حجتالاسلام قاسمی با بیان اینکه بدون حضور مردم حکومت مستقر نمیشود، گفت: در نظریۀ کفایت نه تنها نقش مردم در حاکمیت نادیده گرفته نمیشود، بلکه ضرورت نیاز به مردم برای نقش آفرینی سیاسی مورد تأکید است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام محمد قاسمی، عضو شورای علمی گروه فقه سیاسی مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)، در نشست کرسی علمی ترویجی «نظریه کفایت در حوزه مشروعیت سیاسی» که به همت گروه فقه السیاسه در محل مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) برگزار شد، به بیان دیدگاه خود با موضوع «کفایت مردمی تفسیری نو از نظری نصب الهی در حوزه مشروعیت سیاسی» …
توضیحات بیشتر »شهید مطهری و نقش رضایت مردم در حرکات سیاسی ائمه(ع)؛ نقدی بر یک دیدگاه/ محمدمهدی کریمپور
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام محمد سروش محلاتی مدرس حوزه علمیه قم، ضمن درس گفتارهای خویش، نظر شهید آیتالله مرتضی مطهری در باب نسبت رضایت مردم و حرکات سیاسی معصومین (علیهمالسلام) را مورد بررسی قرار داده است. وی پس از بررسی عبارات شهید مطهری میگوید: تلقی رایج این است که امام(ع) به صحنه سیاسی میآید که حقش را بگیرد، اما شهید مطهری میگویند خیر، مردم هستند که به صحنه میآیند و اگر خواستند، امام(ع) قدرت را میگیرد و الا اگر مردم نیایند، اوضاع هم به سامان باشد، امام علی(ع) اعتراضی ندارد. به نظر میرسد این نسبت به هیچ عنوان به شهید …
توضیحات بیشتر »محک نقد/ سید شمسالدین حسینیکیا
اختصاصی شبکه اجتهاد: پس از پخش برنامه سوره با موضوع «دولت اسلامی، گستره وظایف و اختیارات»، با حضور استاد علیدوست، همانطور که انتظار میرفت، شاهد بازخوردهای گوناگونی بودیم که از باب فرمایش امیرالمؤمنین علیهالسلام: «اِضرِبُوا بعضَ الرأیِ ببعضٍ یَتَوَلَّدْ مِنهُ الصَّوابُ» آنها را به فال نیک گرفته و از آن استقبال میکنیم. در همین راستا نقدی از جناب حجتالاسلام دکتر شاهنوش در سایت «اجتهاد» منتشر شد (اینجا بخوانید)؛ ضمن تشکر از حسن توجه، در نقد فرمایشات ایشان در همان دو محوری که نقد کردند مطالبی بیان میگردد: ۱- مراد از مصلحت شرعی پیش از پرداختن به نقد محتوایی کلام ناقد …
توضیحات بیشتر »جرمانگاری هر گناهی در حکومت دینی، بستگی به مصلحت شرعی دارد/ اگر حکومتی به حسب ظاهر، شریعت را اجرا کند اما فرایندش شرعی نباشد، حکومت اسلامی نیست
استاد علیدوست، با اشاره به اینکه حکومت اسلامی حکومتی است که میخواهد در یک فرایند شرعی، اجرای شریعت کند، تصریح کرد: اگر یک حکومتی بهحسب ظاهر شریعت را اجرا کند اما فرایندش شرعی نباشد حکومت اسلامی نمیدانیم. این را مخصوصاً عرض کردم چون گاهی برخی در تعابیر فقط نتیجه را نگاه میکنند و میگویند حکومت اسلامی، حکومتی است که میخواهد اجرای شریعت بکند اما اینطور نیست و باید فرایندی هم که سرکار میآید شرعی باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با حضور در برنامه تلویزیونی «سوره» به تبیین موضوع «گستره وظایف و …
توضیحات بیشتر »عدالت اجتماعی و اقتصادی مهمترین حق مردم بر حاکم است/ لزوم تثبیت حقوق مردم بر مبنای نصوص دینی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه حقوق متقابل مردم و دولت از مباحث مهم قرآنی و روایی است، گفت: عدالت اجتماعی و اقتصادی مهمترین حق مردم بر حاکم است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی ترویجی عرضه و نقد ایده علمی «حقوق متقابل حکومت و مردم» ۲۴ اسفندماه با ارائه حجتالاسلام والمسلمین عباس کوثری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و با حضور حجج اسلام والمسلمین نجف لکزایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، عیسی عیسیزاده و علیاکبر حسینی رامندی از اعضای هیئت علمی این پژوهشگاه برگزار شد. حجتالاسلام عباس کوثری در سخنانی، گفت: …
توضیحات بیشتر »نظر آیتالله مصباح یزدی در باب حکومت و جایگاه مردم
آیتالله مصباح یزدی تشکیل حکومت را ضروری میدانست؛ اما سوالی که اینجا ایجاد میشود این است که منشأ مشروعیت حکومت چیست؟ طبیعی و مبرهن است که اگر مردم این حکومت را بخواهند، حکومت، مقبولیت خواهد داشت. اما آیا منشأ مشروعیت، مقبولیت است؟ شبکه اجتهاد: آیتالله مصباح مشروعیت در حوزه فلسفه سیاسی را اینگونه معنا میکند که بدانیم چه کسی حق دارد بر مسند حکومت بنشیند و ادارهی امور جامعه را در دست بگیرد. بعبارت دیگر ملاک اینکه فرد یا گروهی در امور اجتماعی حق امر و نهی کردن داشته باشند و مردم ملزم به اطاعت باشند، چیست؟ در واقع منظور …
توضیحات بیشتر »امام(ره) هیچگاه در زمان مبارزه علیه طاغوت با قیام مسلحانه موافقت نکرد/ هر اقدامی در جهت کمرنگ کردن نقش مردم برخلاف دستور اسلام است
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه وقوع انقلاب اسلامی مبتنی بر آموزههای شیعی و معارف نهجالبلاغه بود، گفت: «میزان رأی ملت است» از محکمات آرای امام و رهبری است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محسن اسماعیلی در یکصد و چهل و ششمین جلسه شرح و تفسیر نهجالبلاغه در محل مجموعه فرهنگی سرچشمه، نفی نظریه «تغلّب» را به عنوان یکی از درسهای نهجالبلاغه نام برد و گفت: در فقه اهل سنت نظریهای تحت عنوان «استیلاء» یا «تغلّب» پذیرفته شده است که طبق آن شمشیر و زور یکی از منابع مشروعیت قدرت سیاسی شناخته میشود. آنان حاکم شدن از راه قهر …
توضیحات بیشتر »شهید بهشتی و حقوق ملت در قانون اساسی
شبکه اجتهاد: از میان رجال دینی و سیاسی، آیتالله بهشتی بیشترین نقش را در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایفا کرد. از آن رو که هم در مراحل مختلف تدوین پیش نویس قانون اساسی به ویژه در شورای انقلاب اسلامی، هم در تشکیل مجلس خبرگان قانون اساسی، و هم در مدیریت کمیسیونها، جلسات غیررسمی و رسمی این مجلس نقش محوری داشت. تدوین اصول متعددی در پاسداشت حقوق ملت و اختصاص یک فصل به این موضوع از ابتکارات آن شهید بزرگوار بود. در این مقاله با اشاره به مبنای فکری شهید بهشتی در موضوع حقوق ملت، دیدگاههای وی در زمینه «حق …
توضیحات بیشتر »مخالفان به اشتباه ولایت الهی امام را با امارت سیاسی یکی میگیرند/ تفکیک مشروعیت از مقبولیت، اشتباه است/ باید اصل حق مردم در تعیین حکومت را بپذیریم
آنچه در باب مشروعیت مطرح میشود بحثی در مورد حق فرمانروایی است، تفکیک مشروعیت از مقبولیت، اشتباهی است که در دو دههی اخیر وارد ادبیات سیاسی ما شده است. این تفکیک از دیدگاه فلسفه سیاسی و فقه سیاسی، تفکیک معتبر و درستی نیست
توضیحات بیشتر »تخطی از حکم خدا، وکالت مردم را نقض میکند
شبکه اجتهاد: «فقه الوکاله» یکی از مغفولترین ابعاد فقه شیعه است. درحالیکه یکی از کاربردیترین و اجراییترین چارچوبهای فقه شیعه موضوع وکالت است. نظام اقتصاد اسلامی و نظام مرجعیت بر محور وکالت میشود.
توضیحات بیشتر »شهید بهشتی بر «منتخب بودن فقیه جامع شرایط» اصرار میورزید
سید جواد ورعی: اصولاً شهید بهشتی بر این باور بود که مبنای نظام اجتماعی در عصر غیبت و فقدان معصوم بر «رأی اکثریت» است؛ نه بر «حقانیت». ایشان میپرسید: کدام فقیه است که بتواند ادعای حقانیت اجتهاد خویش و بطلان اجتهادهای دیگر را داشته باشد؟
توضیحات بیشتر »مشروعیت یا مقبولیت؛ مسأله این است!
امامت از نظر اهل تسنّن از امور عامّه است که به خود امّت بستگی دارد؛ هر کس را امت تعیین کند، او پیشوا خواهد بود ولی از نظر شیعه امامت پایه دین و زیربنای اسلام است و هرگز برای پیامبر جایز نیست آن را نادیده بگیرد.
توضیحات بیشتر »نکاتی در باب خلط مقام ولایت و تشکیل حکومت/ علیرضا نوروزی
ختصاصی شبکه اجتهاد: پس از صحبت چند روز گذشته یکی از مسئولین نظام مبنی بر اینکه «مبنای ولایت و حکومت از دیدگاه علی(ع)، انتخاب و نظر مردم بود»، حرف و حدیثها و اشکالات فراوان و قضاوتهای نادرستی در فضای مجازی و رسانهای منتشر گردید
توضیحات بیشتر »«بیعت و قدرت»؛ کاوشی درباره حق مشارکت مردم در امور سیاسی
تلاش برای کاوش و بررسی مبانی اندیشه سیاسی شیعی، به دلیل ضرورتهای حکومتداری در نظام جمهوری اسلامی ایران همواره پس از انقلاب فزونی داشته است؛ در این راستا توضیح مفاهیم اصلی مسائل سیاسی و حوزههای مرتبط با قدرت، از جمله کارهای جدی میباشد؛ از آنجا که مفهوم بیعت با مسئله حق مشارکت مردم در امور سیاسی و جایگاه و نقش ایشان ارتباط دارد، ضروری است مورد توجه و پژوهش عالمانه قرار گیرد.
توضیحات بیشتر »نقش آراء مردم در مشروعیت نظام سیاسی اسلام
شبکه اجتهاد: در پی مباحثی که بهتازگی دربارهی دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی در موضوع نقش آراء مردم در مشروعیت نظام سیاسی مطرح شده است، این نوشتار، بیانات و دیدگاههای معظمله را پیرامون مسئلهی ولایت و حکومت اسلامی و نقش مردم در آن بهطور خلاصه بررسی کرده است.
توضیحات بیشتر »نقش مردم در ولایت سیاسى اهل بیت(ع)
شبکه اجتهاد: از مجموعه مباحثاتى که در چند گروه مجازی در مورد نقش مردم در امامت سیاسى ائمه(ع) رخ داد، به جمعبندى زیر میرسیم. این نوشته یادداشتی مستقل نیست و تنها دربردارنده گزارشی از مجموع مباحثات صورت پذیرفته است:
توضیحات بیشتر »جمهوری اسلامی تلفیقی از نظریه ولایتفقیه انتصابی و انتخابی است
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: امام معصوم، امام است، چه مردم حکومت ایشان را بپذیرند یا نپذیرند، درباره فقیه جامعالشرایط هم همینطور است. فقیه جامعالشرایط، فقیه هست، چه مردم حکومت ایشان را بپذیرند یا نپذیرند.
توضیحات بیشتر »پاسخ مجلس خبرگان و جامعه مدرسین به شبهات پیرامون نقش مردم در حکومت اسلامی
در پی طرح برخی مطالب و شبهات پیرامون نقش مردم در حکومت اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بیانیهای جداگانه، نسبت به طرح مسائل تفرقه آمیز در جامعه هشدار دادند.
توضیحات بیشتر »حکومت اسلامی بدون خواست و ارادهٴ مردم متحقّق نمیشود
آیتالله جوادی آملی با اشاره به اینکه بیعت در فرهنگ تشیع علامت حقّ است، نه علّت آن گفت: حقّ حاکمیّت در نظام اسلامی از آنِ خدای سبحان است که توسّط قرآن و سنّت معصومان (ع) تجلّی نموده است و بر توده انسانها پذیرش این نظام و بیعت با قرآن و معصومان(ع) فریضه عینی است و هیچگونه تأثیری در ثبوت اصل حقّ حاکمیّت قرآن و معصوم ندارد.
توضیحات بیشتر »چه شیعه و چه سنی نقشی در تعیین حاکم ندارند/ مشارکت مذاهب مختلف در فرآیندهای سیاسی به کارآمدی نظام میافزاید
اختصاصی شبکه اجتهاد: نقش و سهم مذاهب در انتخاب حاکمیت و فرآیندهای سیاسی چیست؟ این مسئله موجب شد مصاحبهای کوتاه با حجتالاسلام والمسلمین غلامرضا بهروزی لک، استادیار گروه آموزشی علوم سیاسی در دانشگاه باقرالعلوم(ع)، داشته باشیم. او صاحب پنج کتاب و نزدیک به پنجاه مقاله درزمینهی علوم سیاسی، انقلاب اسلامی و مهدویت است
توضیحات بیشتر »