شبکه اجتهاد: یکی از مهمترین راههای اصلاح اندیشه و فهم ما از دین و مذهب شناخت دین و منابع دینی در بستر تاریخی آن است. این شناخت درک ما را از تحول تاریخی فهمهای دینی ارتقا میدهد. اگر خواهان اجتهاد در اصول و فروعیم و اگر میخواهیم درک درستی از دیالکتیک “نص” و “تاریخ” و سهم مقتضیات زمان و مکان …
Read More »Tag Archives: روشنفکری دینی
گفتگو به مثابه کنش
شبکه اجتهاد: ادعای اول من این است که گفتگو و مناظره عبدالکریم سروش و ابوالقاسم علیدوست بیش از آنکه نتیجهای معرفتی را دنبال کند در مسیر احیای دو نهاد و جریان اندیشگی در ایران امروز بود؛ اسلام سیاسی فقاهتی و روشنفکری دینی. ادعای دوم: این دو جریان بیش از آنکه رقیب هم باشند همخانواده هستند و کارکرد مثبت آن میتواند …
Read More »جدال اسلام مقاصدی با اسلام روشن فکری/ عبدالوهاب فراتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بخش نخست مناظره استاد علیدوست و دکتر سروش را گوش کردم. پیش از آنکه به نقد این دیالوگ بپردازم باید اذعان کنم در شرایطی که گفتگو میان حوزویان و دانشگاهیان به آروزیی دیرینه تبدیل شده و اساسا دیگر نه دانشگاهیان وارد حوزه میشوند و نه حوزویان روانه دانشگاهها، انجام این مناظره را رخدادی میمون میدانم تا راهی …
Read More »مواجهه حوزه علمیه قم با جریانهای روشنفکری
یکصد سالگی حوزه علمیه، فرصت مغتنمی برای شناخت جایگاه و منزلت و نقش حوزه در تحولات اجتماعی و بهانهای برای بازخوانی یک قرن تجربه حوزه علمیه قم است. یکی از موضوعاتی که در دوره صد ساله حوزه مطرح میشود، موضوع «رابطه حوزه علمیه قم با جریانهای روشنفکری» است. شبکه اجتهاد: میدانیم قرن گذشته با افول روشنفکرانی مثل عبدالرحیم طالبوف، میرزا …
Read More »فقه در تمدن اسلامی و در گفتمان روشنفکری دینی در ایران/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: برخی روشنفکران عرب تمدن اسلامی را «تمدن فقه» توصیف کردهاند. این سخن از جنبههای مختلف سخن درستی است. از فقه در این تعبیر طبیعی است که تعبد شخصی به فروع فقهی مراد نیست. بلکه جنبه تمدنی فقه در اسلام است که مقصود است. روشنفکری دینی در ایران چند دههای است که در برابر توجه به جنبههای معنوی دین …
Read More »نواندیشان با عدول از تراث، زمین بازی را سوزاندند/ اینکه جریان نواندیشی همواره باید همراه با حاکمیت باشد، محل بحث است
امروزه با عدهای از نواندیشان دینی مواجه هستیم که تخصص آنها، دندانپزشکی، معماری یا مهندس راه و ساختمان است. این مسخره است. کدام فیزیکدان را میشناسید که معروف باشد به فیزیک، ولی رشته تخصصی او، این نباشد و با مطالعه چند کتاب متخصص شود؟ بعد وقتی اعتراض میکنیم میگویند شما انحصارطلب هستید. بعضاً هم یک الفاظ دیگری استفاده میشود، ولی …
Read More »ارزیابی نادرست گفتمان روشنفکری دینی از جایگاه فقه در اسلام/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: برخی روشنفکران عرب تمدن اسلامی را «تمدن فقه» توصیف کردهاند. این سخن از جنبههای مختلف سخن درستی است. از فقه در این تعبیر طبیعی است که تعبد شخصی به فروع فقهی مراد نیست. بلکه جنبه تمدنی فقه در اسلام است که مقصود است. روشنفکری دینی در ایران چند دههای است که در برابر توجه به جنبههای معنوی دین …
Read More »شوکی به حال نزار روشنفکری دینی
شبکه اجتهاد: بار دیگر عبدالکریم سروش جنجال فکری گستردهای برانگیخته است. بیش از دو دهه است که او را رأس جریان «روشنفکری دینی» میشناسند. حتی برخی از نواندیشان منتقد او معتقدند که او پایهگذار جریان «روشنفکری دینی» در ایران است و پیش از او ما با جریان «روشنفکری مذهبی» یا احیاگران و اصلاحگران دینی روبهرو بودهایم. این سخن که به …
Read More »نسبت دیدگاه حیرت با روشنفکری دینی
شبکه اجتهاد: پس از انتشار کتاب «عصر حیرت» برخی که متن کتاب را نخوانده و صرفا بر اساس برخی تیترها و عناوین به نقد و قضاوت شتابزده نشستند، رویکرد و محتوای کتاب را روشنفکرانه از نوع مدرن اعلام کردند اما آنچه من در کتاب مطرح کردهام منبعث از کتاب و سنت است هر چند نمیتوان منکر وجود مشابهتهایی اغلب صوری …
Read More »روشنفکری دینی و مقوله تاریخنگاری اندیشه/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: یکی از مهمترین راههای اصلاح اندیشه و فهم ما از دین و مذهب شناخت دین و منابع دینی در بستر تاریخی آن است. این شناخت درک ما را از تحول تاریخی فهمهای دینی ارتقا میدهد. اگر خواهان اجتهاد در اصول و فروعیم و اگر میخواهیم درک درستی از دیالکتیک “نص” و “تاریخ” و سهم مقتضیات زمان و مکان …
Read More »تضادی که روشنفکری دینی بین فقه و اخلاق ایجاد کرده، هر دو را از کار میاندازد/ تا به فقه بیتوجهید، همه نوگراییها متوقف است/ غفلت از فقه باعث شده روشنفکران در تله ادبیات بدعت بیفتند
استاد فیرحی معتقد است: تضادی که روشنفکری دینی بین فقه و اخلاق ایجاد کرده، هر دو را از کار میاندازد؛ وقتی فقه را با شمشیر اخلاق زده میشود، قسمت مولد فقه را که پایههایی برای قواعد مدنی است شل میکند. با اخلاق نمیتوان هیچ جامعهای را اداره کرد چون اخلاق ضمانت اجرایی ندارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشستهای زنده مجازی …
Read More »روشنفکران دینی به مطالعات تاریخی در فهم منابع دینی کم توجه بودهاند/ برخی از روشنفکران دینی با یک حکم کلی معتقدند حدیث غیر اصیل است/ هرگونه اصلاح فهم دینی، باید از فقه آغاز شود
روشنفکری دینی عموماً در نقد حدیث به کلیاتی بسنده می کند اما جزییات مسائل را به بحث نمی گذارد. بدین ترتیب برخی از روشنفکران دینی با یک حکم کلی معتقدند حدیث غیر اصیل است الا ما خرج بالدلیل. من با این رویکرد طبعاً نمی توانم همدلی نشان دهم. این با شیوه های مقبول مطالعات تاریخی سازگار نیست. به گزارش خبرنگار …
Read More »آینده حوزه در اختیار نواندیشان حکمی و فقاهی است/ نمیتوان از اندیشه و تفکر اسلام در جهان سخن گفت ولی نامی از شهید صدر نبرد
جریان سنتی در حوزه به مسیر خود ادامه میدهد و معمولا پیشتاز نیست، نگه دارنده کف حوزه است. ولی اکثریت پیشتازان و نوگرایان جریان نواندیش حکمی و فقاهی هستند که شمارشان در حال حاضر فوق العاده است. البته همه در یک سطح نیستند، با خودشان نیز اختلاف دیدگاه دارند و حتی در درصد انقلابی بودن با یک دیگر اختلاف دارند …
Read More »نسبت گفتمان دینی با بحرانهای امت اسلامی
به عقیده شیخ الازهر اسلام بر مبنای آزاد اندیشی دینی و پذیرش دیگر ادیان و مذاهب بنا شده است و متحجرّان خطری بزرگ برای اسلام به شمار میآیند. شبکه اجتهاد: الازهر در عرصه «احیای اندیشه دینی» دارای سابقه تاریخی است. این نهاد دینی از زمان تاسیس تا به امروز که بیش از هزار سال از عمر آن میگذرد همواره امانتدار …
Read More »مفتیان اسلامی و ژست تجدد مآبی/ عربستان و مصر در مسیر نواندیشی دینی
عربستان و مصر تلاش دارند تا به کمک مفتیان روشنفکر به جامعه غربی نشان دهند که در مسیر نواندیشی دینی گام بر میدارند. شبکه اجتهاد: چند ماه قبل که عربستان سعودی طرح اصلاحات اجتماعی را کلید زد بسیاری از حامیان و تحلیلگران همسو با آلسعود به همراه بوقهای رسانهای از آغاز فصلی نو در تاریخ این کشور سخن گفتند. به …
Read More »پروژه «روشنفکری دینی» حاصل توفیق فقه پویا/ داود مهدویزادگان
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین داود مهدویزادگان عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در پاسخ به شبهه «عدم پویایی فقه در زمان کنونی»، طی یادداشتی در صفحه تلگرام خود آورده است: مبنای پویایی فقه علم فقه، دانش فهم شریعت الهی است و پویایی فقه حسب فرمایش امام خمینی(ره) در پیام تاریخی به روحانیت(مشهور به منشور روحانیت در اسفند …
Read More »