قائم مقام پژوهشگاه فقه معاصر گفت: در دانش حقوق معمولا حقوق شهروندی را ذیل حقوق اساسی قرار میدهند و در قانون اساسی نیز در مورد روابط شهروندان صحبت میشود، اما در دانش فقه ما نمیتوانیم جایگاه روشنی برای این امر تصویر کنیم. این در حالی است که شاید بتوانیم در ذیل فقه حقوق عمومی و به عبارتی فقه سیاسی؛ فقه حقوق شهروندی را جای دهیم، چرا که این حقوق در ذیل تکالیفی است که حکومت دارد و به رابطه حکومت و مردم میپردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام مصطفی دُرّی، قائم مقام و معاون پژوهش پژوهشگاه فقه معاصر، شامگاه ۲۹ …
Read More »معصومینیا: با نهجالبلاغه انقلاب کردیم ولی میخواهیم با عروه، کشور را اداره کنیم!/ شفیعی: تلاشهای برخی برای حل چالشهای فقه، به رفوگری شبیه است/ حقانی: ادبیات عرب قدیم، مبالغه آمیزتر از ادبیات عرب امروز است
اختصاصی شبکه اجتهاد: میزگرد پایانی شانزدهمین دوره از مجموعه کارگاههای دوره پیشرفته فاز فقه پژوهی «مشق اجتهاد»، روز جمعه ۱۴ آذر ۱۳۹۹ به صورت مجازی در مؤسسه آموزش عالی خواهران معصومیه قم برگزار شد. در این میزگرد که تحت عنوان کلی «فقه و چالشهای دنیای معاصر» و در سه محور «چالشهای فقه زنان در دنیای معاصر»، «چالشهای کلامی فقه در دنیای معاصر» و «چالشهای اقتصادی فقه در دنیای معاصر» برگزار شد، استاد علی شفیعی (استاد حوزه و دانشگاه مشهد و مدیر گروه فقه کاربری پژوهشکده اسلام تمدنی)، استاد کاظم حقانیفضل (استاد حوزه علمیه قم و مدیر سابق سایت ویکی شیعه) …
Read More »نظریهپردازی فقهی و نقش آن در استقلال فقیه؛ گزارشی از آراء دکتر فیرحی در باب نظریهپردازی فقهی/ علی شفیعی
شبکه اجتهاد: دانش فقه و اصول مانند دیگر دانشهای دینی و بشری در طول حیات خویش از حیث شکلی همانند تبویبها و ساختارهای جدید و محتوایی همانند اصلاح و تغییر برخی مبانی، افزایش و تفاوت در جایگاه و میزان توجه به منابع؛ مسائل نوپیدا و جغرافیای آنها و …تطورات تاریخی فراوان و تحولات بسیاری را تجربه کرده است. یکی از مفاهیم جدیدی که میتواند مرحلهای نو در تحولات دانشهایی چون فقه و اصول قلمداد و دورهای دیگر به دورههای تاریخی فقه بیفزاید و در آن تحول ایجاد کند نگاه سیستماتیک و نظریه وار به مجموعه آموزههای این دانشهاست. این دغدغه …
Read More »مبانی صنعت گردشگری از منظر فقه/ گردشگری نباید ذیل سیر، سفر و سیاحت بحث بشود
حجتالاسلام علی شفیعی گفت: ما در فقه، چیزی بهعنوان صنعت گردشگری نداریم. البته همۀ دانشها، ازجمله فقه، بهتدریج تکامل پیدا کردهاند؛ بنابراین، نپرداختن به این مسأله، نقص فقه نیست؛ بلکه فقه نیز متناسب با شرایط زمان، رشد میکند. اما اشکال اینجا هست که بعضی از فقها، گردشگری را صرفاً فربهشدۀ سفر میدانند؛ درحالیکه گردشگری، اینگونه نیست و کارکردهای اقتصادی و فرهنگی گردشگری، بسیار بالاست؛ و لازماست گردشگری را مستقل از سفر و بهعنوان یک صنعت مستقل و دارای ابعاد مهم و بزرگ، موردبررسی فقهی قرارداد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلیمن علی شفیعی، مدیرگروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی، و …
Read More »تلفیق دو قرائت سنتی و نواندیشانه از عاشورا به تحلیل عقلانی نیازمند است
مدیرگروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی معتقد است که امتزاج دو قرائت سنتی و نواندیشانه نباید به غلبه نگاه احساسی، جبرگرایانه و تراژیک منجر شود. شاید در صورت رعایت این مرز که بنیاد اساسی تحلیل عاشورا بر عقلانیت و علم است، بتوان تلفیقی از این دو قرائت ارائه داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علی شفیعی، مدیرگروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی، در گفتوگو با ایکنا اظهار کرد: میتوان ادعا کرد که عاشورا مانند بسیاری از وقایع دیگر قرائتپذیر است و قرائتهای متفاوتی را میپذیرد. در واقع، وقایع مانند متون میتوانند قرائتهای مختلفی را بپذیرند. عاشورا هم که نوعی …
Read More »اصطلاح«فقه کرونا» و آسیب شناسی آن/ تقریر مناسکی و قالبی از دین چالشبرانگیز است
مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی گفت: برخی گمان میکنند کرونا توانسته دستگاه جدیدی را ایجاد کندکه عنوان آن را فقه کرونا گذاشتند. این بازی با مفاهیم است که به مصلحت دستگاه فقاهت فقیهان و آموزههای دینی نیست. وقتی گفته میشود «فقه کرونا» یعنی گویا این واقعه آن قدر در منابع ما بازتاب داشته است که ظرفیت طرح آن در حد یک فقه مضاف تعریف کنیم که این امر به گمان من جای اینکه به نفع دستگاه فقاهت باشد، به ضرر آن است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علی شفیعی در گفتوگویی از طریق پخش زنده اینستاگرام با …
Read More »استقلال حوزه؛ آری یا نه؟/ علی شفیعی
اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیراً استاد محترم جناب حجتالاسلام سیدمحدعلی ایازی گفتگویی با سایت اجتهاد در باب «حوزه و معیشت» و «حوزه و استقلال» داشته است (بخوانید) که میتواند فتح بابی برای پرونده «حوزه و استقلال» باشد. یادداشت زیر در این راستا تقدیم شده است. بگذارید با این بیت این نوشته را شروع کنم که: «اگر با دیگران اش بود میلی / چرا ظرف مرا بشکست لیلی»؛ گمان نویسنده بر آن است که همه یا بسیاری از کسانی که از نهاد روحانیت با نگاهی انتقادی سخن گفتهاند و یا در این مقوله مینویسند را باید مصداق این بیت دانست چرا که …
Read More »قواعد اخلاقی، به دینی و سکولار قابل تقسیم نیست!
تعریفی که ما از فقه داریم، خیلی متکفّل آموزههای اخلاقی نیست. تعریف فقه اگرچه «العلم بالاحکام الشرعیه الفرعیه من ادلتها التفصیلیۀ» است ولی در عمل، بیشتر به احکام الزامی و غیراخلاقی پرداخته است. به نظر میرسد دانش فعلی فقه، متکفل اخلاق نیست، ولی در واقعیت خلاف این اتفاق افتاده تا جایی که میشود گفت فقه عملا قواعد اخلاق را هم در نوردیده و پارهای از بحثهای اخلاقی را هم مورد توجه قرار داده است. اختصاصی شبکه اجتهاد: در سالهای اخیر، دانش اخلاق به عنوان یکی از رقیبان فقه مطرح شده است. اخلاقیون با بیان گزارههای اخلاقی، برخی احکام فقهی را …
Read More »فقها باید به تک تک نتهای موسیقی ورود پیدا کنند!/ دوران «علامه»ها گذشته است/ «اجتهاد متوسط» را همه پذیرفتهاند!
به نظر من موسیقی یک فن و صنعت، خیلی مفصل و کلان و دارای اضلاع فراوانی است. یک فقیه اگر بخواهد حق مطلب را ادا کند و بخواهد در همین بحث ورود پیدا کند، نیازمند به تأمل است. ما نمیتوانیم مثل پانصد سال پیش با یک فتوا بگویی موسیقی و غنا، مطلقاً حرام و است و تکلیف را روشنشده فرض کنیم. بههرحال موسیقی کارکردهای مختلف و متعددی دارد. کارکرد احساس آرامش بخشی در جامعه دارد. حتی در برخی از جاها کارکرد مذهبی دارد. فقیه اگر بخواهد همه این مطالب را بررسی کند، نیازمند این است که به علم موسیقی آشنا …
Read More »فقه جواهری، باید بازخوانی شود/ همه اعلامیه حقوق بشر را نمیتوان پذیرفت/ جز با اصلاح مبانی، مشکلات حقوق بشری فقه حل نمیشود
مبانی انسانشناختی موجود در فقه جواهری به گونهای است که در پارهای موارد ایجاد چالش کرده است و اگر میخواهیم از این چالشها رهایی پیدا کنیم دستگاه فقه جواهری باید در این حوزهها یک بازخوانی داشته باشد و تنها راه و یا مهمترین راهی که میتوان این چالشها را مدیریت کرد اصلاح مبانی است. اختصاصی شبکه اجتهاد: سالهاست که حقوق بشر به مسئله حساس انسان معاصر تبدیل شده است. اگرچه در آثار پیشینیان نیز برخی زمینهها و شباهتها را میتوان یافت، اما حقوق بشر از دستاوردهای روشن اندیشان دوران جدید است. سالهاست که مسلمانان میکوشند تا حقوق بشر اسلامی را …
Read More »اخلاقی بودنِ یک حکم، ملاکِ اندراج آن در ثابتات شریعت است/ با فقه موجود، تدرج در بیان احکام برای تازه مسلمانها قابل اثبات نیست
اگر تلاش کنیم کسی که تازه مسلمان است را عقیدهمند کنیم، اصلاً بحث تدرجی بودن احکام دیگر مطرح نخواهد شد. مشکل این است که فقه را اولین رتبه دینداری قرار میدهیم و بعد دچار این مشکل میشویم که کسی که هنوز اعتقادات و اخلاقش کامل نشده را میتوان به صورت تدرجی به انجام فرایض دعوت کنیم یا خیر. اختصاصی شبکه اجتهاد: رفتار خاص پیامبر اکرم (ص) با تازه مسلمانها، این پرسش را به وجود می آورد که آیا این رفتار در زمان حاضر نیز قابل الگوبرداری هست یا خیر؟ آیا می توان امروز نیز به تازه مسلمانها تنها از وجوب …
Read More »فقه سنتی، درک درستی از گردشگری ندارد/ گردشگری مبتنی بر لذت است، اسلامی و غیر اسلامی ندارد!
اگر ما صنعت گردشگری را واقعاً به عنوان یک صنعت میخواهیم جدی بگیریم و میخواهیم از پیامدهای دنیوی آن بهره ببریم چارهای نداریم، باید تن به پارهای از تبعات فرهنگی آن هم بدهیم. اختصاصی شبکه اجتهاد: گردشگر در دنیای امروز به عنوان یک منبع درآمد برای کشور هاست، تا آنجا که آن تعبیر به صنعت می شود. برخی برای این ساحت فقهی مضاف را در نظر گرفته اند و برخی به صرف نظریه بودنش اکتفا کرده اند و زیر مجموعه فقه های دیگر قرارش می دهند. آنچه مهم است این است که فقه گردشگری غیر از احکام مسافر است به …
Read More »مشخص نبودنِ ماهیت مخدرات، موجب شده فقها حکم آن را از باب تعزیر بدانند نه حد/ تعریف ماده مخدر روشن نیست!
مشکل اساسی ما در فقه مخدرات همین است که نمیتوانیم به نقطه عطفی برسیم که موضوعشناسی و مفهوم شناسی را عمیقاً درک کنیم و بر اساس همان حکم کنیم. به همین جهت هم است که این مسئله را در حوزه تعزیرات میبرند نه حدود. خیلی از فقها تلاش میکنند که این را در بحث حدود نیاورند و جدا بکنند. فکر میکنم بیوجه نبود که ما ابهامهایی در مفهوم مخدرات داشتیم. البته دغدغههای استنادی اهلسنت کمتر از شیعه است. اختصاصی شبکه اجتهاد: علیرغم فراگیر شدن پدیده مواد مخدر و انواع جدید آن که دسترسی آسان و آثار مخرب فراوان، از ویژگیهای …
Read More »قصور دولتها در حوادثی مثل سیل، عین تقصیر است!/ الزام تأمین اجتماعی به پرداخت خسارت به غیر بیمه شدگان، مشروع نیست
به نظر من تصویر قصور و تقصیر در دولت روشن نیست. به نظر من قصور دولتها مثل تقصیر است. لذا بهراحتی نمیتوان در رابطه با دولت تقسیم کرد که بخشی قصور است که ضمانتی نیست و بخشی تقصیر است که ضمان دارد. به نظر من این تقسیمبندی در حوزههای مدیریتی و حکومتی، تفکیک قابل دفاعی نیست و اگر احتیاط نکنیم میتوان گفت قصور دولت مثل تقصیر است. بههرحال دولتها وظایفی دارند و این وظایف وقتی بهصورت کلی، عملی و انجام نمیشود یا کمترین فضا برای سوءبرداشت از این قدرت حکومتی باز میشود، شما نمیتوانید در این موارد تعبیر به قصور …
Read More »پیامبری و پیامهای ناشنیده
شبکه اجتهاد: بعثت یعنی برخاستن؛ خوانشی دوباره و چندباره از دین؛ دینی که هر بار مقرر میشد تا در خدمت انسان – تعبیر امام موسی صدر- باشد اما با کمال تأسف توسط متولیان به انحراف میرود و انسان را به خدمت خویش میگیرد. برخاستن انسانی از انسانها به نمایندگی از همه آدمیان تا برای چندمینبار برضد مصادره دین به نفع قدرت، ثروت و شهوت برآشوبد و متولیان دین انحرافی را به مبارزه بخواند. اما و هزار اما که این دین نیز بسان ادیان پیشین به آسیبهایی همانند آنها گرفتار شد؛ آسیبهایی همچون جابهجایی بنیانها و بنیادها با قالبها و شکلها، …
Read More »شبکه اجتهاد، مهمترین سایت فقهی کشور است/ مهمترین مشکل شبکه اجتهاد، نبود روحیه جسورانه در مدیریت آن است/ با رویکرد انفعالی، نمیتوانید جریان سازی کنید
من به این نکته واقفم که هر سایت و شبکهای اهداف و سیاستها و خطوطی دارد که آن خطوط حتماً باید رعایت شود؛ اما انتظار بنده این است که شبکه اجتهاد تلاش کند، آن خطوط خودش را حداقلی کند چراکه ساحت فقه، یک ساحت هم پر قلمرو و پر هیمنه است و هم پر حضور است؛ یعنی حضور فقه در ساحت زندگی انسانها خیلی زیاد است. این دو ویژگی که دو ویژگی حداکثری برای فقه است، ما را ملزم میکند که تلاش کنیم حداکثر ظرفیتهای موجود را در میان فقهپژوهان و متفقهان استفاده کنیم و لذا نکتهای که بهعنوان اولین …
Read More »دُرّی: بدون توجه به قاعده عدالت و کرامت، نمیتوان از برابری شهروندان سخن گفت/ وحدتی شبیری: باید به جایگاه مشهد و مسئله ولایت در منشور حقوق شهرنشینی توجه شود/ حسینیپویا: چیزی به نام «شهر مقدس» نداریم
دهمین نشست تخصصی فقه شهر و شهرنشینی، روز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۳۹۷، با عنوان «درآمدی بر برخی مبانی فقهی منشور حقوق و تکالیف شهرنشینی»، با ارائه حجتالاسلام مصطفی دُرّی، مدرس سطح عالی حوزه علمیه قم و پژوهشگر حوزه فقه شهرنشینی و نقد حجتالاسلام دکتر سید حسن وحدتی شبیری، رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی در پژوهشکده ثامن برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این نشست که حجتالاسلام علی شفیعی، مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی، دکتر سید محسن حسینی پویا رئیس کمیسیون حقوقی شورای اسلامی شهر مشهد و حجتالاسلام دکتر علی الهی خراسانی مدرس سطح عالی حوزه علمیه مشهد …
Read More »مهمترین تأثیر انقلاب اسلامی در توسعه قلمروهای فقه، ارائه کُدهایی همچون ناتوانی مبانی موجود در همراهی با قلمروهای نوین است
انقلاب اسلامی در بخش مبانی فقه کُدهایی و پیشنهاداتی برای فقه داشتهاند و ارائه کردهاند اما آیا دستگاه فقاهت این پیشنهادات را دریافت کرد و جدی گرفت یا نه سخنی دیگری است. انقلاب برای فقه با توسعه قلمروهای فقه کُدهایی هم چون ناتوانی مبانی موجود در همراهی با قلمروهای نوین ارائه کرد. انقلاب به فقه فهماند که با این مبانی نمیتواند هم چنان حضوری فعال در تحولات اجتماعی داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی با عنوان «تأثیر انقلاب اسلامی در توسعه مبانی فقه» به همّت جامعه المصطفی العالمیه-واحد مشهد و با مشارکت پژوهشکده اسلام تمدّنی در سالن جلسات …
Read More »امام رضا(ع) با سبک سیاسی خود مانع قدسیت بخشی به حکومت حاکم شد/ حضرت در گفتوگو هیچگاه خود را حق و دیگری را باطل اعلام نکرد/ میان مردم و نهاد روحانیت زبان مشترکی وجود ندارد
شناسایی اندیشه و سیره سیاسی هر فرد، علاوه بر آنکه نمایانگر باورها و نقش آفرینی آنها در تعیین رفتار سیاسی است، نشانگر درک درست وی از ساختار سیاسی جامعه نیز هست. اهمیت این موضوع، زمانی دوچندان است که یک شخص با توجه به جایگاه علمی، معنوی و اجتماعی، و جریانهای فکری و سیاسی عصر خویش، به تحلیل ساختار سیاسی پرداخته و متناسب با آن با تکیه بر اصول اعتقادی خویش، به ارائه رفتار متناسب با وضعیت سیاسی بپردازد. امام رضا(ع) با توجه به وضعیت ویژه حاکمیت بنی عباس و تلاش آنان در کنترل رفتار سیاسی شیعیان و ائمه اطهار(ع) سلوک …
Read More »آخرین دغدغههای پیامبر(ص)/ علی شفیعی
شبکه اجتهاد: مرحوم کلینی در اصول کافی که یکی از آثار حدیثی ماندگار شیعی و از منابع اصیل مورد رجوع و توجه بوده است جریانی را به نقل از امام صادق علیه السلام روایت میکنند که ایشان فرمودهاند پیامبر اسلام در اواخر عمرشان آن گاه که خبر رحلت شان را میشنوند مردم را در مسجد جمع میکنند و چند توصیه را به عنوان آخرین دغدغههای خویش با مردم مطرح میکننند دغدغههایی که همه از جنس توصیههای بازدارنده و کنترلی نسبت به حاکمان مسلمان و دولتهای دینی هستند. امام صادق (ع) میفرمایند این سخنان آخرین سخنان آن حضرت در جمع مسلمانان …
Read More »دیدگاه «ابنرامی» در احکام فقهی معماری مورد توجه و بررسی قرار بگیرد
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: کتاب ابن رامی «الاعلان باحکام البنیان» بیش از ۲۰۰ صفحه است و بین مباحث شهرسازی و فقه، ارتباط برقرار کرده و میتواند سنت معماری اسلامی را منعکس کند و هم احکام فقهی مفصلی که در هیچ کتابی فقهی به این مقدار نیست، انعکاس داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، بیستمین جلسه شورای علمی گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی با موضوع سمینار پایانی پروژه در حال اتمام «گفتگو و کتابشناسی توصیفی فقه شهر و شهرنشینی» با حضور مجری طرح حجتالاسلام دکتر علی الهی خراسانی و ناظر علمی این پروژه حجتالاسلام والمسلمین دکتر احمد مبلغی …
Read More »قرائت تراژیک از عاشورا؛ عوامل و پیامدها/ علی شفیعی
شبکه اجتهاد: عاشورا به عنوان یک حادثه در جهان اسلام و در گفتمان شیعی پس از شکلگیری و استقرار آن در فرهنگ شیعی با رویکردهای متفاوت و نگرشهای گوناگونی مواجه شد که پارهای از آنها نه تنها سودی به این واقعه نداشتهاند بلکه زمینه ساز آسیبهای چندی نیز برای این واقعه شدهاند. عاشورا دو ساحت دارد: ساحت اندیشه و تفکر و ساحت احساس و عاطفه که هر یک همراهانی و رهآوردهایی به دنبال داشته است. توجه به این دو ساحت نه تنها ضروری است بلکه آن چه عاشورا را میتواند جاودانه کند توزیع دقیق و صحیح سهم هر یک از …
Read More »حقوق کودکان و زنان؛ حاشیهای بر یک اقدام تحسین برانگیز/ علی شفیعی
شبکه اجتهاد: خبر کوتاه بود اما نشان از عقلانیت و حریت از یک سو و انسانیت و تلاش برای نهادینه کردن حقوق انسانی دختران و زنان از سوی دیگر داشت. سرکار خانم عابدینزاده، معاون محترم دادستان [مرکز] خراسان رضوی، در یک اقدام انسانی و قانونی پس از اطلاع از این که قرار است دختر ۹ سالهای که به گمانم نه درکی از ازدواج دارد و نه اختیاری در انتخاب شریک زندگیاش؛ با اقدام قضایی مانع نهایی شدن مراسم عقد شدند و این دختر مظلوم و معصوم را که نمادی از همه دختران معصوم پیرامونی ماست را تحت مراقبتهای قانونی قرار …
Read More »پارادوکس واکنشها؛ حاشیهای بر آن چه در فیضیه گذشت/ علی شفیعی
شبکه اجتهاد: چند روز پیش به بهانه نقد وضعیت اقتصادی موجود – که صد البته غیرقابل توجیه و نشان دهنده ضعف برنامه و مدیریت دولت است – در فیضیه حسن رحیم پور ازغدی که نظام و حکومت برای طرح آراء و اقوالش همیشه دست و دل باز بوده و تریبونی ثابت برای وی تعریف کردهاند؛ سخنرانی بسیار قابل تاملی داشت که این سخنان از زبان هر کس دیگر بود حساب اش با کرام الکاتبین بود. این قضیه و عکس العملهای نه چندان جدی و شداد و غلاظ آن سبب شد تا در مقایسهای با آن چه در اوائل دهه هفتاد …
Read More »لزوم بازخوانی اندیشههای نائینی در بحث دوام و سقوط تمدن اسلامی/ نائینی معتقد بود آموزههای دینی ظرفیت همراهی حداقلی با مدرنیسم را دارد
عضو هیئت علمی پژوهشکده اسلام تمدنی معتقد است نائینی لوازم استقرار و بقاء تمدن اسلامی را مشروط به امور مهمی هم چون: عدالت، شورا، آزادی و مساوات آحاد مسلمین با اشخاص خلفاء و بطانه (نزدیکان) ایشان در حقوق میداند که از این میان از نقش اساسی استبداد و مقومات آن به عنوان عامل مهم و بنیادین در سقوط تمدن یاد میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، امروز سالروز درگذشت آیتالله میرزا محمدحسین نائینی غروی (۲۶خرداد ۱۲۳۹ – ۲۳ مرداد ۱۳۱۵)، مشهور به میرزای نائینی است. او تحصیلاتش را در نائین، اصفهان، نجف، سامرا و کربلا سپری کرد تا فقه، اصول، فلسفه …
Read More »فلسفه علم اصول، قطعاً یک علم است نه عرصه مطالعاتی/ فلسفه اصول به خلاف اصول، ایدئولوژیک نیست!
اختصاصی شبکه اجتهاد: فلسفه علم اصول را برخی به رسمیت میشناسند و برخی دیگر نه؛ اما در میان کسانی که برای آن اهمیت قائل هستند نیز هنوز معلوم نیست که فلسفه علم اصول، صرفاً یک عرصه مطالعاتی است یا آنکه در قامت یک «دانش» ایفای نقش میکند. حجتالاسلام علی شفیعی، مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی اما بهشدت، از علم بودنِ آن دفاع میکند. او که علاوه بر مسؤولیت سازمانی، به لحاظ شخصی نیز در زمره دغدغهمندان فلسفه علم اصول به شمار میآید، حاصل سالها تدریس و پژوهش در زمینه فلسفه علم اصول را در این گفتگو به میان …
Read More »مرزهای مشترک فلسفه اصول با فلسفه فقه، مانع از تفکیک این دو علم نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: فلسفه علم اصول، مفهومی نوپدید است که هنوز زوایای آن به درستی واکاوی نشده است. یکی از وجوه لازم برای شناخت دقیق آن، بیان تفاوتهای آن با فلسفه علم فقه است. در این رابطه با حجتالاسلام علی شفیعی، مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی به گفتگو پرداختیم. او که علاوه بر مسؤولیتش، سالها دغدغه فلسفههای مضاف به فقه و اصول را داشته است، در این گفتگو، به بیان تفاوتهای دانش فلسفه اصول با دانش فلسفه فقه میپردازد. مشروح این گفتگو به قرار زیر است. اجتهاد: آیا فلسفه علم فقه با اصول فقه یکی است؟ در صورت …
Read More »کتاب «نظریه اعتبار قانونی در گذر از شخصیت گرایی» در بوته نقد
گفتگو درباره «اصول فقه» که دانشی کهن، پردامنه و نقشآفرین در عرصه استنباط احکام دینی و قوام شریعت است، در طول تاریخ وجود داشته و همچنان دغدغه صاحبنظران است. یکی از محورهای بایسته گفتوگوهای عالمانه که در بهروزرسانی و کارآمدی آن تأثیر جدّی دارد، سخن گفتن از پارادایمهای موجود و مطلوب در اصول فقه است. به جهت نقش پارادایم در پیشرفت و تحوّل یک دانش، گروه پژوهشی فقه کاربردی این مقوله را مورد اهتمام قرار داده است و اثری پژوهشی را در این راستا در معرض ملاحظه و ارزیابی اصحاب اندیشه قرار داده و محصول منتشر شده را در جلسهای …
Read More »مطهری و دوگانه اصالت دینی و عصریت دینی/ علی شفیعی
شبکه اجتهاد: شهید مرتضی مطهری را به حق میتوان کسی دانست که دغدغه عصری کردن دین از یک سو و تحفّظ بر اصالت دین از سوی دیگر دانست. این دوگانه عصری کردن دین و صیانت از اصالت دین رویکرد یا روشی بس سخت و پرهزینه است. اسلام هم قرائتهای مختلف داشته است (اسلام فلسفی، اسلام عرفانی، اسلام فقهی و …) و هم پارادایمهای متفاوت داشته است. (مانند اسلام اعتزالی، اسلام اشعری و …) اما یک نکته را نباید مورد غفلت قرار داد که آن هم عبارت است از ضرورت توجه به نسبت اسلام و ضرورتهای زندگی عصری برای مانایی و …
Read More »توصیه مشفقانه به مجریان فقه و قانون
یکی از عواملی که زمینهساز اینگونه رفتارهاست، کمرنگشدن رابطه فقه و اخلاق، هم در دستگاه فقاهت و هم در مجریان خروجی فقه است به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام علی شفیعی؛ پژوهشگر دینی در نوشتاری با عنوان «توصیه مشفقانه به مجریان فقه و قانون» در روزنامه شرق نوشت: کلیپی از برخورد عوامل نیروی انتظامی با خانم محترمی که به گمان برخوردکنندگان پوشش مناسبی نداشته است، پس از انتشار در فضای مجازی بازتابهای رسمی و غیررسمی فراوانی داشت. در این یادداشت فارغ از برخورد توجیهناپذیر عوامل برخوردکننده در این کلیپ به نکتهای بنیادی به گمان نگارنده باید توجه کرد و آن هم …
Read More »