بایگانی برچسب: عقد بیمه

رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: صنعت بیمه به صورت کلی توسط فقها مورد بحث و بررسی قرار گرفته و مورد قبول آنهاست اما مورد به مورد ابزارها و قراردادهای مورد استفاده در این صنعت به بحث فقهی گذاشته نشده‌ و آنچه در بازار بیمه اتفاق می‌افتد مورد کنترل قرار نگرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، در گفت‌وگو با ایکنا، در پاسخ به این پرسش که تشکیل شورا یا کمیته فقهی در بیمه مرکزی را تا چه اندازه ضروری …

عقلا اصل بیمه را پذیرفته و آن را نوعی عقد می‌دانند که چارچوب عقود را هم دارد. در قرآن هم تأکید شده که اوفوا بالعقود که منظور هر عقدی است، در عرف هم پذیرفته‌شده و ممنوعیت‌هایی مثل ربا و… در آن نیست پس می‌توان مشروعیت آن را ثابت کرد. اختصاصی شبکه اجتهاد: عقد بیمه از عقودی است که در زمان شارع وجود نداشته است. مواجهه فقها با این عقد اما متفاوت است؛ برخی آن را پذیرفته و برخی آن را در صورت بازگشت به سایر عقود، مورد قبول قرار می‌دهند. حجت‌الاسلام والمسلمین مجید رضایی اما آن را عقدی عقلایی می‌داند …

اختصاصی شبکه اجتهاد: عقد بیمه به طور عموم و بیمۀ تأمین اجتماعی به طور خصوص علاوه بر جنبه‌های فقهی از جنبه‌های اخلاقی و کلامی نیز قابل بحث و بررسی هستند. جهت روشن شدن این جنبه‌ها گفتگویی با استاد شیخ مهدی زمانی فرد از اساتید خارج فقه، اصول، تفسیر و فلسفه در حوزۀ علمیّه مشهد مقدّس داشتیم که تقدیم‌ می‌شود: اجتهاد: بعنوان سؤال اوّل بفرمایید از جهت کبروی اصولاً آیا‌ می‌توان قائل به الزامی بودن فی الجملۀ مسائل اخلاقی نسبت به بعضی اقشار و اصناف مثل قشر روحانیّت شد؟ زمانی فرد: مسائل اخلاقی همانطور که اشاره کردید نیاز به یک طبقه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: متن پیش‌روی تبیین و بررسی آراء آیت‌الله سید محسن خرازی، استاد باسابقه خارج فقه و اصول و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در باب «عقد بیمه» است. مقام اوّل: حقیقت تأمین ماهیت: تأمین عقدی مستقل است، لذا لزومی ندارد آنرا در تحت عقود زمان شارع در آوریم. تعریف: تأمین عقدی است بین مؤّمن و مستأمن که به موجب آن مؤمِّن متعهد می‌شود، خسارت محتمل به جان یا مال مستأمن را در قبال دریافت وجهی تأمین کند. معوّض: در عقد تأمین تعهد به تدارک خسارت است نه تدارک، و الّا لازم می‌آید در صورت عدم خسارت و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در بیمه عمر بیمه گر در قبال اخذ وجوهی که غالباً حدود ۳۰ درصد حقوق اشخاص است تضمین‌ می‌دهد معادل ۱۰۰ در صد حقوق اشخاص را پس از بازنشستگی به بیمه شونده یا عائله‌ی وی بپردازد. این بیمه و مشابهات آن همچنانکه بیشترین سهم را از گردش مالی شرکتهای بیمه دارند، بیشترین سهم از  مخالفت فقهاء را نیز دارند. در این یادداشت به نحو موجز به واکاوی استدلالی این بیمه‌ می‌پردازیم. ادلّه وفاء به عهود و عقود مشرّع نیستند بعضی از فقهاء برای تصحیح عقد بیمه از جمله بیمه‌ی عمر به عمومات وارده استدلال کردند. امّا چنانکه …

عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه تکافل قابل جایگزینی با بیمه نیست، گفت: امیدوارم هیچ روزی به سمت تکافل نرویم؛ فقهای شیعه معتقدند عقد بیمه مبتنی بر تعاونی است و مانعی برای ورود غرر بر عقود تعاونی وجود ندارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله محمدعلی تسخیری، عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، در چهارمین همایش مالی اسلامی در دانشگاه الزهرا اظهار کرد: در این فرصت کوتاه دو مطلب را بیان می‌کنم؛ اول اینکه متأسفانه فقه اهل سنت نتوانسته به خوبی از عقد بیمه استفاده کند، اما خوشبختانه فقه شیعه این عقد را به …

آن زمان که مرحوم صاحب عروه استفتاء را در باب بیمه پاسخ داد، باید بحث‌های استدلالی را در این باره پیش می‌بردیم. امروزه می‌بینیم که بحث‌های صورت گرفته در باب اجاره چقدر زیاد است؛ اما در باب بیمه بحث‌های استدلالی کم است! پرداختن به مسئلۀ بیمه از ضرورت عصر جدید به شمار می‌آید و باید این بحث را شروع کنیم و هر چقدر دیرتر به این موضوع بپردازیم، ضرر می‌کنیم. هر چقدر زمان می‌گذرد، فاصلۀ ما از نیاز عصر جدید بیشتر می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، امروز چتر بزرگ بیمه سایه خود را در زمینه‌های مختلف روی زندگی مردم، جوامع …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ محمّد سند از جمله مدرسین عالی رتبه فقه و اصول در حوزۀ نجف است. تقریراتی که از ایشان تحت عنوان فقه المصارف و النقود در رابطه با مباحث مالی از جمله ضمان الفعل و عقد التأمین به طبع رسیده ما را بر آن داشت که گفتگویی در زمینۀ بیمه با ایشان انجام دهیم. معوّض دانستن ضمان الفعل- و نه تأمین خاطر یا تدارک- در عقد بیمه، تحلیل بحث بیمه از دو منظر حکومتی و فردی، تحریم بیمه از منظر فقه حکومتی در صورت داشتن آسیبهای اخلاقی یا اعانه بر اثم، ربوی دانستن بیمه بازنشستگی و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مسئلۀ تعاون در فقه فردی و اجتماعی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. خداوند متعال در این باره در قرآن‌ می‌فرماید: تعاونوا علی البرّ و التّقوی و لاتعاونوا علی الإثم و العدوان. یکی از مواضع عامّ البلوایی که امروزه‌ می‌تواند مصداق فراز ایجابی و یا تحریمی این آیۀ شریفه باشد و متأسّفانه از آن غفلت شده است، مسئلۀ عضویّت اختیاری سرپرستان خانوار در صندوق‌‌های بیمه بازنشستگی از جمله خانواده ۴۵ میلیون نفری سازمان تأمین اجتماعی است. چون در این قبیل بیمه‌‌ها مقصود بالذات فقط تأمین مالی است و بد و خوبِ گردش پرداخت‌ها، علیرغم اهمیّت سلبی و ایجابی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ محمّدجواد فاضل لنکرانی استاد باسابقه حوزه علمیه قم و رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (علیه‌السلام) در بخش اول گفتگوی خود پیرامون «عقد بیمه» اظهار کرد: معاملات شکل‌‌های بسیار جدید پیدا کرده، و اگر فقه بخواهد توقف کند در اینکه این معاملات باید تحت یکی از عناوین رایج درآید در بسیاری از موارد مشکل پیدا می‌‌کنیم، اصلا هرچه زمان پیش می‌‌رود، معاملات جدید پیدا می‌‌شود، مثلاً معاملات بازار بورس، یا بیع زمانی نه تحت عنوان بیع است، نه اجاره، نه صلح بلکه یک معاملۀ جدید است. پس به نظر ما از ادلّه استفاده می‌‌شود برای تصحیح …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ محمّدجواد فاضل لنکرانی استاد باسابقه حوزه علمیه قم و رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (علیه‌السلام) طی گفتگویی پیرامون «عقد بیمه» اظهار می‌کند: اکنون معاملات شکل‌‌های بسیار جدید پیدا کرده، و اگر فقه بخواهد توقف کند در اینکه این معاملات باید تحت یکی از عناوین رایج درآید در بسیاری از موارد مشکل پیدا می‌‌کنیم، اصلا هرچه زمان پیش می‌‌رود، معاملات جدید پیدا می‌‌شود، مثلاً معاملات بازار بورس، یا بیع زمانی نه تحت عنوان بیع است، نه اجاره، نه صلح بلکه یک معاملۀ جدید است. پس به نظر ما از ادلّه استفاده می‌‌شود برای تصحیح معاملات نیاز …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اینکه اصل عقد بیمه، یا بیمه‌های موجود، وضعاً و تکلیفاً دارای چه حکمی هستند موضوع گفتگویی است که با آیت‌الله محمدعلی گرامی قمی انجام دادیم. این استاد عالی‌رتبه حوزه علمیّه قم معتقد است اصل و انحاء موجود عقد جدید بیمه دارای هیچ‌گونه اشکال شرعی نمی‌باشند، امّا در مقایسه با بعضی بیمه‌های اصیل شرعی نظیر بیمۀ عاقله یا بیمه‌های تعاونی مرجوح بوده و لذا در موارد مشابه، تبدیل آن‌ها به بیمه‌های اصیل شرعی أولی و بعضاً الزامی است. لزوم مداخله تعزیرات به نفع بیمه شوندگان در موارد گزاف بودن عوض، یا عدم ردّ بایستۀ معوّض، از دیگر مباحث …

اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد شهید مرتضی مطهری(ره) در چند جلسه سخنرانی، نظرات خود را درباره بیمه مطرح نموده‌ که در آخر کتاب «مسئله ربا و بانک» منتشر شده است. ربوی وغرری بودن بیمه عمر و مشروعیت و اجرایی بودن بیمه عاقله, از جمله اهم نظرات ایشان در این باب است. نکات مهم دیگری نیز در مباحث تفصیلی ایشان به چشم می خورد که ما در این یادداشت به اختصار بیان می‌کنیم: ۱- بیمه؛ یک عقد مستقل: ما هیچ دلیلی نداریم که همه معاملات صحیح باید داخل در یکی از معاملات متعارفی که در فقه مطرح است، باشد. ما یک سلسله …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله محمدمهدی شب‌زنده‌دار استاد باسابقه خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از فقهای شورای نگهبان در گفتگویی در باب مسئله‌ی بیمه تصریح می‌کند بیمه عمر قرض نیست که ربا در آن مطرح باشد، بیمه عمر در واقع صلح است، یعنی توافقی است بین طرفین. این عضو جامعه مدرسین و مدیر مؤسسه بقیه‌الله خاطرنشان می‌کند اینکه بیمه‌شونده مبلغی را در ازاء تأمین با بیمه‌گر صلح کند، ربا نیست! اجتهاد: آیا از قدما بوده‌اند که با مسئله بیمه اشاره و اشکالی داشته باشند؟ شب‌زنده‌دار: بله، در این باره به کتاب سؤال و جواب مرحوم سیّد مراجعه‌ای داشته …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بی‌گمان انسانها به دلیل ضعفهایی که در مقام «علم» و «عمل» دارند نیازمند تأمین اشخاصی حقیقی یا حقوقی‌اند که نسبت به آنها از قوّت بیشتری برخوردار بوده و‌ می‌توانند «عدم وقوع» مخاطرات یا «توانایی علاج» آنها را در هنگام مواجهه تضمین کنند. اصل این معنی حتّی نسبت به أنبیاء عظام، علی نبینا و آله و علیهم السّلام نیز مصداق داشته است، آنجا که در مواقعی دچار خوف و اضطراب شده و از جانب خداوند متعال با آیاتی نظیر: “لاتخف انک الأعلی”، “لاتخف انک من الآمنین”،”ما ودّعک ربک”، “و لسوف یعطیک”، “قالوا لاتوجل” و … به آرامش خاطر‌ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: گفتگوی پیش‌رو با یکی از اعضای جلسه إفتاء آیت‌الله محمدتقی بهجت رحمت‌الله علیه، پیرامون نظرات متفاوت معظم‌له در باب «بیمه» است که به درخواست ایشان نامی از وی ذکر نگردیده است. اجتهاد: اجمالاً می‌‌‌‌دانیم حضرت آیت‌الله بهجت(ره) نسبت به مسئلۀ «بیمه» اشکالاتی داشتند. لطفاً بفرمایید این اشکالات نسبت به اصل عقد بیمه بوده است یا نسبت به قسمی از اقسام بیمه‌های موجود؟ پاسخ: آنچه به حسب ظاهر می‌‌‌‌دانیم، در ابتدا اشکال معظم‌له نسبت به اصل عقد بوده، ولی در چند سال اخیر اصل عقد را تصحیح کردند اما نسبت به خصوص بیمه عمر اشکالاتی داشتند. اجتهاد: اگر …

کتاب «بررسی فقهی عقد بیمه» در چهاربخش «کلیات»، «صحت عقد بیمه بر اساس ادله‌ی عام»، «عقد بیمه با عقود معین» و «موانع صـــحت عقد»، نوشته‌ی ناصر نیکخو امیری از سوی انتشارات سمت منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از برجسته‌ترین شاخه‌های فقه اســلامی، نظام معاملاتی آن اســت که بر پایه اصـــولی چون آزادی اراده، وفای به عهد و انصاف و عدالت و در پرتو قواعدی منســـجم و احکامی متنوع، نیازهای اجتماعی و معاملاتی را ســـامان داده و گواه آن تدوین هزاران نوشـــتار علمی در طول ســـالیان متمادی در تدوین مقررات و احکام پیمان‌ها و قراردادهاست، به گونه‌ای که فقیهان …

یکی از شرایط صحت دادوستد نبود غرر در ارکان معامله است و در صورت تحقق چنین حالتی، معامله باطل می گردد. چون در روایات واردشده از پیشوایان دین، از عقد غرری نهی است و نهی از غرر در معاملات موجب بطلان آن می شود؛ یعنی چنانچه در معامله نسبت به نهی واردشده، توجه نشود و به مقتضای آن عمل نگردد، آن معامله باطل بوده و ترتیب اثری به آن داده نمی شود. بیمه هم یک عقد مشروع، مستقل و لازم­الوفاء است که امکان تحقق غرر در آن وجود دارد؛ چراکه امکان ایمن نبودن از ضرر در آن برای متعاقدین وجود دارد

چکیده: بیمه از جمله عقود نامعین است. هرچند امکان دارد بیمه در قالب عقود و عناوین دیگر واقع شود، هیچ کدام نیست و عقد مستقلی به حساب می آید. تسری غرر به بیمه، هرچند محتمل است (همانند سایر عقود معاوضی) محرز نیست، بلکه محتمل است، زیرا شاید حق بیمه، کمتر از قسط پرداختی بیمه گذار یا حتی کمتر از اصل آن باشد.