اختصاصی شبکه اجتهاد: مدتی است عادت کردهایم با طرح عناوینی که توضیح روشنی هم در مورد ماهیت و کیفیت آنها وجود ندارد، برخی امور را کمارزش و برخی دیگر را ارزشمند نشان دهیم. از جملهی آنها «فقه فردی» یا «فقه جزء نگر» در مقابل «فقه نظام» یا «فقه تمدنی» است. قریب به پنج دهه از طرح موضوع «فقه نظامات» میگذرد، اما توجه جدی به آن در حوزههای علمی ایران کمتر از دو دهه است که آغاز شده است. البته تا وقتی که منظور از «جدی» این باشد که اهتمام اشخاص و پژوهشگاهها به آن زیاد شده است، نه اینکه الزاما …
توضیحات بیشتر »«کودک» در فقه اسلامی و حقوق بینالملل/ علیرضا اسدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: حداقل در فرهنگ ما، سخن گفتن از «کودک»، تداعیکننده افرادی با سن تقریبی ۳ تا ۷ سال است؛ اما شکلگیری این مفهوم برخاسته از آن چارچوبی است که ساخت مفاهیم و تعیین قلمرو آنها را در حوزه زندگی روزمره را موجه میسازد.
توضیحات بیشتر »آیا مشکل ما، اصلاح «ساختار» است؟/ علیرضا اسدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: اگر از داعیهداران اصلاح علم اصول بپرسیم مشکل این بهاصطلاح «ساختار» چیست؟ معمولاً چنین پاسخ خواهیم شنید: بسیاری مباحث زائد است؛ و یا جای برخی مباحث خالی است؛ و یا در برخی حوزههای تازه، مثل حکومت و اقتصاد، نمیتواند به همین شکلی که هست مورداستفاده قرار گیرد.
توضیحات بیشتر »شرح واقعه!/ علیرضا اسدی
شبکه اجتهاد: اینکه متن یک استفتاء و ادعای افتاء شورای نگهبان از سوی پرسشکننده، بتواند چنین چالشی را بین تعدادی از فقها و آنهم در این سطح ایجاد کند، خود بدون اینکه لازم باشد به دنبال مقصر باشیم، عبرتآموز است. هرچند طرفین این بحث بهاصطلاح شأنشان أجلّ از دامن زدن به مناقشات است و از همینرو آیتالله مؤمن، از فقهای شورای نگهبان، در پاسخ به «تذکر خیرخواهانه آیتالله مکارم شیرازی، در عین ذکر ادله بهراستی موجهشان و انکار هرگونه افتاء از جانب شورای نگهبان، جانب آیتالله مکارم را نیز با اعتراف به «کمال احترام و بزرگواری برای مراجع عظام» نگه …
توضیحات بیشتر »«فقه»ی که هست و «تمدّن»ی که نیست!/ علیرضا اسدی
شبکه اجتهاد: علیرضا اسدی دانش پژوه خارج فقه و اصول حوزه علمیّه قم و دانشجوی ارشد فلسفه دین، دانشگاه تهران چندی پیش، در یادداشتی با همین عنوان، از رابطه بین فقه و تمدّن و کاستی های روشی دانش فعلی فقه برای رسیدن به «فقه تمدّنی» سخن گفته بود. او در این نوشتار، به بررسی دقیقتر مدّعای خود پرداخته و مثالهای عینی از مشکلاتِ روش فعلی دانش فقه و اصول فقه برای طرحریزی تمدّن اسلامی میگوید. اینکه از فقه نمیخواهیم به تنهایی قادر به پیریزیِ یک تمدّن باشد، ظاهرا نباید خاطر کسی را به خود مشغول داشته باشد. آنچه به نظر …
توضیحات بیشتر »«فقه»ی که هست و «تمدّن»ی که نیست!/ علیرضا اسدی
شبکه اجتهاد: هرگاه متخصصی در حوزه مربوط به خود اظهار میدارد که ما چندان جا ماندهایم که امیدی نیست با «این وضعیت» به سطح مطرح جهانی برسیم و یا متخصص دیگری میگوید: ما با تکیه بر ظرفیت جوانان و ایمان به خدا، به سرعت، قلهها را فتح خواهیم نمود، کدامیک مغرضانه سخن میگوید؟ اصلا بهتر است بپرسیم متخصص، که طبعا در این موارد باید به حرف او اطمینان نمود، کیست؟ یا شاید باید بپرسیم مگر ملاکِ ما برای ترقی رسیدن به هر آن چیزی است که در سطح جهانی «مطرح» دانسته میشود؟ چرا ملاک ما باید چنین باشد؟ اگر نه، …
توضیحات بیشتر »