شبکه اجتهاد: یکی از بنیادیترین مباحث پیرامون عرف، مرجعیت عرف در تطبیق مفاهیم عرفی بر مصادیق است؛ مبحثی که در برخی تحقیقات بین آن و موضوع مرجعیت عرف در تعیین مفاهیم فرق گذاشته نشده است. در این مقاله تلاش شده است با بحث پیرامون کارایی و کاربرد عرف در انطباق مفاهیم بر مصادیق، حوزه علمی آن را از کاربرد عرف در تعیین مفاهیم جدا کرده و منشأ اختلاف اندیشمندان در این بحث در دو عرصه عمل و نظر بررسی شود. مقدمه: در نصوص ومتون دینی به هزاران قضیه برمیخوریم که نهاد آن عرفی وگزارهاش شرعی است؛ از قبیل: غصب حرام …
توضیحات بیشتر »نقد فرضیه عرفى شدن دین
شبکه اجتهاد: عرفى شدن دین یا فقه، نخستین بار در غرب و نسبت به دین مسیحیت مطرح شد. پس از انقلاب اسلامى ایران و حاکمیت احکام و قوانین اسلامی در جامعه، عدهاى به این فکر افتادند که چگونه مىتوان فقه یا دین را در جامعه عرفى کرد؟ پیش از ورود به بحث ذکر این نکته ضروری است که بررسی سیره فقها از زمان شیخ طوسى؛ بلکه از عصر امام صادق (علیه السلام) تاکنون، نشانگر مراجعه مکرر فقیهان به عرف بوده، به نحوی که هیچ یک از آنان در استنباط احکام دین خود را بىنیاز از عرف نمىدانستهاند. مصادیقی از مراجعه …
توضیحات بیشتر »کاربرد عرف در فقه و استنباط احکام شرع
همان قدر که سهم عرف و عادت در شریعت و دخالت فهم آن در استنباط احکام امری مسلم روشن و مقبول همگان است، تعیین دقیق این دخالت و فهم صحیح آن امری مبهم و بحثدار است؛ از این رو بسیاری از اظهار نظرهایی که دربارهی نقش و تاثیر عرف در این زمینه شده خالی از افراط و تفریط نیست. اختصاصی شبکه اجتهاد: کلاس آموزشی درس خارج اصول فقه با حضور حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، استاد خارج فقه و اصول و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در روزهای پایانی خردادماه ۹۹ در مرکز تخصصی آخوند خراسانی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان …
توضیحات بیشتر »عرف نمیتواند میزانی برای تعیین موسیقی حرام باشد
آیتالله جناتی شاهرودی با بیان اینکه بعضی برای اثبات اعتبار عرف در تعیین موسیقی غنایی، به یک سری اخبار استدال کردهاند، اظهار داشت: نمیتوان عرف را میزان برای تعیین موسیقی حرام پذیرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیتالله محمد ابراهیم جناتی در پاسخ به این پرسش که «برخی عالمان معتقدند میتوان از راه عرف، موسیقی غنایی حرام را مشخص نمود؛ آیا به نظر شما این درست است؟» اظهار کرد: چون ممکن است شناخت موسیقی غنایی حرام، از عرف به دست آید، بجاست مقدّمهای را درباره مفهوم عرف بیان کنیم. تردیدی نیست در اینکه عرف مرجع تشخیص برخی از احکام بوده است. …
توضیحات بیشتر »عرفی شدن برآیند اجتهاد و پاسخگویی به نیاز مسلمانان است/ سه تفسیر از عرفی شدن دین/ بین نواندیشان دینی و روشنفکران دینی تفاوت قائل میشوم
مدرس حوزه و دانشگاه گفت: عرفی شدن برآیند اجتهاد و پاسخگویی به نیاز یک مسلمان به تحولات و نیازهای بشر و شناخت مناسبات اجتماعی در تحولات انسانی است. به گزارش شبکه اجتهاد، عرفیشدن دین یکی از موضوعاتی است که اخیراً در حوزه دینپژوهی مطرح شده و درباره آن مقالات و کتابهای متعددی نگاشته شده است. برخی عرفی شدن را همچون سکولاریسم به معنای تقدس ناباوری و قداستزدایی از دین معنا میکنند. برخی نیز با استناد به اینکه فقها نیز در فقه اسلامی، به عرف و سیره عقلا مراجعه میکنند و این یکی از ابزارهای داوری و قضاوت در محاکم است …
توضیحات بیشتر »«اندیشه عرفی» در مکتبشناسی فقهی آیتالله واعظزاده خراسانی
شبکه اجتهاد: مرحوم آیتالله واعظزاده خراسانی شاگرد نزدیک و ممتاز آیتالله بروجردی بهشمار میرود؛ فقیه بزرگی که میتوان او را به حق بنیانگذار مکتبی مهم و ممتاز در فقاهت و اجتهاد دانست. آیتالله واعظزاده به استاد خویش بسیار نزدیک بود و اعتقاد دارم مکتب فکری و فقهی او را بهدرستی در اندیشه و رفتار خویش نهادینه کرده بود. آیتالله واعظزاده از آیتالله بروجردی مکرر نقل میکرد که استاد گفته بود فقه شیعه در حاشیه فقه اهل سنت پدید آمده است و ازینرو باید برای فهم فقه شیعه به فقه اهل سنت توجه بایسته داشت. من از سر کنجکاوی این نقل …
توضیحات بیشتر »بررسی ملاک مراجعه به عرف در موضوع شناسی فقهی
بر اساس نظر مرحوم نراقی هر آنچه که شارع متعال یا شریعت عهده دار شده است باید از زبان شارع آن را کشف کرد و در واقع تلقی شرعی باید به دست گرفت و این امر محدود به موضوعات مخترعه نمیشود؛ یعنی همان موضوعات عرفی نیز که مد نظر شارع قرار گرفتهاند ممکن است تغییراتی در آنها ایجاد شده باشد یا از نظر شارع موضوعات با ویژگی خاصی باشد و مطلق موضوعاتی که در زبان عرف قرار گرفتهاند مد نظر نباشند و توسعه و تضییق محتوایی در واژگان رخ داده باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حزب تشکلی سیاسی مستقل از …
توضیحات بیشتر »عرفی شدن فقه، مذموم نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین کاظم قاضیزاده، زاده ۱۳۴۰ تهران است. نبوغ او وقتی بیشتر نمایان شد که در ۱۶ سالگی به دانشگاه وارد شد و در رشته فیزیک مشغول به تحصیل گردید. وی پس از وقوع انقلاب فرهنگی، وارد حوزه علمیه قم شد و تاکنون نیز در آن ماندگار شده است.
توضیحات بیشتر »مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ نهادی انقلابی یا ساختاری در راستای عرفی سازی دین؟!
تجربه مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام و راهبردهای کلان حاکم بر آن بهخوبی حکایت از آن دارد که مصلحتاندیشی نیز میبایست در چارچوب شرع مقدس و زیر پرچم انقلابی گری صورت بگیرد که از این رهگذر نیز نباید نگران زیر پا نهادن مقاصد شریعت باشیم.
توضیحات بیشتر »عرفی شدن دین و فقه به واپسگرایی میانجامد نه پیشرفت
آیتالله سبحانی: عرفى شدن دین به معناى عقلایى شدن احکام مدنى و اجتماعى، سخن مسلکهای استعمارى همچون بهائیت است. بهائىها میگویند: «ما در مسائل اجتماعى و سیاست و نکاح، تابع «بیت العدل» هستیم». در آنجا عقلاى بهائیت جمع میشوند و سرنوشت اجتماع بهائىها را معین میکنند. بنابراین عرفى شدن به این معنا واپس گرایى است نه پیشرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، برخى از آنهایى که چهره دینى دارند اما دینى نیستند، مجدداً مسئلهای به نام عرفى کردن دین یا فقه را مطرح کردهاند. آیتالله شیخ جعفر سبحانی با ذکر مصادیقی از مراجعه فقها به عرف به تبیین معانی عرفی شدن …
توضیحات بیشتر »