مرحوم امام خمینی (ره) بحث مصلحت را در فقه، چه در بعد نظری و چه در بعد عملی توجه کرد و در عمل مثل تشخیص مصلحت نظام پیش برد. اما سوگمندانه این نگاه رشد خودش را نداشته است … این مسئله درست مثل چیزی است که گویا پایین کوه بود و مرحوم امام یکباری آن را چند متری بالا برد، …
Read More »Tag Archives: فقه و مصلحت
فتوای معیار در شورای نگهبان، نظر فقهی ولی امر است/ تشخیص مصلحت با مجمع تشخیص است، نه شورای نگهبان/ حفظ حدود الهی، مهمترین اصل در حکمرانی اسلامی
عضو فقهای شورای نگهبان گفت: مهمترین ضابطه در حکمرانی اسلامی این است که باید حدود الهی به طور کامل مراعات شود. همانطور که در بعضی از فرمایشات مرحوم امام وجود دارد اساسا فلسفه حکومت، مسئله پیادهسازی حدود الهی است، نه دستکاری آنها. ما حق نداریم احکام الهی را دستکاری کنیم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدمهدی شبزندهدار در مراسم افتتاحیه …
Read More »گزارشی از گفتگوی استاد علیدوست و احمد النعیم درباره «فقه و مصلحت»
احمدالنعیم در نشست «فقه و مصلحت» ضمن اشاره به اینکه مطالبی که در فقه وجود دارد الهی نیست بلکه فهم انسان از مسائل الهی است تصریح کرد: حاصل آن هم احکامی است که من بسیاری از آنها را رد میکنم. علیدوست در پاسخ به اظهارات احمدالنعیم اظهار کرد: اینکه بگوییم برخی مطالب فقه فهم بشری است یا در فقه، فهم …
Read More »بررسی فقهی ضوابط استفاده از عنصر مصلحت در حکومت اسلامی
اگر شارع حکم شرعی دارد(عام یا خاص)، در واقع برای حاکم تعیین مصلحت کرده است. یعنی تکلیف، رعایت مصلحت اجرای حکم شرعی است. اما اگر حکم مشخص نبود تکلیف رعایت مصلحت به معنای عرفی است که مصداق آن از رجوع به متخصص به دست میآید. به گزارش شبکه جتهاد، دهمین نشست «آسیبشناسی تقنین و قوه مقننه در ایران» با موضوع …
Read More »فقه، مصلحت و حکومت اسلامی/ علی صالحیمنش
شبکه اجتهاد: در مورد مصلحت در فقه سیاسی یا به تعبیری نقش مصلحت در حکومت اسلامی لااقل چهار سؤال اساسی وجود دارد: سؤال اول: حکم مصلحت در افعال حاکم چیست؟ یا به تعبیر دیگر از نظر فقهی چه نسبتی بین مصلحت و فعل حاکم وجود دارد؟ سؤال دوم: ماهیت مصلحت چیست؟ آیا مصلحت همان متعلق احکام است؟ یا فراتر از …
Read More »نقد برخی از استدلالهای استاد علیدوست پیرامون مصلحت/ محمد عبدالصالح شاهنوش
شبکه اجتهاد: جناب استاد علیدوست در صحبت اخیر خود در برنامه تلویزیونی سوره چند بار تأکید داشتند که منظورشان از مصلحتی که مبنای حکم است، مصلحت شرعی است. این در حالی است که مصلحت خود مبنای حکم شرعی است. اگر مصلحت مقید به وصف شرعی بودن شود منجر به دور در قانونگذاری میشود زیرا از طرفی مصلحت مبنای تشریع است …
Read More »جرمانگاری هر گناهی در حکومت دینی، بستگی به مصلحت شرعی دارد/ اگر حکومتی به حسب ظاهر، شریعت را اجرا کند اما فرایندش شرعی نباشد، حکومت اسلامی نیست
استاد علیدوست، با اشاره به اینکه حکومت اسلامی حکومتی است که میخواهد در یک فرایند شرعی، اجرای شریعت کند، تصریح کرد: اگر یک حکومتی بهحسب ظاهر شریعت را اجرا کند اما فرایندش شرعی نباشد حکومت اسلامی نمیدانیم. این را مخصوصاً عرض کردم چون گاهی برخی در تعابیر فقط نتیجه را نگاه میکنند و میگویند حکومت اسلامی، حکومتی است که میخواهد …
Read More »آیا مصلحت، حکم حرمت سلاح کشتار جمعی را تغییر میدهد؟
استاد علیدوست گفت: فتوا همیشه تابع اسنادی از قرآن، حدیث، عقل و اجماع است و از هیچ مصلحت موقت تبعیت نمیکند. فتوا ابدی است و تا زمانی که صاحب فتوا به اشتباه خود پی نبرد، تغییر ناپذیر است؛ چرا که اسناد هادی به آن، تغییر ناپذیر است. چنانچه، نظر فقیه مستند به مصلحتی موقت در یک قضیه معین و جزئی …
Read More »آیا مصلحت اندیشی موجب عرفی شدن فقه شیعه میشود؟
دین تنها با امور ثابت سر و کار ندارد، احکام شرعی به دو قسم ثابت و متغیر منشعب میشود و متغیر دانستن پارهای از احکام ثانویه و حکومتی، منافاتی با قدسی بودن و نقدناپذیری و حجیت ندارد؛ بنابراین وجود عنصر مصلحت در نظام اسلامی به معنای عرفی شدن فقه شیعه یا سکولار کردن دین، یا معنای انتقال از ساحت قدسی …
Read More »عنصر مصلحت و دلالت و نتایج آن در تفقه ابواب فقه رسانه
متأسفانه برخی از قائلین به فقه حداقلی، مصلحت را به مثابه مفهوم Utilityبه کار بردهاند که منجر به تشدید سکولاریزاسیون اجتماعی و حکومتی خواهد شد و بعید نیست که تعمداتی در چنین طرح و معنایی وجود داشته باشد که باید فقهیا شیعه مواظبت کنند. این نوع ترجمان از مصلحت، توجیهگر هر عمل حکومت بهنام فقه و نوعی نگاه ماکیاولی خواهد …
Read More »چرا امام خمینی(ره) بهصورت عمده مصلحت را وارد فقه شیعه کرد؟
ایزدهی در برنامه مصیر به این پرسش پاسخ داد که چرا فقه شیعه همواره به عللی از مصلحت گریز داشت و یا آن را اندکی به کار میگرفت و چرا امام(ره) بهصورت عمده آن را وارد فقه شیعه کرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، برنامه «چراغ مطالعه» با حضور حجتالاسلام دکتر سید سجاد ایزدهی نویسنده کتاب «مصلحت در فقه سیاسی شیعه» …
Read More »مشروعیت مجمع تشخیص مصلحت به انتصاب رهبری است/ استحسان و مقاصدالشریعه در فقه شیعی جا نیفتاد!/ نظریه ولایت حسبه، دارای رویکرد حداقلی و حداکثری است
وقتی انقلاب اسلامی ایجاد شد، نظام اسلامی در بسیاری از موارد باید بین مواردی مصلحت اندیشی می کرد. به عبارتی دیگر در تزاحم بین برخی از احکام و در تزاحم بین مصالح مجبور بود که اولویت بندی کند و اهم و مهم کند، به همین خاطر چاره ای جز مصلحت نبود اما چون مصلحت اندیشی از دو جهت مورد نکوهش …
Read More »جدیدترین اثر حیدر حبالله چاپ و منتشر شد+ فهرست کتاب
کتاب جدید شیخ حیدر حبالله، پژوهشگر لبنانی و استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با عنوان «فقه المصلحه، مدخلاً لنظریه المقاصد و اجتهاد المبادئ و الغایات» در بیروت چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فقه المصلحه، مدخلاً لنظریه المقاصد و اجتهاد المبادئ و الغایات» تألیف استاد حیدر حبالله در ۶۵۴ صفحه و از سوی انتشارات دار روافد …
Read More »غیر فقیه نمیتواند مصلحت شرعی را تعیین کند/ نمیتوانیم یک مدیریت اسلامی در مقابل مدیریت علمی درست کنیم/ فرایند قانونگذاری در کشور لغزنده است!
استاد علیدوست میگوید: اکنون در فرآیند قانونگذاری کشور، طرحمان به مجلس میرود، مجلس اظهار نظر میکند. در این فرآیند بعضی نمایندگان میگویند ما چون فیلتر شورای نگهبان را داریم، لزومی ندارد که حتی واضحات دینی را در نظر بگیریم. مجلس میگوید من خیالم راحت است چون اگر مصوبه خلاف شرع باشد، شورای نگهبان ردمیکند. شورای نگهبان هم میگوید من براساس احکام …
Read More »فتوا قائم به معرفت فقیه است، نه مصلحت
رئیس شورای حوزه علمیه تهران گفت: گاهی بعضی پیشنهاد «فتوای شورایی» یا احیاناً «قضای شورایی» میدهند این محل تأمل است و بسا براساس ادله نتوان فتوای شورایی را پذیرفت. این که چند نفر جمع شوند باهم توافق کنند و مصلحتی فتوا بدهند، فتوا نیست، چرا که فتوا قائم به معرفت است و هر فردی باید به معرفت برسد. به گزارش …
Read More »اگر مصلحت عرفیه ملاک برای تجویز قوانین حاکمیتی باشد، از دین چیزی باقی نمیماند
حجتالاسلام زیبایینژاد گفت: اگر قرار باشد عرف مصلحت را تشخیص دهد که حکومت اسلامی به سمت عرفی شدن میرود. بنابراین مصلحت باید در نظام شریعت باشد. البته مصلحت عرفیه در صورت هماهنگی با جهت گیریهای دین مبنا میشود. یعنی مخالفت صریح با احکام روشن دین نداشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی نژاد، رییس مرکز تحقیقات زن …
Read More »مصلحت نظام محصول توجه به فراسوی احکام اولیه و ثانویه است
استاد حوزه علمیه قم در نشست «امام خمینی (ره)، چالش حقیقت و مصلحت» گفت: حرف امام (ره) بود که اگر حکومت محدود به احکام اولیه و ثانویه باشد، نخواهد توانست مسائل را به پیش ببرد، از نظر ایشان حکومت خود از حکمهای اولیه است و حکمهای حکومتی در چارچوب حکمهای اولیه و ثانویه نیست و بر مبنای مصلحت عمومی عمل …
Read More »مجمع تشخیص مصلحت ارتباط بیشتری با مردم داشته باشد/ بسیاری از وظایف مجمع میتوانست به عهده مجلس باشد
رییس اسبق مرکز تحقیقات مجلس خبرگان رهبری معتقد است اشکالی ندارد بسیاری از وظایف مجمع تشخیص مصلحت به عهده مجلس شورای اسلامی گذاشته شود. مثلا وظیفهای مانند مشارکت در بازنگری قانون اساسی یا مشاوره با رهبری در برخی از امور ذکر شده و شاید بهتر بود این وظایف به عهده مجلس گذاشته شود. در هر صورت به نظر میرسد هر …
Read More »نفوذ اذن ولی طفل در ازدواج، مشروط به رعایت مصلحت است
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام قدرت الله انصاری، پژوهشگر ارشد مرکز فقهی ائمه اطهار و از اساتید حوزه علمیه قم است. با او که چند سالی است مدیریت پروژه موسوعه فقهی «احکام الطفل و ادلّتها» را به عهده داشته و بهتازگی نگارش این مجموعه ۹ جلدی را با گروهی از محققین به پایان رسانده است، در رابطه با حکم ارتباط جنسی با کودک بدون رضایت او و با اذن ولی گفتگو کردیم
Read More »تشخیص مصلحت در حضور فقها
این تدبیر از آن جهت صورت گرفته است که موضوع کنار گذاشتن موقتی و مصلحتی نظر شرعی شورای نگهبان، در حضور اعضا و به ویژه فقهای این شورا انجام شود، تا هیچ خللی در این مصلحتسنجی وجود نداشته باشد و همه ابعاد و زوایای آن به خوبی دیده شود و از دین مردم، در امر قانونگذاری به طور کامل و جامع حفاظت شود.
Read More »مصلحتی که تحت عنوان ثانویه است، باید مسجّل، واضح، معین و موقت اعمال شود
حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار رئیس و اعضای دورهی جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجمع را از ابتکارات با ارزش امام بزرگوار خواندند و با اشاره به سه وظیفهی مهم این نهاد یعنی «تشخیص مصلحت»، «مشاورت در تعیین سیاستهای کلی» و «ارائهی راهحل در معضلات کشور» تأکید کردند: مجمع باید صد در صد انقلابی، فکر و عمل کند و انقلابی باقی بماند.
Read More »احکام مصلحتی در فقه اسلامی
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین سید محمود مدنی بجستانی، مدیر جامعه الزهرا(سلام الله علیها) در کتابی با عنوان «احکام مصلحتی در فقه اسلامی» به مرجع تشخیص مصلحت در نظام اسلامی اشاره کرد و بیان داشت: به طور کلی دو نوع حکم مصلحتی داریم:
Read More »لزوم بازتعریف عدالت در نسبتسنجی آن با مصلحت/ آیا میتوان به نام مصلحت، از اجرای عدالت کوتاه آمد؟
مدیر گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تاکید بر لزوم بازتعریف عدالت به خصوص در نسبتسنجی آن با مصلحت تاکید کرد: عدالت اسلامی صرفا با تبعیت از معصوم، تحققپذیر است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ترویجی «عدالت و مصلحت» از سوی حلقه تخصصی عدالت پژوهی مرکز مطالعات بینارشتهای دوم اسفندماه در تالار فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه …
Read More »«فقه المصلحت» در گفتگو با آیتالله هاشمی رفسنجانی
باید مصلحت- قبل از ورود به دلایل مصلحت- از نظر عقلانی و تحلیلی تشخیص داده شود و حتی تشخیص مصلحت یکی از اصول مهم اجتهادی است که میخواهد مکمل خاتمیت باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله هاشمی رفسنجانی طی گفتگویی، به جایگاه مصلحت در فقه و حقوق اسلامی همچنین جایگاه این نهاد در جامعه، ضرورتهای تشکیل مجمع تشخیص مصلحت وکارکرد …
Read More »