌نظام آموزه‌ای-گزاره‌ای (یعنی: عقاید، معنویت، اخلاق، فقه و شریعت) و چهار کلان‌نظام ارتباطی (شامل تعامل انسان با خدا، با خود، با دیگران و با …

استاد ارسطا تاکید ورزید که فقه اجتماعی، نه در مقابل فقه فردی، بلکه «مکمل» آن است. او خاطرنشان ساختند که «اگر نگاه صرفاً فردی به مسائل باشد، پیامدهای ناخواسته‌ای برای جامعه در پی دارد»، در این صورت فقه اجتماعی به میدان می‌آید تا این خلأ را پر کند. بسیاری از مسائل و چالش‌های امروز جامعه، نظیر «فساد نهادی»، از طریق …

ارائه دهنه بحث معتقد است با وجود قوت مرجعیت فردی در بستر تاریخی تشیع، اکنون ضرورت‌های زمانه، رشد موضوعات و گستره مسائل مستحدثه، تشکیل «مرجعیت شورایی» را به عنوان یک نیاز مبرم فقهی مطرح می‌سازد تا از تخصص‌های گوناگون در پاسخگویی به نیازهای روز با نگاه دینی بهره گرفته شود. این در حالی است که به گواه اسناد تاریخی، اهل …

استاد خالد الغفوری با رویکردی نقادانه و تطبیقی، نخست به مقایسه نظریه «منطقه‌الفراغ» شهید صدر با نظریه «منطقه‌العفو» قرضاوی پرداخت و در ادامه، ضمن تبیین تفاوت‌های نظریه «منطقه‌الفراغ» با «ولایت مطلقه فقیه» امام خمینی(ره)، به نقد مبنایی نظریه شورا و تحلیل دیدگاه نائینی درباره حکومت مشروطه پرداخت. وی در این مسیر، از ضرورت بازخوانی روش اجتهادی در مدیریت جامعه اسلامی …

آیا اخلاق در جامعه صرفاً از طریق حقوق و قانون قابل تحقق است؟ جامعه‌ای که اخلاق خود را تنها با ابزارهای اجبار و قانون بنیاد نهد، سرانجام به فروپاشی می‌انجامد. اخلاق شالوده ضروری و زیربنای مستحکم برای کارکرد صحیح حقوق است و بدون آن، حقوق قادر به ایجاد تعادل و پایداری در جامعه نیست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دکتر محمود …

عدالت در خانواده، نه تنها یک اصل بنیادی، بلکه پایه‌ای برای مفاهیم عمیق‌تری چون محبت، کرامت و رشد اعضای خانواده است. این رویکرد، در برابر تفسیرهای سطحی از نابرابری جنسیتی، بر لزوم درک عمیق از مبانی بینشی و فقهی برای حل چالش‌های خانواده تأکید می‌کند. سیستم قانون‌گذاری و حقوق زن نیز باید مبتنی بر پشتوانه‌های حکیمانه الهی باشد تا به …

بحث عدالت در مطالعات اسلامی، اغلب به تحسین کلی این مفهوم یا بازگویی روایات محدود شده و کمتر به یک نظریه جامع و ساختارمند تبدیل گشته است. این وضعیت، لزوم تبیین اصول، معیارها و پیامدهای عملی عدالت را برای نظریه‌پردازی در حوزه‌های کلان اجتماعی برجسته می‌سازد. به علاوه، اصرار بر سنجش تک‌تک احکام شرعی با مفهوم عدالت، می‌تواند به چالش‌هایی …

استاد حوزه علمیه مشهد، توسعه دانش فقه به صورت کنونی را مطلوب ندانست و اظهار داشت: در روزگار ما با افزودن کلمه فقه به ابتدای هر کلمه‌ای، انشعاب و برجسته سازی ابواب فقه دنبال می‌شود. آیا قاعده‌ای در این رابطه وجود ندارد؟ آیا به واقع می‌توان فقه الصلاه، فقه الصوم، فقه الاعتکاف، یا فقه الجهاد، فقه الدفاع، فقه المقاومه، و …

مسئله «ماهیت حکم شرعی» از بنیادی‌ترین و اثرگذارترین مباحث علم اصول است؛ موضوعی که استاد مهدی زمانی‌فرد با بازخوانی دیدگاه‌های رایج و تحلیل آرای فقهایی چون محقق اصفهانی، آیت‌الله خویی و امام خمینی، به تبیین نظریه «اعتباری بودن حکم شرعی» پرداخت و از آن دفاع کرد؛ مبنایی که به‌گفته وی، می‌تواند ساختار علم اصول و شیوه استنباط فقهی را به‌گونه‌ای …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد بیان کرد: آیت‌الله مروارید قائل به نظریه موسّع در مصلحت بود، اما از آن در چارچوب متقن و محدود استفاده می‌کرد. یعنی مصلحت برای ایشان ابزاری برای توجیه احکام نبود، بلکه دلیلی برای تحلیل روایت، برداشت حکم، و سنجش اعتبار نقل بود. از این منظر، استاد مروارید با تفکر (تفویض مطلق احکام …