بایگانی برچسب: فقه و مصلحت

احمدالنعیم در نشست «فقه و مصلحت» ضمن اشاره به اینکه مطالبی که در فقه وجود دارد الهی نیست بلکه فهم انسان از مسائل الهی است تصریح کرد: حاصل آن هم احکامی است که من بسیاری از آنها را رد می‌کنم. علیدوست در پاسخ به اظهارات احمدالنعیم اظهار کرد: اینکه بگوییم برخی مطالب فقه‌ فهم بشری است یا در فقه، فهم بشری دخیل است قابل انکار نیست ولی نتایجی که ایشان می‌گیرند باب هر گفت‌وگویی را می‌بندد. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین نشست مجازی از سلسله برنامه‌های چشم اندازی به سوی شرق چندی قبل با حضور استاد ابوالقاسم علیدوست استاد حوزه …

اگر شارع حکم شرعی دارد(عام یا خاص)، در واقع برای حاکم تعیین مصلحت کرده است. یعنی تکلیف، رعایت مصلحت اجرای حکم شرعی است. اما اگر حکم مشخص نبود تکلیف رعایت مصلحت به معنای عرفی است که مصداق آن از رجوع به متخصص به دست می‌آید. به گزارش شبکه جتهاد، دهمین نشست «آسیب‌شناسی تقنین و قوه مقننه در ایران» با موضوع بررسی فقهی ضوابط استفاده از عنصر مصلحت در حکومت اسلامی با ارائه حجت‌الاسلام علی صالحی‌منش، دبیر گروه فقه نظام سیاسی پژوهشگاه فقه نظام و نقد حجت‌الاسلام سید احسان رفیعی علوی، استاد سطح عالی حوزه و مدیر گروه فقه مضاف دانشگاه …

شبکه اجتهاد: در مورد مصلحت در فقه سیاسی یا به تعبیری نقش مصلحت در حکومت اسلامی لااقل چهار سؤال اساسی وجود دارد: سؤال اول: حکم مصلحت در افعال حاکم چیست؟ یا به تعبیر دیگر از نظر فقهی چه نسبتی بین مصلحت و فعل حاکم وجود دارد؟ سؤال دوم: ماهیت مصلحت چیست؟ آیا مصلحت همان متعلق احکام است؟ یا فراتر از آن مصالح مادی و گروهی و … نیز مراد است؟ این سؤال را می‌توان به‌گونه‌ای دیگر مطرح کرد: متعلق مصلحت چیست؟ آیا مصلحت شرع بما هو شرع یا مصلحت مسلمانان یا …؟ سؤال سوم: معیار درک مصلحت چیست؟ آیا معیار …

شبکه اجتهاد: جناب استاد علیدوست در صحبت اخیر خود در برنامه تلویزیونی سوره چند بار تأکید داشتند که منظورشان از مصلحتی که مبنای حکم است، مصلحت شرعی است. این در حالی است که مصلحت خود مبنای حکم شرعی است. اگر مصلحت مقید به وصف شرعی بودن شود منجر به دور در قانون‌گذاری می‌شود زیرا از طرفی مصلحت مبنای تشریع است و از طرف دیگر اینکه چه مصلحتی مبنای قانون‌گذاری باشد به تشریع یا انتخاب شارع وابسته است. در نتیجه با این بیان نمی‌توان مصلحت را مبنای حکم شرعی دانست بلکه همه چیز وابسته به انتخاب شارع خواهد بود. این نگاه …

استاد علیدوست، با اشاره به اینکه حکومت اسلامی حکومتی است که می‌خواهد در یک فرایند شرعی، اجرای شریعت کند، تصریح کرد: اگر یک حکومتی به‌حسب ظاهر شریعت را اجرا کند اما فرایندش شرعی نباشد حکومت اسلامی نمی‌دانیم. این را مخصوصاً عرض کردم چون گاهی برخی در تعابیر فقط نتیجه را نگاه می‌کنند و می‌گویند حکومت اسلامی، حکومتی است که می‌خواهد اجرای شریعت بکند اما این‌طور نیست و باید فرایندی هم که سرکار می‌آید شرعی باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با حضور در برنامه تلویزیونی «سوره» به تبیین موضوع «گستره وظایف و …

استاد علیدوست گفت: فتوا همیشه تابع اسنادی از قرآن، حدیث، عقل و اجماع است و از هیچ مصلحت موقت تبعیت نمی‌کند. فتوا ابدی است و تا زمانی که صاحب فتوا به اشتباه خود پی نبرد، تغییر ناپذیر است؛ چرا که اسناد هادی به آن، تغییر ناپذیر است. چنانچه، نظر فقیه مستند به مصلحتی موقت در یک قضیه معین و جزئی باشد و فقیه، در آن قضیه از ولایت خود استفاده کند و به انشای حکم بپردازد آنچه از او صادر شده، حکم حکومتی است. حکم حکومتی دقیقاً شبیه حکم قضائی است با این تفاوت که در حکم قضائی، صدور حکم …

دین تنها با امور ثابت سر و کار ندارد، احکام شرعی به دو قسم ثابت و متغیر منشعب می‌شود و متغیر دانستن پار‌های از احکام ثانویه و حکومتی، منافاتی با قدسی بودن و نقدناپذیری و حجیت ندارد؛ بنابراین وجود عنصر مصلحت در نظام اسلامی به معنای عرفی شدن فقه شیعه یا سکولار کردن دین، یا معنای انتقال از ساحت قدسی به ساحت عرفی و به حاشیه راندن دین از متن زندگی نیست بلکه به گستره حداکثری دین و شریعت دلالت می‌کند. شبکه اجتهاد: یکی از نوآوری‌های امام خمینی(ره) در فقه اسلامی، مفهوم مصلحت است. مصلحت را شیخ مفید در فقه امامیه …

متأسفانه برخی از قائلین به فقه حداقلی، مصلحت را به مثابه مفهوم Utilityبه کار برده‌اند که منجر به تشدید سکولاریزاسیون اجتماعی و حکومتی خواهد شد و بعید نیست که تعمداتی در چنین طرح و معنایی وجود داشته باشد که باید فقهیا شیعه مواظبت کنند. این نوع ترجمان از مصلحت، توجیه‌گر هر عمل حکومت به‌نام فقه و نوعی نگاه ماکیاولی خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محمد محمدی‌نیا، از محققان و اعضای گروه فقه رسانه مؤسسه فتوح اندیشه در نشست «عنصر مصلحت و دلالت و نتایج آن در تفقه ابواب فقه رسانه (در شرایط عادی و جنگ رسانه‌ای)» که با …

ایزدهی در برنامه مصیر به این پرسش پاسخ داد که چرا فقه شیعه همواره به عللی از مصلحت گریز داشت و یا آن را اندکی به کار می‌گرفت و چرا امام(ره) به‌صورت عمده آن را وارد فقه شیعه کرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، برنامه «چراغ مطالعه» با حضور حجت‌الاسلام دکتر سید سجاد ایزدهی نویسنده کتاب «مصلحت در فقه سیاسی شیعه» از شبکه چهار سیما پخش شد. ایزدهی در ابتدا گفت: مصلحت به‌مثابه یک عنصر اساسی در نظام اسلامی است. این کتاب می‌خواهد پاسخ دهد که چرا فقه شیعه همواره به عللی از مصلحت گریز داشت و یا به کار نمی‌گرفت …

وقتی انقلاب اسلامی ایجاد شد، نظام اسلامی در بسیاری از موارد باید بین مواردی مصلحت اندیشی می کرد. به عبارتی دیگر در تزاحم بین برخی از احکام و در تزاحم بین مصالح مجبور بود که اولویت بندی کند و اهم و مهم کند، به همین خاطر چاره ای جز مصلحت نبود اما چون مصلحت اندیشی از دو جهت مورد نکوهش بود از یک جهت مصلحت به عنوان فرصت طلبی تلقی می شد که مصلحت در قبال حقیقت است یعنی ولو حقیقت نیست اما مصلحت است لذا باب دروغ و باب بسیاری از فجایع به عنوان مصلحت باز می شد و …

کتاب جدید شیخ حیدر حب‌الله، پژوهشگر لبنانی و استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با عنوان «فقه المصلحه، مدخلاً لنظریه المقاصد و اجتهاد المبادئ و الغایات» در بیروت چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فقه المصلحه، مدخلاً لنظریه المقاصد و اجتهاد المبادئ و الغایات» تألیف استاد حیدر حب‌الله در ۶۵۴ صفحه و از سوی انتشارات دار روافد بیروت روانه بازار کتاب شد. این کتاب حاوی مباحث مهمی در رابطه با شریعت و مصلحت است که در چهار فصل و یک خاتمه به نگارش درآمده است: «الفصل الأول المصلحه، بوصفها البنیه الذاتیه للتشریعات»، «الفصل الثانی المصلحه بوصفها قاعده …

استاد علیدوست می‌گوید: اکنون در فرآیند قانون‌گذاری کشور، طرحمان به مجلس می‌رود، مجلس اظهار نظر می‌کند. در این فرآیند بعضی نمایندگان می‌گویند ما چون فیلتر شورای نگهبان را داریم، لزومی ندارد که حتی واضحات دینی را در نظر بگیریم. مجلس می‌گوید من خیالم راحت است چون اگر مصوبه خلاف شرع باشد، شورای نگهبان رد‌می‌کند. شورای نگهبان هم می‌گوید من براساس احکام شرعی اولیه نظر می‌دهم. لذا اگر رأیش برخلاف مصحلت باشد، دغدغه‌ای ندارد، چون می‌داند که به مجلس می‌رود و مجلس مقاومت می‌کند و به مجمع تشخیص می‌رود و آنجا تصمیم گرفته می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، …

رئیس شورای حوزه علمیه تهران گفت: گاهی بعضی پیشنهاد «فتوای شورایی» یا احیاناً «قضای شورایی» می‌دهند این محل تأمل است و بسا براساس ادله نتوان فتوای شورایی را پذیرفت. این که چند نفر جمع شوند باهم توافق کنند و مصلحتی فتوا بدهند، فتوا نیست، چرا که فتوا قائم به معرفت است و هر فردی باید به معرفت برسد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، در آغاز درس خارج خود در حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران، با اشاره به روایت امیرالمؤمنین امام علی(ع) که فرمودند «وَمَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْیهِ هَلَک، وَمَنْ شَاوَرَ الرِّجَالَ شَارَکهَا فِی عُقُولِهَا» اظهار داشت: «استبداد رأی» یکی …

حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد گفت: اگر قرار باشد عرف مصلحت را تشخیص دهد که حکومت اسلامی به سمت عرفی شدن‌‌ می‌رود. بنابراین مصلحت باید در نظام شریعت باشد. البته مصلحت عرفیه در صورت هماهنگی با جهت گیری‌‌های دین مبنا‌‌ می‌شود. یعنی مخالفت صریح با احکام روشن دین نداشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی نژاد، رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده در جلسه درس خارج فقه نظام‌های اسلامی که از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار شد، فعالیت‌‌های حکومت‌‌ها را این گونه تشریح کرد: عزل و نصب یکی از کارهای حاکمیت است، یعنی کسی را وزیر، وکیل و…‌‌ می‌کند. عزل و …

استاد حوزه علمیه قم در نشست «امام خمینی (ره)، چالش حقیقت و مصلحت» گفت: حرف امام (ره) بود که اگر حکومت محدود به احکام اولیه و ثانویه باشد، نخواهد توانست مسائل را به پیش ببرد، از نظر ایشان حکومت خود از حکم‌های اولیه است و حکم‌های حکومتی در چارچوب حکم‌های اولیه و ثانویه نیست و بر مبنای مصلحت عمومی عمل می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست امام خمینی (ره) چالش حقیقت و مصلحت، بعد از ظهر یکشنبه، ۲۰ خرداد با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد ورعی، استاد حوزه علمیه قم و حاتم قادری، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس در خانه …

رییس اسبق مرکز تحقیقات مجلس خبرگان رهبری معتقد است اشکالی ندارد بسیاری از وظایف مجمع تشخیص مصلحت به عهده مجلس شورای اسلامی گذاشته شود. مثلا وظیفه‌ای مانند مشارکت در بازنگری قانون اساسی یا مشاوره با رهبری در برخی از امور ذکر شده و شاید بهتر بود این وظایف به عهده مجلس گذاشته شود. در هر صورت به نظر می‌رسد هر جه مجمع تشخیص مصلحت نظام ارتباط بیشتری با مردم داشته باشد مناسب تر است. شبکه اجتهاد: سی سال از صدور فرمان امام برای تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گذرد. مجمعی که در ابتدا قرار بود تنها به اختلاف میان مجلس …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام قدرت‌ الله انصاری، پژوهشگر ارشد مرکز فقهی ائمه اطهار و از اساتید حوزه علمیه قم است. با او که چند سالی است مدیریت پروژه موسوعه فقهی «احکام الطفل و ادلّتها» را به عهده داشته و به‌تازگی نگارش این مجموعه ۹ جلدی را با گروهی از محققین به پایان رسانده است، در رابطه با حکم ارتباط جنسی با کودک بدون رضایت او و با اذن ولی گفتگو کردیم

این تدبیر از آن جهت صورت گرفته است که موضوع کنار گذاشتن موقتی و مصلحتی نظر شرعی شورای نگهبان، در حضور اعضا و به ویژه فقهای این شورا انجام شود، تا هیچ خللی در این مصلحت‌سنجی وجود نداشته باشد و همه ابعاد و زوایای آن به خوبی دیده شود و از دین مردم، در امر قانونگذاری به طور کامل و جامع حفاظت شود.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار رئیس و اعضای دوره‌ی جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجمع را از ابتکارات با ارزش امام بزرگوار خواندند و با اشاره به سه وظیفه‌ی مهم این نهاد یعنی «تشخیص مصلحت»، «مشاورت در تعیین سیاست‌های کلی» و «ارائه‌ی راه‌حل در معضلات کشور» تأکید کردند: مجمع باید صد در صد انقلابی، فکر و عمل کند و انقلابی باقی بماند.

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمود مدنی بجستانی، مدیر جامعه الزهرا(سلام الله علیها) در کتابی با عنوان «احکام مصلحتی در فقه اسلامی» به مرجع تشخیص مصلحت در نظام اسلامی اشاره کرد و بیان داشت: به طور کلی دو نوع حکم مصلحتی داریم: